Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 8, 8 December 1916 — HE KAAO HONANEA -NO- ADELINE RUEF KA U'I NOHEA O KA PALEUHIMAKA LAHILAHI -ME- Wm. Wainamin [ARTICLE]

HE KAAO HONANEA -NO- ADELINE RUEF KA U'I NOHEA O KA PALEUHIMAKA LAHILAHI -ME- Wm. Wainamin

MOKUNA XXXIII I ko iokou nei hoea ana aku, ua h'>olanna aku la ua elema"knlai poliaku nui nei o lCelemania i leona iuau maiihini imua o kona ohana uie ua puili llma pumehāna ana w.awāMia o lakou, a uft hoolauna loa ia aku la no hoi lakou nei imua <j kekahi phanohano a kiekie o Euluuiuulii, u uiu hoi na maka o «a kauuka opio nialuna o nu kaikainahijac huupalii a ku hauohano

X iim pau uuu oua Loolauisa u ; Uft lioho iho la iakoU nei maluna o iju piipaaiiiu i Loouiakaukuu ia no ua malihini a me na kamaama, a noho like ilio la lakou nei a hoonuu i ua mea i hoomakaukau ia mahma o ka papaaina me na kukai olelo ioomakeaka iue iia kike kialiā ana mav.'aeaa o ua poe Lanoliano uei a Kb*lciiiaiiia nae na hookaau olelo aua. M.akopv iho o ka pau ana o ka iakou ai aiia, ua iiialamaia ho ahā kulaLuia uo ka hoohala ana i ua hora oīa po.

Mahope iho o ka hoomaha ana o ka hula mua, a i ka hoomaka Hou ana, ua ikeia "aku la kekahi kanaka opio kulana hiehie, a oiwi loihi i ka hele ana mai a kunou mai Ja imua o kekahi kaikamahine, a ke keikl o Pelekane, a o ka manao no e ko.uo «mi ana o hula pu rtie ia, a mc k« kulnon o ka Lodo Pelekane oiaio, vu liaawi aku la uo hoi oia i kona lima i ke kanaka opio, a i ka hoomaka hou ana mai o na niea kani, ua hoomaka aku la ua mau opio nei e poniuniu me ka poahi lua ole me na kiina wawae mikioi i loaa ole aku i ka hapanui. ; Iloko o keia wa e niniu ana, aia ka mahalo kiekie auā a ke anaina maluna o na opio iio ke ak'amai, a me he mea la, o laua ka papa kiekie oia po, ake haawi pu la uo hoi ua kanaka opio uei i kona mahalo kiekie i kona hoa e hulahula pu ana no ke akamai a me ka mikioi o kana mau kiina wawae; ka mea ana i manao io ole ai, aohe mea i oi ae mamua-.pna ma keia mea he hulahula. j Aka, ke mau manao kuhihewa; wale no ia, no ka • mea, ke ike la. oia me ka hoomaopopo ana, ua oi, iki aku kona hoa hula mamua ona. a ke ake nui loa la oia i kela wa, e | | kaili-ku ae i ka puuwai o ua ui nei j ō Ladana, t)iai, e hoao ana oia ma ' na ano a apau e lilo aku ka lima o 'ua nei nana. | O keia keiki na ke Kanikela Pelekane ao ia, a o ka hua hookahi, wale' no hoi ia mai ko laua puhaka, uiai a ko ke Akua lokomaikai ij hoopomaikai mai ai i ko laua mauj ipuhaka, a oia no hoi kekahi o naj keiki kanaka ui loa ma Kelemania, a he nui'hoi na kaikamahine e hoomakaleho ana, uo ko lakou lilo aku i w*hine na ua kanaka opio nei, aka, aoie nae he hookahi o lakou ii maliu ia aku e ua kauaka opio uei o Pelekane.

No na mnkua hoi o ua l:auaka opio' nei, he hookani la ko laua iuau puuwai i ka ftahalo nui uo ke'akamai lua ole i loaa i keia kaikamahine ma ka e hula aua me ka iaua keiki, ka mea hoi a laua i kaoua mau""ai aohe lua e loaa aku ai ka laua keiki ma ka hula aua, eia nae, he mau upu aua ia i hōohaule ia e ka mikioi Hula o keia kaikamahiue o koua aiua hauau, ka mea i hooi pakēla loa aku i ka hauoli maloko o ko laua maii puuwai pakalii. a ke huli ae hoi laua a nana aku no ka lua o aa kaikamahme, he Jiookhi wai a ka liko, aohe moo

