Ke Aloha Aina, Volume XVIII, Number 42, 18 October 1913 — HE MOOLELO HOONI PUUWAI -NO-Dona Ivaleka A I OLE NO KA MONEKA WAHINE A ME KA MONEKA HOOKAMANI [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONI PUUWAI -NODona Ivaleka A I OLE NO KA MONEKA WAHINE A ME KA MONEKA HOOKAMANI

3 . ' f MOKUNA 1 f He kamnhao maoli jte ano o ka noho mehamehn ana o koia wahiuo opio me kona makuahine iln£o o leeln kakefa me ka loaa o!c !io mau hnn ijnho no .laun., wahi a■ Dona , Karistova!ti kei aiii o na koa Ka va)ia i mat ai i ka wahine noo. 11« niaio ka'u ō kamnilio noi ia olua e na koa Kavalia, no ko nla n.na o keia wa:hino oj»io trin'P limiaHiīinklPahino mn ke Kakeln Mūresia n Inna walo ihn no a ina ho' nlnkoninko ko olnā. o Inhe i kn moololu oiain o piii a*a no kim lionliannn ka men nana mai. kein ojaiu inakn niqe a'u o kiaī a o hiipni nēi mai na hw>pilikia wnln ia ana mai e ko koin ao, e honko ia ak'i no ia i keia wa nnn. "ITe mān makahiki 5 kanhqf>o ao noi' i na !a wahino ui n ko'n 'hoa hnnnu Inoila ka inoa'o Etevaile. O ena koa Kavalia maikai, he ui mae nlo ko knu hoahanan, ahe nnni lioj j l.mn ole kona Jiiq imv Potug«Ja nei. Akn, hooa. m«i la ka hoonalewale imnn oon a ■lilo iho 1a kona ku j>an i mon 010, a. mare aku la nis i kana moa i alolia ai he kanaka opio kulana koikoi no ka. uiua noi mo ka ike 010 o koua mākuakano. IJe okolu īuakahiki ka loho ole ia ana o oia mare, alaila, makili liilii nku Ja ia a hiki i kn iiooa ana aku n ka Lohe imua o na j>oj>oino o koua nuikuakano Makui?a. .10 liko mo • ka liona j>o!oli j>ela ka inaiim, o ka makuakauo no aiui kaikamahino, a. ittia ; e huh ana i kana. ka, luiehao liilii ana aku iain. a i, oJo no ko kij>aku ana aku iaia i■ kokahi aina mamao e loho hon 010 ai i kekahi .ruea e pili ana nonn, aia; ua }<>he mua kana kaiknmauino n. kana, kauo a holn mnhnka aku la j(aolqjaa ,Ua hooili aiai.oia i knna i»a iualtj«n. o'u a uio kuu kano alo lia m.iialo o na manan knhihewa na ■ hmpu aku maua jue kuu hoaliauau. . ina ka hmia.aua i kana mnu hana lapuwale. O k.i hopenai o kaiia inau hana h>lco|no ma<nna <j' uiaafi oia kQjia hoopaa a\ia i kunknnn iloko o ka lialopnaliao. 0 o na lani j aolo i lawehala ka'u kf\no. īh'iko o' ka 'pupualmlu nui o kn'n lioahanan ua" waiho iho la ola i knnn hapuu ho koikikano o elun mnkniiiki iloko! 0 ka niaua mau jnil;\,nia aiuy, aka f i na kaili liina nui ia aku ia o ka Maj kuisa. lle manaoio ko'u ua nui n;ii.j hana lokoino i hana ia mnluna ona, \ no kn men, he mau pulo pōkole ma-! Jioj>o nini na ln.ta mni ln ka, Inho na i mnko ua kamaiki la. j lle linhn ninnli hoi ha i kela, i pane akn ai keknhi koa fo\-l valia. , ' i' 0, aohe lua o liko 1110 keia Makuisa, 1 ko'n wa i honu aku ai o hoo mai lielie i knna man mnnao i»miij,a na | hfi)io koke mai la nia o. hookan i koi kalii Hhi o kon.a hhlili maluna o\i. j Mahnpo okn nnhō aii;f n Elomilo mo kana knno mn Inia lin nmikn maj mnknlu niakahiki na mako ilio la kan« j alnhn, a iioko n kn huno a 1110 ka ! nele a me na jx>j)Hikia lio uni ua hu?i hni mai la kn'n hoa hannn no kn ajna nei. 0 ka wahino opio a nlna o iko nei h.c kamai'ki nia o olna wak noiawa, I kona hila hou ana. aku i, ka homu o koua makuakanu lolio iho la ia ua uuiro hou kotu\ Inakuakauo.i ,ka waliino, a ua loa? Hokn o koia noho maro liou ana ho hoo r kahi koiki k;Vno, ua hniko ia mai ho knuaka oj>io ui nia. Un hoole loa ka Malvnisa i ka iko hnu atui mal i knnii knikamahino, a o kuu ho?i!ianni\ hoi a j»ntO&tinniki, a ua hoonun nuili [ «iik ) ,<j>na mnuan i knu hoa liannu ina |

