Ke Aloha Aina, Volume XIX, Number 67, 9 January 1915 — -HE- Moolelo WAlohia -No ka Make ana o ka- Haku Darinetona -A ME KA- Poino Ana o Kana Mau Keiki. KA HOOPAKELE O KA LEDE ISABELA. [ARTICLE]

-HE- Moolelo WAlohia -No ka Make ana o ka- Haku Darinetona -A ME KA- Poino Ana o Kana Mau Keiki.

KA HOOPAKELE O KA LEDE ISABELA.

! » HOKIĪNA I Ka hiki ana mai o ka Elele " w ' • ' * ka Moi. r „'' . ♦ • • . . - 3bsn • * r Ua hiki ok' i ka Haku Dnrinetoßa - - - kcj, hualahe uku me ka hoopa ole ia Jj.uu>vai Ī ua olelo ku i ka iio ka pili poa® o ka oiaio J kaua mea e kamailio mai ana; kau mai !a oia i kona lima, me tnai r "Aole ja he hana niāa ia'u o ka hoololi wale ana i WPW i manaopaa ai, e Dikon{i, kauohi* aku ia oe e noho ma,k« kakela, eia nae, aole e hiki iS , ti s 'kfe kue aku ia oe. T ka noonoo "pon® i kau noi 'ame kau mau ho£ltfcka ku i ka noean i ■waiho mai ke kahua hoi o kou make--Bl«tee, ao!e hiki ia'u ke aa e hooie eiaaawaino aku ia oe. Nolaila, e hele mai a na na Lani e kokua ia kSkbri apau e!ike me Tcau e kokua ia'u nei i kou haku āloha." e kuu haku! Aole anei e he wahi aioha i emi iho o ka aaea au i ae la'ela'e ae kokwlna, oiai, o maua like uo ka i mai ; $ kou hi 8 lude, mai gai aku»>W4%aWWehe-! h &V P« komeAewa o wahahee i ka hōok&<jnajoko o «a keeoa aloha o M ke auo o lakou ha~ku. E lilo aku ana ka'u e loaa ai kahi pa-paa beai ka paa ana o kahi ea 1 o ko'u kīno ihepa neij a mua loa auanei keia ft ai ka īhepa maluna o'u; na'u na hooaiakeaka & fee oia ana., me ke ku no hoi i , Auwe! E kuu haku iJph|j e isa-lia uua kuu ia oe. E lilo ana au he *sVareai ole, nolaila, e ae mai i ke kaukau alolia aku a kau A.ole lūki ia'u ke noho i U» kakela. uo ka nieu, ua aloha au 1» kuu ola apau. Hele ,uo ©e, kaua," v mai la- na waimaka

ma 8A niaka o ka Efaku Dariuetox>&, e hai,.mai aia no he alolia ilokd, i k& wa a īude i moo ibo ai ilalo nie ka pan an aaku i ke koloka o koaa' haku a honi alolia ilio la. "Ē lude, e kuu honlolia kniuko, ka inea iian® ® hooKauoli mai ia'u mai kuu vra keīki mai, no' ka oiaio ame ke aioha, aole anei o« e manao ilio, he sin-a "hooTA-ahī;i mai in i ka noouoo ke, h:uilele iho au ia oe? E piiulele ia'u, aole owau ka i makemake oie aku ia oe, aka, ke aluha uei 110 auj i a oe* a lie mea . pouo i«'u ke uoL iiku ia. oe e }iuli i(o_i aku i ka, JviU;eJa o kau?i, « e kali hoouiauawan«ī nio ka uiauaolaua uo ka la a'u e hoiSoi hou ia n\«i ai i ou Ia»' ? i koe uo kekahi mo* Bia|uua'o ka waapa, koe uae ao ka poe hiki k<e lawelav« i is.a pu ke iāki uiai ka *ra i make>uat«ia ao ia hana. Aole oe iie ka> i JBaaaia«]ea i ka lawelawe aaia 1 «a «i«a kaua, e kau īude, a he hoomahuahua aua aiai ia 1 ko'u mA»i ha«ere o ke kftuzi|aki |ua o oe pu ,k«kahi aw iu«kow.*| , { '1S haa\rt )\&om*ik«i ,auw i ka «&- hooiau.a ka ip» io*, <* hiu kahiko!' Mni hookupiliku keia hora el hlki ©1* ai ke hooaiai|avauuna. Ke| noLue s oo 00. o huli Koi aku i ka Koiue g k£jua, E n»i aiiA no ko'u Voalitoau ia 00. e! ||£ai āloha aku ia lakou apaul

