Ke Aloha Aina, Volume XIX, Number 68, 24 April 1914 — KA OIHANA DUKE [ARTICLE]

KA OIHANA DUKE

■ He lehnlehu loa ka gpe haawi nuku loa i ko lakou mau iimouoo ;iua nia ka ninau pili i ka Oiliana l>ute, a uo ia mea, ua maopopo ole niaoli ia lakou ke ano oi;i īna paha e hookomoia ka lmaolelo "Auhau" ma kahi o ka huaolelo "<lute", e, maopopo koke ana ia mea ia lakou. Oia aiea he <{ dute", eia 110 ka "auhatt" i kauia maluna o na waiwai e fcw«oi aiia iloko o Amerika Huipuia, lnWELaa'Aina e mai.

E ohīia ana kela nuhau ma ua hale [dntc o kc Anpuni, oī;i ka loaa e nhilia ann e ko Aupuni Per!flrela, a. he mau milīona dala lehulehu loa e loaa

"ai& ma .o keia mau auhau la, i kela jame keia makahiki. ' E lilo ]ia kela loaa nui noJka'uku auu |i na lilo mii o ke Aupnni, e like Ta me l-na nku o na lunn «Aupni Feu<larela, |na lilo o ka Lahni. ka ma4taaa ana i t>ft pualikaua ame ke anmskakaua, knpiīi ana i na mokukaua, nA "h&le Aupuni Fedt v rala. a pela oku. Ma ka hoopokole ana. o k«3a ka waihona dala "nui, e kukirlnia'ai na haawhia dala pau i hoolioloi&"e fea Ahaolelo Lahui. fle akiowa maopopo, ma ka wa a ke kanaka ē !ave a e hookomo ai i ka varwai iloko ō Amerika Huipuia a nWu feela kanakn i ka auhau duli> i ! k.<?Bsa ai malniia oia mau waiwai. e%<iohui nku ana oia i kela auhau i Ve temraphn i lilo mai ai ka wahnn malnna o kela aree kfia waiwai 'i -komo mai lft iloko o ka aina. Oia klki kauia iho ai mnlnna oia wai--«4r; dia iho la k"e kumu-lilo o ua waila. A na ka poe e lilo niai ai u;i la nia ke kuai ia ana mai ia li&ba, e iifeu ana i ka auhan (hite nnw lilo ka mea waiwai i kaki ai %allnna o feajia Trafwai. Ma ia ano na Ma ke koikoi anve ke kaiimaha o ka nkn ana 5 na lilo a pan o ka vraiwai o ko na aina e, i komo iīoko o Atnerika Huipuia. maluna o ka poe oloko o ka aina niamuli o -ko lakou kufti ana i ua "raitrai la, Ua papa loa' ke o

Amenka Hnlpuia i ke tffuia ana o

auīiau kuloko no na luuia FedeT9lo.' O mi na Kalnnn nihe na Aupum Kulanaknuhiilo w ; tV n& kai <wiA * ohi torī !>ia ouliau iuo. 0 n» a ka makaainnnn e«8« ai no nft Uk> o ke Aupuni Moknainn, Kalnna, a Aniniin Kulanaknuhaie hoi, «a «k«Ja aku ij> i kekalū pne huiß Aupuui. a haawiia mui la b«r pslapaTa hookna nTi;ni e lioike ;in;i ? Irn huina i hookaaia ame īīa i kakiia ai ia hninn. Kakainnoa ia na likiki la okn lunrt Aupimi nann i o!ji ia auhnu. ĪTe lioi ka anhaui hooknnm e kn wakaninana no nn Ulo o ke Aupuni Fe4er:ilrt. M;i ano hookaa awhau, na ke knnae kuai nnn 5 kn wniwni mni īw i ninn e wni, e ukn i kn Hlo o ua wai- j wai la i komo iloko o Amoi-ika īīuipuin, niai wnho niai. Aole mte o lot\n mai nnn i ua knnnkn l:i ho palapala hookaa nuhau. 0 ka aoao KepuhaUkn, he noao kakoo nuil oa in i ko kauin nim o i>.a auhnu c!uto maluna o ka wniwni mai. Aohe poo o no na Likou

