Ke Aloha Aina, Volume XIX, Number 79, 13 June 1914 — MOOLELO HOONIUA PUUWAI -No Ka U'i- Hattie Anola A I OLE Ke Ala Hiki Aumoe i ka Po Mahina o Mahealani Mai ka Peni Mai a Nahona-Piilani. OLELO HOAKAKA [ARTICLE]

MOOLELO HOONIUA PUUWAI -No Ka U'i- Hattie Anola A I OLE Ke Ala Hiki Aumoe i ka Po Mahina o Mahealani

Mai ka Peni Mai a Nahona-Piilani.

OLELO HOAKAKA

O ka mrol lo 11 m fea inon nn lnna ae la, !k nio-itlf> ia i loaa mai kekahi īiuii o i a huke m< oltlo banlana loa o n ; , a i mnkahehi nui ia lioi e ko lfti!a niau kini !i< liu bela hioi 1 1 \ a »a maiiai nohoi ko oukou Mt a Knkau 1 ilo ani keia moolelo i mea m ikahehi a ln ohi - alaai nui 'a e ko k«ki>n pno pupi helululu m ">( lelo. Oiai, ho inet. helu inaū.n >h«'i ko ook'U uiea ka kau i na mo >lelo 1 ole r p'ika mau nei nia ko kakon mui nupep.i like ole; mlaila, he no l.e l.ēw-< ke i 'ku.i moohl'» hoi e pana'ia ak;» n-'i in.ua o oukou, * na oukou n>l oi ia e hooknku n < kaau« ihi> 5 koiik 5 a ka m.iki - m«ke, a i kn noho : i ka <no fa s> hoomaa aku

' ' MOKUNA T * * * ■ ka ii nii m.aw n p ivi o k* '■ «W-nahi K<-Wa nni ō kn :in • malalo t>ono itin o k?ka*ū n au puu e haawe p'i n aku t na n;!th( pe onn a e hoopuni īh ana hoi kona iiisi) aoao me n» laau rani Ukt 010 < kfla >me keia i no, a e pnpna »r;i no hoi na p a nie bo Ukou nia»naihooluu lVk<» ole, c hn'n'ie ;-ninn kauwa uin ko!n«m- keia wahi nks lakou m-u hana olp, * « meleana hoi ita maim mēlo lakoi mau leo ikowa, ma ( he m*a aln < hoaana hano-la-mi-f.i mai ana ' fl kou me na mMe hooli-'-A a ho< nam i k& inoa o ko lak< u m a nan« i hanr, Aia hoi e noh«i &na Iwkahi kanaka «oo me k( ns pia lole keo keo i Hke aku me ke niai o kor:; lauoho, a nn Von* »opo kana w«hine e noho an* mo ieta t paa anft ma konn lima. kahi a msu mea e noV-< nei ma ka lansi, he hiki ke )ke is ' mai k» loa »me ka lanln f ka me kona nkni nui, ke hnliae oe mr. kela ame keia aoao a hiki i ka palena p»u a ka ike ?me ka ikfliki> hooleie a kou nmn mafea a nw r aku paha ola'la, he nan" l WBle no mai Katna a W»i»lna. E ike pn ana no hei oe i na onnhineai ma kela āme keia wahi n;*i ke nui a ka liilii, e laa rre na kan bale noai o a o, a no Ukou waihooluu likt> o!e e popoln mai ana maloko mai o ka v.l nTi • ka laU o na laau, na Paka i*ani ime na Lokowwi i hoopuniia ko Irkou mau »oaS ria" WiloXi e lulv ana me pu» nnni like ole o kp!s ame keia «po, a e ike pn akn an n°hoi oe i tja ilia e ! ooina-u ana i ko lakou mau i'wn me na ivai hmhui o ua mau fet\l awaī al» e ksh< malie nei. a a<ilo i kana m i «ku ua mea he nani» _ . . M»i keia la'oai sku nehoi a kfi» mau 010-m?kule e nolio nei, ir,a e l*]e oi loa aku ana ka Uaika hoonui ike a kou mau maka ra» ke kukuln komohani no kekahi mau mil. &jamao, «lail». e !ke ekn ana no oo 1 ke onnomao holu mai a ke kni o ka moana At*lan"ka, a o nei niau mea i hoakaka ia ae la, no ka Mea Hanohano no ia Ka E!a a < Ka Haku L< vinekcna, ra.lup*u<a hoi a kakou i ike ae ofi o noho ann m* ka laoai niemua o ke alo n k l«ua KaWa, M[ a mua iki ae nei, e nohoen* Uua imiwaho o ka !anai a epna Bns ka LtJe Aoo ī.'-vinekona he !eta ma kona lima. oiai hoi, he mivi muiutf wale no monx.u fki iho i komo msi ai ka !aua ka!k«mah?np kauwa !«wvlawe mo kokahi pi da!a a he leta ka uknna nlena, a heawi mai la i ka Uta a kakon i iko nma ae uei, a *** KftH»kuA<oi pane ae «i i k.uia I-evle: *'Ke m n: o ne'i su na Hftle mai nei pah» kena Uta." *'Pela w®hi « k# Lede. "O ken* liuia kakau no la hoi kt ia mmk» kuoi ww owaho, mai Ifer»

