Ke Aloha Aina, Volume XVII, Number 47, 23 November 1912 — He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesetina. [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesetina.

Ahiila, huli se la, ka Moi Kikeke u kamailu/ao la i im'liikna o ku pu ana mc ia :i ka i ana'kn: "E Imnwi aku i mau lako kaku» i k.'lu Nuoia, ka meaa'u, e 01010 a;ii, }»• Moi oia no ke Kipuka Ili, a ho lii'apai'ole no na olelo wana" o ike koke aku a| kak'.'U iluko o ka wa pokole ]oa ma' ,i wa aku." r.!eu aku Ia hoii kekahi niau kau v. .1 'lawelawe oua Moi nei i ka lnili ~:.a i pap:i ix)haku kakau me ona

poni." A Bia keia wa i pane mui a' ka N*aita Novila ia Kikeko: "E oiuolu niai hui 00, 'o kuu j!aku Moi, e lioike aku au ia.oe i I. niauao. No'u iho,. aoho o'n £ hlo oe. e ka Mor, i moa kulou' aku imua o na hana liōo jiuuipuiii a kela Pekana. .. He mea uiaio up paha, ua ioaa fea ike a ko k.i Hikuia noi jkjo hupo i olelp ai, •'U ike kdokilo _i noi-Eekanie^-aka, o :. -inanao oe e ka Moi, he kauaka kMa.niai waon* niai ōka poo i lilo

•; 110 kakoU. Hf lau kikanin kua i luluia mui uoi o ko kak.<u e.ienii mnwaiMia u n;v kuniu huila, a o !ili» aji;i koia kikania i nn>a'o u!u m;u ;ti k<» kuvc a m«> ka' nioku- ! i\.\n'iu o ko kakou poo kai pau hololea loa mai na oiei.i a Sir Nevi)a, aia hoi, pane o :tku la o lliko.ko: "I T a oki. Ua ka 'waina ?naik*i ma kona inu ia ana, aolo I. •: ma ka ninini a m'ku iaia. 0 u kul«ma ia. makoinaki' 1 a o Kikeko, e ike i ka hoomako- >. i ake Jtanaka i pakelo ni ko Hioia mai puhaka mai a &<: kanaka limakoko powa. j n ia i o Uikoke ame Neviie, e ka-1 *viriTuVjo ana i kalii a nio leahi. e nok ana ka Nul>ia oke Kipuka īli i k kakau ma ka papa ]nihaku i haawiia aku ai iaia. Kakau iho la ua Nuhia noi nia ka o'oio Farani i kana niau 01010 mak.-mako ai o hoike o.iai i ka Moij a i La ]>aa ana ua haawi mai la oia i kekalii <> na kauwa a Hikoko, iho la 0 Rikoko i ka pano a ■ Nuhia iiei, a iko iho la oia, |»o- -: na hOaololo i klikauia iho: 'ia Hikoko, ka Moi Kuuwai l.i. ■ Knolnni, a ko kanaka ipiha »"• N.i uwila oku ikaika, o oluolu . '• liohihelu iho I koia mau \vahj i-iiū 01010 ī kakauia o ko kauwa o k.iuwa, a o ka haahna hoi o : i lumhaa i hoonohoia o Alaho ' :ahi!ia oka honua. on* mea Huua I'ohih'ihi, o lakou no na holo waa i silaia e na T,ani. aka, ua hik ii.'H* :ka naauao ko imi aku iKi e nt'irio ai ia niau waihona ona niea kujxmaiia. "l T a makemako 00, o Moiek Uio. « i kau kauwa noi, o hoiko aku i Ihiiia, i aiahelo o hiki ai ko ikoia ka lima eleoio nuia i lawo k<>h>ho

;iku i ka hao aīn n Knelani. a nolaila, |K'uei oe. e ka Moi, e lu'na ;u: K l](i,)no <>koa oe, o Melok i kokahi la o !oko o kein hpbttJonia i 1» no ka hnukahakaha imi ana o "a l«s?Kerusado a pnn o Euroj>a <■ h<-ximf»aria nei ma kaa wahi. K aīakai nn'li?"a nie na aKhikaua o kels a me k«a pnalikaua 5 kona pualikoa kaualio sh<>, a hoi na p;ipa ii na Kaita K hooholo paka h> ia ae kv)a a me keia niuhoi» 1 o lakou nmmna }«mo o kahi a ksui| Uuwu hiuhaa loa noi e ku ana mo kona hoa pili, oia hoi kana ilū\: "A iiia aia hvaena oi.i po<\ ko kanaka nuna i hwelawo i kola hanaj oiwle au, • Molek Ki<\ i ninau niail ue.i i kau ka'.iwa h<to!oho loa, alaila.l hoike ta ao an& no u« k;maka 'la! hnua o n* kukuna nialanialania o| I.*. ir>a no ua nhiia iho ua ka-; nnka 5a t kekahi pah» i pa hikuia ' k»ha manuKnoa." l*& h<rfuh<>tu hou iho !a o Kikeko ' ua tu< j ho meā 1a. s ao)t ! ' 'uiiojvt|,Ki iai.i ka inanao nui a Va| i h(ak« ai nulaUa, i kona h*|

