Ke Aloha Aina, Volume XIX, Number 55, 24 October 1914 — HAEHAE KA MANU KE ALE NEI KA WAI, POHA KE AU KE PII NEI KA LENA. [ARTICLE]

HAEHAE KA MANU KE ALE NEI KA WAI, POHA KE AU KE PII NEI KA LENA.

'Ua J:.iq)ono aka ln piili.i i ka piko, k« u:>j e >>oi malui>:iab« I\la 11- uuj>eii;i ' lioloīima" o Oka19H i i'< il-o ni kn-kului-'iauao malalo o ke poo ''2. r a kuir\ • kti|>ono olī ;ii e k«i!u» Uou ia m Jteniok»lak#." te K«ia\i ekalā: Aole he pono e koho ia o Likana i Elele Laliui. Na kumu oia no keio. He oiaio ua pinepine ka lohe'ia ana o na oli>lo i na kau i hula aku, c koho i | eteiē i kttlifar me ka ameo maTnrmn j Waainetona no ka mea, o loaa tina i ua hoaloha, a me ia mau hoaloha p j laaa ai na moa i niakemake ift īna WasinetQna, j Ua pololel iar inau olelo ana pela, i a ua pololei no i keia la. J Aka he mau hoaloha anei kekahi o Likana m& Wasinetona? Ke manao nei makou aole, aole loa no. He oiaio he poe Deinokalaka ka mana ina Wasinetona i keia la, aka ; he poe Demokalaka hoihoi ole ia Likana. Heaha na kumu i manaoia ai po-j W . - - ( E «ana aku i ke kumu o ka loaa ] ole ana o ke kulana kiaaina o ke Teritoti iaia. lTa 'heie aku oia i Wa?inetona e ahlahi ana i keia kulana, aka, i kona hoea luia malaila, ua kne ia e ka Peresidena ame na lala o ke Senatie a loaa ole kana mea i alualu akft ai, a hoi nele mai, a oia noho nele a hiki mai i keia la. He mau hoaloha anei ko ka Elele Kuhio iwaena o na Demokalaka ? Ae, he man hoalolia lehiileh.u, ao ka oi akli o ka Peresidena |>onoi no, no ka mea, ua kamaaina i .. Jk|i i»ake ana o kekahi mea alolia nui ia « k&kou, o na inea nana e hapai k* p*l(U o Jta mea make, aia wae ia mai no ia maiwāenl'W d %o poe &o&loha pilipaa Joa. I ka make ana o ka wahine a ka Peresidena, ua hoounala mai ke kono i Hawaii nei i ka Elele Lahui oia kekahi hapai pahu, He hooia ana mai lioi ua lilo 0 Knhio Kalaniauaole i lioaloha nu Wiisbaar ka. Perosidena o Amerika. | Ina ok o Likana kulana iho la iaj mA Wasinetona, oia hoi aole ona, mau hoaloEa, & ua pololei keia, no j ka mea, ina he znau hoaloha kona ina ua loaa io no iaia ke kulana kiaaka, aole i loaa, nolaila, ua hiki ole ia Likana ke manao he po-| maikai kekahi e loaa mai ana iaia | hioa oia i kohoia i Elele." | nohoi kau a\> e "Holo-1 muaAole k& e pono e koho ia o j Likana i Eleie Lahui uo na kumuj & oukou i manao ai, no ko Likana Loaloha ole ma Waaiuelona. He manao ko oukou pela ua nele 0 Likana i ka hoaloha ole e hoomanao ia, aole o kou manao o ko'uj laanao ia, aole o ko oukou, o ko ma-j -kou ia, aole o ko kakou manao o ko • k& lehulehu ia. He manao wale no ko oukou no; ka loaa ole ana o ke kulana kiaaina j ia Likana o Hawaii oia ke ku- j icu lawa kupont> no ko I.ikana nele j 1 ka hoalohft Demoknlaka ma Wa - #metona. A no ia nele oiit ko oukou mea, i manao ai he kumuhinu kuponoia O j palau ai i na mana koho haloka ma* j Hawaii a Kiihau, 1 ITa jiai maopopo mai kahi a ou-i koo e Jioike nei ma ke kukulunm-l nao <r He manaok o oukou peJa" J| ka epa. palau, wah&vai, hoopmn-| puni kiekie, a wahahee o ke kulana] ano* haahaa maoli. | Oiai aole i ke kanaka a xm\\ ka-. naka oukou i epa, palnu, wahawai,: hoopunipuni kiekie a wahahee nyaoli, aka i ka lehuleliu a i ka lalnii j hoi m*i o & o. Eia fce p.ia nei o Likana i na hooiaio piha pono ua laws oia me na: houloha ma na tvahi like ole o Amorika. a pela pu hoi mo ka "Peiw- j dena Wilson a o kahi i kpla loa akui ai, he hoaloha n\a ke koko. Aole ho | pUi mahamaha he pili io a pili iwi [ a pili koko mai Inlo mai. A i me* nou o iu> oukou o iko pv«u> r.i < 5 hiki kino ho-o* 1 . a o oukouiniua o ko Ki> | 'mito 1-ahui o ka aoa« l^nnokalaka.

