Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 14, 6 April 1917 — HE NANEA HOONIUA PUUWA Kavalia Mafia A ME Ka Hololio Kamahao O Ke Kuluaumoe A I OLE KE ALOHA I KA WELELAU O KA MAKAKILA A ME KA Powa Kanahe ka weli o na Mauna A O KA Powa Puuwai Lokahi o na Kanaka Opio [ARTICLE]

HE NANEA HOONIUA PUUWA Kavalia Mafia A ME Ka Hololio Kamahao O Ke Kuluaumoe A I OLE KE ALOHA I KA WELELAU O KA MAKAKILA A ME KA Powa Kanahe ka weli o na Mauna A O KA Powa Puuwai Lokahi o na Kanaka Opio

-0 kona kuieana uo ia e hana la. No ka mea, ua kaa 'ku oia ma waho o ka palena Mhi kupouo o ko maua mau Hma ke paa a Wake'a aku iaia ame kana mau hana"; 'waiii Eafaela I'Astrange ke kalmhanai a makuakane opio i pane mai ai i na poe a pau e ninau aku ana imua o laua, Ho inau olelo, a he mau manao ao lioi keiu nana i hookomo afcu ua manao li 11 iloko o kekalii mau keikialii ame na keiki a na kanaka ku'iopilii o na laekahakai o Farani a patt. K laa maloko iho o Pari»a, ko Hava, ko Vasei!e, Olina ame kekahi mau "wahi e ae 0 1 i'araui j>o*>oi iho, j Mawaho ae o ko Farani ponoi iho xuau kiamanu i hoi nele i ka pili ana uaai i ka lakou mau pula, 0 ko Kelemania, Sepania, Helevetia ame kekahi mau keiki kakaika--1 hi o Italia. He poe wale no keia i I kauia (noi ae) ka lakou mau pua I e ka manu! Eia nae, aohe wahi . it»ea a paa iki o ka manu. 3To ka mea, he ma'hu a pak-epak-e ke kepau i kawiliia'i! TJa hoohuihui ae la keia p'oe keiki a pau a kuka iho la e kaili i ka tnadimosele l'Astrange mai ka mea aku ana ponoi no i haawi aku *i iaia iho. Aole nae i hoohui a launa pu mai "ko Helevetia a ko ītalia mau keiki kia manu me ka nui a le.liulehu o lakou. No ka mea, i ka manawa i koiia aku ai ke Kauna Akiholo Heinne e huipu aku mt kona mau hoa, o kana i pane naai ai ia lakou me na minoaka oluolu, oia iho keia: "0 ka hoomaemae ana i ka lepohao i pulu i ka waikai 00, he hana paakiki loa ke kaawale ana;. Oiai, 0 ke kekake i pa mua kona mau pepeiao loloa i kq pa'iia, aole loa he wa e loaa hou ai kona mau pepeiao me ka maalahi. Na keia mua aku nae e a'o ae ia lakou no kela mau manao o ke ano uluahewa a lakou e hookahua tiei. He hana hoi a keia poe nana 1 hokomo aku a kuonoono na manao hauoli iloko o Don la Kanahe, ke Aliipowa. No ka mea, ua lilo keia poe keikialii ih oohui ae la ia iakou iho ame ko lakou mau paalalo i kakoo ikaika loa nona no ka hoohoka ana i ka papa hana a ka Mona»iua Rafela l'Aßtrange. Kolaila, e haalele iho kakou ia lakou e miliapa'na i ke kumu o ke Kauwila, a, e alawa aku kakou ma ko kakou aoao akau a kiei aku ma loko aku o na Pale puka'niani si!ika kuuwelu o na Puka'niani pi'o Nunui e hamama mai la o ke keena hooluana nui o ka Halealii Tulerisa; kahi hoi a na hana hope loa o ka la e malama ia mai la. Ka hana hoi i kapa ia ma ka Papa Kahikuhihana ka "Pole'a o Halalii!" Mamua iki iho nae o ka uhi ana mai o kela koloka konouli o ka poeieele maluna o ke Kulanakauhale alii holookoa o Parisa ma keīa ahiahi e malama ia aku ai ka ahahulahula ma ke Tuleriea, aia ke Kamaliiwahine Betesila ke kukaikamailio la me ke Kavaha Mafia maloko o ka halepe'a Kolomoho; a, wahi ana i wehe mua aku ai i ka laua ahakuka: "Ma ua hana kimopo i ike mua ia iho nei ma ke alo iho o ke Ale'ealii i keia auwina la iho la, he mea maikai loa ia kaua ke aka-i hele loa ma ko kaua kouio pu aj laulima pu aua aku ma ua le'ale'a o keia po! Nolaila, īuamua ae o ka hoea ana mai o ia manawa, he mea pono loa ia kaua ko uoonoo a hoolala mua i ka kaua pono ' hoohana aku ai ma keia po. īuaj

