Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 37, 14 September 1917 — Na Rula Hookeonimana [ARTICLE]

Na Rula Hookeonimana

iMai *Ke Oh o Hawaii" mai.) N . L.t I:u"ii Ilwkipa \'ui I k« wa e konio ai kek&hi lede sloko ō ka rumi hookipa nui o kekahi hoaloha no ka ike makamakaaiia, aok oia « weke i kona papile holoholo (i;o:ntet) , a aole hoi e wehe ■ kouo {shaw]) a ina hoi he k.-ominana ka mea c bana 'pela, mai waiiio i kou papale tna kekahi #abi < a<% aka, f paa no ma ko» lima, a ; nu hoi, <- hoopili a<? ma kou aouo liiHloki) <j ka Hma, iia jīaTii iikon ii<-. },hi ia Ina h<- mainalu a iiK- k'- kiMkw kou <■ pu ann, iihiilu, c waiLo i k'/u niamalu iloko k-'i ī«J)isi !!>'-!; niall). h (■ |>aa »10 hat- i koii k<K>koo iloko o ka rju«i ka ru!» ] kon wa e j/>!io ana iloko o ka runii Lookipa nul um na hoaloha, i- nolio nif ka poiolei o ke kino, mai kau kahi wawae maluna o kabi ( a mai koo ka wawae i o a ianei, mai hiui ka wawae maluna o ka pakau- ' kau ; ho hana rula ole ia, Mai lawelawe kou m*u lima 5 na nita lioonani e kau ana liialuna o ke pakaukau, malia paha, he mao mea hoonani wale ao ia no ka ftanā akii ] a ka liiaka, a ua kupono ole iio ka lawelawe ia rne na lima/

laa e kotno roai ana kekābj mau lohk*maka* hou aku oiai <>e e iuaua ana, niāi wikiwiki i ke ku koke aa ilunu ao ka hele ana aku, aka, e kali iki uo ka manawa pokole a pau m na kuuou atia, oa aloha ana, a uoho pu : ho iluna o na noho. &U--ik, lfu at oe iluoa rae ka «jahe. ti inft na huaoklo pokok, kuuou «ku i iia wialihini i kouw mai la, puka ai#u a hele iwaho no ka hoi i kou home a wahi e ae paha. E hoomaopopo i ka loihi o kou noho ana « kamaijiojloko"o "ka ruttii hookipa mii, oi«i oe e hoohate ana i ka manawa mau o ka hooīuana ana. Mai jv«he i kau uwaki pakeke e naoa i ka manawa, « ofelo ae, o k a manawa keia e hele ai; aka, b ku ae līo liina me ka malie, a pane aku i kekahi mau huaolelo hog& uuku no kdu Saalele ana mai, lua he lede ka mea e haalele rnal ana, a ina he keonimana kekahi e uoho aoa iloko o ka rumi hookipa iiui, e ku ae ke keonimaaa g hele pu aku iwaho o ka hale a kokua aku hoi i ke kau ana o ka le<le iluna o kona kaa. Ina e manao ana kekahi e hei kekahi huna mna mau o ka rumi : ; hookipa (faMy work), aole ia he. mea hewa ke hooEnau no oia i *ka] hana ana oiai oia me na hoaloha' iloko o keia Inana ana. Jna he meu malihiui loa, alaila, okoa ia, a e hoolilo hoi oia i kona manawa 110 kana malihini a hiki i kona hoi ana. No ka Hui Launa Ana. I kou wa e hele ai e ike i kekahi hoaloha ou ma ka hotele, e kali me ka malie ma ka. rumi hookipa nui a hoouna aku i kQu pepa inoa (card) i ua hoalohā la ou. He rula niaa māu keia i na malihini 'a me na kamaaina ka hooko pono la o keia mau kuhikuhi. Ina e maoao ana kekahi e hele ana oia m a >ekahi huakai hele,. e hoouna mua aku oia i kona pejpa' inoa (eard) i kona mau hoaloha, a' ma kekahi kihi o ua pepa la, e kau iho i keia huakumu P. P, C. 0 na huaolelo e keia mau hua, oia Pour PreiwJre Conge; ke ano, "E haalele ana." I ka wa e ike iho ai _ kou maīi hoaloha i keia pepa o», e| hele mai ana lakou e ike ia oe mamua o kou haalele ana mai a hele aku.no Itau huakai hele. j 0 ka rula maa mau o ka he!e ana j aku o kekahi iloko o ke anaina haqoli a kekahi hoaloha, wals; no o na -pālapala koiio, aole ma kekahi ano e ae. Kjoe_wate iho. no, ioa' ua noi ia mai oe e koojo akjl floko 0 ko lakou luana aua, aole no ia he mea hewā. Maluna ae o na mea a pau, mai hoao ke mahaoi ke ok- oia i kono ia mai a- noi ia mai paha, he hana rula ole ia. Ka hele ana e ike i na hoaloha i ke ahiahi, ua lawa ka ma■nawa no ka ike makamaka ana mai ke ahiahi poeleele aku a hiki i ka hora 9 o ka po. Aole niahope aku. .Mai noho a hoohala loa i ka manawa launa ana mahope iho o ka hora 10, no ka mea, Ue mea molowa ia ke kualehelehe lou aku a 01 momua o ka manawa kupono o ka launa ana. Ina ua hai t»ai kekahi lede a keonimaua paha ia oe no ka manawa •a me kn hora paha au o hele aku ai

