Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 47, 23 November 1917 — E hauoli Ana o Ladana no ka lanakila o na koa Beretania ma ke kahua kaua Ka haiolelo a Lunakanawai Ashford ma Hilo, Hawaii. [ARTICLE]

E hauoli Ana o Ladana no ka lanakila o na koa Beretania ma ke kahua kaua

Ka haiolelo a Lunakanawai Ashford ma Hilo, Hawaii.

Ma ka IjiJiikai aku n«;i ana hot hauoh&no o ka ahaolelo labui » ki mokupuKi o Hawaii 6 ka hele ma. kaikai ana aku nei, a i ka hiki am. ma Rile, Hawaii ma Mooheai Faka, kahi i maiaiua ia ai kekah: halawai akea i'haiolelo Ve at ks mea hanohano C\ W\ Aehford, ka Lunakanawai Kaapuni .Ekahi '< Oahu net utaluna oka ninau ains kekahi o na ninau ano nui o Ha. waii nei, a peaei na olelo a ka Lu. nakanawai Ashford, "Oka hoololi ana ike kanawai aina o Hawaii nei e hoopau ana Ika pauku ok«. k«. nawai e. olelo ana ina « kakau i»oa ua poo he iwakalua kttnmnialiriia ms kekahi palapala alaila « wehf ia na aina aupuni no ka hookuono. o»o aua; he mea hoopilikia ia in« poe iiinuiie uoi aina, aka, he mea noopomaikai'aku ia i na hui rnahiko." Ma keia mau manao 6 ka'lunakanawai, ua hoike mai oia/aia koj>« makee e ike aku e loaa ana n« aimaupuni i ka poe ilihune e makemakc ana i mau aina no lakou, a o keia mau olelo a ka Lunakanawai fmua o na noa hanohano oka ahaolelo lahui oka hoea ana mai no Hawaii nei, oia kekahi o ua haiolelo waiwai nui loa, h© haiolelo hoi i make. make ole ig eke kiaaina ame kekahi poe e iho e kakoo ana mahopf o na inahiko, L'a ala mai paha keia mau manao o ka Lunakanawai Aahford maipuii o kekahi kanawai oka hookumo ia ana aku iloku oka ahaolelo o ko kakou dele lahui J, &. Kulanianaole ... b noi ana u hoololi ia ke kanawai aina aupuni e ku nei i keia manawa, oia keia patiku e olelo ana "Ina e kakau inoa kekahi poe e makemake ana © not i jnau aina aupfeii no lakou ka nui i hiki aku i ka iwakalua kumamalima poe, alalia e wehe ia uo ia aina aup\mi uo ka hookuonoono ana." 0 ka hoopau ana i keia pauku d ke kanawai aina e like me ia e ku i keia manawa a hoihoi aku malabo ka mana o kekahi papa e manao i& net na lakou e haawi mai ha aina aupuni/ oia ka hope loa o ,ka loaa an* o na aina aupyni i na poe ilihune e niakemake ana i inau aina, a no ka mea o na poe e koha ia mai aua eke kiaaina, he poe wale no ia o n ma ia ano iho e pau ai ka loaa ana o na aiua aupuni. 0 keia haiolelo a ka Lunakanawai Ashiord ma keia kujpi aku nei, ua ike ia me kekafo puupuu ikaika loa i na mahiko ame na poe e makemake nei e hoololi ike kanawai aina, no ka mea ua konio aku la keia mau manao iloko o na hoa hanohano oka ahaolelo lahui oka hoea ana mai nei no Hawaii nei. 1 ka hiki ana o keia huakai ana hoa hanohano no Pauwilo, ua hai olelo .ae kekahi hoa hanohano me ka i ana i keia mau olelo "He mea pono e wehe ia na aina aupuni no ka hookuonoono ana o ke ano Ame-

liku, oka manao no oia, oia jk» k:< .Ji'iilit lit mia xiOia^aitia aupuni \w ku htxfkuonoouo una do na \>u(- idiikiai iiiiii e like ma ia i keia iau. UttWtt, O la pilikia wale no o na poe uoi aina i keia manawa, i ka wa e loaa ai oka aina ia lakou no ka m&hiai ana aku, aole iho la ka wai ka mea e pono ai a e ulu ai na mea kanu"; ina e loaa-ka wai i ka poe noi aina aupuni, oka aina e loaa aku ia lakou, oia no na aina inoiiio e hiki ole ai ke kanu aku i ua Lea wjtuu i kulike me ka makemake. Ina hoi no ka loaa oka aitia ame ka wai, o kekahi pilikia aku o ke alanui e hiki ku ai na mea kaW i ka makemake kahi hoi e hiki ke lilo ia mau mea kanu a hoi mai ka lilo oka luhi ana, i ka hiki ole ana o na mea kanu i kahi i makemake ia, o ka hopena oia no ke po-ho ana o na mea kanu iwaena d na mahinaai, oka hopena loa aku oia no ka haalele ana o ke kanaka mahiai i kona aina aupuni oka hookuonoono ana, a oia ka mea ana poe ma ka aoao o na mahiko e olelo nei i ka waiwai ole o na aina aupuni e haawi ia nei no ka hookuonooao ana. Ua lono wale ia a'e, ua makemake ke kiaaina ma keia hele ana aku nei a ua hoa hanohano oka ahaoleio lahui e hoomaikeike aku i kahi om. poe aina hookuonooao i' lawe ia e kekahi poe mamua aku nei, a- i raahi oie ia me ka makemake | ana e olelo aku i na hoa hanohano i ka waiwai ole oka haawi ia ana o keia mau aina i na poe hookuonoono i lawe ia e kekahi poe mamua aku nei, a i mahi ole ia me ka makemake ana e olelo aku i ua hoa hanohano i ka waiwai ole oka haawi ia ana o keia mau'aina ina poe hookuonoono, a oka majaao nui no oia t i wahi e holo ai na makemakeinake e hooholo ia ka hoololi kanawai aina e like me ia i hookomo ia aku i ka ahaoleio lafiui e ko kakou elele, he kanawai hoi i haku ia e kekahi loio oka hoouna ia ana e mahiko uo ka uftaa aua i ko lakou pono maluna o ia ninau aina.

Ma. keia hele ana mai nei o*na t toa hanoh&ao oka ahaolelo lahui Ino Hawaii nei, a lohe i keia mau oleic inai ka lunakanawai aku, e loa« .ana ia lakou ka hoomopopo ana pela iho la ka e hana ia nei na aina aupuni ma Hawaii »ei a he mea ja n.o lakou e hoi aku ai ma ka akaolelo e noho niai ana, a hoolei a'e i. keia kaaawai e moe ala iloko oka ahaoleio, ke kanawai e'uniiapuaa' ana i na poe ilihune makemake i pan aiua no lakou.. Ke manao nei inakou aole keia Miau olelo a ka Lunakanawai Ashford \ kupono loa i ka manao o ua poe inahiko ame na poe. kakoo ia lakou, aka, aole e hiki i lakou ke alo a'e a no ka niea oia iho la no ka manao kuokoa i loaa i ka lunakanawai Deraokalaka, aole hoi he pili wale aku malalo o na inahiko.