Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 52, 29 December 1916 — HE NANEA HOONIUA PUUWA Kavalia Mafia A ME Ka Hololio Kamahao O Ke Kuluaumoe A I OLE KE ALOHA I KA WELELAU O KA MAKAKILA A ME KA Powa Puuwai Lokahi o na Kanaka Opio [ARTICLE]

HE NANEA HOONIUA PUUWA Kavalia Mafia A ME Ka Hololio Kamahao O Ke Kuluaumoe A I OLE KE ALOHA I KA WELELAU O KA MAKAKILA A ME KA Powa Puuwai Lokahi o na Kanaka Opio

MOKUNA V. Na liuliu ma Pari»a—Pihakui na Hotek> i na Olohe o ka Kakakila —Ka Papaīnoa ona X)k>he i Hi- " kikino mai—Ea La Matnua o ka La Ho6kuku.

Oi«i ke Kevalia Mafi» ame kona mau hoahanau ma ke klilanakauhale o Hanova, a imua hoi o kona hoaknla, ua kukakuka iho la lakou no na mea pili ana i ka fcodkuku o na olohe o ka makakila e b<>ea mai ana iloko o na la helu wate tio, Ma ia kukakuka ana a lakofi i Jhooho lo ia ti o ka Moaaaiua Seiboth kona hoakuia ke akkai o kekahi puali naita i % o na «Keiki Pnuwai Lokahi *1$' r Aloha" i hodia akti ko lakou h&MSJf ina ia la i ka hookahi haneri iWakaluakamamalima. " Ua kuka pu iho k ao &s'lākou i Ika la e hoea aku ai me kona puali kuka - ana no hoi i hoea ako lakou maiuna ma ke awakea o ka wehe :i* .ni; kela mau hali|f . vt ka «inauia Sibota leluna i l na loea lik« olfe fal£t4 tsoofet'rtie «w 4 | "K^ leila, ua nonoi wai 1« valia no ke kokna wae ana ae i ka: 0 kela ame keia haawi aku ke Kavalfs me ka hookaawale i e wae ia ai o na a! m« keia mhele e like .. j He eha wale no nui i hokaawale ia ai fokot£j|||'lo-1 ko ae o kela huina o 125 o Mahele Ekahi, malalo o *jpoīr L&vate; 31 kanaku no ka lawelfifl?faiva 1 na Laaaihe; C ■ Mahele Elua ( malalo o Dalagea, 31 kanaka no ka la-tf3ltwe ana i na koikaua; '

Mahele Ekolu malalo o Moaa--BĪua Saguna, 31 kanaka no Jca Jawela.we Pua-paua; j. ; Maheie Eh6, malalo o lodiie Sibota, 125 kanaka no ka lawelawe ana i na Pahikaua. Ē hoomanao ia ma keia wahi, h$ kanaka opiopio wale 110 keia Sibota i !awe āe la i ke alakai ana o Tsā puali TJ"aita Puuwai Lokahi a ke Aloha ! aneane aku kona mau makāhiki i ke k'anakolu wale no".' •tal hanau ia oia mai na makua Ailiiii maloko o ke kulanakauhale o Bla-j nova i eKlemania, Hanaiia a maiamaia maloko o ia kulanakaiihale a hiki i koiia kanaka makua ana. He ewalu makahiki mamua aku o keia 'manawa e kamailio nei, ua hookuuia mai Ia oia aine Mafia mai kekahi kula a'o kōa ma Aialaua a me Sekotia. I ka hoea ana mai i na la īuua o ka mahiua o Novemaha, ua hoolaha, ia mpi la na olohe aaue.na laeula i hookoniomuā ae i ko_ lak'ou maii t 'incia, uo iouio ana ma na hana o ua 1& le&lea 'ia ana ma Parisa. E loaa uo ia maloko o u nupepa o Parisa, Yaseils ma Faraui, a ma ko Bereliua, Aiūesotadeiua aiue Uauova ma Koleuu»uia, Pela uo lioi ma ka uupepa Leo 0 ka Lehulehu o Berusefa ma Penisif.. Ile mau uupepa lakou apau e uoho poo ia aua e o i& iuoa hookahi do ma P«isa. . A«le ma iaila wale nq keia m&u hooiaka, aka, ua Ioa«, pu,aku i Ma,Sepauia; Liaāhona». Potugala; Vi«u anie Eoma ma Itah&; Mewekao ame Pitaboro ma Kuaia a hoea loa aku i AUhioua. . lioko n*e o M*. &

