Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 51, 21 December 1917 — HE MOOLELO NANI —NOVELOLETA A I OLE Ka Ui Mahope o Kana Mea i Aloha A A ME -HONE- Ka Moi o ke Dala i Hoopaaia mai Kahi Mokupuni Roseriga [ARTICLE]

HE MOOLELO NANI —NOVELOLETA A I OLE Ka Ui Mah ope o Kana Mea i Aloha A A ME -HONEKa Moi o ke Dala i Hoopaaia mai Kahi Mokupuni Roseriga

"Aka, iia k'- &u' !h> o ka luanawa '• hil;i uiiii ui)u, e hoike m»i i ka [u.uiā (i ka uioo f nolaila, ua iua1 baa*n I;u ;a*a iho malalo o na lima o kuu Haku, a e haua akn hoi oia e Hke me kona makoniako inahiw? o'n nei." T k» "lohe aua o uu poe Panio nei i keia mau olelo a ua Hone nei, ua hooki ar !a lakou i ko lakou mau manao hiena i makemake āi e kau ■iku i ko lakoH mau lima maluiia o ke Kauna a me ka H&ku Opio o Sepa.

I ka lueha ana iho, ua Haawi aku ia ua Hone nei a kaua iaia iho i pio jja mawaoili. a huwahuwa o ka i iuku Opio o Sepa, a kai ia aku la ka hooko ana i ua inanao huhu o keia iio waho o kona hohio ponoi no ka hooko ana i na manao liuhu o ke Kauna. I ko iakou hoea ana aku i ke kulanakauhale, a rna kekahi la ae, ua liookolokolo ia iho la ua Hone nei a me ke kuwa wahine, a ma ka hookolokolo ia ana ua hooholoia ?ho la e kau aiia i ka hoopai maluna o

laua a o ka hoopai oia no ko laua hoolei ia ana iloko o kekahi pa i iuoopaa ia o na liona, a no ko lakou mau maiuu, e haehae ae ia laue, Xol;ii!a, mahope o ka ana iho o keia rnau kanaka koikoi i ko laua niau naho, 'ua heluhelu ia aku keia hoopai weliweli imua o Hone u n.o ke kauwā wahiue opio, he epiio hoi la mai ia la aku e hooko ia ai ua hoopai ala maluna o laua. O ka mea apiki, aole loa i hoopihoihoi aku keia hoopa'i i hooholoia ai ia Hone, ole nohoi i ka hopohopo maluna o kona m'au hiohiooa air;o kona helehelena, aka, ua iiana oluolu mai oia me ke kuoo m'aliina o ka Ahahoftkolokolo a na alii me kahi minoaka uuku ma kona Miau papalina A no ke k%uwa wahine opio hoi,

i kona wa i lohe ai i keia hoopa'i i kau ia aku ai malnna. ona e like me Hone, ua maule iho la oia me ka hehee ana iluna o ka papahele, a maloko o ka rumi paahao o 'Hone i hoopaa ia ai, maloko o laila laua i hoopaahao like ia ai iloko o ka mana o na kaulahao koikoi e paa ma ko laua mau lima ame na wawae no ko laua la e kanu ola ia ai ma kji w&ha o ku liona hae hihiu. O keia hoopa'i woliweli rio hoi i kau ia ai maluna o Hone a me ke kauwa wahine opio 7 aole loa ia i iohe ia ae • o iia alii. O lakou wale iho ho apau ka i ike i keia mau fhea a pau, a e kali wale ana no hoi no ka uoea mai o ka ia i hooholo ia ai a hie ka inanawa, a kakou hoi e nana aku ai me Hone ame ka laua kauwa waiiine opio.

