Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 13, 30 March 1917 — HE NANEA HOONIUA PUUWA Kavalia Mafia A ME Ka Hololio Kamahao O Ke Kuluaumoe A I OLE KE ALOHA I KA WELELAU O KA MAKAKILA A ME KA Powa Kanabe ka weli o na Mauna A O KA Ahahui Puuwai Lokahi o na Kanaka Opio [ARTICLE]

HE NANEA HOONIUA PUUWA Kavalia Mafia A ME Ka Hololio Kamahao O Ke Kuluaumoe A I OLE KE ALOHA I KA WELELAU O KA MAKAKILA A ME KA Powa Kanabe ka weli o na Mauna A O KA Ahahui Puuwai Lokahi o na Kanaka Opio

Xolaila, ua hoōko aku .la ke Ka* valia Mafia i kela kono e pii ai iluna o ke anuu kahi e ku ana ke Ka-. valia Kolomoho. Iaia nae i ku iho ?)i malnna o ke anuu a ua Kolomoho nei e ku ana, a huli mai la kona alo ; imua o ka lehulehu, ōia no ka manawa a ko Kavalia Kolomoho i ku j aoao ae ai a hoomau niai 1a i ke kamailio ana: <c TLti oiaio! Ha haawi laelae mai ko Kaiualiiwahiue Betesila i kona kino, ame kona uhane iloko o kou lima; oia kino ame ia uhane, aia no ia iloko o ke Kavalife "Kolomoho o Sepania," a heiiio iho la kona aahu naita me ke olowalu ana ae o na ieo huro mai waena mai o na naita e kuku mai ana aine ka ahafrnnnk« o na makaikai e nonoho mai ana iluna o ka aleo.

I keia wa na naita ame ka lelmlehu e haawi nei i na leo hauoli ma ka huro ana, oia pu no ka manawa i pa-hu malu ia mai ai ke Kavalia Maha e kekahi kanaka i ike ole ia aku kona helehelena mahope mai o kona kua a malalo mai hoi o ke anuu a na Naita Lavate ame kauna opio Dalegea eku ana. 4

| Aka, na ka owe o kekahi mea i hoaui ae i ke Kavalia Mafia i kona iku ana, ā alawa iho la oia mahope 0 kona ku a ike iho la oia i ka maaio ana mai oka laauihe. Nol&ila, ua hopu iho la oia a huki mai la i ua laauihe nei rne ka hikiwawo loa,j ka me& hoi nana i hukipu mai i ka! iiwV o ke kanaka nana i pahu mai 1 ka laauihe hala loa mamua o 'ke anuu a Lavate ma e ku ana. Me ka eleu no hoi ke Kauna opio Dakgea i hahau iho ai i kana koikaua a lilo ana ka peahilima imua iloko o na lima o Mafia me ka laauihe.

0 ka mea kupaianaha loa ma! ma keia lilo ana mai la o ka peahilima, oia ka loaa a ike ole ia ana o ke kino nona ia peahilima. !N"o ta i ka manawa i huli ia aku ai, aole loa he kino kanaka i ikeia. I

J 2To ia mea, ua hoomau ia aku la no na hana o ka la i koe, me ka pioo nui no nae o ka lehulehu no keia mau hana powa o ke awakea. TTa hoomaopopo ia ae la ka manawa e awaiaulu ia ai n opio. Oka ua' mau opio nei nae i hooholo oia no ke kakali ana a hooko ia kekahi hananui a ke Kamaliiwahine Bete« sila i makemake ai e ikeia ae ka mea oiaio. Kolaila, mamua ae o ka hookuu ana o na hana o kela la ano nui, ua kukala mai la ka Ilamuku Kedelifa iiuua o ka lehulehu: e malama ia ana he anaina lealea hulahula maloko o ka Halealii Turerisa ma ia po iho e like me ka hoike a ka pa-

pa kuhikuhi hana. Nolaila, ua hookuu ia na hana o kela auina la me ka uluniahiehie hauoli o na mea a pau. Aka, ke ike ia aku la he ekolu mau kanaka e hoi ana ma ke ano hakanu. He mau kanaka hoi keia i

ikeia a hoomaopopo ia aku ma ko ; lakou mau aahu, he poe lakou māi | na kuaaina loa- mai o Belegiuma i ikeia, he poe mahiai a hanai hol6holona. Aka, no ka kakou Kavalia ka Naita Helene, aole loa i haalele kona mau maka i ka hahai ana ma ko Ikou mau kaina wawe.