wn Ipi i i !;■, :u oia i kui la lnuaaleau okona linia hema. 11, polia ia, .1 pane ;i c la «ia; "Maka inoa o San a Geoki, ka paterona o Enelan!, ho manau ni,;. a pololei ka k.-ia Nul.i, i il!:ii la- hik) k- „i, he oidn wanana. Aol c . ,\k o{< . 1() m „ u nei nao oia, e hiki ana iaia k" ikr 1 ke kanalea lirna eleele nana ih o „haa haa i ka hae o Enelani, imi ka naiiM' ■i».'' mawaena ona alihkaua , , 1R ( na N'a;t.i e komn aiu ina Ltia 1 , | kahukaha nui 0 na koi K ia?ade ina nae oua kanaka la kekal u ma ' waena uia poe. "Hp moa maopopo loa, 'aole e ae

ana kokalii alihikaua a Naita hoi o loko o ki> kakou.mau pualik,).a mai Enehmi nmi. a mai EurQpsji. pouoi mai h.rti. e komo ole ma teiahookahakaha ana, o lilo auauei koiu haaa ana pola nona e hophuoiia ai He mea oiaio, komo ana ua poe a pau. Ao!o kanalua ana ma ia mea.. ■Aka, o ka nīnau pohihihi a'u e ike Jk' 'i P- hoa keia Xnl>ia o » fe<? »"a hnia oleH,- l a iwaena "o na tauHani ona poe hi>h»li o e maalo ann mauiua o kahi ana o hakiiomai ana? 0 koia kahi a'u e manao nei, he mea tino nui loa keia, a o ko kanaka iko kilokilo ouli no paha kn mea i loaa kek haa\mia..' N'olaila, ke m'anao nei ho 'moa pono i i'u ke ao ak* i ka makemake 0 keia Nuliia a ko kupāianaha nui ■wāle. Aka, peīiea la o hiki ai ia'u |ko hooko aku i keia manao? n Pane aku la o Sir Nevila ma ka 1 ana'kn: ; ' E ninau hou aku no 00, o ko Aīii, i k* Xuhia? s ' Kakau īho la o Kikoke ma kn

oapa { koia ninau : Pohoa au e 'hana"'ai, i loaa ai ia'u, ho kumu kupono e kahea aku ai i na mahole koaKerusade ekomo ma? ma keia hookahakaha nui?" I ka loaa ana akn o ūa ninau noj i ka Xuhia, ua kakau iho la ia i koia mau huaololo: "E Molok Ric, o ola mau loa 00. N'h Aiaho i weho mai i ko alahole malaohie inma ou, oke Alii. Aolo auoi i hooholoia, o na Moi a me na aiakai a mu o na koa Koru?ado. mai ko komo>hana mai, o ka la apopo kala e huki ia ai ka hae hon o 1 Enolanī imlinia o ka Puu o Sa?ia (h" >ki? Aolo anei i'hooholaia eka Ai:a Kuki Nui ona Kerusado, ma ka la apopo o holo a<? ai kola a me keia mahelo koa hololio me na Naita no ka haawi ana'ku i na hoomaikai ana iua hae la? Nolaila, ho alaliole maalahi ka Alahe a me Mahomeda, koua kauia i waolo e ai uo ka pono o ka hana au, o M;Iok Rio, i niakomake ai na'u o hana aku.'' Paa ao la o Kikoke i kona j>nniu poo mo koua mau lima, a pano ao la oia: "I koia la noi h<x>a mai a; keia Nuhia ia noi, oia nao, ua ike ka oia ika moa i hooholoia e na Moi o Euroj>a. Ho moa oiaio oka la apopo o kau hou ai ka hae Alii o i\'lokauo maluna oka Puu o Sana Geoki. oka la apopo io no ka la e hoiko aku ai na'iii a mo na alakai o ko kakou mau ki>a Keru.-ado i na hoomaikai ana ika hao o Enolani, Ho wa kupuio loa 10 no koia, o hookoia ai kn moa a'u o makemako noi o ikoia. Ma kokahi o n.i