he makemake oia i ua "putamii ana aku a koim- makuakane aiaila. e hoi »ku oi no kf. Knieela Muresīna. a nnnlaiia oia e noho ko koolna ni me k;ma kiniKiiki n Inki i kenin paiuilio ;inn iinu 1 kci;i oln iinn, Aoh' e luki i lam hon- ■ hanan ke nln ae mni ka ite ann akn i! keifi īr>.anfu> iokoino o &o'nfl.] ka.m>, oūii, ka pololi a me kiihi olp e I Imoinne ;ii koiiii jioo mō kaiui o]»iiuJ uiiikjt i»i;io ke ku nnii l;i imun mia. no- i ■l'aila, «n hi>i ak"\V'lft rtin iloko o Rein. i Kakela kahiko a ni:ifalli> lajifi i uoho j mehauK'lin ai a liīki i kola nfaliiua akn nei. ;. A ke kumu o ka ana nrai 'i noi, i ninaii aku 'ai o !"Lofenzo. , "• ī-f~ ■ O, make o kn'u hoahanuu, « nolaila, na Mki ioii ote iaia ke aolio ma un "Kakela nla n»c kana kaikamahine, no M mea. u:i pukn uiui la ke kanoha a kona lunaiipeipoiiopono wasVvai nole loa krknhi mea e ae ia e nolio inft ko Kakola Muresia me 010. f a 'n'o akii an i kuaa honhnhnu e ho'ouna nkn ia Anita kekahi palapaia noi i kfi Moi, aka, aole"oiii i maliu niai. Aiio. e kaln niai e na lioa Kav:ilia, a p oluo|u "lioi o hoike mai, lma.ha ko kumn o keia pilia kanaka o ko oukou hnlenei j kw» wa. , Aole 'auei oiua 'i lolie eia innei o •Aini*Korio, kekahi o nn Moileko -raan- •»* . ao loii iua ka 'liaiololo. tīe mu ke , oiiohia ia a me ku inahalo ia o knna haiolelo. ; E kala i»ai" e na hoaloha i ka la iho la no inohinei ko maua hehi'aua i ke knlnnnkanhnle o Mn<larida neī no ka wa mun loa, a nohiila, nolo a mnun mea i ai 110 keia kalmna Moneka nona ka inoa o Amepoīio. Tīe knpnnaim 110 ke ohoia n me 'kn hilinai nni ia o keio, kahuna: Moueka, iie 'oea oia ma ke kamailio a he heln ekahi ma ka waipahe. a. iwilaila. na paulele aku na mea apau'iAia mai na kane, a na. ■\val)ine. tta hooimnnun ia aku oia me na makana. 13»» ole. na ' hoole akn na wahino i 'ko kii fsnn i nn kahunapnle e iie 110 ko lakon mihi ana ina hewa, nka, i keia kalmnn !>foncka \ralo no. TTa kapnia aku oiā o na ]>oe apau o koia kulanakanhnlo ke kannka He molelo Loa. K lohe ana oe i ka iuoa. o keia lTahnna ma ka leheMie o na aknaka ajwn, a no1«i)a. ke inanaoio nei maua ua pāu'kou pohihilii e ka malihini no keia kahune Monoka kama'hao nni wale. , E ua kenninunia maikai e oluolu aiia au. i ohwi e hoiko. nuii i ka moolelo e.pili ana uo keia Monek;t. K Luiikala mai e ka lede mnliliini uo ko iiHUui hoike ole aua iiku nei » keia walū o kona moolelo, 0 koia k;>: Uuim M<meka « ko kauiana mii walo i»u loiin oia ma ka )>a< s yao pukn o ka Bana. Kapu kmi mi i kouu wa bebe 1 ka mnkua kiekie o keia hatepule i nuike ivtnmna aku nei. Ua kio<io ia ka huli tuia i koiii» mau makua, aka, aole he melieu i lohem no laua u liiki i keia