Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 22, 1 June 1917 — HE NANEA HOONIUA PUUWA Kavalia Mafia A ME Ka Hololio Kamahao O Ke Kuluaumoe A I OLE KE ALOHA I KA WELELAU O KA MAKAKILA A ME KA Powa Kanabe ka weli o na Mauna A O KA Ahahui Puuwai Lokahi o na Kanaka Opio [ARTICLE]

HE NANEA HOONIUA PUUWA Kavalia Mafia A ME Ka Hololio Kamahao O Ke Kuluaumoe A I OLE KE ALOHA I KA WELELAU O KA MAKAKILA A ME KA Powa Kanabe ka weli o na Mauna A O KA Ahahui Puuwai Lokahi o na Kanaka Opio

I MOKUNA XI. | ; • Ka Haakaihele no Sepania—Ka I Aha Kmkakoka ma Palamua^— I Ka'Hooneehana i Hooholoia, 1 " " :■■ j 1 īa laua i hiki mai ai a huipu me' na Poo alakai nui ke Kavalia Ma-■ fia ame kona kokoolua ka "N"aita o 'ka Liokeokoo, ua hoiko mai la laiia j ko loua hauoli n > na malihini ma 1 o Vo 111: n npo oh.ioha ana mai ia Inua <• hookipa aku hi r> liko mo na p<>. <: a o m<- ka nana ol« ia o na mea' : Laia. ' ; Mahope iho oka hoolauna ia ana *ku o na malihini imu& o ka lehu(lfcLu o luna aiao na Poo alakai o na mahele like ole o na apana aina iike 010 o Europa i akoakoa mai, ua ike koke ia aku la no ko laua hoomaka ana aku e pili me lakou. Oiai hoi, ua apo mai ka lehulehu o na hoa ia leua me ka hoolilo :v>lo ! ka Jaua i hana mai ai mamna aku. I ka ekolu o na la mahopo iho o ka hoea ana mai o Augasta i Palamua, ua hoolale aku la oia i ke Kavalia Mafia ame kona kokooalua ka Kaita o ka Liokeokeo e hele makaikai lakou i na wahi pana o ka ' AneWoku o Italia me ka maopopo ole nae ia laaua o ke kumu o keia o laua; Eia nae, aole no Ilana i hoo3e aku i kona manao*

T k» loaa ana mai o ka apono mai krt amn ke Kavalia E'olomoho ma'i ka N"fnta o ka Liokftolc«o no krin huakai makaikai a lakou i na wahi pana o ka Anemoku o Ttalm, ua hoike pu akn la ōia ia lohe i kona pokii ame ko laua hoahanau ke kauna opio ho keia huakaihele. Ua kono pu aku la no hoi oia, no ko laua komo pu ana mai ia huakai me ka hoopu-a ole aku i kekahi mea kino mawaho ae o laua. Ua ae koke mai laua me ka liuliu koke ana ae no ia huakai. Ma ke kakahiaka nui ae o ka eha o na la o k'o Augasta ma noho ana ma Palamua, ua ike ia aku la he elima mau hoohololio i ka haalele ana iho i ka hotele a na elele o ka Ahahui Kokua a Hoopaketf Hoaka-" naka. E mau ana no kfl pouliuli i ko lakou wa i haalele iho ai i ka hotele ame ko lakou mau hoa lehulehu. Ma keia hele ana a lakou i kela kakainaka, ixa hele lakou no ka Akau Hikina o Ttalia a hiki i ko lakou hoea ana i kekahi wahi taona uuku iloko o na oawawa e pili aku la ia Helevetia ame Tureke ma Europa iho. No ka mea, be elua mau Tureke ma ka Hapapoopoe Hikina o ka honua nei, aia ma Asia a ma Europa iho. Aka, aia keia wahi e kāmailio ia nei ma Europa.