I ka wa a ka aha haawi makana i hookuu ai, ua hoouna malu aku la ke Kav;ilia Mafia i ke Kanna opio Balegea e luikilo i na kauaka ekolu e lioohuoi ia nei. Ho oiaio ; ua hookolp inamao aku la oia i ko lakou meheu me kn hoamaaopopo ole mai o ua poo nei. ! aiokiwa rx: ana i na —Ka

i Ikē kaeaea Dalegea 'o na koikaua I c ukali mamao aku nei ma ka mej heu o na kanaka ekolu e hele la mal'mua, aole loa kona rnau maka i haa- > !' J i- ika iiahaw ana ma na wahi a i f(uu ii u lieiu ia. L'a hon- | lalau loa alu lakou mc ka hele ana ma ke ulanui o ka lebul®hu, a hoea I mawaho iho o kekahi hale inurama <■ ki> ana u.a ke kihi o kekahi mau I alanui, na ku iho la kakou me ka ! aioalo aua ae o ko lakou mau maka mao a maauei. Me ko laua iini nui loa e nalē ko laua wahi e hele ai, aohe Pueo nana e ke'u. T ko lakou ikf ana iho ua maluhia ko laua alaliele, aohe mea nanfl f> hoohikiWft t ua kumu Rku la !akou jJoko o ua halo imi rama nei me na kapuai mama a poholo loa aku la ilōko o na keena Kilii maLopu oka Lale i-numma. Ta lakou no na<; a noho iho iluna o ko lakou mau noho maloko o ua rumi nei, utt kouio uiai la o Dalegea ma ka puka mahope mai; e kekahi tare nui i jjiha i iia ea ai ame kekahi mau omole waina maikai loa. Ka mea hoi nana i hookahaha loa aku i kolakou manao. Aka, i ko 'lakou ike ana mai nei, lie kuene kela kanaka i komo aku la a komo loa aku Ia ma ka rmni iiilii helu 12, ua hoopau loa ae Ia lakou i ko lakou manao pioo.

He oiaio! tfa ike aku no lakou t kekahi kanaka hana oloko o kekahi *pa ma kekahi aono o ke alanui e huli mai ana i ua hale inu rama nei i ka oili ana mai me ke kipikua e auamo ana 'ma kona a-i. tfa hele loa aku «ae oia a komo i kekahi pa, he ekolu mau pukapa mahope aku o ka hale inuraraa. Nolaila, aole lo» i komo mai he hoohuoi iloko o lakou. Oiai no nae ke kaeaea Dalegea no ia o ka maka koi ma ka aahu huna.

Iaia i komo aku ai iloko oia pa/ a oiai, o ka pa ia o ke kuene nui 0 lokō o kfl hale inurarna a hn hoaloha nona, ua hoikeike awiwi aku la oia i kona maiiao o ka hoea ana aku. Nolaila, me ka wiwi loa i loaa ai ia laua kela noonoo, hoonha ia mai la o Dalegea me kela mau mea a kakou i ike ae la. I ua Dalegea nei i waiho aku ai 1 na mea o ke tare imaa o na poe e nonoho ana maloko o kela rumi ana i komo aku la, ua kahea Ja mai la oia e ke kuene nui komo aku maloko o ka rumi a kela poe ekolu e noho ana. Iaia nei nae i komo aku ai iloko o ua rumi la, ike aku la oia ho poe wale no kela ua kamaaina mua iaia oiai kona mau makahiki e noho ana malalo o ke'lii Don la Kanahe.

| tTa huli mai ke kuene nui a j kauoha mai la i ua kuene hoomeamea nei ana e kii i na mea a kela poe i makemake ai, Oiai nae ? ua hoike mua aku la oia i kona mau liope ma ka hale mahope i na mea i makeake, ua kamailio aku la oia e kakali ua kuene hou nei ana no nu inea a ua inau keonimana laVmakemake ae ai. tTa ae aku la no hoi oia, oiai o kona kumu ia o ka ana aku ilaila. '

Ma keia wahi kakou e hoi hou ae ai maluna o ke kahua mokomoko, mahope o ka h'ookuu ia ana o ua hana i hala aku la. 11ieTa wa i ike ia ae ai o kela Kavalia Kolomoho 0 ia ponoi no ke Kama'lii wahine Betesila rAstrange, TJa Iilo ae la ia 1 mea kamailio nui ia kona haawi tuea kaua ke lanakila maluna ona.