la, aole no hoi he. Uiki 1 ke kanwūki ke hoike ; iuoa o kowa makua mamuli koua. tmku lou, Uu hooniiauao ia oia mo home o iki Monoka, a aia no; <oi& īuaiaila e nolio nei a hiki i keia • w«. lloko 0 koua mau la opio ua hoo-1 luauawauui «ua i ka huli ;r,ia i kaj naiwao, « i ka hiki ana o kona ma«j uiakAliiki i ke kulaua kanaka makua, j ua ae ia oia i ka hookiki o ka tM>Uo aua he MouokiV. Mai kona man «pio uiai ii hiki i koia la aolo he ut«H i |i«l« mai ike iaia, a i o]e e liwaliuwale ae Uoi i kn mea hnna pohihihi e pili ana i kona hanauin aua. 0 ua Moneka i haawwiku i ko iakou īuau uuumo makoe nonu ua kap;\ nkn lakou iaia he hua i haule n\ai ka puhuka o ka Wilikina nemolele. Ile kemakolu makahiki Wiilo no o koia a e-liooliala ana i kona la ma boojuta aua i tvn haawiua a ute ka hAi pnle «tut tu<* k« noho aua uin kona keeua im>lmmelm. A hiki i keia f tn»u puh* ekolu i kohoia ;vi oi* i kahu jV«le «o ka Hniepnle Sana Kapukini u«i, aole K»a kona p<n> i kiei aku u\n - 1 waUo o mv pnwa 9 ka homo o «a Mo- : A hiki ,tu» i. kein w a a kona ma - |iMX»ik« w«le it\ uo koia n na\« aku aiaho^H 1 o ua jmia o kona home ihī--1 kwpu. Iloko o kouu mau la o keia ; oi« «u« «<»'«' he uahi kiko oloo'o 3 ♦ket« H<» ku aua » kona W,VitrtV .V U« Hke walo «« i« us «pa)i « Inki .ikn nn; 1 imna r» »to, wni no knwri, nn wst\W fin\tv nA ktfki. ! lfo kanaka ni'« \i«jpenohe« maoli no ka !d(ont>krt Amt»oria, ;i kn !;vj,ii» kilHkī'a kona oi\« 0 k:-. mai nnu nia ke kna'hii. t*;| >ikA:a aoa? 0 kona >!i )m % ko hkl* Im», n kono. nut\i t»nolSv4nsT;ssWolu he like \p o:-.:iona mo ko \i fi ? 1??» wa a kona ti\āu imikn MnoW hr; poiio nsrtī ni"kauii na\ia n?\n v ;\n?unh"' 0 ke i hife |\ku Vlw»oVlie i "ks§s> mau oleio, o pa hola ao au:; he man miaoiika ina !imn 0 kona īnaā paMi . :.-sa

■ -i A- - lina a!a otie]o lie!o v ¥Ta keia mau nā- " naina uaiii e hoali/ an.i malunn o ka Mo ieka i i keknhi mnn wnhin,' opio e alr£a aku 'aia e like me ke 'iloh;; ana/'kn ipo. 1' No ke kainiii-a Mmieka nole ia mtnt i nooiion iloko onā, oiai, aole lon e lani"akia na a £ntaiia kona ina'n s]Vkn, nka, o kn pono, [ u o ka ))ono 'A'iilē 110 k'nun e Aiakee i uvii Lei. . | H« 'inūaknkn knim nuiii oīelo n ma | kalii e liiki nku ai kauu uiau.olelo hoak; ka 110 na 1 i,nīj«.»L e loan 'ana Ika Ipoe hana maī a.na konn i ko 'ile ka halni'i iiekili aua i nft pain o kn k» 'kinl, aka, i ka wa e loli he āi ieana <3 ■!*> ho nn pomaik.ll" ann i kn p<ie e n'oh<» heomanawīiiim ana iloko i« ka pono, a e noho Ana me ka makee a me'ka-pu Inina i ka mea uaiin i hann i'kn lau'n me ka konun, e poha' mai no anai!fe"' konn lert'me ka nnnnlie 1 «ae' ho leo" ta fto kekahi mo!»tfia nani ! ka" ono i kn pepeiao ft kft mea tioo lohe. Iwaenn o kana haioleio ai\a e ikeia ana ka lehnlehu i akoakon akn e -knlu ana kt» lakou mau wai mnkn i "'ka wn e hiki akn ni ua olelo n ke kn - "hūiia Monekn i l r ahī o īīir hopenā'wē- - liweii e hoea mni ana malu'na o kn mea hoopaakiki ma ka noho aiia iloko 0 ka h«wa, alaila, lioakaka umi la oia 1 ka uolio ana o ka poe po.no me keln ao nani maha n-on o hosana ana i ke ao a roc ka |v\", fr