|pau i puka uiau i k«la aiue keia la 1 a hiki wale no i ka la mua loa o na hana e hoomaka ai, Joa i ike ia ka iuoa o ke &avaHa Mafia nine kn Nuila o ka Liokeokeo. Aole uw uui i il«3 ia ka o ka Lapa-, lapa'hi, oiai, he mau haneri ka nui o ua kanaka a aaita kaulana loa i hoolaha ia ae ai mloko o na nuj)Opa aoie loa kela mu inoa ae la. Nolaila, tm inanao kekahi poe naita a kavaiia kaulana loa o ka poe i hiki mai, eia paha keia mau naita a lakou i I<Ae wale no ko laua mau inoa iloko o na hotele kahi i noho ai. i ko tekou hele aoa e uiuau ilokp, o na hotele i noho ia e kekahi mau' uuiiā pakahi i hele ole iuai me ko. iakou mau hoahaaa, aole loa he| loaa iki o k« iakou mau mea i kemake ai. "Noīaila, ua līlo loa | k«ta ioa« ole nna o ke Kavalia ame. ka 2faita o ka Liokeokeo i mea .ka-i mailio nui ia e lakou, no ko laua' aua i ko laua ike ame ko laua aka- ! mai; a ma kuono e hoike ai i ko iaua ike imua o na holoholona o ka nahele&ele. Ko ka mea, ua mauao kuliihewa Io"a lakou la Taūa i hoea mai ma ua kahua la iloko o ia maiu la. O ka mea oiaio nae, eia no ka Naita o ka Lapalapalii iwaena o keia poe. e huikau nei, oiai, o ia ke kumu ame ka makua nana i hoala ae i keia hana no ka hoohanohano

ana i ka lā haAau o ta Moi Heneri o Navara. Mamuli o ko l{ikoti ike a hoomaopop ole, ua manao io loa lakou, he kanaka okoa 110 kela Colombo o aßrcelona i Sepwjia, mai ka Naita ae o ka Lap&lapa'hi. Pela lakou i hoopuka ae ai i kela mau olelo ku i ka makona me ka lohe aku no o ua Naita la o ka £apalapa'hi. Aole nae oiā i kamailio aku i hookahi huaolelo. Aka, ua akaaka aku no oia mamua o ko 1&kou mau alo no ko lakou hele mao a maanei e huli ai l | No keia akaaka honua ana ft uft Ooloinho nei, ua komo mai la ka hoohuoi iloko o kekahi o lakou. No ia hoohuoi no hoi īloko p lakou i ninau okoa %aai ai kekahi o lakou i ka i ana mai: "E ka makamaka maikai, e liiki ana anei ia oukou ke y hoike m&i i ke ano oiaid maoli o keia akaaka aiai o«gk« K>t7alia CJoloißbo o' alo ponoi ?" Ua «inauia mai keia »,inau « ka N'aiīa Oseborio o na Kaita o Alehiona, ma ke ano o ua naits la kekahi i hoopahaohao iaj ma ke ano o keia akaaka ana aku a u Haita Colombo nei iaia. A, ua manao no oia, he inau hana hoopahen«h«ie wale no keia a ua naita nei? O ka pane nae a kekahi o lakou i kamailio mai ai no keia ni-; nau a ka Naita oseberio o na Fai-: ta o Alehonia o ia kona nana mai| i&ia elike me keia malalo āe nei: . | <f tTa ike aua maopopo no ia ocj e kuu hoa 'paita maikai, aole loa he mana iwaena o keiki a kana-| ka e hiki ke huai ae i na mea huai ae i na mea huna iloko o ka Houpo, 0 kekahi kanaka e akul Pehea laj oe i manao ai e loaa aku ana ka| haina o kela ninau ano hookolohe! lau mai kekahi aku o makou. Kof? 'wale iho no paha, na haawina kamahao i kekaKi o kakou." , j I kela wa i kam»ilio ia aku ai _kela haina o ka ninau a ka Raita Oaeborio waH a kekalu o lakou, ua lolie mai la no ua IS"aita nei o Tsarcelona a huli aku la oia e hele holoholo me ua minoaka e halii ana ma Oia no hoi ka ua naita hoomaliua nei i olelo wale iho ai no iloko īho ona: "Pehea la ka boi i loaa ole ai i keia ,poe hehena uo ke kuonu o ko'u akaaka ana aku nei īiuua o lakou? Oiai no naē hoi, ua loaa aku la no ka hoohuoi iloko $ lakou he aka pahenehene ka'u?

