Ke Aloha Aina, Volume XXI, Number 34, 3 June 1916 — He Moolelo -NO- HIAKALOKA KE KAEAEA Nana I Alapahi Ke Alii Hikapoloa KE ALII Nana Ka Punikaulana O Ke Kohiana Mahina [ARTICLE]

He Moolelo -NO- HIAKALOKA KE KAEAEA Nana I Alapahi Ke Alii Hikapoloa KE ALII Nana Ka Punikaulana O Ke Kohiana Mahina

NONA KKIA MAU PO Hanati ka p ia T,una, Hanau ka po ia Lune ne : , O Lani Hoonee ka po, Pihai i ka Ewe ka po_, 0 Pipili ka pr> o «īo - sna Lea, O K«>h ; ana J ea ka po, 0 MahiuaUa ka po. ' • . ' T

Ua kiekie loa ae la kn mahina aialuiia ae o ua kuulapa la i ko lakou iiei wa i iho ai. llamuli o ke kokua a ka lap'a a mc ka wiou mai ā ka makani kehau i k<"la wanaao ma}?f!|>e īnai o ko lakou vyaa, ua pae maalahi aku la lakou iluua o Kuaikailo i ka weiieweheutt kaiao. Aoie hale o keia aina, aka, ua hooluolu aka la lakou maloko o kekahi anapohaku, oiai »ae »a hoewaa, he ana okoa ko lakou. Fa kiefkie ka La i ka manawa a Hiakaloka i ala ae ai mai kona hiaiuoe ae. I keia ala ana ae a tva TTiakaloka 11 ei ua ike iho la oia i ka moe o kekahi kaikamahine ui lua. ole m& kon# aoao.. Aole nae oīa j luamoe, aka,-e kaakaa ae ana tio kona ināu maia me ka nana ftmfYe'Laia. * I k<ma ilee āna ae na f - i kft iho o ITiakaloka nialuna oTia me ano pahuuliao, uu ae k im k*f au)>,toyhieluc. O ia ka lljaimioka t ninau iho ai me ka lep, ano pihoihoi : i "E ke kaiknahine KoopaKaohao o keia mau puu poWku kanaka ole!

■ Aia aku uei la i hea ka lualiiue Luukia ko'u kamaaina ? ,Ma oe la no hoi kona wahi i hoaumoe iho ai i keia po iho la, a, owau no hoi ma keia wahi. TJa ike iho nei anei oe iaia?*' "le, ua ike au iaia i Kuailielani ko'u wahi i kiiia ae nei i ka po nei no ka hele ana mai i keia wahi no ke kiihiknhi ana ae ia oe i kalii a kuu elemakule makuakane i huna ai i ka ipu hoheo kapu a ua liaku ia mai nae au iua ka oe e aīa āe; e kuhikuM aku au ia oe i kahi i hunaia ai a nau ia e wehe a hemo. ?Ta'u no nae e nialama i ua hokeo la me ka maikai. Ina wa a pau au e makemake al, e haawi aku ka wau i ua"Tiokeo īa iiie ka lioao olg iho e aua a keakea aku paha. Pehea la e kuu hakualii, ua makeiuake anei, oe e iko i ua ipu hokeo aīa a ko luaui makuakane i kainaaha iho ai a paaj" wahi a ua kaikamaliine lioo ! kalakupua nei.

E na makamakii "heluhelu o Ke Aloha Aina! Ma keia wahi i liookomoia ai aa mauao pahaoliao i ko oukou mea kakau nei. 2STo ka mea, o keia kaikamahine ui lusl ole e 111 oo la raa ka aoao o līiakaloka, a e kamailio pu nei me ua kaikamahine la; aole loa ia he mea e aku mai ka luahine Luukia aku i liolo mai ai me ua Hiakaloka nei ma ka i>o aku mamua, a, i hiamoe pa ai maloko o ua anapohaku Ia ma ia po iho a ao ao la keia Ia a kaua e kamailio pu nei ma keia awalāea. Aka nae hoi, ma ka maopopo pono ana iho i ko kakou mau uiooleīo kalako e ku nei, e ikeia ana uo e like me ka kakou e ike nei maloko o ka l>uke o na Buke, ua pill paa maoH fto ko kakou mau kupuua me ke Akua Kahikolu, j)ela i»o oia a nie kona Pualianela i pilipaa mai ai me ko kakou mau. kupuua. Kola* ila, un hiki loa ia lakou ie haaa i ua liaua i luki i na laliui e ao liana iloko. o kela uiau la, » iloj ko no hoi o keia mau la a u& laliui [hoomana f\kus e kapa mal iiOn U ikakou "he lahui b'ujio. auie ka. [manalli ka ī*ssm Hawaii, j % v'