| "1? wKhe koke ae he ihaoe a naoa iho," i pine ..pihoihoi mvi a.i Ik« Haku aoi i ksni Aliiwnhioe. i "o;ai, he loihi roa<li keia maoawa |o kona noho hanoau ana, a akahi ! iio d:\ a ki«u wahi ltta hou mai l.i iia kaua,"' ......... A o fea kain Lede nohoi ia 1 htlu helu iho a\ a i ka p u ana. ua aea ae la kona p o ilun i me ka hele'o kona hiohioiia a piha ī ka hauoli, me ka a r a ae .a .pine aku la.i k»n,a p)iikanc: i "£ kuu Haku, ni Hale io nokeia j3tti, n hoike mal ana e hoea m N a\ | kua oīh i ka" la apopo, a e hoouiia Laku kana i kekahi ma a e ona kaa [nole kii ana -aku iaiamekona, [ mMi wahi ukana-" j

1 kela manana, /ikahi no a ike ia nku sa p:hola ana ae o ka hanoli ma' na heiehi hn* o ua Hakiuaoo nei, m* kona ku pu ana ae iluna a.j hele hploholo ae la no kekahi mau mii'ule mt i k< kahi kihi a kahi kih\j oko laua lanai, a huli uai !a e' k'anuiiio i kana wahiue:... . - j "K kuu Waliino maiiai? E kaiMha koke aku o» i na kauwu o ko kaua Kakdi nei <• heemakaukau iako Hale run.i me ka hakn!ifi ole, aet"hpona pu aku ee i ka Lede .Mnbeia e-hoi ti;ai ai a p-Hale ī k? ]a ajxipo, ke muna > t:ei au a f le o j Hale i pi ii a i ka L<r!nMabe!a oia ; e nuku «fia no o Ma'oela iajnan«wa a i keia wa l;oi p»ba ea, ua huapalit ipaoli keia e n- le ole ai ka hoohihi o Hale k* ike mai iiia nei. H<! h» I I h-i!!! Lrok-aee wahine m;ūkai īme m ioli o Mab»Ja e ki)u Luie." Maa.ni- \ e h< ftktka īki aku au ia ue e ka nna h.eluhelu. O ktia Haku L'-Ninekon* a kakou i ike.ae nei, oia kekahi o na Haku waiwai loa ma Eot-lani a pun', ahe manā nui hoi k<>na nia na nr.o «iiao, a he mau han.iko h-hukhu ponoi hoi kona ma ke kn!aß:<kauhale o Liilana, a iwa'na n:e o kria mau Wjhvri nui apvr, •he hoekahi wnle no a'ii i>ui nana e noho p.io »kn lana maluna o lakou -apiU, ova o' jHalf JkBna k«iki hn'-kahi wale'iho ! no mai ko laua nimi p ihaka aku, r Ok'ia H kn n>o » ma'iuakane o | H-lf, o ia ka va>iki niamaha o na'