Oiai laua e nolio kokoolua auu iloko o ku hak' paahao ua hoolanalaiia rnaū aku o Hone i ka maniao 0 ka wāliine opio a e komo mau uiai ana 110 boi ka Bihopa e ike ia laua Hiu ka līooimni mau ana hoi i ka Mea Kiekie Loa. A i ka hoao ana mai hoi i ka la hope loa e hooko ia: ai o ka hoopa'i maluna o Hone a j me ka wahiue opio, ua hoouna roai | la ka haku hoohanohano Hugo he mau poke pua vaioleta ua laua, a jjula no hoi ka Bihopa i lioolei iho' ai ma ko laua mau a-i i kekahi mau wahi ke'a* liilii elua o ka manaoio. Ua oleloia no hoi aole'ka makua: Bihopa i haaele ia laua ma keia la hope a hiki i ko laua wa i lawe| ia ai no kahi o ko aua mau pahu kupapau i hoomakaukau ia ai, a o ka la no hoi ia a ka wahine opio kauwa i hoiku mai ai i kona wiwo ole ame ke kuoo. Ka mea hoi nana 1 lioolanalana mai i na noonoo iloko o. Hone no kana Yeloleta aloha, ann hoi e na»a ik! aku ana ma ka paia liapa'upa'u o ko lua keena paahao iloko o ku makmalama poa'ea'e o ke kukui nialama, me he mea la, aia ilaila kona nuni noonoo apau k&hi i auwana ai, a kona poo hoi e luli iki ilio ana uu' lu> inea la, ua

I hoahewa pu oia i kona limaikeh.ik, <ia tiae, aole no dia i lioike mai i ikona wiwo a hopohopo e like mc.)ia " ka <.']»!•) i." HHIIM niaii mai ana maluna ona me na makn ohiolu o ke aloha. Me kona hniipi, «<■ no fnf«nWn taja„o ke kaikamahiue a k« kamikn hanaili o Garaiiada amq ke* Keikialii o Sepatiia. Ka mēa hoi nanu i i iua ĪLo I kou» uhan<- me ke kaumaha, aka, i kona wa e nana yku ai maluna o ke kaikamahine kauwa, ua ike ku la oia i kona mau hiōna mp he mea la, u'a ae laelae oia iaia e make pu me ia ke knne a konn haku wahine aloho, Ka m<>« hoi rt«na t holoi ro i na hiona kanmaha ma? »#ia ae a noho ma» iho lfi no hoi ke koa nmekā wiwo o!e ilokn o feona h<>i:po o like rnr- kn mea maa mau. A ko oukou mea kakau e hoakaka : pokole aku ai ia aukou e o'u mau | amkamaka noJ|a moolelo o ke kaikamahine a ke kanaka hanaiii o Garanada awe ke Keikialii j 0 Sepania, i mea nana e hoikeike' aku ia oukou i na anuunuu o ka moolelo ame ka moekahi ana lioi tne ke kuawili ole, oiai ua hoolauna niua ia aku imua o oukou ka inōa o ke" kaikamahine ame ke Keikialii ma na helu mua loa o keia 'moolelo. Ka mea hoi nana i a'o aku i ka mea nona knia moolelo a aie Hone i ke ano oia mea he alohn 1 ka ipo, »' pela no hoi ifae ka hoomaamaa ana i ka hoe o ka wa 'ihe ke kunihi e like me kahi eueu o Maui, oiai o Dinaloka Amahela ke kaikamahine a ke kanaka hanaili o Garanado. Oia kekahi o na wāhine opio ui loa a ko Garanada i haaheo ai, he nui na mea maikai e apo ana i keia kaikamahine a kona luaui niakuakane i aloha ai, he akahai ame kā heahea. A ua nana aku hoi kon'a luaui maluna ona mē ka hialaai no kona lilo ana i makua nona i kona jpau la e s'apauea iho

ai, a ke aloha loa keia kaikamahinei kona luaui inakuakane, me he mea la o ka uiomi hookahi ia a kona puuwai opiopio i aloha ai, a e hooluolu mau ana hoi oia i kona makuakane i kona wa nawaliwali me he Tnakuahinft ala 1 kana keiki. ' A mamuli o ka ni o ua Dinatoka Amahela nPi, ua kalialako ia mai ka inanao o ua Kēikiahi lehnlehu o Separiia ma lalo o kona mau kapu|ai wawae j»e ka hoao īkaika ana hoi # e lilo i kekahi o lakou, eia nae, lua lilo ko lakou iini ame ko lakou ; makemake i mea ole. Oiai ua ahai mua aku 0- Alavita de Oliva i kona | puuwai he manawa loihi mamu& ! aku o keia poe Keikialii, no ka mea ma kekahi huakai kaahele a ua Alvita de Oliva nei iloko o Garanada, ua -hoea aku oia no kahi i noho ai o Dinaloka Amahela a me kona makuakane i ka Ja i kudala ia ai o na waiwai o ua kanaka hanaili nei ma. lalo o ka auhau kuapapamn' o ko Sepania i kela au kahiko i hala wale *ku la malalo o na alii a hoea mai u.O i keia au a ko Sepania e noho mai nei, A mamuli oka ui o Dinaloka Amahea ua ume ia aku na hoohihi ana a ua Keikialii nei, me kona uku ana aku hoi i keia maa aie kuhewahewa o ua kanaka hanaili nei me ka haawi pu ana aku hoi i kekahi liuina dala mahuahua no ka holopono o kana hana. Ua lilo no hoi keia hana maikai a ua Keikialii Alavita de 01iva nei i mea no ua kanaka hanaili nei anje kana kaikamahine e aie i kona lokomaikai, a ua lilo laua i mau mea kuonoono

