Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 11, 16 March 1917 — HOIKE A KA HON BERNARD H. KELEKOLIO. [ARTICLE]

HOIKE A KA HON BERNARD H. KELEKOLIO.

O ka ninau sno nui iwaMia o na makaainnna o Hmkaii TTikina ilokr> rm lti ko>in }>alot« o b« i hala aku la, ōia no k loaa an» ia IfiVrm ie inilpann P Ivf>ho i ko lakou mau lunakiai, āōle hoi e like me ko keia menawa, ua nele loa o Hamakua i ka luakiai ame ka apana o Puna. O keia ka ninau ano nui loa, a o keia no ka noi ikaika iloko oia maa la, a no keia lnimu, i kulike m<? in makpmnk?, us liookonjo aku ftu iloko o

ir»]<- o na T,inifliiīflk«aiinuia i ka| lu huiiu aiUH loa, Poakolu, Febe- j ruari ia iil, 1917, i ka liila Kaim-, wai Helu 11> he kanawai e hoihoi ana i ke koho ana i na lunakiai iloko o ka lima o na makaina .o kola ame kēia apana. īloko no ōia la iiookahi i hoike ia ae la malunf> ua kookoiao au ho Bila Kauawai Helu 12, e Eookuu ia na maka'i apau iloko o Teritori o Hawaii mai ka auhau ki'no aku. TTc noi keia i "waiho ia mai imua o'ii

u kekaln o ua keiki hanan o Houolulu uoi a e paa. ijcī i ke kulana

luakui, a iiu Uonliuoau porivi 110 ka liope kakauolelo o ka Alia Kuhpum j£ha o Hilo. Ua law© au a iiooitoo i kei* iioi h ktūa makaniaka, a maliupe o ko'u huawi ana i kekaki mauawa loilii uiaiuna 0 keia uiuau, ua LooUolo ko'u uliaue e koiuo i keift Lila, me ka nana ole ue.i ua uifea i iko ia i na la i hala ae. Ona koa apau ua liookuuia lakou Uiui ka auhau aku o ,na poe apau iloko p ka pihana kinalahi, ua liookuu ia lakou iuai ka auhau kino aku; a no keaha hoi e hookuu ole ia ai ka makai mai ka auhau nku. oiai ua like do a ?ike ke ku-

iaua o keia poe apau. 0 na koa iloko o ka manawa kaua, ilaila ko; lakou make; o na keiki kinaialii, aia a ihe ia kekahi pauahi nui, alaila ko l&kou make; aka o ka makai i na manawa apau o ka makahiki, f ke ao ame ka po, e hahai mau ana ka anela o ka make ia poe.

I keia mau la koke iho nei. no ke ki-pu ia ana o kekalii o na makai o Hilo ma Hamakua, a lilo ke ola o keia kanaka a oiai no wae he 40 dala no o kona uku mahiha. He lehulehu na makai i poino aku ko lakou mau ola i ka hoao ana e hooko i ke kahawai 0 ka aina ? aka, hiki mai i keia manawa e makemake ia nei e hookuu ia lakou maī ka auhau akū, alaila, oia iho la ka

manawa e kue ai i keia mea maikai. O ka'u e olelo nei, ake olela hei me ko'u uhane apau, he me'a pono e hookuu ia keia poe maliai mai ka auhau kino aku.

No ka pomaikai o ka waihona huke o Hilo, kahi o na keiki e hele

mau ai a e ike i na mea ano hou iloko o kela ame keia huke, ua hookomo aku au i ka hila kanawai e hoomaopopo ana i haawina dala o $8000 no ka malama ana i keia Oihana Hale Buke.

E pili ana no ke ola o ka lehulehu, ke ola o na. poe Aia'i iwaena 0 na poe ilihune, no keia kumu ua hookomo aku au he Bila Kanawai Helu 31, i ka Poalima, Feberuari la 23, oiai hoi, he kanawai e hookaawale ana i hookahi haneri tauaani dala ($lOO,OOO no ke kukulu ana i Haukapila Aūpuni ma Hilo, Hawaii, a e lilo hoi keia Haukapila Aupuni i Puukalahala no "na ma'i ilihune iwaena o kakou. Mamuli o ka haiki o ka manawa ano, e hoopokole ana au, a ke wail»o hou aku nei ma ka hoopokole ana i na Bila Kanawai a'u i hookoino ai ame na Olelo Hooholo like ole, a penei: H. B, 30. Kanawai e noi ana 1 $8000 no ka hale oihana būke o Hilo. H. B. 31, anawai $100,000 no ona aupuni ma Hilo, Hawaii. H. B. 32. Kanawai e pili ana i »a palapala hooia hanau. H. B. 33. Kanawai e hoomahuahua ana i ka ukuhana o ka kope kakauolelo ame ka niakai keiki oo ole o ka aha kaapuui eha, Hilo. H. B. 84. £ hoomahuahua ana i ka ukuhana o ka luuakauawai apana o Puna. H. B, 35. E hoomahuahua aua i ka ukuh&na o na lunakiai o ke Kalaua o Hawaii i ka $900 o ka nakahiki. H. B. 69. E pili ana i ka ukuiana o nal unanui o ke kalana.