TTa lilo no hoi i mea hookahaha aku i ka manao o ke Kava*lia Mafia, ke kumu o kona haawi ana ae i kona kino i luahi na im mea kaua. I koua ui ana aku nae i ua kama -liiwahine la, o kana wale no i pane mai ai i ua Kavalia nei, o ia iho keia malalo:

"Aole loa e hiki ia'u ke alo ae e kuu alolia. !N"o ka mea, lie liookikiiia mau mai la kela jqaau īa a kakou i nolw a kuua pu ai ma kejlxi aou ■" "Auwe, ua lioomaopopo no ka oe, owau kekalii iwaena o kela poe i lioea ilaila ?" a ke Kavalia 1 apahu koke aku ai i na olelo a ke Kama'ln'waluue Betesila I'Astrauge. "Ae, na ka Naita Eamaha o ka Lio keokeo ame kuu Ilakualii ka lNaita o ka Lapalapa'hi i lioike mai ia'u e piīi ana nou. Ko ka mea, walii n laua, ho iiul a lehulehu loa na la a laua i halawai ai me oe ame' kou piniln o olnku wfl!e no kauaka malalo ou. TTa ka ?J"aita nae o ka ī.iokookeo i lioike maopopo !oa xu,ai ia'u i kekahi 1* *3tAkou e id:i kola vra!n o he no kela kfltta>a"o hitt"kWaf!io a" ¥010 pu ana ;ne a'u. N"olaila, mai kela la mai i kukuni paa ia ai ko'u mar,ao »015 j si e k,i inina 010 i m ke'a-

Ua hookahaha loa ia akti ka m'anao no keia mau olelo a ke Ka_maliiwahine Betesoa l'A»traiige e kamailio raai la inmia ona." , Aka aae, ua hoomau hou mai la no ua liet<āila iu'ī i ke kamnilio ana mai iaia i mca e hooi loa ia ae ai ke pohihihi o kona noonoo me keia mau olelo: "Ina paha aole laua i kokua mai ia'u maī kela wa a'u i ninau aku ai uo kela kanaka nana i kaili aku i ko'u noonoo ame ko'u puuwai, inai la penei ua loaahia au me kekahi poiīio nui. I ko'u wa nae i ninau aku ai i ka Naita o ka Liokeokeo, ua hoike ami la oia me keia mau olelo: - "Ua pomaikai nui loa kaua, e kuahina, po ka mea, o kela kanaka a olua e hele mau nei i ka holoholo maloko o keia nlnlaau aole ia he mea okoa aku. Aka o Mafia no ia, ke Kavalia ft ka makukane o kakou e kamailio mau nei ia oe e hoao oe me kou ikaika ii pau e lilo mai kokua a makua nou."

"0 keia no hoi ka haina like a kuu Hakualii Diibona i hoike mai ai ia la hookahi no. Peīa au i hoopau loa ai i ko'u kanalua iloko o kela manawa ā kkou e moho ana ma kela wahi taona." O keia inoa Dubona a ke Kamaliiwahine l'Astrange i hoike mai la, oia kek&hi o kona mau hoakula o ua Ma£a nei a kakou i noho pu ai. He k»nak& hoi ana i hoomahua mau ai me kona manao e nalowale, aole nae he wahi piea a nalo iki ona i kona mau maka noii. He knaka no hoi ana i haohao loa ai i kona nalowale loa.

Holaila, i kieia maaawa i lohe aku la i kona inoa i ka hoopuka īa ana mai la e kana ehakoni, ua hilinai a ua manao iho la oia he oia io loa keia mau olelo alapahi a ko na hoa e kamailio mai ana. No ka mea, ua hoopau loa ae la oia kona mau manao kanalua. Me ia hi-

linai ona i n& olelo alapahi a hunahuna. a ke kamaliiwahine i ke kumu oiaio o kona iawe ana ae i kela kulana i kakoo ia hoi e kona makuakane opio, ua kamailio aku ia oia me ka leo olu wiapahe: "Malalo o ko'u hilinai ame ka paulele i ka oiaio o kau mau mea e hoiko mai nei, pela au e hooki nei i ko'u houluhup ana'ku ia oe ma ka nienielo ana aku. No ka mea, he oiaio, he kanaka o Dubona i kamaaina loa ia'u ma na ano apau. Aka, no kekahi manawa loihi loa au ej h#ohao nei no kona nalowale loa. Eia la oia ihea e nalowale nei ?" "Ina aole he mau kuia ma keia ahiahi e halawai ana kaua me ua Hakualii la o'u ma keia ahiahi. No ka mea, e kii mi n oia i kei lio ana a'u i lawe mai ai no na hana o keī« mau la i hala aku la. Oiai, aa pau ae la- no na hana. Pela np hoi ka mea nona kela iio e ku mai la mao," me ke kuhikuhi ana aku i na lio i hoike ia aku la e kilia mai ana.

Ua hookomo pu ia aku no na manao kahaha iloko o ka lehulehu ame na poe kupnoono o ke kulanakauhale o Hava axne Parisa iho, i ko iakou wa i lohe aku i ke kamailio

i a, maloko ona nupepa. Nolaila, ua lele loa aku na ninau ame 'na noii ana a hoea imua o kona luaui makuahine ame kona kahuhanai Rafaela l'Aātrange. Oiai, ua ike a ua maopopo no ia laua ke kumu o keia hana a ka laua leialoha he kaikamahine o ka Ifi»a wale no i pane ae ai: (Aolo i pan.)