meT:ahi hoi ri kn poe īiewa e noho ai iloko 0 ka < i ha'eh'a a att?"fe kmnakeiia itian ana. - r I ka wa- e hookuu ai ke kahnun Moneka i kaua haiolelo a linalele aku i ke kuahu oia ka wa a na kannkn 0 lioio aku ai a houi i koua aahu. Aole keia lie nuvu hmua malihini i ka ike ia aka, ma n:t \va e hookuu at ko nnaina pnle e ikenuiuia autt na kaue, ua wahi ue a me ua.keiki o liotji ana i i iioiui niiiu Hnta a i o!e i kona nalm. Oia aiau hiona i haiui lunu in-oia ka ua inalilimi e in:vkaikai nei, a he hookaiu y. laua oia o Aniia me hemea ia u» kaili £»n i)\ ,aku kona puuwaW' k«ia kahuna Moneka, tt oia hoi ,kekahi i akemii e loaa iain howa 0 lannn kamaiiio pu ai me keia makua o ka pouo e piihola nei koua kaulnna īuai kekalu pe'a a ke.kahi }M}\i 0 ka aina. iialiai .aku ii\ Uii. mgka o ko kaumaha maliope n kVi-. Moiiekn opio e iioi siole. laj, a iaia i aku ai nwi ktj. ike aua ukn a k*s*fv mau niaka na haloiloi inai Ih wau. waīmaka v me;he niea.ln nw }3īvlowa'j& aku he mea,uajna i miun H&.U uui ai. . - l J vijea k<m. laanao e ka wakine op\o m» ka haioi*!lo a ke kahuna i i- t-t«u aku ai tv i^»rcnzo. f ke Ka\a}»a i»askfti» J}e oia">o ?orc- au i koho i i»k«hi haiwk'lo ti«nii 0 iīfe« me keia mai Innohi tnai, owau„ k«fc*thi i ume ia akn ko'u ptuvyivi e inakahehi nku i kaua man ;\o!e 1 pan ko'u ohohia nona a i _fca. pau ano o knna mau olelo. Ife uiavo' aia no n\e ia ka hoopono a nve ka mka'u i ka inea naua oi» i haoa. ' • B fe» lede opio, he oiaw» kiiu e olelū mni iwi, o ke kauaka e noho ar«i Wts-" o na paia !nf>hia lw»\«e f»"na? M*mek& n<<le U%a ist mea ho kvtfe»' ■%sw*iloko oua, Aka, i kona pnka" ana i ke akpa t" knhi o*fta; '%»<»w<tlewale he Wui e annnM hav\te iloko o kr» hm mimilo o ss h*iwv v h<wi\, Pela no keia Moneka Afhwne»rio <; akahele oia o xtkn!i al:a 1«1WS iw nla hele līke. no ka mea. hc l n»i na poe ]vono i oiH Ttiai i keia no, aka, h<» kakiiiknhi loa i\ae o lnko\t i ft hiki i ka hopena o ko lako» 3 k'upaa a hii i ka hojvna o ko lakou" man la o keia oln nn i a o ka rnea i ifce ia he nni a lehulehn o lakou i lilo akn he pio na ka niana o Safann, i ka I mailio akn ai o town?.o we k« knio,' f lte oiaīo 0 Amosoria ko'kahi 1 ena o na pVe kakaiknhi v atVsT h malutuv o im ipuka o ka po,'waW I Aw»R." • K »« hnle maliliini 0 ae mĀi a«fv ''anei ohia na maua e hoihoi aktt' W Olua mv ko ohia honw* "1 kamaHo' ai o Kavvstova?n. " ■' ■*" ■?? \ala tv\:u e ua koouimnnn u\rnlcSi? <Vt hikt no in mnna kt> hol skn tso"kfT !uatta 'ho«w?, l a ke hoi\r»>topo iiei nn T uft kakon e hoi like akn m\a p k inai\>a ma\ f»»a kwn hoahai\a\x' k waua, '&ol!?#:?. malialo n nni 1 ko «ilnā" ° * wi 1« ?ft TOf»iiaV" Wawn?» oko kakon ho»\k-;\awale ia " "wai ik * ol«« man ~mm. O fc* inw» o ko*w hoa r» kr> K»nna K*ri«t«»w\la, A v\ ko'n iuw\ hoi o k<? 3&«iMrī.W(\)U<\ t)o Madina, » r> īoa» « ■•• ; * M* iwaw hwaoklo hope na haa> mi lft «a i koT «mh Uma «0 ka !ttht , »oa mr na k*\"\ aka, * kn i ikm <\ia ka faaufo ana « na k<Mv K«p\lin ma Inna o ko ««« kvili a honi n>si hi ika 15ma | « J9tita «•uhine opio **• ho mm la •* hOikoīKiai ko hiua kaMiwkihK» ai. £BMaßK«rv