t*ike ioia, e heK ijta in m'aiww* i haf fitt&ia*!ff)?u ai la oe, a mai aku 0f \ m«ri«wa okna n i hora okoa, oiai oi« e no!,ii ana mc kfkahi mau |joaloha e ae i!oko o ko lakou loana m*iksi'ana. 0a hala kou nianawa q Va luana ana. īiia e komo aku ana oe i keiaīi wahi a '■ puka mai ana lea We o ka hale no ka hele ana i "kekalii walii, ina he nuināo kēkahi ou, e hoopoko3e a e bai aku i ke* kumu nui* o kou aiaoao i hiki aku ai, a liookuu koke aku iaia e hele i kana huakai, Mai hoao oa wahiiif « helo aku I kaiii o n a kniU' me kf) kumu <>\f t koe walt iho po, iua oia nwlalo o kekahi hana, ua hiy iaia ko hele aku i koua wahi no ka manawa pokole Wiile- jio. Oka wahine £ Ike niau ia aua iloko o keia ua haalehi oia i na rula maa wau o ka Lede—he waliine ha&haa loa ia. lloko o hts Anaim HalpuU, , Aohe mau mea nu> eae e kuia' uuū ai o kekahi iloko o na anaina: lealea, —anaina hoikeike, a me na anaina haipule, ina aole i loaa i kek&hi keoaimaua a lede paha ke kulaua oluolu a me ka noho malie. No ka hele ana iloko o n& anaina lealea, lie mea maopopo e kono ia mai ana oe no kou hele aku iloko o ia anaiua Wialoko o na palapala kono; (ika, o kn anainn haipule Holro o ka hale o ke Akua, he mea ua maopopo mua i kela a mr' keia ka«akft pakah? malalo iHo o ka la, aole he mau palapala kono e hooliua ia aku ana iāria mai kekahi mm aku, oiai o ka haīe o ke Akua, ua noa ia i na mea apau, a o kou wahi ia o ka hana, "o ka liele aku iloko o *ua hale la e lohe oe i »a olelo a'o e pili ana i ke ola o kou nkanē. fna i na anaina iealea kahi e h"!e ai, e hele~ke kane ma ka &mo 0 ka wahine a hiki i kahi o ka noho 1 hookawale ia no laua. A ina hoi he haiki loa kahi e hele aku ai, e •hookuu mua aku i ka wahine e hele mamua ; a mahope aku ke kane, 0 ka nila maa mau o ka noho ana i luna o ka noho, māwaho ke kane" a maloko ka wahine, aka, ina ho mau kumu e ae kekahi e pīlī ana i 1 ka oi aku o ka maikai o ka aoao mawaho, hē ike pono 5 na hana lerflea, a hē lohe pono hoi i na kamailio e olelo ia ana, ua hiki no ke hoololi ia keia mau rulā roa ka hoihoi ana i ka wahinft mawaho ma kalii oi aku o ka ike a me ka lolīe pono, j ī kou wa e komo aku ai iloko o I ka halepule, e hele aku "me 'ka mulie, 1 a me kou wawae e nihi malie aku ai a komo iloko o kou noho. He mea o ke komo ana aku o kekahi i ka wa e malama ia ana ke an'aina haipule, e komo ana 'oisT roe k6na mau wawae e hoohalulu aifa, a oia ka mea i olelo ia,—Jie mea' hoopilikia ia i ke anoano/ka eehia, ,a me| ka hapapu o ke poolelo a ka mlea e haiolelo mai ana, Jna iie kanaka malihim ]ja mga 1 kele fiku i ka halepuie, a maopopo ole ia oe ka uoho e lave ae ai, alaila, e kali malie ma kahi inahope loa^ 0 ke alaliele o ka halepule, a hiki 1 ka .w& a kekahi mea e kii mai ai ia oe no ke alakai aku a hiki i kaua wa&i e kuhik ihi mai ai alaila, e komo aku īnalaila a noho ma ia noho. Ina hoi, aole i ike mai ke kanaka hookipa a maopopo ole, 4a oe k&hi aku ai e, noho, o ke kanaka e noho. ana ma kahi kokoke i ke kanaka malihiai e ku nei, e, kono aku iaia e komo mai maloko o kona aoho.