Ua hooea aku lakeai i ua taona la o Vetio i ka auwina la o] ka ekolu o na la hele mai Palamua mai, Ua hoohuoiia nae ko lakou nei hoea ana aku i ua wahi taona iki la; Votio, me ko lakou manao kuhihewa ia; o lakou kekahi o na hanaiahuhu a Don la Kanahe. Oiai, o lakou wal« no ka poe i hoea mau i ua wahi taona la i kela ame keia ekolu mahina.^ Aka nae, ua hoopau ia ae kela manao o lakou, mamuli o ke lakou hoea ana aku i ka manawa ao okoa no o kela la a lakou i hiki aku ai ame ko lakou nei noho ana maloko o ua wahi taona la no ekolu Ia okoa mahope aku o ka la a lakou i hiki aku ai ilaila. Oiai hoi ua maa a kamaaina loa lakou i na hanaiahuhu a TV>n la Kanabe, o ka hapalua ike o ka po ko lakou manawa e hoe aku ai i ua wahi taona nei, a, aole hoi he manawa a lakou i noho ai maloko o kela taona a oi aku mamua o kekahi ekoln hora. Hoi iho no hoi he mau po helu wale no i hala aku ko lakou hoea

*a* *lru ilaila. Aole nae he maopopo ia lakou o ko lakou wahi o ka hele ana aku ame ko lakou wahi 1 T na po & pau o lakou e hoea ai īlaiīa oia kekali! po p]likia īoa o lakou i na hana powa a luowale u ua niau punahe!e la 'i ]•»> i-.u.M. ,i ;mi pH?in?hon?hft I k'-la iiiau lu i! lakou iif-i i rmho til ma Votio, ua hui a launa mau ji:ui na kamaaina me lakou nei, Mai na kamāain\ mai no hoi i hoikeia mai ai, ua kipa aku ia mu īima h"uluhulu la il.aila he ekolu po mamua iho o ka la a lakou la i hoea aku ai Uaila, Aka nae, ua maopopo mua no ia'mea' !a Auga=tk a he "hnaka 1 ? huli hoi kr-Ja no lakou a hookahua mg\n ano noho p«a mnloko o m mim kuahiwi no ekolu ipahina,

Mamnli n ko kamaama !uii i kfl noho ka hele uua. kft lawelawe ana, ame ka nfte ana o ka ttoho ana o ke Aikanaiia Pon la Kanahe, ka wli o na palīnihoniho lauluaniii o umo Italia. Pela oia i lawe mai ai i ko lakou haku kaikuaana ma ka oihana kaua £ kuhikūhi i na alanui ame na kuamoo Hilii e hoea kau ai i ka punana ana' e noho la. . Kolaila,' ia lakou e noho nei ma Votio e hele man ana lakou ! kela ame keia la i ka makaikai, wahi a lakou i na kamaaina o na waīil ta> ona nei, Ua hahai mai no kekahi poe kamaaina i keia huakai makaikaī a lakou i ka la mna. Aka, mamuli o ko lakou nēi.pii mau iliina' o na palipohaku ame 'na kuahiwi, a aneane o polho kekahi peo o lakou, ua noho a hoo!otbhe loa aku la ua poe kamaainA p.ei i ka w& e kono, a -a koiia aku ai lakou e hele pu i ka makaikai.

"Wahi a ua Augasta nei iimia o na Zavalia Kolomobo ame Mafia i ko lakou wa i kaupono a{ Huna o ka piko o kekahi mauna kiekie o na kuao ka Alapa. <f E iko a ioomaopopo pono loa olua o ko makou mau makua oiai, he haH(L nui a koikoi lo* keia a kakou e a-aau aku ai i keia moana nui akeai E hoomanao ilio olua aia ka punana a ke Kolea ma ka huli bikin o kela puu oioi e ku mai'la ma kahi aneane! ane eha mile mai keia puu aku a kakou eku nei. (Oiai o lalou no a paū ēlima ia e akoakoa nei maluna olaila.) oka puu keia o Memororia a kakou e kuku nei, a o kela puu oioi o ka punana ia o Benia. He mau puu keia i kainaaina ia laua hc hookahi i koe ma ka akau ae o Benia i kapaia o lfara>" a hoomaha iho la oia. I ka hala ana he māu mihute 2 a 3 o keia hoomaha ana a ua Augasta nei, ua hoomau mai Ja oia 5 kana mau hoakaka ame na kuhikuhi ana a like me keia:

"Aia maiōko o kela punana a ke Folea e noho mal la ka weli o na palmilioniho Laumania kē aiwaiwa Don la Kanal>e me kana mau keiki punahele i emi ole iho malalo o 35 haneri ka heluna e kiai la i ua ahikanana !a. Aole o keia wale iho la no ka punana o.na lapuwale nui la, aka, aia no he nui a lehulehu k<?na mau punana e hoomoe ai ine kana mau kelki." "Maluna o ka Anemoku nei o na Eaisara i iii mai la ia ITumel)erato, aia he ekoīu hou akū mau puiiana ounm e like me keia, a ke npho kiai ia la ia mau halealii o ua la o 4 a 5 mau kapena o ka punana hookahi ame 3, 4 a 5 tianeri kanaka 1 o ke kapena hookahl" ! "Ae! TTa !ehulehu maoli keia ku-1 looi a kakou e hakihaki aku ai! Aole' nae o'u manaoio e lpaa lakou ho' pa'lekana ame lanakjTa ke lawe-i !awe īa me ke akamai a akahele. Mawaho aku o Itaīia nei, aia he 15 mau punana o ua lapuwaile o Farani ; " a helu papa inai īa oia ij ka inoa o na puu, na awawa, na' kuahiwi, ame na mauna a ua mau, punana la i ku al, m,e ka hou ana mar: " ' 1