ho ko kaua hele a hele ole aku i keia ahahulahula, aia ia i ko kaua hooholo like ana'ko V* "He hana hohewale loa ko kaua i i .1. ai.i' aku i ka ahahulahula u k'.-iu poe, e kuu Alolia" wahi a ke Kav&lia i panai koke akn ai ao aa oielo a kona kokoolua i kamailio mai imua o kona alo. "A< -! t) ko'u inanao iiieoli no ia a'u i hoopuka aku la īmua ou, e kuu Aloha. No ka mea, ma na ouli hikiiuua a kaua i ike like iho nei ma keia auwinala, aole loa e nele ana ka ulu ana ae o na hoohaiua e loaa'i kekahi haunaele nui e hoo kaheia'i ka waiula o ke koko ma keia pol Koiaiia, o ko kaua makaukaukau niua wale no ka hana pono loa ma ko kana aoao," "He oiaio! Ua maopopo loa na hoohalua o keia po hu'ihui i mao k.i hoikf !n a Farakiko i hoouna mai nei. Fela jho la au i haawi mua aku nei 1 ke kauoha i ko kaua mau Pokii Ahonui, no ko ku mau /iiia u,< ta makaukau ame ka makaala au hoi i kela ajrie iela sekona o ka hu-a-po e oHi ae ai," wahi a ke Kavalia me ka leo kuoo iaia i hoomau mai ai: "Ae, ua kauoha aku nei au ia lakou a pau, e lawe ia ae na keehina hana wikani i ka manawa 0 ka hana. E kinaiia na haunaelo a pau me ka nana ole i ke kulana 0 ka enemi, ina no e ike ia ae ana ua eaemi la i ka manawa 0 ka hana 0 ua enemi la au 0 hf&ak& ana, 0 kou makuakane a Hoahanau ponoi ioa ia ma ke koko ame ka hanau ia ana. E IAWE KOEE ia kona OLA me ka hoka'ulua ole ia I" Hooliilii iho la oia i kona Ieo i kona wa i hoopuka mai ai i kana mau oleio hope: 'O'oe o kaua ke hele 1 ka aha hulahula e like no me kou &hq mau, a, owau hoi o kaua ke kokolo aku ma *ke ano ma-lu; no ke kiai a kupale ana ae i na hana hu a po!" Hooki ih.o la ke Kavalia me na minoaka. hooni puuwai 0 pahola ae ana maluna 0 kana mau Pokilehua, "Ina pela, ua pono la!" wahi a ke Kama'liiwahine i panai ]jpk« mai ai me ka hcn>mau ana mai; "E hoike mua ia aku nae ka lolie i ka kaua mau keiki, e pono ai! 1 hiki ai i ka kaua mau Keiki PuuI wai Lokahi a ke Aloha ke hoom&o- : popo ae 1 ko kaua wa e kaawaīe aku ai