"He oi wale aku no keia mea" a ke knpaianaha!" a hooiaau aku. la no oia i kana liololiolo aua iua w«ena o ke kalnia o na halolole o ua olohe o ua lāea kaua i kukulu ia \ &l ... . ' . , lioio hW o k<'la uiau U a laiou e hoouioaua nei iua ke kuhua lea|lea 1110 ka nui ame ka leliulelu o .Ikona mau hoa ualta, aia . Ooloinlx> uei ke kiuaiHo iuau la lue |ka haawi īuau aua i Xaua inau kau-| olia : kona man- kauaka ma ka olelo, o ka aiua »n& i hookauia aku la uo, ka hooko ia o kona iini. Oia no Uov ka olelo Sepauia, a i maa i& k&kou he olelo Paniolo. Fa hoea mai ka hapauul o ua olfthe o 11 a met«lakila maluua o ke kahua lealea ho ekolu a* eha Ia mamua iho o ka la e hoomaka ia ai ka ho|-u «ua i n& lealoa. Aka uae, o keia Kaita Oolomho a uie koua aiau '. •• i : v

ua liiki mai lakou a kukulu i ko )U* tou iu&u Wleluk iluua e aua 1 ke kaliua lealea i ka la mainua īlio o ka la o hoau ift ai. •

i Ika la uiua loa uao oua lealea e lioau ia ai, ua hoolaha mai la ua i ua olohe o ka uiakakila i hoea mai. Ma ia mau hoolaha uae i ike ia iho ai ka q na iuoa o ka oihaua a lalpu i lawe ae ai. Aka nae, ma ka mahele ua aiua ame ke j i hiki mai ai ko lakou lik& ole t Ua! hoolaha pu ia mai ia uo hoi me ka, papakuhikuhi o ua lealea o kela ame .keia Ja e untlflmain ai. Aole hc-| ikeia o ka iuoa o ka kakou £ayalia ] maloko o keia ui&u hoolaha i houpuka ja mai la, aka nae. ua ulu ae uo ku mauao iloko o kekalū poe olohe, eiu no oia ame koua kokoo lua t kaulaua uei iwaeua o keia poe i akoakoa msū. A \yahi a kekahi o lakou i puaua ae ai me ka leo malie i keia mau hopuuaolelo; "Aia he wa ko ua mea apau,; wahi a ka Buke o ua $uke i iuai ai.. He wa. e hauoE ai no _uaj pomaikai,. a ]ie wa e kauiuhu ai no ka haulehia. Ae, he mauaoio ko'u, aia no keia mau Jtoa kaulana loa o na met|tlakila f iwaeua o kakou, no ka mea, aia maanei uf uaita aoo o ka- waka Kuiuioi o ka pahuaua a me ke koikaua mftwattfm o kaliou, o ua Kiekie Edega Saguna a me o Derebi,j Irelam! 0 keia ua ukali pvlikiuoj paa mau o ke Kavalia Ma£a ma kaua ma uhuakai hele apau. Nolaila, e hoolaua e o'u mau hoa. E hoea mai aua uo ka mauawa no kakou apau e halawai ai me ial Pel% no kona kokolua." ' X ke koele aua »iai 9 ka bele 0 ke towera 0 ka halepule Saua £aterina, e hoike mai aua 0 ka hora 8 pouoi ia 0 ke kakahiaka 0 ka 2a 8 0 •No,Yemaba, ua lohe ia aku )a kai ieo kuokuolo 0 ka o-Ie a ke kauaka' puhi ka Hamuku N.ui 0 ua la| lealea e hoolalelale mai ana i kela] ame keia olohe 0 na puapaua, e hoomakaukau ia lakou iho no ka manawa o' ka hana he hookahi hora i koe.

