Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 7, 24 November 1916 — Ka Haiolelo a Senatoa Jas. D. Phelan ma Aala Paka ma ke Ahiahi o ka pule i Hala Aku Nei [ARTICLE]
Ka Haiolelo a Senatoa Jas. D. Phelan ma Aala Paka ma ke Ahiahi o ka pule i Hala Aku Nei
O !yt haiolelo a Senatoa Hon. ,Tamēs D Phelan o ka mokuainl» o Kalepor.i a lie Demokalaka ma kn aoao kalaiaM, oia kekahi o na haioielo kuliu loa i iohe ia ma Hawaii oei. Ua pili jrale no kaua haioieio no ka mnau laliui aine ke ko ho hou ia ana o Peresidena Woo<Jrow Wilāon i pereBid£na na AmeKka Huipuia no elia makahiki hou aku i koe e noho ai ma ka hooponopono āupuoi holomua ana i ike ole ia ina na makahiki i kaa hope aku uiainua o ka hooponopono aupuni Repuba!ika ana. Wah! a ka mea haiololo, oiai oia 'he hoa no fca\ AHa o 'ka AhaoleW La?" hui, ua hana aku ka 'Ahaolelo La- | -btai i kekahi mau kanawai maikai k>a i ike ole ia ma ka buke kanawai o Amelika mamua a i ke au hooponopono aupuni wale no o son malalo o ka" aoao kalaiaina Demokalaka, a o ua mau kanawai maikai ala i hooholo i, oia no ke kanawai hanako aupuni īio na poe maWahi ma na mokuaina i noho nui ia e na poe mahiai, ka oifiana hoi nana e malamia nei ke ao holookoa me ka a'i e ola ai ka lehulelm, a oia no hoi ke kuiāu ntli o laka makemake 'ana e o na kanawai oia ano, i walii e hoopakele ia ae ai tia kanaka mahiai mai ka koopilikia a kajw>e nn la-" Tfou na haiiako <■ IssS"ai o"Kē /J(slCr O ke kanawai hanako no na poe mahiai, penei ka manao oia; Aia rna kela ame keia moknaina he hanako no ke aupuni; i ka manawa o kekahi kanaka ejawe ae'ai' i mau aiha nona no ka mahiai aku, aole paha i !awa ke dala no ka ana aku, e laa ke kuai ana i mau hololiolona/ i mau pa"lati ame 'na mea kupono no ka hoohana aku, ua hiki ia kanaka ke hele aku t ka I)gnako o ke aūpuiii e aie ai i dala nana no ka hoOmaka ana i kana hana. a e uku no ia l»naka i kē dala aria o ka aie ana i ke aupuni iloko o na makahiki loihi kupono ine ka uku panee kupono m'ahope iho o ke oo ana, o kana mnhinaai, a pela oia e uku liilii a hiki i ka pau ana i ke kaa. īa manawa hookahi lia hiki loa i ke kanaka mahiai ke hoolimalima aku i mau kanaka hana nona no ka mea ua loaa kahi e aie ai i ke dala no ka uku ana i kona poe hana, ma ia ano aole he manawa e paniku ia āi na hana hooholoipua o ka aina.
I ka manawa aole i holo keia kanawai, oia no hoi ka mpnawa e no-' ho mana ia ana e na BepuSalika, aole he wahi e loaa ke dala i na kanaka mahiai, koe wab no ka hele ana i na banako o ka poe waiwai o ka aina e aie ai me ka ukn pu ana aku i ka uku panee kiekfe loa e hiki pono ole ai i ke kanaka mahiai ke hoomanawanui.