a Luuahoohana nui, fc.oi o .fea aoao kalaiaina Demoka|^ka t i a me kgia la, ana e noho keena poo o ka aoao Demokalaka, ma ka hale o k$ liale j PanetotLa ma Ewa o Pa-J pu, a mauka o ke alanui, Jj[pfceie, ma I ke alanui «oai ke & «ana j e hoike aku ia'oo, a ia oukou i ka papainoa o na hoaloha o Likana a o iea poe koikoi hoi o Amerika i, hilinai ia Lileana. A ke kau maila.ko lakou mftkar ko, aku ma ke kulana he Elele Lahui mai Hawail aku nei. A ke hooia mai nei keia i ko ou-~" kou ano lalau maoli; oiai, a na oukou i kue pilikino aku ia Likana no.ua kulana ala; no kou, a l no ko oukou hoihoi ole mau, e lilo I i wa e hoa'o ia ai o ke kylana lioo- ! ponopono aupuni Demokalaka (hooponopono aupuni o ka poe ilihune a I me ke kaulike) ma Hawaii nei. ! 'Aole i hele aku o Likana. no ke alualu aua ike kulana kiaaina; aka, i hiki aku oia ilaila, no ke kono ia ana mai e ka Peresidena no ka pane i ke noi a na Demokqlaka mai o a o o ka aiiia (Hawaii nei) e lilo i kiaaina no HaWaii nei. Aiu ko u*a Dciaokalaku liiliuai iaia, (Likana) a puni keia Teritori. Aole no i kue ia-mai o Likana e fea Peresidena; oiai, o Likana ka ho&kuka o ka Peresidena Wilaon ia mau la, no ka ninau kopaa o Hawaii, ame ko Hawaii kulana hooponopono aupuni. JSFolaila, o ko Likana hoi ana maii Hawaii nei me ke kulana kiaāina ole, aole ia he mea e hiki ai ke munao iho oe, a o oukou, W mea ia e nele «i o ko Likana hiliaai ia e ko "Amerika poe Demokalaka, Oi&i, oia wale no ka El§le Lahui e kali ia inai la, a ma ona wale jh> e loaa 4i ia Hawaii Lahui, lve noho ana kuonoOno ma keia mua aku. _ E hoike ia aku ana i' Sa leīiulehu ka hooia no ko Likana ia. ■" ' OLELO HOAKAKA - , E hoomanao, a mai eha iko. e ua poe 'i hapai ia uei o na inoa ma keia kukulumanao; aka, i hoakuka aku wau, no ka liui pu iā o oukou iloko o kona m&u kalai ana; nolau«k, a liui kala ia mai wau, e k& aoao kalaiaina S«pubalika a me ua'poe i koiuo ka iuoa; oiai, aole lta me& lukulumanao. i awe i na koikoi o koua knkulu ana nona iho, aka ; ke hili n.i i o a ianei. A minamina nui au i kona hoopuka pu ik a inoa o ka Elele AHI, iua 5 waiho loa ia; a h kohana mal oin i ka aoao Demokals!ca a me kc.na poe holo, ina ua huikaū jle H maemae ka mea kukula nianao. Ma na lono i hooia maopopo la mai o Kuhio kekahi o na poe nana i kakoo ka inoa o Likana raa ano i Kiaaina no pawaii nei; iua pela alaila pehea hoi i hooko ole ia ai kana kakoo ana ia Likann ma koia kulana kiaaina? Ua lawe mai oe no ke kulana kono ia mai