mea, aia maloko o ka pa-, pakuHkuhi i hoike ia ai ua hana e hookuku ia ai i kela ame la, oia hoi: Ma ka la miia, ka hookaku napua lie 142 iaoho. „.;J Ma ka la elu>i 3 ka kookuku koiksya, he 164 moko. | Ma ka la ekolu, ka hookuku kakapahi, he ,184 moko. Ha ka la eha, ka hookuku laau ihe, he 122 moho. Ma ka la elima, ka hookuku mawaeaa o na moho lanakila. Ka ka la eouo, ka hookuku kakapahi a hawi Nolaila, i ke kuu aua iho o ka kani ana a' ka leo o ka o-le a ke kanaka puhi o~le,. ua ikeia aku i& kela . ame< Jkeia uaita o ka i. pa# ko lakou mau iuoa maloko o ka papa kuhikuhi hana e liuliu aua i k-a lakou mau kakaka ame ua aapua uo ka mauawa o ka haua. Oiai nae iloko o ia mauawa hookahi i'ike ia aku ai ka Moi Eeneri ame na'li), na haku ame na poe koikoi o ka. aiua e kaihuakai m&i aua uo ke kahua e mala ia aku ai ua houa lealea. Oiai ka huakai alii e hookokoke | mai ana no kahi i |uo lakou, aia ua uaita apau ame ;ko lakou ukali ke ku laiua 1« ma kela ame keia aoao o ke komo mai ai iloko o ke kahua e hoea ae ai i kahi & ua &100 alii ame ka poe hauohauo iku ai. Aia ksl& i\me keia uaita a kavalia paha ma ka aoao o ko lakou mau lio. Oiai hoi ua ae ma kek&lu la aku o ka Moua&iua a Naiia Aoo Eedelifa ka Ilamuku ifui o ka La, ua haawi pu aku la «oloho upau o ka makakila oia ka mea uana e haawi mai i ua o ua olohe o ka makakil i,ka hoailoua uo ka haawi aua i ko lakou kakahiaka i ka Moi £eueri o Faraui ame ka huakai .^liu

£ llkg uo uo ka ratu & u kola, auie keia kauaka i k& kwe--Ihw<? aua i k&u& oihaua pela iip kii Xaita Eedelifa i kooko aku &i i ko kono a koua h.aa ui& kela kakaliiaka. Xo ka. Uiea, ik& ui&ua»a aka liuakai alii i kaalo iiw., &i nvs ke alo o aa laioa uaita kavalia e kuku aua uia kek ame keia aoao & lioea k& 2Xoi Heueri i W«euakouu o o i& ka m&aawa a ka lUmuku Eedelifa iTi*avi iiiy ai i ka hoailoua o ka. ha&m al<tka ms ke kuku ne o ua, l&iua ap&u iluns oka Iwuua. Oiai aia ux»>\i ko lakou uiau ta U \ ka tusutaaa ( V- V ;

I}ta uuuiip aua no o ku hoailoaa uo iui haawi akha aAa t a ha aiia ka ka lahulehn i lohe «īa ua N laiua u pau e kau aua iluua o ko iakou mau lio uie ka mau pahikauA & e ku ana 'pouoi o ko lakou uiau alo. Ho ka m#a, ua mahele ae lakou o iia iaauihe ka ua kavaiita, a, o ua pahikaua hoi uaiia, Ka mea hoi mmi i hoopuiwa aku i ka lio o ka Moi a me na 'iii no keia nakeke auoe. Aka aap, mamuii, no o kona eieu ame ka ; iuaa i ka hoohololio, aole oia i ixoo- | pilikia ia ame kona mau' hoahel» apau.