kiokioim o ka Puu o Saim (h\iki. o kukuluia \i ka n tkou kauwa o kn. hooluu o iike nse kona uiakom.ike. \ >»a ito ike kilokilo io kona 0 iik« nio Kana i hooia mainoi, aiaiia, 'o ka wa ixmo ioa ia ana e hoiko ao ai oi.i ia mea. Nolaila, e Bir Kevila, .e waiho mai oe i koia hana ma ko'u liuui." I'iiiie aku la hoi o Xevila i ka i iuia'ku i ku iīoi Kikeke: "K kuu 51 oi, o makaala !o\ oe'i' k;tu e hana'ku nei ma keia hana. l l"a ike o.\ oia kakou i keia wa ke| haiwi itou nei i ka iioopaa hou ana 1 k;t nohv>ua lokahi mawaena o kakou iho, oia hos, ka pualikoa Keru>;uli- o l'Aiiopa. Noiaila, kō hi>o-

| huoi aku iK'i au ia <>>, e kuu Moi. o i Ulo amn ka huiia naauw a Jto3a kauwa Nuhia i iuoa, o wohe hou i;\ ai ko kuoo au;i iu;iwaon;\ o kakop a luo kau wau hou M'- 1 - i ]'.oo:i uiai uei ! koia air,A inAlihīr,i 0 F r..vunx> j jwuo ni.ii auii oc, o kuu Mtn,.i kosn jiu«u .Auio anoi 00, 0 ke \hi, ī . inHiia aku inuui o kou 'ua'ū hos Mo\, I u.uo oo o h.npai a e hoala liou mai i ua koohina hana, e hwuki in>u i:i iuai ai k.-i nohona ?nomi nvawaona kakou a pau? Ke ike noi UJI ,M kuiaku kou paulele, c ko A1 koiA kanflk« oīwlo, n mU»' w •*« * _

Hol ho! i hooho ae aio l •Kikeke, a pane mai Ia imua o X e . v.le, mahope iho o kona holoi ana a«ikorxa mau leheiehe me kona manamnlima akau, a hoikeike i m: " lal ka 'l'ooluuel.H.. i pili lh ., ' '-•ua mau manamanalima i imia (l Vu]a: Ke .ike mai la an"i o« i knia koiui ek ' <:l ° k'»"li mau mani^nanaliina?"' Ao aku la o Nevil a . Alaihi, lu>o 'n u 'iou mai ia o Kikeko i ke kaana:. i• . "He eleel-e ka ili 0 keia Nuhia, aka, iia ihu maloko o k«la hooluu oleele a kakou e ik; aku nei, he ili keokeo. A maloko loa aku ona, he uhane i like ke aiai o kona mau ano a pau me ko.,na kulu liau o ka wehenakaiao." ' - r a,ua i kamailio $ku ai ua Moi nei i ke kanaka Nuhia: E hoomakaukauia oe ia oe iho no kau h.ina oku la apopo. Ke waiho U'A o Kikoke i ka palekana o kona | iianoha.no Alii, a pela me ka inoa ..!.!!aikai o Enelani hol<K»koa iloke o k«»u lima. A iiVi e hololea na uiea a pau au, e aku ai, e loaa r,n oe ho uku kiekie loa m u a RikekV aliu. Eia oe ke kakau Kou rhai la maluna o k n pa papoh ak , ; Aolo no hoi i luiliu, haawi mai la noi ika papa pohaku ia Rikek>\ Maluna oua papa pohakw nei, ua kakauia iho keia, mau huaolelo:j "0 kou makemako, e Melek Rir hr kanawai paa u maluna o kan kauwa nei,- A mamua oka napoo ana oka La o ka la apo{x>, e ahuwnlo no ka mea huna jx>hihihi a ka Melek Ric i makemake ai o ike. E ola, e Mftjek Ric ia Alahe."

I nei wa i kamailio niai ai o Rike ke ia Nevila, e lawe aku oia i ko Kauwa Nuhia a hoon >ho ma kekah ona halelole maikai loa, e pili kokoke mai ana i ka ha!eIol« alii. Kauoha pu mai la no hoi.ua Moi la ia Nevila, o kii aku bia i ka Mo-nok-io Enegodi, oiai, he makemake! oia e ike iaia. ) Ma keia wahi o ka kaua moolelo, o ka makamaka heluhelu, e hul liou ae ai kaua a kamaiiio no Kenete e hole la ma ka huakai malihini 1 ī komo aku ai oīa, ka huakai *h<ii ana e holo pa ana me ke kahnna lapaau nona hoi ka inoa o Ela Hakima.