o ka E!ele alii e ka Peresidena e hiki aku oia kekahl o na hs- - pahu o ka wahine a ka Peresidena Wilaon. Poolei no oe ma ke kulaua piaa uiau o i.akou uo ko kakou mahele hapaipa.hu. Eia ua kuliihewa oe a o oukou a pau i ko Kuhio kuuohu ia ana mai e ka l*eresidenn Wilson, a manao oe, a o oukou, ma ke auo hv kono e hoike m&i aua he kouo mka hoaloha pili paa loa, . Manao mau oe & o oia ka j oukou e a'o, laUu mai ai i ka lohu- j a i *& lahui hoi, oiai nao o ka uiea pololei & o ka oyuo niaoli ftol« poSa; ak«, uh k&uoha ia iuai o Kuhio ma ke «no oia ko maka lianohano kiekie ma Wasiuetoua. īua no o oe e "Hokum»" isa i loko oia kaiuaapuki o Kuluo, a ina uo oi! a Ue eneuii no P«£si4eiia Wilsou o Anwwika, e polo&i uo oia «o kwu hiki aku i wahi e kut?| oie ai oia (Wilson) i na loina alakai n&au&o.

4r i» ka*tt »a% $4Ō,SOft a ka le£uk4m mau nei., !Pan i ka ahtj}iu a i W»

o u Mi». . >" / r' u * km*iki i oih. m«,fe*jpgMgismik& «** «*HM - ««WP ***& «- 4 m i.luaKi U»K*w»X«,;K O *

JiiW nai ia pda i apony ai kekalu v iu o Pela i manaoia ai « he mef-ku i ka po»o m- « kiupale ia _c ( keia kaaawai ka kulalliaiuia o 'iia taana hftikai kasftwai leWkhn o ke «as,i m m.kaohiia «aai ka ialoaioku- io aan aku iloko o ka poino ma Ēewahewa. Mb nei pe i pakele keia kauawai aM' no ka lik* o i*Jnji.. He poloīei &&£aki o ka lehuleEu o na Lanamaikaaiiiana Kepuh&lika ia kau; %ifei, kekee ma Imhi Wk£ p-ak(3e o «a kanawai kaili ope'a ala. O kfr pololei/%a Jtase ia no ka njea he k&iiawai i»alibiiū malia o liio, ak» i k»na wai a ke iadk*]*£a ka uwa aana mtki 3 iīīo hoi msjkfti i aa Damukalaka mm aku ka l&ho balota 0 a» Ueāokalaka, , , 2?olail*i, © ©aiHi i ke kumu km elua a kaholomna, oia ke kumu natoa i lioike iaai i ke ino a n»e ka-ska ela «aoli o na poe fea»a iapawaie ona Lunamakaaiuaoa Bej>ubaHka; oiaij; nau no e ka iQ?a kukulimmaao i heoia mar. 4 (1) Aole lie wa i noho mana ai 0 aa ixoopoa«fKaio aupnni IfemokaUAa ma Hawaii iiei. akahi o akahi wahi no? |£e pii ae n«i, a e aku a»a. Koakaka: (1) Nau ka aha otefo kau kaaawai liapanui. '* (2) 3STau uo &e kiaina . (3) Kaa ka Hal« kau kaoawai oliuia. v * 2fau ka Hale kau kaiiawai oirib. ; no 1« ino, E hoomanao « k| oia nei' ke Hlo,' ke InAlka&hi puiiooe o aa lfepnbalika iaa jpēla oia aei 'e Wia ,H»le Ha- * k&ko« no e ( ,O ip»k<» e mfe«ai i ka h&na '«**» ?