E wehe ke kanaka i kolaa, papale i kona;wa e komo ai iloko o kj halea e kau hou hoi i kona wa e, poka hou ai iwaho. Ina komo aku ana lede ma ka noho o kekahi keonimana, e ktT koke ae oe iluna, puka aku mawaho, i loaa he kowa kupono no kela lede e komo aku ai iloko o ia Aoho, aole hoi e minominp kona man lole i ka pa akti i kou mau kuli. I ka wa e hele aku ai o kekahi kanaka iloko o ka halepule o kekahi hck>mana e aku, e akahele loa oe nou iho, ma ka hahai ana aku iloko o ko lakou anoauo eehia o ka haipule ana. īna he hoomana ku ole kou i!unā g kukuli ke komo aku oe iloko o kekahi hoomana e aku, ina lakou e ku iluna, e ku pu aku mo lakou. Mai hoowah»waha ke kanaka i ke alakai ana a | kela kahunapule i kona poo hoahanau irīa keia no, no ka mea, e hoomana ana kela kahunapule i ke

'Akun, a n kr- Aliua jy» hoi "k*] hoonnnui l'u anV- n kr> knhūna-\i .h*- ' ; .' Hoopnlau n tf)f l e Kamo I.ima *' _ Ok« ftno oku hoopcfiau nna o '* kauo a nif kft waliiw,' f/?a 110 ifff hoouiia n a kii, komo, a me kfc-'i kaii matj makana e ae'e pili ana i , k-a hoopalau. īna e loaa kekahi ' mawaēna o ia'na a makemale <$ Hty6-'" pan i keia boopalati anS ; mai hai 1 d kou hoeloha nana e hfle aku e tai'ī kou lu&opau ana i keia aka, p knkau iho i k<ti, a Ihooana i pololē! aku i kon hoa lioopelau mfT ns hnnololo knpono tio Va ana. O koia iho !a ka r«la po!olci,"*' s aole ma ano e ae,' ī ka w'» a kftkaTii ke#niine(na H«i aku ai i ka lede no kana m% makana akn ui, « poiio oia e ti6ī!* m«a akti i ka oluohi o kel» waliinef "alnila, na holopono tia' mea a xnaktma la, a ke ae mai alaila, ua holopono na* raea a pātf| I raawaen% o a o ka mea wale' no i koe, o kou waiho aku i kana la i ka lede ina paha he komo a penei kekah-i man knhi-' knhi e pili antTi * O ke komo lima hoopalau. lie kahiko hoonafti ia no ka Wahine wale to e komo ai, aftle no ke kane. O )u3ti 0 ko»B ai ua kotno la, ma ka manamana Uma eHa no o ka lima akau. Ma Enelani, o keia iho la k& mea maa mau po ke komo hoopal»U e komo ai; ma Amefika hoi, o ka manamana elua mai ka lima nu? mai. Mahope iho o ka mare. aiia 6 kekahi mau *ne&, e hoololi i kahi o keia komoiima hoopalau e komo ai mai ka lima akau a i ka lima.henifi, O ka lima akau, mamua ia o ka mare ana, a o ka limaiwma hoi, mahop« La o ka mare ana.

Eia ke ano 0 ke komo e haawi ai ika lede 110 ka hoopalau. He komo . gula me kekahi mea hoonani ole maluna (plain). He komo gūla i hookomo ia me «a pohaku 4aimana. (Ajole i makemake.ia na hoonani wale iho no maluna 0 ke komo gula, aka, e omolemole a moakaka k® oa-iho.) -