V» H\ku nnn nnl;;n\ kio"kū> o r:i ka- ' mlka walo no o kn :nnn. '.r.a p:\hs : na pilikin nmoli ko Aupu-ai T*\!orflJ;» i l;c o p.nio ;ii V;i hnnii, :i :n>?« v ' pali.-i. AV;i. n:i liono nno in ;io;to »' j [ īmī i nn\i r np,Mi<->?n :ii īnainii'» o| !lakon. Tw moa lnna t» \th>ma ?a at fea ■ holon»ua o n.t h:?na in\i Kiiloko o ka «<iini>a a lo;»a ho» n.i nkn kieku' i ka oo pa»tlu«ia. T:t hoao jnt lakou o hookonio t k:t ft\:\n;to>o, 0 !.*:» :»»»« ks\ ho1oTO«fl mc kn po wiiika» i nl» ki»»»;tks. ntntr»»H o k:V j oh»i:t nnrt o hm :uih;»n irtiivni :\ ktpk»o ] mai a lako» niai, a ntAhv>j.v l»o\hot kow 1 »k»» 1.1 8 TKit\» Siih:tn t\jft k:\(\:ik:t WiH- j u»fclio v\;v hi\n:\ \\hi\ttv >līMTohva wj\\ :\i '«*:)» »\s kanska »t\)ti t\o. tC<> kno im ho\ ka Aoav\ T>moksl;\k;\ i ke\;\ TO;tv,ao aliikai o k;\ :toao i *»ts ki? «o hf ni;111;\0 ho-1 w» lo» ia ma nft «n«> n jw\u Ao!<-; h<> *»l\t k\\h v ai\;t \k\ o k<-> AwpuM 1 , | wr ki» kf»H.W:t\. ft a»\o o ;to o oh\ s\ ,i »» anhau tns\ »» ksv\Ak.t iv.a! a .ti

ws'o «ku v<,' o ai 1.0 >«ooJu»Wtt.vs ''.;"s ,' ko ,V.t \>m« i ri*aV:>! ;;i T>M V,' ]o; - V"\s '•.Mf>. F. ;ko ; .--! n:ru-- >rr ~kr ' -o\ ]-,«V : ko \- >.C ,v.-.s *.•>•• YSi?, v o \<n;i n v o' av:h:V.!. -.v:V.ru'i o ko k-.-.im. 0 ■;". 1 !>\'a snhsn to ;-. '.vv;;, ?»;- he V,v*no 's iv>>r-? 0 j ■ ,■ , ...■„.,.: a«a tjvs» to \v 0 V', V : -.

Vs-.-.a«4t no Vs v «v»isla. *m iwa ■ t,V»* IVO V:i TT.-~''HcO-M .\HpSnt" Tns * IK V ?1-,',''■■; v:v " l . - -,is-Ai 1 * Vl»i» 1— ī rr:v si V,- s ,v * V- -U •|- ■ 1,0 j $o V V&

mamuH hoi ke kiimu, i lMt wa i liooholma ai ka bila kanawai, aole loa i tiinn|)o]M) kn huina' da'a i 4fakemakcia e ko Anpuni rio "kona uai'lilA i a mc leeia m&kahikl 1 ' O ke «no oiaio u&aoli^o* Oemokalaka pili i keia Auhau Dute, ua hoakakaia tio ia ma ke ftho pokoln nip ka moakāka'len. 'e ka IJ<m. Ghamp Clark e noho ljni\a'hooirnfl1\i nei no &a Hale Vn'a t tSaAfl0 , 6aama-" nti, a o kekahi moho holo balota hoi 110 ke knlaīia PereSldena rto Amerikft līnipnia .m» leā Aōao Demo1rn!nka. "Mnlnko o krkn>ii haiohlo 1 honpukaia ein ma kona ano he Luna^oomaIn no lra ATia?1 ele\*ahnī nolio' ai nia'l Stnin ī.ni nia ka inahinn <i >li i-tn"^h*i Sana Lni mn ka la lliikn! mn1iinft'"o1 Tnlai, 1 <101. olrfo ae la oUi'penei: 0 keknhi o na haiia apuii Toa a kaj Aoao Rppnbalilca—a he liana lioi mu lakim i hi><-nnn nui āi e laTvnn mau ,iia k.i AoAu ] kn o3i,nni Kulepi n'ihnu <lntc olo i.i' Tīc waluhee īno loa ktia, he moolelo knaoj wale no ia ī lianaia mai lokn mai o ka wolu ln.i.knhi Aia no he p..o t>omokalaka kakalkahi, he kakoo^ Ki-Ki nnn.ui, elike nohowne līek.inT poe Repnlialika, lie poe*noole akuā' lakou. Eia nae ; ua like 110 a lfke ka^ oiaio a pololei nohoi o ke kau ana •kn i ke ah. w.i ana malunn o ka aoao Ropuhnlika, lie aoaa ia o ka j>oe ai : a, e like nohoi me ko lakou kapa ana mai ., ' \ * ■ * l ka aoao DemokalaKa, he a.oao īa no kā oihana Knle;pa~<iufe jāe ia. Aole toa ka aoao ne aoao no kn oihana Kalepa tlnfe ole ia. Aole "a n kona nno i keia wn'a liiannia a'ku noi no hoi. O ke feartaka e otelo aūa^ he artno ia e kakoo atia ua" hana kela kaiwka o koml ■naaupo hnaiele" loa, a" naamuli paha o kona ake i ka Eho^ee.*" 5 Ke kakoo iiei na Demolfalal;[i i 'ka hopmiin nnn o 'na nuhfi\i 3ute ntiniu n lilo i man nūhau kupono. "Ke inaI'nao 'io nei lnkou, he hni nh papa aa*-' hnu c?ute e ku nel i keia wa mn ke kanawal, he kiekle inoloa. 0 nn «u-

