Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 37, 14 September 1917 — KA MANAO NUI O KA HALAWAI AKEA [ARTICLE]

KA MANAO NUI O KA HALAWAI AKEA

Aole o ka.malama 1a aiia o ka halawai akea ima Maluhia Paka 1 ' ' kela mau ahjahi Sabati aku uei a ē m&lema-ia aku ana ma keia inaii Sftbftti eha i koe e hiki mai o n& hoomana like ole arne na eka- ' ie»ra iike ole, he mea ka hoabitn&u a l&la"paha o na ekii.lesia a i ole hoomana paha e haalele loa aku ai i ko lakou mau hoomana like 010 a ek&Um&' paha; aole. Aka, he ana « «V i »a līuwaii a hookahi. f5 kf-ka)ii o ria kianu nui o ka lioakoakoa ana i na liawaii rac ka " iiana" ole' a'e i ko lakou auo hoo- " mana a ekalesia paha, oia keia; Ma na kāhoaka o mua e nee mai "riei; e hiki ipaī ana i-ka la e pau ai ka ikie ia ana pku o na kahunapnle Hawaii e hai mai ana i ka olele o na euanelio a ka Haku mai lnna mai o na awai o na lukkini kini like ole ? mamuli o ka waiwai ole o ko lakou haiolelo ana mai, a no ka' mea, ke pāu aku nfei k_a hapanui o na Hawaii niakua i ka haalele mai i keia olā ana,. a pani ia mai ko lakou mau makalua ena opio a hanauna e nee aku nej, oia hoi na opio Hawaii e hiki oh nei ke olelo i ko olelo makuahioe, pu me kahiki ole kt: „ ka manao o ko lakou olelo makuahne; ma ia ano iho īa makoii i manao ai e hiki mai ana ' ka fi pay ai ria kahunapule Ilawaii mai luna aku o na awai. Malia. ' paha o olelo mai kekahi kahunapule Hawaii, Heaha. ko makou mae e pau ai mai ka haiolelo ana aku mai luna'aku o ha awai o ko lakou mau luakini, no ka xnea ; ■■in no nā Haw'.iii ke hele mau 'nei no ika pule i na Sabati apau! A-e, he %nea oiaio no paha ia! Aka, e •nana aku īa mūā, owai mai ana ke pwii hakaka ma kahi o na makua e aui aku «ei ka la? He maopopo anei na Hawaii opio e pii a'e neif 1 He hoomaopopo pono apei lakou ī ko lakou olelo makuahine? Ilaitm Aole. Ina pela, ia wai iia kaHawaii e haiolelo aku #i, i na Hawaii maopopo ole anei i ko lakou olelo makuahine? Ina '"pela, lleaha ka mea maopopo e hiki mai anaf Hookahi haina maopopo loa, he mau kahunapule haole aku ane ma ia mau wahi no ka haiolelo an.a mai -i ua opio o keia nee ana aku, no ka mea he Hawaii ma ka lianau ana, hē Hawaii oiaio ma na ano apan, nae he pepeiao Berifa»ia, a makou « olelo a'e ai, lie jK'pei«t) uwalakaliiki oiai uo uae he koko Hawaii pi^ia. I keia mati ia, ku o na kuhunapulo e ponl ia mai. Heaha -'V -