Aoie «o hoi kela piwa aua o ka lio o lleneri o Navara, i mea ao aa lioi ia o na Faraui a ulu ae ka

-huhu, * kaawi juaajr i kekftiti meft e ha®pilikia ia ai ke alakai o iia Naiiu auie oa £avalia. Aka, e ua pauai taai ia oia i ke aloha a Iwna maul i kauakft, amfi na olohe a pau o ka iiuakakila o Europa a pum i akoahkoa mai no ua kaua e hoohiwahiwa |ia ai kona la h&nau ma ka haawi ana mai he kunou hoomaikai j a pe* la po fa<w nn prvp> e ukali »"n mahope ana i wehe like ae ai i ko iakou mau papale no ka haawi ana mai » ko lakea aloh aa hoomaikai i ua olohe o ka mākakila. I ka pail pono 'a'na ae o ka huakai aiii maloko o ka pukapa, o ia ka manawa a na pulf J?ita aiue na Kavaiia i ukali aku ai i ka huakai ahi, a hoea mā mūa pōno o ke i hoomakaūkaukau ia no lakou. I " ka lele ana iho o ka Moi Henen imai luna iho o kona lio, a o ua l aiiiwahine hoi mai luna iho o ko |lak6n kaa, o ia no ka wa a na pulali o na olohe o na makakila i hai«wi ae ai i na leo huro ekolu e'hooiwawalo ana i ka lewa me ka haawi pu ana ae hoi i na leo kalokalo no ka Moi i ko lakou hoōho ana ae: "Na ke "Akua Kiekie Loa ma ka lMii e kiai mai i ka M6f Heneri. A na £oua Lokomaikai auanei e hooloihi i kona mau la. E ola, e ola ka Moi Heneii i ka Mea Maua Loa!" "A-men," wahi a ka ahakanaka i hooho like mai ai mahope 6 ka leo hooho o na olohe o na metalakila a huli ae la ua pu&li o na olohe o na metalaKīa a hoi a£u la no ko bkou mau BaMole m ka hoornah a koie I koe a rfckl£awa o ni hSii& r e w> malama'ia' " ®fia> he eha wale no £anī aua jBW » ka o-le a ke Itanata puhi o ka hoea ana no ia i ka manawa l i kuahauaia maloleo o na nupepa a me na hoolaha akea.

I ka hoea ana ae o ka manamana kuH minute i hora malalo iki iho koi ka manamana kuhihoraj oia no ka manawa i lolie ia aku ai ka l©o hoene o ka gu J>uM„ a~ke kanaka puhi o-le 1 ka hookaui ana mai i \ēla leo hooialelale a ua' Tcoa Faram: A fr E ala e na keikij Eia, , 'ma ke kapa akauJo \& |Seine. M He Wke hoi kei& e 01010 _ 'inai ana; e liuliu mai. o |iora 8:45 keia. AoEe miuiawa hou | aku no ka hoapaapa ana i&o. ( soko no hoi o ia maaawn i ike ia aku ai na olohe o ka na, e mili mai aua i ka lakou a&r pua, a e hoomala aaa iioi i k§ fcaula oka lakou mau kakj>V^ r Ke ike pu ia aku la lioi na poe i hui a komo pu ole ma ia q fr<>k>)irt|n "n%i aua mai kekahi Ealelole & i kekahi halelole/ 0 ua olohe uae o keia oilum&.mea kaua i uiakaukau j»a keia aū l&kou ke ku la me ka makaukau Jioa uo ka ai&uawa o koua iuoa e juU>ea ia uuti «i. I kaSili& wale 04 iakou ika hoea mai 0k& m&uawa. OLai uo u« mea & jt&u e hi-o «04 i 0 a iauei, u& poha mai ia ka 100. maokioki 0 ka pu puhi me ka leo meie, i>euei; ''Eia'e ka iuo ma uka mail" He wahi leo uieie auo kiiokiio a waua.ua luua keīa, aka # ua ke au 0 ka_uee aua aku e koike ae i ka pololei 0 ka wauaua a ke M o-I«.

~1 k« k«u aua iito o iao m«okioki o k& o-ie a ke kauak* puiu pu, ua Uookauiia mai 1& k» Mafe Lahui 6 k* puali puiūohe. A iia h*U &ua ae ke mim xoinHtQ 5& $ au, 4 liope ii»o o ke oiaie ia su«i o ko Keie iahui, ua wai kka J£auaa Aoo * V*a«ii> a, Iwi»-* iiel u wai k i ke KaalUkaa Alii « uie ke Kouo Aks* a k& Naita «> k« LapaLapa'iii, Mai&po, iho « kaoA au* mai i J» £aaka«a a L» iLoi «ui<> k» £.«ao Akea a ka Xaita a ka Lapaiapa'iii, ua kukak itt»i u oia u« ka ko aui j maa UUM* O b Moi