®«&, na uapo a hoi'nele. (2) E haawi ia aoUi* haa« ai%pui 1 sa poe l«we aeHko, a Wiiele i.a §vkw e aa poo liaaa ilanui i ka haua .» (3) Jfa kiuMU i&ua a'a i hai ae n«S XH>ka E&na oleia o oa alauui *ka|»iji*le ao. (4) Ko kakmi"nele 1 'na aina haa& hookuonoono kupm, - "V 44) £a mht> neie mau aua o ou-j Jak a*. ka poe ko&> halota, i »a pww *ine Aa pomaik&i. . (*) K» hoonele ia aiia 0 na kaUtb* m*i M&wmi & 2fiih*u i ka ana i aa ahu#pMa»ikai » oa loaa 0 ke ala kaa ywHo Kenolwlu nei, a Likana Elejte Wemokalaka e hoiiw? ia nei, ,-e a i kukala aku ai i ka 4sAls|slis rasin a wahi ana i haioleiAa keia kau kīkimua iho i»L - "■'īnn. a'ole i ha&wi ia kela kuleana 0 35 makahiki i ke ala kaa uwi« a ke pau kek v kulean« tem, «a makaukau o I4kana « haairi i ke aupuni i hookahi milioaa dala, a £e 3ba* hoi ia no na k&iana. (T) -Ka hoopan a hoopoho w*le ia aua 0 na pomaikai wua i baa i ke alahao uwila i oi aku n}R niua o pakeneka puka no ka 4e*fefea (na Kalana) peiea la i« et *» Kumu Elua: He mau makahiki loiM fco na Lepuhalika i noho uhiua ai auiloko 0 ko kakou mau lulk kaukauawai, aka, ilok*? oia mau u<akahiki loihi «ole kekahi mau kaoav»ī i liooholma e b?ia aoao; aka, i ka ?osa ana o ka l&nakil» i fo»kahi poe l>amok|LkjU, a loaa i keI kahi man mohok a maua kau ka nawai, u* hookomoia un&i kekahi «ki op ! ea, e lu\avaakaaiu&na Xrwiu o Hilo aiai f a e olel nui 0 »4 Lunaiu«k«ai»an9 wWiU Woks o kit Haie kA«-[ k&niwai im ua holo kf-is kanawai ' UjluwsW a feia Wok> iXuiokslak». " ,He pololei kau na m Bmokalabt s k» kaaawai uit3tsnin*u makai, a ki- * $*1 alii» au e eteK> ke au e' a'o mi i ka lehuieku&e kanaw*iia<x . (1) A ius he iao io alaila b«u a oakim tio i kaua keia oi*i ■p* ao k o«ksftu ka hap*a»i o ka Mb walii ao au « h* *f% ** . %larnmkik.im r m ;

«ā, «49*0^-J F*hĀ iiiok HEW* i « h mm hod£* i.fe*-U »a filo tek i i*n*#ai. €fSH nafe |>&lm mrka ttio-B|igf o aa Oe«»Wisfka i» moa aan» i haM}a iw.avai knWa i' llio o ka taea pi>iolei ho kaii&wai mhik«i do keiaf *£ifegxmo «iūla p&Ka oe i ka pik<; ke nnf>e nēi £a opimahaiaaha F 5 "ī Wao la hoi i ka lele mua. ► I ka iiowuia . Ka thd la Hol »fc indie k e kai ikoaleale Ih&V oe_»o fca poij» i ke Ja'& bai£fe»a~a feo Ettb keAī, > il am&u e ka leo „ "Mai waliau oe O makani-a-ua-uei. ' Ho ko iaiiliili ae 110 ka hewa o ka meia no ka hookohu ana i elaa Kpole o ka papa miaina; ka mai ka hlamoe lij>o paha oe i paoho mai ai «uaaiiai pono i ko h&popo? Poioa maa aohoa oe e kuu hoa kakele 0 ka makakila ma ko k«mn «l«ft aia ia oe ka iape.nui 0 ka Fale Eiia kanawai a l ti e n'o" mWaku nei i ka lehukhu. In* o oe ke kilo ke kuhikuhi Puoome me a'u e Jke nei i kou