f> hoohalahala ai ma ia iiiahele'ike a ka wawae, a he hoa okoa no hoi kona e huJa ona he keiki Eekoiia, a ke hui ae lakou i kahi hookahi, aohe wae ana I ka mea inaikai i luweia m&i & mna o ke alo. I ka hoomaha ana o ka !ua o ka Ui, I.U ( I • un lilu Jioi ia i muu-tnea kaumiho nui ia, a «o na kaikainahme hoi u na kanaka "kuonoono o loko o ua kulanakauhale nei, ua nui loa ko lakou hoowahawaha no keia mau kaino ko lauia komo hokai mai iwaena o ka mea i iini nūi ioa ai. A no ka inea x iini nui loa ai. A no ka kakou mau ui hoi, aohe a ?aua maa mea e ao e'noonoo ana, ak», o kn ntiJ wale lio o ka hauoli a laua <• ik« la inaloko o ka aha īiuiuliulii ii īiii- ka loua aiia *Uoi o ko laua niau pakana kupono iloko o ka aha hulahula ioa ia po, me ko laua m&opopo ole -ae aia he mak enemi no laua, oiai no nae hr niau kaikainahine malihini loa laua ma-j ioko oia kulanakauhale. j Aka, na ke kulana kuonoono & kiekie i loaa i ko laua mau makua i hoohikiwawe aku i ko laua kamaaina ana me na kanaka opio oia kulanakauhale ma ia po, e like hoi meka iaua e ike ala no laua iho, a |huipu iho hoi me ko laua huapala, hele ioa i kauwahi o ka hoopipili o na kanaka opio, a i ko lakōu wa | e maalo ae ai mamua b ua mau kaikamahine nei, e* haawi aku ana lakou » ko lakou mau kunou ana me na minōaka pn e pahola ana maluna o ko lakou mau helehelena no ua iuau ui Pelekaue nei, me ko lakou mau manaolana !a hoi e loaa /ikii ana la hoi he mau minoaka ana mai ua mau ui Pelekane" ole nae ma Ladana ka mea i loaa aku » ke ano malohaha.

Aka, ua panai aku no nae laua i feo laua mau konou aha, e likē me

ka r\rfa maa mau iwaena o na anaina a ka poe hanohano a kiekie o ka'aina, me he mea la, e i crtioa aku ana no i ua poe ICelemaniā nei he hilu māi māila he i'a noonoo, a he mau eueu ti"o hoi no Ladana ma ka hulahula, no ke.kipnka ili a Wota Kaie. "Mamua nae o ka hoomaha ana o ka hula elua ana, aia ua iini ana iloko o ke keiki a ke K'anikela no ka loaa ana iaia he wa pono ma ia po no ka hi'u ana a wela a lawe no a lilo i ka lima akau o kona hoa hula oia po nana, a pela o,ja i lawe mai ai i ke poo ō ua kai)ramahine nai a hoopili rnai la ma kona puuj wai, me he-la e hoike okoa aku ma ka mohaha o ua ui nei o Pelekane, me he la, e i ae ana, ua like laua ma -ia maii mea, aohe mau mea" ai ka makemake iaoe, a ua aneane loā' na pou ihu winiwini o ua mau opio nei e hookui i kahi hookahi, ka mea fioi nana i hookomo akū i ka wela 0 ka inaina iloko o o'ke kahi mea me na makaweli e ilanai mai ana me ko laua nei ike ōle aku. T ke kolu o ka hula ana, akalii no ua kanaka opio nei a hoomaopopo' iho, ua lihi lou kona lioa hula oia po i kana mākau a ka lawakua, a oia hāawina hookahi no hoi kai; 4oaa aku i kona pokii no kona hoaj hula, a ma'ka hoomaha hou aua o. ia hula ana, ia wa i nōi a]tu _ai ke| keiki a ke Kanikela i kona hoahula 1 kona oluolri»n»y ko laua hele lioloholo ana malōko o ka malapua, a ua haawi aku la no hoi ua kaikamahine nei i kona ae i kona hoa hula. " ; Puka aku la laua noi uo waho o ke kihapai, a maluna ,o kekajii noho i hookaawale ia maloko o ke kihaJTai no ka hoomaha aua, a aia hoi ke aliiwahiue o ka poke maalo ae la me kona uaui nui e leha i}xo ana kona mau maka ike maluua o na opio kulu-aumoe, a maluiia o ia noho i noho iho ai ua mau opio nei. . He iaau miauke ma ia hope iko, ua huli uiai Ia ua kauaka opio uei & uoi mai ia īne keia inau olelo: "E ka wahiae 'opio, e huikala mua mai oe ia'u, oiai, eia ke uopu maoli nei iloko o kuu he mau manao ano nui i ku no i ka pouo, ke ae mai no nae hoi oe e hookipa aku maloko aku. ai o kou poli e ke hoa, ma ua ruiui liilii o ke alpha, oia hoi, ua aioka. au ia oe, a ko uoi aku uei au i kou lima o lilo pe i wahiue mare na'u, ae lilo koi au i kaue uau." \ I ka lohe aua o ua wahiue opio uei i keia mau manao o ke kanaka opio, ua koopuiwa iki ia ao. Ia ua kaikamahiue nei me ka maopopo <jle iaia o konā wau mun e kamailio aku ai, aole uae oia i kuki aiai i **