mahope mai oia manpwa me ka mahuahua pn ana ae hoi o katia oihana, a o ka mea apiki, aole keia Alavita de Otfva i hoike aku imua o ke kanaka hanāila ame kana kaikamahine he KeikiaHi oia, o kana i hoike aku fti ia laua he'keiki oia na kekahi kauaka kaplH mokn o ke kulanakauhale alii o Maderida. A i wahi hoi e panai ia ai ka maikai no ka maikai, ua hemolele akxi ke kanaka hanaili i ka linia o kana kaikamahiue i ke kanaka hanaili o Gnranada me ua Keikialii Alavita de 01iva nei me ke aloha.

A iloko o elua pule wale no, ua loaa mai !a ke kauoha i ua Keiki«lii nei e huli hoi BVrvwi aku no kulanakaiihale aKi o Maderida 110 kumuhana ano nui, no ka 'mea, o ua Keikialii nei ko poo nui o uh W'alo'a mokomoko hipi hnlu o

St'}jftniu iloko o la kt* Keīkīulii nie ka «Hina «k« a»ia imna. AWWnS»apnalmhi loa o keia hnTf*opi™llpr* n mn ift pn!ii|i«l« i iko ftt <TTOrofwsn Amahela ton<* kono nilOtyu|gjP..ko Koikialii ka keia kanaka }Ī!wjo|nft i makala ae i ka auamo* iuai a i&ua ae, a ua liooplūOao >io ihoi ua Dimaloka o kana alolw wale no ia e haawi a! ola i kona p\uiwai, aole waliowaho ap ona a p«l6 fio nw Ufl>* uu Kfikialii nei, ua hoojM)C ftS*hoi oia i leona manao mahop£f|F |frtnn Dinaloku AinnMa aoha nve «a hiki olr i kekhi men k* k«SU h(»iT"i»ku i

kona puuwai. ■ He mtiu uiaio o, keia kauolia pupuahulu i Ibaa mai iaia ōyi «|> ko kokoke ana n>ai i kona la e mhre ia ai me ke Kaikamaliinealii j£teviiia do Mina, ao ka mea, o kana wahine koopalau ia, a mamuli o la mea ua hoole maoli aku keia Keikialii imna 0 keia wahine hoopalau ana mo kona olelo pu aku, aoe e hiki laia ke mare aku oia kana wahine no ka mea aole oia i aloha iaia. Ā/na ia ano l loaa mai ai ka moolelo o koia kaikamahine a ke kanaka HanaiK a me ke Keikialii, no ka \e hui; inaiu niau ana laua i na wa apau, l 1 ku loaa pono ana ua hauho ia o i Uinaloka ihma o ko kiwl o ka liipi bulu malalo o na manao inaina o k«ia Kaikamahiue alii. Ajia hoopakeleia oia e ua Alavata <Je 01iva aei, a o ua Keikialii nei hoi.ua kau ia oia. iluna o ke kua o ka lfo ahiu me ke olohelohe me ka hili hoomainoinn ia hoi a hookuuia iloko o ke kuahiwi, A na keia Dinaloka Amal>ela no hoi i hoopakele, a o ka hope ioa o na hana hoomailngino i kau a aku ai maluna o laua, no ko laua kiola ia ana iloko o, lja pa hololirolona a'ke alii, a na ka waha o ka liona ame kona mau maiun weUweli i haehae ia laua a» lilo i mea ole! Aloha (A oili hotf aku.) .