mai ia lakou a®." "Aole ia he hana nui{ No ka 1 mea, na haawi mu aku nei au ia lakou i ke kauoha no ka Iiuliu ana ia lakou iho no keia po. A wahi a'u i kamailio aku nei ia lakou: 1 | hoomakaukfiu koko oukou anof Nc ; ka mea, ip'aku he hana nui a hoe« 1 iho imua ponoi 0 na pukaihu 0 kakou. Nolaila, e noho oukou me ka makaukau, e kiai hoi me ka makaala! Jī"o ka mea, 0 ka hora, ka minute ame ke sekona a ua hana la € oili iho ai ; aole loa he hookahi mea |olauhane iwana 0 kakou; e hiki ke 1 hoike ae me ka moakaka lea. 0 ka hord emea ame na minute emea ua manawa la," j "Alaila, o ko kaua hoomakaukau wale no ka hana i koe ma ko kaua aoao! 0 ka oi loaleu no nae ia o ka pono ame ka maalalii ma ko kaua aoao, 0 ko kaua hele ana me ka makaukau"; i panai koke mai ai ke Kamaliiwahine Betesila. "He noonoo maikai loa keU au i. hookuku mai la. 0 ka pilikia wale no o keia papahana, oia no ka hikiole ia oe ke kahiko ia oe iho no ka Aha hulahula 0 keia po!" ! "Mai hopohopo oe ao'u nei no ia me&!. K"o ka mea, e Uoea, aku ana au i ka aha hulahula me ko'u ka? hiko piha i ku i ko'u kulana, a } he kahiko hoi i hiki loa ke kaawaie mai ia'u aku i lokp 0 ka imo'na a ka maka"; wahi a ka Madimoseie Eetesila l'Astrange i hooia mai ai i kana mea e kamailio ana. "Ina pela, ua pau ae la ! E hoi «te au e hoomakaukau no'u iho i loko o keia mau minute i i pane mai ke Kavalia, a huli aku la e hoi no kona mau halepe'a. Aka nae, m&mua tke o ka heiuo loa ana aku 0 ua Kavalia nei iwaho o ka Halepe'a Kolomoho, u» ku emi hou mai la oia i hope o ke komo goke ena mai 0 ka Monasuia Ea£aela l'Astrange ke kahuhanai a makuakane pio 0 ka Madimoselo Betesila ka U'i Pua X>ilia o Faram, i ka Uluwehiwehi 0 Pariaa. ī ua llalaela nei no a noho iho iluna 0 kekahi i h§ ? iawiia mai e kana hanai no k& ho1 oluolu ana iho i ka maopaopa 0 ka hele wawae ana mai 0 ka mK9 k«. 0 PiurUfl) ua huH mai U ok imua mau keiki & i elua e n&na *iu maluna 011 a me ua mak'aloha Ja kamailio aku -la me ka leo olu-