leēia maii.punana ,a paji a weli la o Sej?ania ke kiaiia Is, laiou lapena' apie )ceia vne elua "haneri q keia kapēna. !Koe wale ka ha!eatfi maloko o ke awawa Goa lie, 9 wate no&apena i koe aku la me aa kanaka 1 aneane 3 laueri pakaliL Oiai, ua lilo mai la au ko iaua kokookolu. "Oa hoemiia mai na kauaka o Farani ae nei, "Eeleniauia auie Sepania mamul? <& ka ike'ia, aia maloko o laila tia ITaliuapoo o koia mau hana. No k& mea, i kela auio keia manawa a makou na kapeua e nele ai i ke kanaka ole, ua hi£i loa i keia pu-dala ke kaliea aku a hoolawa ia mai makou me Ve kanaka iloko "* na minute helu wale no; ina no he mau haneri leliuleliu ka heluna mii i makemake ia me ka

hakalia ole alra? w '! "Aia no hoi maluna'e nei 0 Suieilana ame Ai»eturfa ae l! loko oj k<'i a niau !a # aia he 2 mau halealii pakahi 0 ua Ino Nui la. Ma KeImania, T?e!eknima ame T)encma-; ka, hn pakalii ko lakotr niau haV : ;il!i mr- 13 mnu kapenn e ki-' ai ]«, u ii<- 5 haneri kanaka pakahi 0 kela mau kapena me ka līele kaaniia i keīa ame keia hebedoma. "N'olāHa, me ka mii wale no 0 ko kakou akamai ame ka maalea, ua| hiki loa ia kakou ke hoohoka aku i! u» Lae aa la me ka helnna nni 0 k6rta'inau kanaka, me ka'loaa ole| aku hr* wohi mahu'ihn'i lohe a a-l wr**awe'a fke -no na up«iaria T e eI hoomoe iaTtu ana imiia ponoi 0 kol lakou' mau pukaihu, no ka hopu 1 hopu pio ana aku ia lakou a pan,j no ka nohopio ana 1 na la apau 0 ko lakou ola ana ma keiā ilihonua. We kela mau a tia' Augasta,l ua haawi ae la lakou he ekolu mau! leo huro. Tfa mea hoi nana i hoo-l wawalo aku ia Talo 0 ka owawa me' ka hoopuiwa pu ana alu i na puna- 1 hele a eepa nei. Oiai hoi ua l auwi ka La i keia wa a lakou ej uwāuwa nei* ua haa'wi mai la ke Kavlia Kaolomho i ke kuoha no ko iakou hoi ana no Votio.' Ta fakou nae i hoea aku ai i kahi taona 0 ka Totio, ua loaa mai la ia lakou ka lohe no ka hoea ana 0 kekahi mau han&iahuhu a "Don la Kanahe ma ia la. Ue poe hoi i kama'aina mau ia lakou, aole nao he mau hana hoopoino a lalrou i hana maīaila, i kelā la. !Koe wale iho no ke kuai ana i mau mea ai a hele . aku 1r m© ka ukali ole ia 0 ka maka'u ia.

Ma kela ahiahi a lakou i hoi aku ai ua hoike aku la ke Kavalia Kolomho i ka <>n& ka nona fcotele a lakou e ooho ana e hftfrlele iho ana lakou ia laila ma ka hora 8 o kela po. Nokila, he mea ponō i ua ona hotele la ke hoomakaukau i ko lakou Aiau holoholona mamua ae o ka manawa. Aole nae oia ka manao o keia hoeu an& e hele koke. Aka, ua makeinake lakou e Ike pono i aa mea e hana ia mai ana eS»a kamaaina ma kela po. e Jike me ka