me ka oiaio no ko'u poao I aa kupno apau e loaa ana ia oe no ka liana ana pela, a e kali malie ma ke Kakela £>arjn'eiona ā Vifei i |o ka«a wa e ai,'' "Aole loa he wa o kaug, e hoohui hou, ia ai," i namunamu leo liīlii iho ai o īude me ke auo haiiapilo. "Heaha la hoi e kuu hakvi, e hooko au elike me kau i makeinake ai. T7a mau hoomakeaka ana, ua haīa sho la man 1a hookamalii, no ka mea, ke hookaunaaho noi keia U\ i kuu uhane. He kaawale ana keia tia n.o jkā wa, maji loa, e īoane t)ariuiona. «Moha e kuu haku maikai loa ame na keiki pu hoi." Iluli ae la oia e hoī aku, e kulou ana me ka naau piha luuluu i na auwe kulipolipo o ke kaumaha. Mmnnle iho ia lakou apau me ke kaumaha i hild ole ke hoakaka ae, oiai lakou e nana aku ana i ke kanaka hoomakeaka e hoi la.. līuli hou ae la ka Haku Darin'etona me ka hooikaika ana e lu aku i na kaumaha, a olelo mai lu: "E wjki niai, p k? ; hoaJoh», no.ka mea, 1« piomi . k«t paanawa." , ~ Aka, is wa koke no, ikeia aku !a t ka Makua Jerome e hele awnvi mai āna, a o ka hoio a"ku la no ia o lsabela e halawai me ia* ' "E hoopomaikai mai ia makou, e 1 ka Makua," i noi aku ai oia me kaj ' leo. kaumaha, me ka haule ana iho i iluna o kona mau kuli iinua o j kanaka o ke Akua. "E hoomaikai: "mai ia aakou, a e pule hoi no ma-| ' koft, no ka mea, pehea la, a i ka| ' "wa hea la makou e ike hou ai i ke ■ one 'ianau?" | hou aija no oe i keia mauj aina aloha, e kuu kaikamahine maikai, aka, me na maka aole e loihi ka launa malihini ana me ke kaumaha. I s E ahonui me he kaikamahine la na t kou mau kupuna, elike hoi me he kaikamahine la ua ke Akua Mana Loa. E malama i kou uaau me ka maemae, i kou manaoio kulanalapa ole, a e hoomanao, e lioomanawanui i ka mea i kohoia nou, no ka mea, e hooikaika mai no ke Akua ia oe, E koa ma ka manao, i kupono i kou iaoa ame kou m&naoio, a, aia uo he la _e hul,i ai oe i Lede uo ke pariajona," ; "A p oe hoi, e kaa keiki 1"1", e wUaaia i ,kou ktiU#» maamae, a e m J a^ ke ka fca Kfr*e hai&hano o na poe he«a oi *ka i 'ko ka Hāku DaJS «loiu aaanei, e na kei|rf a'u i aloha ai. \E hoom&ikai uai ke Akua ia olua me Eona mana, e like me a'u nei iloko o ko'u nawaliwali." Kau iho la ke kahunapule i kona mau lima, kekahi maluna o ke poo o ke keiki opio, a o kekahi malmia iho o ka papale lole e uhi ana i kf oho lipolipo nani o ka Lede Isabelu. Hoolohe ae la o Xsabela i na huao!elo hoomaikai a ke kauwa a kt a ua hoomahuahua hou xa iho ke kaumaha o kona no ka mea, ua nanaia aku ka Mgjtua J<?rome •hē hemolelo iwaena o na kau&ka; a ua oleloia no hoi, ua lona iaia ka haamna o ka ike wanana, a ma kana ma r olplo, ua hoomaopopo aku la' o Isab'.!a, e hiki koko maL aua ka hopieua. o ija la pokole o ke ola ana o kbna va"hi kaikunane Uilii, "E hele, e a'u mau keiki. Aole< pono e hookaulua ia ko olua makuakane," vahi a ke kahnnapule, me ke kuknlu ana ae ia laua iluna, '%» kaawale oia ame a T u i ka po nei. aoīe hoi fiu e hapai hou aku i na j huaolela laahia i kamailioia ia wa. ttasgei aii e naua ku ai i ko oukou holo ann akit s o ukali pu aku ko'ii aloha atee ka*u mau leo pule ma koā«K> kei.n kapuai ka onkou !iuak»? w ītalevari " Cfifti u» hoomakualiuaia l ou ;a tho ke kanmaha o na hua. '010 a Maknß Jerom, ua hoomalielie ia iho »o nae e ko lakou laak|a, u hoo-* ] tttjukata hoi e ka lakou nio i kiekie loa, mawaena o W kanaka a ttie ke Akna, ku ao la o Tsahela a huli hoi aku la i ka poli o koua makuakane aie ka paa pa ana i ka I lima o Setepauo. i Me ka hookaulua hou ole iho, ua 1 ae «ku 1« lakou ilmia 'o kahi v ,-,apu, ■ hoolako mua ia kahi waa]>a tuj k« «i e lawa ai w ,>ko!u ]«, •; i ka' hoj* o ia mau la, e Uianao ia, o hiki ak 1 » Wkou s ko lakou puuhonua, hw\ftohoia 0 Tsa?iola ann» Lo<ie Wtoifereda mahopo, n:.,: k iV I UI U a u& 1 «ku o W s lauā lo i.a ame Dikona, na nioa i waoia i niau kiai |«Uk\wo no laua, T7a hoonoho pu wo ka Hakn Darineiona ia Sotopano UM> ia wnniua; mawaena o keia mau mahelo o ka oliaua, « s&a kAuaka juw a* & u& U-