aui o ua AĪli kem ania, aomai ue ai na aha.^^^ 0 ua hokeo no ka m&a'"waiho noi aku nei- a ka "Une" no ka welie aqg 0 ua , Ipuhulu la. ka^ioakeAkaiki 4bO;M^H^wikainahine hookolohe ia i uiuau mai •!ano, aole loa oia ni§lmiliiii lohe i kahi , 1 keia mea. Wahf Be i 1 ninau mai ; [ uialwihaha nei o ua. u | makuakane ka hoi |»ana i kooo e iwii i Ikamahine ana ae 0 ki>aa p Kila. kela T ko'u hoea' i«itt mai 3&s['lalo 0! Kahitiiu»ik< mai nei jio W.kft kaika*i" _ «ei ,a*ē ko» 3 kii pu 3riS!||§pJft ho W f°kei k? | ua Hiakaloka 1 pohaku, ua hele, no kahi e maka a me j ana mai niai ka -Waa ' aa mai na j na hookele ame. 1 moe ai ma ia po 0 ua j I ua Hiakaloka ai ( ike j ' lowale aus i :hiue) mai ko laoa ni[uau okoa aku la-j 1 La o keia la, aole $ | Oiai o ke < : i a'oa'oia aku j moa e kamaiii^. w* a ke ajii <>pi» «^ IH> auu uia. No ,ia mai la oia me k« ke iioike aku ko . holo ana aku ,i [keia o kon». pe |la aku oi« Ep m )" u laua mai e kul; i i īuea w«liv ao« v |hikuhi i« o*> '•

ae a; iini nn<> lioomaoe i k;i i aua ae. "0 ka inea kiipaianaha loa k«'ia «'n e h<>oiiiaopo|)o ]a. Iloko ka o ko*l.l iniilihiin' loa i kela kaikamat»ine a'u i ikr* niai nei iloko o ke ana ia'u i puoho mui n<-i nuiia iLo la au e kninkulii mai in<- ko uiaua h<x>kaniaaina mua 6le ia," a hooki iho la oia i kana kamailio ana. me kona hooiuanao pu ajia ae i na oīelo i ua kaikamahine hei iaia uo kona makaukau loa ana e hooko ma:i i kona makeinake no ke kuhikuhi una niai iaia i kahi i hunaia ai ka hokeo kapu. Noliiila, ua hu'li ae In oin e

hol no knhi :i kc k«iksuiiiiliiii<> <■ kaknli niii) 1u o kf> ia nei hoi fiki>. Inin nei i lioi «ku ni iloko o ke ana, ua [nino kok*- iuui la o Luukia hookulakupua me keia mau olelo ku i ka ii ia kaua hoaheluhelu ke hoomanao ae: ■ r-. "01010 mai noi hoi oe he huakui imi haku kiiu i hiki mai nei iluua o keia mau moku aa, eia nae ka mea kupaianaha, aohe ou_ inake-i imake e kuhikuhiia aku ia oe kahil |i haaaia a.i ka hokeo kapu a ko majku«kane. Ina aole io ou mikemake e kuhikuhi ia aku e hookuū mai.oe ia'u t< hoi, iua hoi he jruakeiuake kou, ua makaukau au e lawe aku ia ot? no loko o ke po'i i waiho ia ai ka hokeo." No ka maiiao o ua Hiakaloka nei o hoohuakoo niai ke kaikainaliiue ui kamaaina aiia e manao kuhihewa loa nei, he kaikamahine okoa loa ao keia mai ka luahine Luukia aP, ua kamailio aku la oia me ka leo oluohi ame ke akahele malie i keia mau olelo: *'Me ka oiaīo apau mai loko lilo loa mai o kuu puuwui, o kela wale no ke kuniu o ko'u hiki ana niai ihma o keia mau mMuaa kanaka ole. K'olaila, ina ua makaukau oe no ka hooko ana inai, ke kono aku nei ati ia oe uo ka Jawe ana aku ia'u no kahi e loan aku ai o ka iiiii o kuu mau makuakane."