oluo ka makee keiK i*a ī ati a mai: <r [Ja laki maoli au i ka loaa ana āai-U o oloa a i elua i ka manawa liookahi. No' ka eia mai nei ma ko'u Hma nei ka hoike a ka IS «■ ta Farakiko Dalagea ke kiu i ounaia akn Mi e (Mafia) o« ma keia auwina la. Na olua no e nanfl iho no olua iho, oUj, u* ** mua mai nai ao ka Kaun» opio Dalegea i ke ano nui o ke-na hoike. "A-ha! Ua maopopo mua īau e hoea mai ana kela mea ma o na hana i lawelawe ia i keia la. Nolaila, e 1m kaua / i keikaM alahele e hoohoka aku ai ia lakou/' wahi a ke Kavalia i kamailio aku ai i ke "Kmaliiwahin® Beteeila VAstrange i kona wa i haawi aku ai 1 ka hoike a ke Kauna opio Dalegea ma kona lima. I k& ioaa ana aku no noi o ua hoiko nei ma ka Uma o ke kamaliiwahine, ua nana iho la oia a liūa», ua heluhelu ae la oia mē ka leo "E ka Makua NK. P. lrA. E kaiiiia ana ka Madimoßele. O keia na mea i hooholo ia. Ka?VI 1636. Hoteie Aukuu 5:30 p. m. q k«"P wale iho la no pa mea i kakau ia maloko o ua leta lioike nei a ke Kauna opio ma kona ano kiu. Ua hoike mai la no hoi oia i kona wahi e loaa ai, o ia no kela hak inu rama. Ko ka mea, he inoa kela i kamaaina ia lakou ma ke «ao hana mawaena o lakou wale ibo no. No ka mea, i ka manawa e hoike ia aku ai ka inoa o totel€ Aukuu, ua maopopo koke no i ne i jftetki Puuwai Lokahi a Alohe kaH ame ke aianui i ku ai ia hale | pela, owau pu kekaH e hom aku i kela aliahulaliula ma k« #no hnna," - wahi a ka madimosel( i ui aku ai i ke Aka, ui pane koke mai la ua Kavalia nei. "He hohewale kela. ano hana Hoi iho no, he hoaiai analeu ia ne ke komo mua o na manao hoohuo iloko o kakou. He mea maikai n< kou kele ana e like me ka kaua hoolala mua iho nei. Owau hoi ( kgua ke hoalo iki ae. E hoea aki no nae ka kaua mau keiki i hoike aku ia oe i ko'n wa e kom( dni -fti. Aka nae I ta wa o k« ana aku, owau ponoi no m< iledelifa kou mau ukali a hoea Jk» puka. Maloko aiu olaila, o ki Kauua Lui de X«vate." - "Aole a'u mau oielo e kamaili( aku ai no olua e na keiki," waH f ka Monaaiua Rafaela l'Astrang< me kona hoomau ana mai: "Oia: he kookahi wale no hora i koe, h< maikai ia kakou e liuliu no ks kou ih.o. E hoea mai ana ke kaa ne lf<t iawe ana ia oe no ke Tulerisa iioko o ka hapalua hora mahope ilie o ko'u haalele ana iho," a haalel< like iho la ka Monasiua ame k< Kavalia i ka halelole o ke Kavalia Kolomoho o na la i liala aku. I ko laua hala ana aku, ua kakea aku la ka Madimosele i kekaW 0 mau hoa alo ehuehu mā e k» leo hone o ka o-le. T hakalia uo a kuu iho, oia no ka manawa o ka lio o na Naita Kolomaka ame Oaeberio i lele ilio ai mailuna iho ko laua mau lio; a komo aku la iloko o ka halepe'a a ua madimosele nei e noho ana. "Heaha ka maua e hana aku ai uo ka hooko ana i kou leo kahea e ka Mea Kiekie f" wahi a Osel>erio me ko laua haawi like ana mai me Kolomaka he kulou haahaa. "Ua makemake ia olua ame 50 lra«fllra pakahi e paniku i ke Alaaui. Aekolele i keia ahiahi i ka manawa a ka leo kauolia e haawiia aku ai. No kekahi mau mahele e ae, ua pau mus lakou i ka lohe i k& lakou wahi o ka Kaua. E hoomanao uae o ke Kauna opio am« ke Kavalia Mafia wale no na kanaka na laua e haawi i ke kauoha ma ko kakou aoao, a mai kuhihewa ka lohe ko olua mau pepeiao." "He hapaha hora i koe a hoea ae 1 ka manawa o ka ahahulahula e malama ia &i, aia he kaalio e huki i& ana e elua paalio ke hookokoke aku ana i ke Tylerisa. Aia hoi ma kek anie keia o ua kaa nei e holo ana, he m.au hooholo lio elua ma iia laau ihp. uia ko laua mau liaia akau. E Ipwalewa ana hoi ma ko. laua mau #oao heipa ka laua uiau UuiA E lewalewa aua hoi m* ko laua mau aoao h<?ma ka laua mna pajtukAua, X ke ku ua o u£ ka. ipuka o ke u& la he ekolu mau metf klno a aku la iloko me eleu a uiauia. ,Ho e|u«i o kpia he piau kaue, & o ko kolu he wahiue ia i uUiia me uliiiua.ka eie lika omaomao. TJa bek lo& aku kkou a pii ihma o kahi i hooma-