I Haku m s v ia inOi, n i> Hale aku aos h*lu i.mikuni malima fi hoo liliiia no koi* n n■> iv»»i apso loa la k«kon e ike ak-i i ka \va e iho |aktiaikon« inani m koakane ma Ikela «oao mr.« o ka nnke. U;i litoktia keiki o EJaIe i pula ikaumaka na koaa man a akua, a [nn h< onai Uao ia Ik i ma na knla. !naiuiro kitkie !ia oTtn<hni,ai !kona pnka at a m i i hoouna ai Ikona hnuā ii-in e hel< makaikai ma ! na wahi kanWna »p ti o K«ropa, « j i kona manawa e huli lioi mt i ai e i ili «ku «i malona o kona hokua ke ! koikoi o ka h<n }»; opono an» om Iwaiwai ! j»au o kona n\akuak«"ke, a ie noho h 'om; }n n\xi rma hoi kona ■ makiiikane. | X i!oko o ia m&nawa like nohoi, ' ua k'>nio ka nnneo ame ka iini i jk*ia man lfaku 01< Ma no ka hoo-1 'hui'a o ka lana keiki ma kaekelu o ka mat remonio o ka me M:itxla ko a Uiii lara hoiilohn pilip:a loa oia k:s ! Haku K^lemana. | s He walā kaiiiamaliine uuku : no'keia a ka Haku l apjiuea Iv i - | inana. oiui ka Hakii opio Hale ms | na kula o Eae'ani, o ai ui.-i i | hoohala > i i kekahi «n«u mnkahiki jnia.ke ,k uipuui »na i i ■■Kuvopa, u/ [pii ae la ka uui a nu' k»v B»h iw u'i j o Mhhi'ln, nu' kf k< in ].ki «ua o ke jkuko ame ka i'n.i i oio o kokahj j umu Haku epio e ao o i e hiio o Mah la i i-ine kau uoaauma maiuiii o ko lakou mau puuwai; aka iiae, no Malwl»," ua paa inua kona manao no ka Haku opio o ke Lfvin«konft a oia wah ! uo ka- n;ea nana o lu ,ui nina 'i ka t i«ahia o kiuia kino. īna noko lao8 Ipupo-pnka lp« aku ro iWaipiuli Uoha no ho pilikio olai'a, no ka l;ue«,'o k*hi i;\ e pau ai ke nkr.n i ■ kapiulii. X like hoi uie na mea a kaua i j iko ae iii'i uianma no ko kauo-hw aim a ka haku i kana luīe « hooniakaukau ia ka ruini o k» liaku epio, po'a iho k kfem wahiw- i kaeuha aku ai i kaua poe kauwa wajhino, »pt'a pu nohoi iiie tehSv s na hke sui nku i ka I<o<.le noiia mta e pili ana iift ka 1uiTi hoi |mai o' ka Imko opio, a oia iV> ho' !ka ua hth> oph\ noi i swis;vi pu mwi ai e h\kv n.ai au.v oia 'u av.\\}nA,ta. iUIoko o kāa Kakeia a ka naia| uui-tv*Ie « hiūauiu ia n i, he pv;ij a khuh hu «*lo oa kauwa wahiuei uaua e hoopo.uu n"» a e hooiuie- j tuae aui ī • io'iu okona mau pua, aj o ka haku wahme wale no ka kukana uaua e haawi aku i na kau ! oh« »p*u i& lakou, a t»a ua mea boi apao o u« KaM* £v*i,

0 k& haku kan? Wdle »0. ka nuea knleana i ko wa}io ma<i 0 ka noho ana-o keia Haku o ke Kakela LSvinelioaa, me kona .,oi»u haneti a lehulehu wale o na kauw», 1 ane«ne aku no paha i kalū o Jja t#usanj, oa like ignaoli no me nui o„Jtn aina, a ua oi 3oa paha i ko l a'lii. , ....

Eia nae, iwaepii o ka uui aipe ke aluka o kua poe kauwa waliine e nulio nei inoua o ke alo o ko ]afcou naau haku, mai na poe o;ofalfi, na wahine opio iwi-kawewe na kaikaiuahiīie opidf io Hoa, he hook'ahi w*lg no 'kaīkamahlue i o's loa ae o ka u'i a me ke ano\o 1-ana i loh maiwaena 'ae o ka,riUV.o be'a pre e. Ua līke koo#, kiipanaha wie k e Te*kaapu n< anp iwa'ni" a"ka honlia Wc>lo skoa Jnei e imi'ai iwatnā o pUa matanaj||fp 'a e Ike ana no aoahei oe wale ijo pua oi: loa ee o ka nāni a_ me ke ata-wfeiannhea liuiluii ke pa, mai ana i kou Korp\ ke ano 'o, ktia kaikaix)jihiciC ja.)ia n*i, ka oluolu »me ka nohea o!e e nōho nt-i ma lee ano he Wuwa n» ka hako wahine o *ke Kakela T.<vihekona.