, Me ka liikiwawe loa ua Luukia liilii nei i pane aku ai nlii opio :i keia mau olelo me ke ano hooi kohnknlni uip ho moa oiaio īnaoli Ikana o kamailio mai ana i ka olelo aiia inai: "īliea akii auanei a« e lawe hou nku ai ia oc; oiai no iloko nei ua iiokeo kapu U a Ico lu«ui jpq.kuakane i huna ia ai. He nani Ufi pololei j)0 ka lawe ana mai nei a ika makualiine o kakou i y oo a ia ! nef nei. O kā mea wak* ito i koe a kaua e aku ai o ia no ko'u lawe ana aku ia oe e kuhikuhi i kailii i waiho ai. Maianu ae nae o ko'u lawe kino ana aku ia oe, he ; mea pono ia'u ke hele mua ae e ;nana, ina eia no ke waiho nei 'iae jka maluhia, Ina eia no ke waiho imai nei me ka maluhia a loaa aku lia'u me ka maalahi a maikai uo hoi ;e kahea n\ai au ia oe e hele ae e [ikemaka. A, mahopē aku o i.a maInawa o oe wale no ka mea kuleaua ! no ka wehe a wehe ole aa paha ,i ua ipuhulu la ou mau niakuakaiio," a |ku ae la ua Luukia hookalakupua |nei 7 a hele aku la nialoko loa o ua

ana pohaku nei. Ua liuliu loa no hoi kona nalo ana aku maloko o kekahi kuouo pouiiuli mahope loa o ua ana nei, ua lolieia aku la ka leo hooho hauoli. 0 ua Lmikia liilii nei i ke kahea ana mai: "Auhea oe e kunane—e. Eia no ua ipuhnlu "nei he oia mau no ka maluhia o na mea apau. Me ka hookaulua ole iho no hoi ua Hiakaloka nei i ku ae ai a hele akii la no kaln a Lmikia liilii i nalo aku ai a i kahea niai ai hni. Taia nei no nae e liele aku nei, ua lohe hou aku !a 4>ia i ke kaheu aua mai: ;__"E awiwi niai hoi oe e kimane a hookuu ae i ka ipu ihilo uie ka nHiikai. ī T a hele mai la au a niaet>!e," Nu keia kono o ke ano lu,»o--puiwa i onou aku i na Hialealoka nei o holo awiwī akn. laia nei nae 1 liooa akn ai niahūia, ,\ja ike aku la oia ia Luukia e nioe uiai ana ilalo. ; Aka nae. mmuli o ke pouliuli loi\ 0 kela wahi, ua hiki <?le iaiā uoi ko Hio i ka waiho ae o ka ipuhuhi kupua i kamaaha ai i ks 'waiW ao. No īa mea, ua ninau iho hi oia i ko kaikuahino «o olua a ekolu manawa i k;\ oleh> ana iho: ''Auhoa ka hoi ua ipnhnlu kupna nei •?" Kia i-ao, aolo ho leo pane ao o ko k&ikuahine, no ia ua kukuli iho la oia ma Vona aoao ine ka niuan hou aua iho no ka eha o ka nuiaawa i ka i ana iho: "Aia ka hoi ihe.n na ipu nei ? Ao'o no he !oo i pane ia r»\ skn t ua lahin ae īa 'oi, i "k i ia nei linia a kano »ku b » akw U o ka ipn> 1 (Aole i pauA