~— —y ka waiwai o ka poni ia. aaa oia i»au kahunapule a maliena wale, ma aole 0 lakou mau ukaleaia e haiolelo aku ai ? ITo'ka mea, o. ka liapauui o i keia mau kahuiiapūle i poiii ia iho - la, aole lakou he poe makaukau raa • ka olelo Beritaxiia ( aka, iaa ko la- , kou . olelo makuahine, he pakika maoli i ano like aku ntx; na j»o« i ! lioounaiu ma na aina o, no ke a'o iiiia i ka kahuimpuh*. Ma k«kahi jnau (ikaleaia o keia kilīauakauhale, ke hoomaAinaa ia nei iia haioielo haole no ka ponō (j na~ opio. īna no ka pono o ua opio keia mau lioomaamaa ana, aole anei ia ka hiki mua o na' kahoaia o ka pau aku o na kahunapule Ilawaii ma koia aku? Aole ia he lūnau hoopaapaa. Ta manawa hookahi, aole 110 i kupono mau opio uui ka olelo Beritania, aole he maikai loa o ka lakou olelo ana i ka olelo Beritariia, iā manawa hookahi no bc hoohepa i ka' olelo Hawaii ojai no na« ma-o' a.'e nei rio kahi 1 hele ai 1 ke kula, oki lojf aku paha"Juia 1 hoounn i<» i ko ua nlua e, c like mf: Rc;v. Akana; eip. ūpie, ■"āolo hc noojK:hemaheiiia uial o ; Akaiko Akana i kona olelō makuahine, he pakika i oi aku uiauiua o ; na keiki Hawaii ma-o a'e nei iio, ao)e *f uili aku mawCho o kk po-e ka nuku o ke awa. Heaha ka hāna pono, iio ka potio o na kahunapiile Hawaii? 0 ka ho- . «Jro<',koa a'e o na ekalesia like ole, na hooiwana īike ole a kahi hookahi, ma kekahi wahi akea ; a hooala mai ka ninau, e kukulu i mau kul| Hāwaii no ke a'o aua i na opio Hawaii i ka kkou- olelo makuahine riia keia miia aku e hiki_ ina] ana, nia o ka lulu like ana ō na ekaleaia o kela ame keia hoomāna like ole i liaawiiia dala iio ka hoonee mua ana i keia haua uui. E Jilo no hoi ua kahunapulo like ole apau i mau lala eo ka papa kahu waiwai, 110 ka meā he poe kauwa lakou na ke Akua e maka'u ole *ai ka lehulehu i ka haawi ana inai i ka lakou mau kokua aua, E loaa like i „elua mau kula, oia hoi no na keiki kaiie ame ua kaikaīnahiiie. E a'o like ia ka olelo Hawaii ame ka olelo Beritauia iūa keia mau kula i ka mauawa hook&hi. L T a lawa loa ua Hawaii kupono e uoho kumu kula aku i loaa na hoouaauao maikai ia, e like me Re\*. Akaiko Akana, Chaa. E. King, Johti 11. Wise. U'illiam Ivuelo ame Fred W. J3eckiy, ma ka oleio Beritania anie Hawaii; iia kahuuapule iio hoi ma ka oleio Ilawaii wale ao, ke a\> aua i iia opio Hawaii i hookuponoapia no ka lilo aku i poe

keia mua"aku, O ke kula no hoi o | e iiai aniT i ka euanelio o_Jesu ma na kaikamahine, ua lawa loa na - y wahine Ha-waii naauao e noho ku- ' inu kula akū ma ka olelo Beritania . lla)vaii e like me Mrs. Em« Kaknina, Mrs.' Liiia Aholo, Mr«, Lahilahi WeLh, a nui waltt aku, i ka holopojio ana o keia mau mea apau alaila, mau na kahunapule lĪMwaii i kS. liaiolelo-inai luna mai 0 iu awai o luakini, a i ole pela, e liiki" mai ka manatva e pau ai lakou. iloko o umikumainalima* makahiki, a i ole emi Na kumu hooiaio ma ko makou aoao, 'e nana 'ma "Ka poaloha" o keia mahina Sepatemaba i kekahi manao 1 kakau ia e Bey. J. P. Erdman txia . ka aoao inua, kolamu elua, ma kahi | e olelo ana Ekahi; J mau misionan haole hou; hookahi no Ha--1 makua, hookahi no Kona, a hookahi. 1 n« K^u; no. ka aoao Akau o Kawai; a hookahi no Kooku, Oah'u. Q ka manao o inau kumu misionari no ka ftti ana %ku no ia i na «pio Ipiwaii , i M . olelo a. ke Akua ame kekaiii > mau inea e a'e v Aole anei oka hiki mua loa keia o ka pau aku o na.| kahuna£ule Hawaii, mai luna aku 0 na awii ? Gia : ka niea maopopp loa e hiki niai'ana; no. e komo Uilii nuti ka iiiu o elepani, oka ■ Eopena ,aku no, oia ka pau loa ana. Xawai keia mau hana ? Ka ka Papa no! Owai lakyu? ona poe no na lakou i lawe a*e na inea apau .mai iā* oe aku, e ka ilawaii, . o lakou liou no ia e hfina mai nei ia hana hookahi no. lJa aku ka .Papa Hawaii - ia Jaraes Akūno no. k«i s'o ana i ke kahunapulq; hauoli loa makou i,l«t hooona ia ana o keia opio Hawaii. 1 kona hoi ana mai, k& manaolana nei. makou, e loaa s£ha "he waiwai nui mai iaia mai e like ine ko Akaiko Akana, ke ole iho nae keia opio i kona olelo,makuahinej aka, i hoohepa iho, he maopopo loa, he waiwai e loaa aku i nā hapauea o keia mau la, aka, no" na opio wale no ka waiwai., ua like no ia nie na misionay .haoie e makemako ia nei. ■- ~ , . O- ka hoohui. a'e o na ekaleaia . Hawaji, fla hoomana Ilawail me ka nana ole a'e i ke ano hooana, a 1 ole {>ela, ke kokoke aku nei i ka uianawa e pau ai ua kahunapule Hawaii mai luqa aku s o iia awai o na luakini . Nolaila, e ala e na kahunapule Hawaii, hana oi kau ka la, waihol aku auanei a hala ka wa pono' alaila lte mihi ilio ko laila he mlhi make uae., ■