'Nb kona ma*i makua ame toha «shi I hikiHmi,! ai, aole he i waena' o keiar aloka haiawahine i manpopo no i.i mea, he ho'oaahi n'ae

m a hiki ke ike a hoom<jopopo aku, ualioonawao maikai 1a oia rae fee ano kul,ana ?ede, He uliuli a aeae ' maikai lo.ia maU owili luioho ore I he hapa pua īliahv aln no ka »fo$ i Panio'o akn," he molīalla a toun\ri maikai ih ■ «Rk«, a o k'aJ1i |he aHaii eo1fi heAvahi kiko e op t "me , fc« wnimnii ) kipoho miw o kaiila mar a papSlina, hni a« hoi me se knlan» maloMo'a maikai o ka oi«i kino me ka nani o MaihoaW; ea, Boh«onO a*koe akn, CDfefeehewa oe-ina e ike:lihi »kn apaioa lihilihi Kuku-o-Aipr, a hoowinao w»le ae U no ko t,ukoti mea kjifc*Uii i keia wahi mele kau'ana a kekahi o ko kakow tu«u oio,he h»ku hio^ni: ' - 4^

*'0 ka hana dh a kn kawka, 0 ka nieo *ate !»|u.no, r , , 1 k"a i'a t;ui mkal > ikun t«$ks, AoIp paha 5a 'oe ia wahi _J '< , -'' T * » > * " ! ' • • No k*ia ;e mapmae i, kc K»ikapua-q o kana imna wale o« o k* hel«a aoa if o u» malapua e a£o ji i tiaauj>>ke noloko n n\ rutai &p«ir o o.a ati i na kakah;%ka. apaū, a hoi ana e q| ka pua iho> no, I ka j, keia la a lakou p \tqpp uopono i m khkeU no k& hiHL, t-aku opi.i, ua kfw\\& haku wahiae aoo s 4awe hou aku i {iau kauoha ia mai U me k$j pu ia ana mai, e Uoi oia a r«uu «olio mai'w, aple hpi e koke a e hoomaaloaji? aku ke «io o ke KaHela, 0 hoi auanei hoi paha , ke a)cua , ||kej iaia puiwa. , . i ■] Ea, ka kakahe lqa nei ko ouj:QUj kakau ioi.ua, a ihola au aole i hoplauna .mua aku nei i ka iuoa o k« ia kaiksmahiae ia outqu € o'li mau makaoiaka heluhelu. , Oj ka 4ooa o keia kaikamahine oia, no | 0 Hsttie ka mea aanakela a na ke'a mmv aku e mawehe īpal ia kaua \ na iviea hutia pohihihi e piii ana i kona nuoleio kuika walohia. , \o ke kumu nae o keia papa h aou luai o ua i ie nei e ka haku 'wahm* e ke'Kokelo Lcvinekona, ua lilo Ia he me&' Kahaha'loa 1 kona mapaō, eia no nae aole_no ia i lilo i'mea'hoopohihihi mai i kona.

noonno. $n ia auwina la mai a hiki i na iivnute e kokoke ae ;u o naha„&a hova i, l hofft m*v «5 ka ĪX'Je besa me 1\ori(» kaīkauialune lawelawe, a ua līto I<vi kvia h:ki ana mai o Mahela \ moa hiiuoli palona olp nn ka .haku t\oa 6ke Kakela I>Vtnekonß nw kan* waluue, a o kt> tumn paha hoi i oi loa aku a|i o ka h»«o!i, oi«i, ua p«a kv' laua nwnw o Mahpla ak« anā no 'ka w,- hine hou o ke'Ttakt'U ! npkmn, he inoa hoi i maa maf.i i ks ta w> kekahi msw tnri» h hnhhu i hah. ] Ni>iaiia, \xa hoohnlo ihrlv na aieu h:i\>i aoo nei ht> pono oka "LpW Mahria i> ke ihoikaio'k& hslo ho->hiUi kan«ihi mnn kaowa i ka m r-Aft» o h|kl ma? si o k* haku .oplo. *.u& I]Sq lo» h he mea hant>H ro ko k& ī#d* Opio MaM* nfK">n<H\ v Me ka m«nao p*« o u* k*tksui»hiive it&N>lh o«>i, he oi aku ka ouo ame ka mikalolohna o kana klin* lawelaWe: o open» fUit»ltt e ial !ki Bta*n\ie ka i'* lo nni. Ki« ka *t>! i'a ho kukuna o. > K«u-ln. 1 «ku «u p Paoau , ao*- (K«w» m.) '.. ~i;*