Augasta kamaaina i ka noho a«a e ka oihana powa no na makahiki loihi i liala aku. Xa lakou no nae e lluliu ana e hele ma kela ahiahi, oiai hoi ua kokoke loa mai ka manawa a e haalele iho ai ika Votio'a hele aku no kahi i maopopo ole 1 na kamaaina. Aia hoi, ua hoea' mai la ka ona hotele me ke ano kunahihi a kamailio ae la i kc Kava!ia Mafia e ku kokoke ana ma ka aoao me keia m?.u olelo. "Ke hopohopo loa nei au, e loaa ana i kekahi poe kuonoono o keīa wahi taōna ulunahele k&ahi poino nui. Oiai, ua ike ia iho nei na keehina mua o ka poino e hoea mai ana i keia la iho la e tike me ka maa mau, a hoakaka mai la oia no ka poe i hoea mai ma ua la/me ka hoomau pu ana mai hoi i keia mau olelo nana i hoowalania aku i ke sTavalia arae ka jNaita o ka Liokeokkeo i ka olelo ana aku:

"AoKe oukou pilikia ana e nal hoaloha, oiai 'e kaawale akū ana ou- i kou i ka wa pono mauoia iie o koj lakou hoea ana e hooko i ko lakou mau manao o ke kulana ho-| loholona. 6 ka umikumamalua keia o ko'u mau makahiki ma keia wahi a o ka ewalu Koī o pā makahiki i hana 'ia ai e like 'me keia," a hnli aku ta oia e liele. Mamua na> o ka īoaa ana i ka" ona hoiele elua a ekolu mau kaina wawae, ua kamaifto aku īa ke Kavalia iaia me ka leo oluolu i keia mau oīelo hoolana:

"E hoolana i kou manao e ka | lioalolia, no ka mea, aia mau na maka īko o ka Mea Mana Loa, ma| ame poulmlii Na-, na no auanel e lioouna mal i na| kokua kokoke loa manawa o pilikia. .E nonoi ikaika aku i konai "Lokoimiikai uo ke pale āna ae i na jK>pililia a pau mai keia walii taona ukulii ae a kau ae la lakou maluna o ko lakou niau }io a lielo aku īa. T keia hole ana nae a ia ?Taita 0 ka a»y? koua majj Loa ma kola ahiafn poelwio, aolo lakou 1 holo aku a mamao loa mai kalii aku o ka lialeliookipa a lakou i hanWe iho a?. Aka, na aku la lakou a kipa 'ae la i iekahi halo e ku ana iwaenakonu I) kahi i noho nui ia c ka poo kumioono. Ho halo koia i $oolimalinte ia aku o ko "Kauna opio n\a kola awakoa, qiai hoi n&u hoa c ma ana i n\«vuo!e H"o nana hoi i hooliiila ia * A\igaāta, nia

0 kona kamaaina la 1 ka nolio āna iwaena 0 na powa . He liale hoi e lra bookati ana iloko o kekaliī pa akea. Da kom|> aku lakou iloko 0 kela hak hou 0 lakou iloko 0 na ,minute helu w&le no, mahope iho 0 ko lakow haalele aea aku i ka hotel. He haie hoi ia i ikeia raa ke ano he haie waiho ukana nmpiua aku. la lakou i hiki aku ai ma ua hftle la, ua lawe aku lakou i ko lakou mau lio an» na mea a pau 110 loko 0 k& P haie me ka makaukau mau. He hookaht hora' amē iwakalua minute a lakou 0 ka noho ana ma o kela hale, ua lohe aku 1a Uikou i ka uwauwa ftiai 0 na kanak* kekahi i3a«u halaka aole i mamao ioa aku mai ka. lakou wahi e noho nei. ka Naita 0 ka Liokeokoo, ke hooponopono lo'a'la oia i kahi 0 ka leo uwauwa e pae mai ana. I oa naita nei no ka maopopo, ua kamailio mai Ia o!a: "I elua e hahai mai mahope o'u," a oili aku la kona lio no ke alahele e hoi hou ana i ka hale hoOkipa. E ukaliia ana oia e aa Hoahanau de Lavate. I keia a ka Naita o ka Liokkeokeo e hoi hou nei no ka hale hookipa, 0 ia pu no ka manawa a| ke Kavalia i oili ae ai ame ie Kau-1 na opio a holo aku la i ka hikina he elua huina mai ka lakou wahi i hooluiu ai; malaila i loaa aku ai ia laua he mau powa he 12 e hao ana 1 hale 0 kekahi kanaka kuonoono a waiwai o ia aoao o ua wahi taona la. (Aoto i pau.)