i koa e kupale i ia wa e koiia ai e [hana pe]a, a 2 ole, e hoe i ko la.k.ou iwaapa i ka e pohu ai k& mak&m. j E pa mai $ua lie o-aheahe ma- ! kani i kawa.a ka la i puka ae ai, a , i ka aua ae o Jka pea, iele ! iomo aku la kalii waapa iiuaiia o ; ka ili o ka wai o ka uiuliwai,■ ne Le 1 „,ua, i iha hauoli luaoli 110 kona hookuuia_ ana aku maj kalii aku oua i, lioopaa kaula. ia ai, a lioomaopopo pu iho Jn uo hoi īia ola makamao ana e !n, mu kena ikajka oi loa ae o kona kolo ko lakou palekana. ,0 ka mea i hooWoia. «.o keia„liuakui, oia no ka mhi hele aua īaa ka aoao lalo o ka muliwai jpa ke kukuluh<?am, i'like ka loilii elike iae ka ..Liki ke liolo ma ka wai a Liki i Gelatonabere, kalii e kjki ai i ka Haku _Dariaeton u ke. kuna iaia iL,o me.ka malukia, mainuli o na a'o ana a ka .Makua Jerozne r a i iua lie me.a poao,, e lawe Palaiii. . E halawai pu aua o Isabela nla ka hale bo.ohjki lae ukali, in& nei uo ka hiki miialahi afeu ilaila ? a lawe .loa, aku. iai a i k.y U a , ja q apho pqo Hua. np keiulii Ahahui ,o wahaue i liooiaa i ko lakou ola aaa apau 110 ka hoomuna nia kekahi wahi uia ka heuia o Hououa i Paiaui. Ua hoomakaukauia na lio me na ■ ukali la wa kupono e halawai mai me ' ka huakai. a ka llaku X>ariuetoua ma ka pahu hopu o ka lakou alai hele uiuliwai a lakou e holo uei. No keia, elike me ka hapa niii o ka pat pa hoonohonoho i hoolalaia uo ko ■ lakou palekana, aia lakou malalo o . ,ka maua ame na hooponopono ana i a -ka Ahahui Benedito, elike me ke alakai a ka Makua Jerome. man no ka pa koloiiulie ana a kahi oauiaui makanL mai ka hoomaka ana o ka iakou huakai a hiki wale i ka po ana o ia la, a ina aole . uo ko iakou kipa. ana ma kekaki "wahi no ka ho-a. ahi auii e hoonioa i ka lakou wahi mea. i uo ko lakou aina awakea, ina ua uiamao loa Jakou i ka wu i uhi mai ai na eheu hoUuoauo o ka po, a ua iiala hojx' o loka mahope o lakou. iio ka huakui mu kwa ia naui o luue, e maalo hele eua ma ua muliwai I»na iijolie, ua p.ina uliuli e ljolo ana i ioa ame kā laula me na hiohiona nani o Enela- . i_ nni mai i ka