kaukau ia no ka poe i hookaawale ia. ī ka noho ana iho oka Vahine ma kotia noho, ua emi āe la na kane tba kola ame keia aoao 6 kahi i hookaawale ia no ka poe i kono ia, a ku iho la me ka hoopili ana i ko laua mau kua i ka paia.

He hapalua hora mahope iho o ke kuene pono ana iho o ka noho ana o ka "Mjadimoselo ■Betesila l'ABtrange iluna o kona "wahi e noho ana, o ia no ka maywa a ka leo o na mea kani i hoene mai ai i ka leo mele wehe mua o na hana o ka po. Ike kuu ana iho hone o ka wehe ana i na hana, oia ka wa o ka Luna Nui o ka Papahelo i kahea mai "ai i na hoa i akoakoa no ka liuliu ana ia lakou iho no ka hula Kuakanla. He ewalu paa o ke ,poo hookahi ua like ia me paa i ku ao iloko o ka nimi nui i hookaawale ia no na hana hulahula o ua po le'a la o Halalii.

He 2 a 3 niinnto mahopo ilio o ke kahea aua māi o ka luna Papahele, ua lioomaka imai la ta leo o mea'kani'o hoohoeno mai me he leo la fto ke "Kolohala i ka pili o ke ao. Aole nae i komo pu mai ke Kamaliiwahine Betesila i keia linla aiia, aka, aia nae ka lehulehu o na hoahula ke hoohoholo la imua, a e kuemi ana ihope me ka hoekeekeu ena ia lakou e hooponiniu ana i ko lakou mau pauku kino.

Ō ka elua o na hula i malama ia ma ia po o ia ka hula liilii i kapa ia he Polka, he liula hoi ī haalele loa ia e ka poe hūlahula o keia mau la. Oiai lakou e lawe nei i na hula o keia manawa, ma na haku'i a kaina wawae ana. Tna he elua hakii'i ana, tia kapaia ia he hula kaina. a ina ekolu he hula kaina kolu, aka, o he hula ia e kāia 'ana he mau kaina alaila hoopo»suniu &e i kou pakana. Aka, he like no me ko keia au, he ! kane ame ka wahine.

I Ike kolu ona hula i kōmo ptt ' mai ai ke Kamaliiwahine Betcsila l'Astrange ma o ka aiia āe o kekahi o na keikialii nona ka inoa o K3rome Yeletine. He kanaka opio helehelena iii keia nona nn. makahiki i hoea aka i ka vwakaTttakumamakolu. He wole ka hula e 'malama ia ana iloko o kela manawa. Ke ikeie aku la ka liiehie ame ke kilakilalo ke kulana hula o ke KaBetesila l'Astrange. īwaenaEonu o ka manawa a na hoa e hulahūla ana i keia hula wole, oia ka mainawa o kekahi mau kanaika "Kelemania aoo elua i komo mai. He mau kānaka kulana hiehie a kuonoono laua i ka nana aku mē na oiwi kilakila. ITa komo mai la laua a hele ae la ma ta aoao akau o ke keena ar hoea ma kahi 6 kekahi puka aniani kn ana a noho iho la malalo iho o kahi a Lavate e ku ana. ~ Ua hoho iho la laua malaila me ka oni ole, : aia miau ko lana maka ma kahi o na ipuka kahi i kaulona niau ai. Aka, ika manawa ake Knmaliiwahine Betesila i lawe ia mai ai e Kirome, ua haalelis koke āku la ke Kauna opio Dalegea a mē lui de Lavate i ka laua maū wahi i ku ai a helei ae la a ma ka aoao mawaho mai 6 ka puka nui a ku iho la malaila. -

I ke komo ana māi o na malihini Kelemania, na kwe akn la o Lavate a hoonoho iho Ia ia laua ma kaM i hoike mua ia ae nei. *ITa like loa laua me he mau luna hookipa la no na hana oia po. Aole i liuliti ka nolio ana iho o ua mau malihini Kelemania nei, ua pāu iho la ka hulahula ana. Nolaila, hoihoi aku la ke keikialii Kirome i ke Kamaliiwahine Betesila a hoonoho Sma kona wahi a hoi mai la oia a ! puka loa aku la iwaho a nalo aku 'la.

Mabope o fea liala ana o 'ka nmi minut<>. tia lioikeia mai la ka ht>lahula oka eha oka inanawii. Oia ka hula 1 malama ia ma ka manawa elua he Polka, I hakalia no a hoene mai ka leo hookaukauMe o na mea kant ; oift lik® no ka maiia-! wa a na pakana i hoohehelo a© aij ma ko lakou mau aoao pakahi e Imi ak\i ana a lou mai ke kiina a ko| lakōu wawaē i ka manawa a suiti e owiK ai ia sanoe ma kona pilv aoao. He aneane e piha ka hapa- 1 ltta hora hula i malama ia' ai a hiki i ka pau ana. I keia wa a ka lehWehu e hulahula tvei, V eono wau kanakii Bno puipui we ria komo ma? m* \i )TSS9T3Iihi!V o H." rumi. «'" oU w 'I«sMb lxim *En? Vlsa* aku ai ihikō 'īni k* ptflcal»mo nui mat ma V ilo, lTa fcat»o mai la lakon a lw>fc loā aku 1a a Htma o Ttah> i hoomakaukim mua ia no ka poe i lono 18. ' (Aole i pau.)