Tī. B, 70. E hoomaopopo ana : ka nkuhana r» ka limakanawai apana hesu «1»«. H- B. 71. Kanawai e hoololi ana i ke -Kanawai koho halota. H. B. T2 E hooemi ana ika nkupanw> moi ka 6 ft i ka plima maluna o na koena ai-® no na homo hookuonoono. H. B. 80. He kanawai e a\) ia ka olelo Hawaii iloko o na kula aupuni ma ke lioi a 25 makua kei'ki-.' H. B. 108. anawai e pīli ana i r"a noi hooj>auwale i na hihia. H. B. 118. E hoopaa ana i ka ukuhana o ka Hopo Lunahooia, Ilopo Puuku Mine TTop(» lo o ku alana o Hawaii,

H. B. 119. Kanawai o pHi ana i na aina home hookiionoono malalo hoolimalima.

H. B. 120. Kanawai e hoopakcl£ ana i na kaikamahine malalo o e hoololi ana i ke kanawai e ku. nei. H. B. 121. Kanawai o hoomaopopo ana i liaawina dala no ka pOmaikai o Samuel Kamakaia Kamftltaia. i H. B. 140. Kanawai e hoololi i aoa i ka Pauku 1654 K. L. 1915, e, pili aaa i na Papa Lunakiai.o na Kalana. H. B. 141. E hoololi ana ika paūku 2()53 R. L. 1915, e pili ana i ka laikini kuai waiu. H. B. 142. Kanawai e hoololi ana i ka pauku 503 R. L. 1915, e pili ana i ka Papa TTJulaau. | H. Bv 143. Kanawai e pili ana i ke knai waiu. He kanawai .keia e pili ana i ke ola o ka lehulehu, e >hoao ana hoi e imi a noii pono i ke »o oka waiu e kuai ia nei. O ka hapanui o na poe e kuai nei i ka waiu ōia no ka Poko Liko, ka Pilipino, ka Paniolo ame kekahi poe e ae mftt&ko o na omolo. Ke kuai nei kekahi poe i ka waiu me ka īnaopopo iiiua ole ina o ka waiu e kuai ia nei, he waiu majikai a maikai ole paha, hoohuihui ia me ka wai a hoohuihui oie ia paha, a no ka hoopakeie ana i ke o}a o ka lehulehu, ua hookomo aku au i keia bila kanawai.

Olelo hooholo e kauolia ana i na keena oihaua apau o ke Teritori e waiho mai i aa inoa o ka poe hana ame ko lakou mau ukuwau.

Olelo hooholo e kauoha ana i ke Komieina Awamoku e hookaawale aku i na mokuahi Kelemania māiloko aku o ke awa o Ilonoluln mamua o ko hoopahu ia ana e na Kelemania.

Qlyelo hopholo e kauoha .aa i ke Komite Aina Aupuni e aoii aku i ke ano o ka hana ia ana o na uapo helu 8, 9 ame 10 ma Honolulu nei.

Olelo hooholo e kauoha ana i.ke komite aupuni ana e noii aku i ke kumu i hoopuka ole ia ai o ke kila aina ia Kalama ame Poomahoe ma Waianae, Oahu.

Olelo Hooholo e kauoha pn'a i ke komite aina aupuni e noii aku i na mea e pili ana i ka uapo uhio ame kumu e ku ole nei na mokuahi nunui malaila, oiai he. $325,000 i hoolilo ia no keia uapo. Waiho ia me ka haahaa, B. H. KELEKOLIO, Lunamakaainana Apana I. '

Hale o ria Lunamakaainana Honolulu, Oahu, Mar. 3, '17. I ka Lunahooponopono o ka Nupepa Ke Aloha Aina, Honoiulu, T. H. I na haku makaainana o Hawaii Hikina mai Kalapaua a hoea aku i Waipio, Hawakua, na lakou au i hookauwa mai ma ke kulana he hoa kaukanawai no ka Ahaolelo Eiwa o ke Teritori o Hawaii, a he lunamakaainana no ko Teritori o Hawaii, nia keia makemake e waiho aku i ka'u hoike, uie ka haa-; haa, no na hana a'u i hana ai mai ka wehe ia ana o k Ahaolelo i ka la 21 o Feheruari a hoea i keia la 3 o Mar., ka manaolana kiekio loa iloko o kp'u uhane o ka'u mau hana i haua iloko o kuia inau la pokole o ka ahaolelo, e lilo hoi ia mau hana a'u lie hoailona i na hakumakaainalna ana na I&kou au i hookauwa mai, aole au i Jliamoe uia ka'n hana. jji. keia pu* ae alaila waiho hou aku d.o au ka'u niau hana oia pule. • 1 Me ke aloha, Owau |>o aie ka haahaa, ka onkou kauA hoolohe 111811, B. p. KELEKOLIO,