koiia lima mai ' aka, aia no ko !ke liui la i kalii b~e la ntu: oia i ka haalulKu' haiuau lo& aaa o iiei, aole Ue wahi pAß^j£]^i. "N T n ka nolio hamau oua kaii :• liiin* isci. noi Kou lktt 1» oia Mu ka !u;t >> ka iuanawa oia pano liookalii »«, eka, Ke qjAafffi ka nobo h<unau o ua nei, me he ala he poe ke hopohopo la ua kanaka e hoole ana palia ua kana noi f a i ole, aia maka'u ana iloko o ua kaikamaiine nei noKo ko kolu o ka aoa ao la ke poo O ua noi i luna a pane aku 1« " ke ka,nuka opio, ua loaa iu mau{ pianao ia kaua, aka, auriifle lm kunalua ana iloko o'u, oiai, nau ke alu pololoi m«oli o kaua uei no kaua ilio, aka, no ko lala inau ma-, ,kua, pehea laua? i lohe oe, a o- keia no hoi _Jta r . njea oiaio maoli e . / , <r Mamua kuu maujsakua, o ko lauaJiQole. anypfila e hoole pu ai ma na auo iua laua e ae ana, nau kuu" gfj|p ,ame kuu aloha a mau loa āku wa. pau -ole, a pela no hoi oe^Mp^a na ka make e hookaawale la

I ka lohe ana o opio ua hoopiha loa ia l&na puuwai me ia hauoli no iā ia o kona makeinake no. ka a ko-i na puuwai i aloha' o keia po h'oi, ka po mna loa attt? i ike ai ia me he aloha i . kahl aole inainu» jiku, oiui, o waliine opio ke hoopili aina aW iyia iaia, aka, nono iho he hoowahaWaha loa oia ia ine he wahine, aka», i keia po, na kokolo aku nae ma kona puuwai c haha me ka hookonokono okoa aku aloha aku oia i fca wahine o koil| lahui, a o ka po mua loa no ana i hulahula ai tne kok&0 kaikamahine Pelekane, a o keia jdw hoi kekahi o na wahine ui ana iT3fee> ai, iue kona manaoio nh, o'nallaiiamaLine Kelemania wale no"aT wahine ui, eia ka hoi ka ox loa a he nui; wale aku paha o ole ia e kaapuhi hontia āna. \ * * *■ '* v ■■ i Oia? no laua nei e ana ua uhi ia mai la laua' e mau kanaka elua i kekah; jaau kihel a paa ana laua i ko klhei ma ko laua mau poo, a he mjaH paahao maopopo laua na na epenoi iloko 0 kela wa, oiai, ke hoao kupaka me ka manao e ' he ole ko hemo ae, a ££ la ua kanaka opio nei he kino l oolea laua, a hapai pakKlhia ae la laua me ka manao ana t 'J&yre aku a kiola ia laua maloko 0 muliwai, a hoolei aku iloko 0 ka wai, aka, aole nae pela ka manao 0 ke Akna īiana 1 hana mai ke kanaka.

Ma ka wā a na kanaka powa e kokoio mai ana me ka malp 'loa ma-ho-pe o kahi a na opio aia hoi tualoko o kekahi wahi opu Hhapai pua e hoohala ana no hoi ia iiiau ipo i ko laua aloha, a m kekahi nakeke, aiM> « i hoopuiwa ae i ke kanaka opio Sekotia, a huli māi'la oia e nana, a ike mai la oii i keia mau kanaka elua e kokolo aku- ana mahope o na mea e noho ana mahope o laua, a maopopo koke iho la no mau irtea kolohe I»la me ko laua mau manao e hoopoīao i kela mau mea me ka hoohakalm ole t ua hiiwauawaua koke aku pia pepeiao o ka wahine ke kuhikuhi ana aku o 3timy me ka papa aku, aole make walaau, o lele mua ka manu a paa*|se te hopu aku i ka hooho aka, e uoho oia uie ka hamau v

1 ua kauaka opio nei maopopo oia ka wa maikai, ua' kokolo aku la oia ma kahi a powa o ke aiimoe e nee mp auo uie he honu la no kahi a ko t j|g,ua mau eueiei e uoho aku aua ka uanea loa, ine ka manao ua ko-j koke loa mai ko laua (Aole i pau.f i - !