1 7™ " - ina he naoa aku n.a o ke!a amc: keia malana p ka 'y I pa e kilohi ai la iioi ma o & i i keia mau hoohauoli § i auia. . I I ka,,iiflaaa mai o tia eheu ioao- | ele o ka; po, hoopili aku Wsou I nia kapa uiuliwai no ka hoolulu <iki jana, ame ka hoauaioe aua n<%|a no j ku tvu loihi, a.i. ka wehena o £g. uo # lioopuka, hou aku la lakou jto ka. hoomau ana i ka lakou huals|i,no lana. I ka pp mamua iho, ua loli ka,- mr tkai.i, a o ka holo auu o Jcq lakou wahi halelaua ma kp. la elua, iaa ka hoppiipii, aua no ia e paio pu pe ka makani, a ua emi mai ko lakou mam-a holo ma keia la. 1 ke ahiahi loa ajia ilio, e aneane loa iho ana i ka inolehulehu aua, ua ikeia aku la kekahi huakai lio ma kahi mamao. A qka ike ana ia hikou ka mea naua i. hoopiha mai ia lakou nei ine ka pihoihoi, me ka lele auoe wule ae uo o ko lakou hauU. Ua hoomakuukauia iho la ao mu; , k.alū no lakou e hoolulu iho ai ma i i;i po me ke akahele; a ua maopopo i ik> o ke?a poe a lukou i ijke ai, aole i ia he mau hoalo'ia aole hpi. jto . lakou pono, 0 Ilaku a me Isabela. o laua na mea L manao ae hoopihoihoi |ipi ia i no iiu olelo wauaua a ka Makua . Jeroiue »me ka lude i>u hoi i ko lakou wa i kaawale ai, a uole ia he t haua maaiahi na ku» ka hoopoina, ana i ua mau olelo la mai ko laua i uooiioo ae. i Mamuli o keia mea, ua hoonoho , aku la ka Haku Darinetqna i lt«n« i kaiKamaluue, oia hol .ka Lese Isahela ame Wiuifereda ma ka o . llugo a naua ke kiai »nnlrngfa aua īa laua,, a e hoaumoe hoi lako» m& ; kapa muliwai. lua no' ka hoea th H ; : o ka piiikia, o ko lakou.wa koke no : īa e kan ui īnaluna. o ka waapa a e hoao hoi e imi i kahi q. k$ : m-? lsabela i ka. wa e pouliuii aaa. Ua hoouoho no hoi k& Danueloua ia Setepauo m?. .ia» no ka • mea, aia maluna o ke keikikttne ke kau aua o koua mau manaolana no . ka'lahu» o na DarinetouS hoopono i mai iaia aku no ka wa. e mai ana, a oia paha ko kumu haawi ole 1 o ks makuakane i ka malama aaa ■ i ke keiki i kekahi mea ekoa aku iloko o keia wa poiuhihk