kalana hoo&ee hana, a ua amaaa la. inai oe 0 ka aoacr kalaiaina RepufeiiUka e alakai i ka lehulehu pela; alailft» ua kono pu ia nnli hoi au p a'o aku i ka lehuleho, e hoolohe ok ī kau mau a T o ana a e hooili aku ma keia kakulumanao ou i na ahewa ana i ka poe hewa ole. A i ole ua ioaa paha oe i'ka max 1010 akahi ko nahu hewa i ko aklo, Nolaila ina ua ino 0 Bemoka3aka no ka lawe īuai i na Bila Kaiiawai ina i ke au e _iw>ho niana aiia o na fiepubalika :na ka hale kau kanawai alaila ua oi loa aka ko iao, oiai aole-he wa i noho mana «i © na Demokalaka elike iae kai. kooia ilokō 0 ka hale kau kanawai. Peb i oi aku «t ka heVfa 0 Rep»halika mamua 0 Demokalaka. "Na kumu e- kupoiio ole ai e koho &eu ia ua Kepu&aiika" elike &e ke keia leakalū manao." < (1) I>nakiVa ka iso oiai nae oKepubalikaka hap&nui 4& a hak kankanawai. . - C-E«prf«Jika> ke i& &B*a*M)er m* ■> - - -v

ao kākiaūū lak' a ina oia ke kalh&a 0 ka nakila o ka aoao ma keia kaa Miāa £ Nsr«fßsba ,»Hb Mmm -Na kaiau 1 emi ai o ka ino o Dem» . «iakia i Ipo (1) īla jkmo ole o Detnokalaka lana i liapai' mai keia man bila oki «I»fr ».«( āfcle H«k» -ka Iwpuoalikap ozīq ole i'. xio n» kamu : (1) Na Bepnbalika i hooholo " ka hila kinaiiA: . oiai « lakaa ka hapanai o ka Haie .Kau , f2) Ua oīe raaoli o R©pubsska oiai'na . ua liboko {kiaalfi£> i H>ono ua kanawai ino ala e olelo ia,~ 11M. " Ma keia e maopopo a: i kapge koUo tti <*mi iho ka ino o TK?ntoka]afca . hookahi no kumu iuaojM>po >i:v kona la'.ve ana aiai i Ww Hii* a'u aae e elelo nei b$ jjaaik»o\ t,a 01 oa aku, boi ko >3spabaUfektr i>oi*' cte oiai be elua kunju ©ka jk»- - A o ka mea l oi loa oie 0 Repabaiika ou no_kun« hoeueU, paipai a me ke kakoe i kei» h*ua bewa ake« aaaa i hook«ulike*l», lokahi ok kat manao o ka lekalehu<ike „ hale a Kalana o Hooolulu aei,-, 1 NO KA MEIA Ina aa ino ka t»eia IWinkalaW alaila ua oi loa aiu kona Repyba3&a, oiai, '2 (1) Ua liooheaiaheina wai| Repufealika aole i pepehi i nawai ino oiai o lakou ka ~ ka Hak kau kanawai. , s . M (2) Aole ka hapaiīai- 0 ka H«)« kau-kaiiawai (Repub«ilika) i k»bir to&i pono, -a i ol,e kaupakua i V iiili o »a labui & ka meia e bcwkojqi ai iioko o ka Papa i Ina i b*s« ka bapa»4 o kx , kaa Kaaawaipela ua hookahu »0 ka aseia fife**ak4i»ka i Eiaa Hawaii s Hookaki a i t>le i bookabi Pakikj, bo<ij*i haole, a bookabi Hawaii , £ _. Bfeaba 1« k» «um «k» mabope o kaiaaiaai ana o ka n»ml 13* bftoko Vft n>AU 1 hm « kakaaawai a Eepubalika i «p*tt> ai * o ks *ba ka vm. i koel-