,hau dute kiekie, na :«kulaka e hoeuii īUo, ,E jjeK pu. ane kia ns»heie, h« mea hou .aku xio a «At Repubatika e'kānik&ui mau ai, oin hiiī, rnnk9tnftke lil» "D<>feiokalaka e i na hAHā'liolōnHia knloko o Amei'ika. Aohe hookahi l'maolelo oiaio uia keia ,.o}eLo aua. Heaha, kwnu , ua Pemokalaka e, jnak«ma,k,e ai e kinai i na hana holomua kulbks o ka Aina? makemake loa na ī)ēmokalnka e pnlama i ka Kolomua ola uiau hana. a nmkemakē tu<i lakou, ē ike aku i ka holopono o ua hana hooulu waiwai a na mea apan, ma ka haawi ana i na kanaka apau i ka pono like o ka hooikaikS ana e loao ka holomna; aole hoi makeniake o na r>emok«lakH, e hoomoamoā i na haii£ iiuli waiwai a kekahi poe, mamuli c a luhi i paauaia e kek&hi poe e ae. O kek uliuia oiaio o ka io&o Demokalaka maluna o ka Auhan T)ute, "ois keia: I ka ma-opopo ana ua loaa ma fca hapa nui loa o ko joaa aupmii mai loko joai o. ua auiiau dute,

, ua mahelehele ka aoao Demokaīak?< i na waiwai konao inaī i!oko o ka _aina, iloko o na papa eklu. oia lioi, na mea e j>ono ni ke ola o ke na £ oluolu kiīpono in kii nolio «na ame mi ruea hoonani pili kūio, e laa na lole silika, na m«?a hoonani nie daiiiiaua, a pela aku. Ke oleio nei na Oenwk-alaka e oi aku ka auhau dute e k&uia tna!una o na inea hoonwii hoohiluhilu, haahaa hof lia auhan <hite nialuna o ua mea ai ā ke kanuka. Ke olelo nei nolioi'lakou. e ka i lik ua auliau e kauia aua maiuna o na waiwai i konio maloio o kaia «me koia mahele. 0 kt»i» ke ka)nna oiaio maoli o ka aoao l>pinokataka. A aa<k{ kda kul«ns sn, aole Kia i'a eiiiki ke hoonauoue ia, ina ua haua pulapu, Uoowelia auo e Aoie loa e iiiki i na mauao hnkuepa apau o kela a,iae keia ano ke iioowalel»} i ka «,oao DemoksJaka ttmt keia kālana wai.

A ke olelo h<nt afeu «e\ makou, a«lc 1 * lnw»' i» reni i hookfthi dala uiai I v ' " I u>ko min o auliau (iule, & iuiuiu t! ;ii> mai ka laliui Uiai, a *i >vaie! atii! niamua ak,u o ka uiea kapouu uu ] ka ukti nna i ua lilo kupouo o ka m- i '.iuna A>ta i na Kiina o ke ;iupum i lio-1 okeh 1 ni nit> ka uliaui nU. T inau ui&uw alak&i, k« .*'! ,1 "J 1

u« * ! I ka pftninAHMsk6'd kā haiolelo o Woodrow WilsoB, ola keia: : "0 ka ninau % kakou e ninau ai ia 4akou iiio, a<4ei»_o ka ioiiia.alaka! kakou e Uoeiaa#. «ku »i, oiai, he j(ftea uiaopopu.aa,lfL E lawelawe aku kakou iuahm« <Pk« loina aiakai kumu «i» ka Aoao D«moEātaka —aoie o ka «phaua dute ole ia; «ka, i auhaajjālsiloaa ai he loaa Aupuu^—a eiwwkokoke aku kakou ia hopeiia uiaiauC«Liaa Alflhele, na kuuu a ma ka boi f e bomuipaa ia ai ka palekana i na kaua ka Aina." 0 ka īaoiuo loa oia i*iea be oihana m ka*hoomaikilp pu ia o Bgjay>v) mau noōnookaIniaina. l*a ke au|fcuiri Iwokapuhi, aoie hoi ka pono auie ke iaulike, aai uaua e nali nei i uajp.uwjai o.ua kanaka apau * :^ v .r ! I T a waiho "Koiuii e 'Kuwaena

TVriWtre T)eiwpnī^ti| \oiua o ka AhaSft4 15. TT>12, jkeiakttffieg|g|£ " v ;' ■" - i "Ke eaako» e kauia ona ajut> ua y j.>ae nina niet, Uia aupnni wale «*b. * > KiW |Hjl l\ool\oU> mua W ■»* nia tlaWii; * aku 5 ke kaiwik* home. hw « nei aina/' j v\ke KowiU' Iijii uy kela ktit»at>flna nso, haule »k« i« i« tfta U wa 1 j^V'

ke Kituilo. a ihnko 0 ui« ia ««« *% *<**$āS& *•*» «»*$ « hoea * f u <°-k#iua ha»a. v .Aka ufte, uiao}Hyo Ioa fui*H v«v*, niamuli okw» i Wia iBah«fo, a oia i komō ai ma v > 191«, &u» m k« kehMA