0 kekahi hana ike a na īlepuhalika oia manawa ke hiki aku i ka manawa koho peresidera, a i ole aoho mana ana paha na T)emok:ataka e like me ke au o Kalivilana e noho peresidena ana, e paa no na hanako i ke dala, ma ia hana, e ku wale ai na hana hooholo iloko o ka a kuhikuhi na lima o na puhalika i ka pilikia e hoomau ia ana ka i>eresidena T)emokfllaka ma ke poo o ka hooponopono aupuni ana, aka i keia manawa aole e hiki ia mau hana a na Kepnhalika kolohe- a no ka mea ua hooholo ka Ahaolelo Lahui "Oemokalaka i kanawai hanako no ke aupum, e hiki ole ai ia lakou ke umii \ a poe inahiai, a ina aole lakon e haawi ana ī ka lakon maii kokua ;uut e like me ko ke aupuni hanako. e poho ana na dala a lakou, no na kmuu i uwa nui ai ka koho 'ia Hnglies ame na J?epuhalika i
wahi o hoopania' wW ko kanawai maikai a na Aia no he pauku o kahuahana ona DemakaJ&jH®_Ha waii nei, aka aole i puka JWP|aa Uemokalaka,. e . l&ā®, ia kanawai 0 kekalii o maikai: 1 hooholoia e oia no ke kanawai ana i ka hoohana ia o na *Braiinii, no ka uiea maniua akuoi nana ia ana ua keiki liilii q na hale iiuiia like ole uku mailuUu loa e hiki aku i ka taoa nie ke ina nt, ano ua hoonele ia maJcua i ka kaag !j|j|BKmau ohāna ko lakou e maTā&raKh a ua paa mua ae )a nae i n a keiki i kupono olē e ia. Aole oia na Demokalaka he me§JgjHre hauoli n«i keiki i ko lakoiCjg|£E& opie o ka pii ana ae i kniwHpakua a no ka mea, wahi alaka nooiioo.akea, bo aku ka nui o ka manawa ft hoi ana aku i ka opu ka honua, no ia kumu- -i h&iWUimi na Demokalaka i kan a inahina aetf na kanawai e hookapu a»r liilii mai «na i iunlamu i koua qŪ^ % , j ,Un lilo nae keia^i^^^na wai ij Wohoio ia e na » mea uo na liepuhalika ai, no ka mea, ua hoopffiffi%|B»-ia i ko lakou mau hua ana o ka ukukffnaka makua mamua a * a no ka pono a i koe nui mau n 0 na poJ3£||jpp| lakou O ke kanawai a kae haawi anirt%»afefohana maluna o na kaahi HBWp|PlßĒft hora hana, oia kekahi o tnaikai loa i hooholo Lahui malalo o ke a ka peresidena Wilaon; #fBK) ft kft mea aole-" iSOĒĒOtio keia poe kanaka hana kaaahi e ike ai i ko tohana a huli ka makahiki -JMH|;lidoha«aia a oi aku ku-l pono, i ka hana no hej manawa. e hoi* ai he mau wahi hora pokotef?jHSpskOe iho o ke ala ae la nM'lfesttb kem mnu kumu ua kekahi matr wahine' i mau kane no ka inea, waht?trep&i& poe wahine, healia ka male ia ana ina aole he e hoi aku o kane i kauhalet !il t|||Jfa i ka hooholoia ana o keia lft&|p9£ri ; akahi no a ike na o ka lakou mau kane nO'4(S|sS(bi manawa ioihi loa, a ua hoi i
mea no s na wahine e ai> a ninau mai la o mama' hoi mat uei i keia mea malihini maoli no hoi 'Hpike aku la na kane, na k£3s&Efefdena Demokalaka Wilaon i l#*kn nei imua o ka Ahaoielo, a e hooholoia mai o na kanUw|tl' o kciS
ano, o kahi i laki loa poe hoolohe na Demokalakai o ka ahaolelo, ua hooholo ia kanawāi o ewalu wafe no b*>lf <Thana ai, a he oe i kauhaie nei. Pola i ohaoiĪK mai ai na wahhw; ina « 'Hlieikaika aku ana nnakou, ua koho hon ia o Wilson arrrt* Ahaolelo i mau ai keia kanBIWII may kai, a oia ke koho hoo ana i> Wilaon. ' *
O nno ke Va\wwa!'■ iwmidēna Rep\fl>atika f t<s« ai. oia o TTlight»s, riQ I^k maopopo loa iaia ; . 3Ē-- r
ika loa 'keia no kona ?ae'—e piAa ole ai oia. īaia ma tanft 6uaVai -haiolelo e kapa ana oia ia Wilson i hohewale ,no ka ia ana > keia kanawai, aka ma na waM a Hughea e haiolelo ae no ka holnoino ana ia Wilaon e pakike ia ana oia e na limahana a o ka oi loa o na wahine a na limahana, a heaha ka hopena ?'Haule no hoi o Hugheg. I hoike no ka oiaio o keia m«u mea, o nana aku i ka mokuaina' 0 'Kaleponi kahi i noho nui ia 6 na limā hana. oiai he mokuāina kela no na Repubalika mamua akii, J keia kati mai nei, ua aliai pulelo ae la ke ahi o Kamaile ia Wilaon a noho ana o Hughes iloko o ka pahu hau, e hoohuihui ia ai. No na mea e pili ana ia Mēkiko he noeau maoli ka hookele anl 1 . a Peresidena Wilaon maluna o ia hinau nui. O kela mau olelo a na nupepa Repubalika i ,-ke Kali Wale ao o ka he mau olelo ia na ka poe pololi hana, ua hele a wiwi no ka ai ole i kela m&u makahiki eha i hala ae nei, a mau aku aua ko lakou pololi no eha makahiki hou aku e hoea mai anijjbek paha a hoea mai ia manawa e pau Jioa lakou i ka make, a malmia ae o
poo pupule i nalowale aku na »<x>iioo maikai rijai a lakou ak«. He nui aku 110 na olelo naauao a keia aftnetoa, aka ua lawe mai makou ma na rtiea ano nui. He hookahi hora me k*f' hapa ka loihi o ka haiolelo ana, aole i hoomaha ia, a i ole intt wai la hoi e like me ko kakou poe haiolelo. He akahele aia ka olelo a'na.