Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 5, 1 February 1918 — HE MOOLELO NO LOLE KIGULA KE KANAKA OPIO ILOKO O NA WILIAU O NA KUKO O KE KINO AME KONA MAU PAAHANA [ARTICLE]

HE MOOLELO NO LOLE KIGULA KE KANAKA OPIO ILOKO O NA WILIAU O NA KUKO O KE KINO AME KONA MAU PAAHANA

Aolie mea kino ola e lxiki aku i kona wahi moe ponoi, P#»te mfti la ka moiwahine, e kuu Lole ISgu!a, ua lilo ka maluhia o knifl'liale nei

i mea ole. E oki oe i kau walaau ana, e kuu Sofia, wahi a ke kānaka opio. E ae mai oe ia'u e komo malalo o kou wahi moe nei. līai hoao o<> e kue i keia makemake o'n, no ka rnea, ua lohe aku la na o ua Amelika nei. Aole i piha iaia ekolu minute, komo mai la ua powa nei ( me na kapuai wawae mama. oiai ka moiwahine e mau ana no ke ala iluna e kulou ana ke poo ilalo,

c noonoo ana i ano o keia mau mea kamahao. Aia hoi, fie pa *na, ua paa ka waha o ka moiwahine i ka welu. E hoopaa ana ke kolohe i na lima e kn moiwahine me ke kau!a. l T a puka mai la o Ix>Te Kigula ma kekahi aoao o kahi i.pee ai. līhau mai la ma ka liono o ka powa, waiho aku la ka iluna . o,ka papaliele. "Hoohuli iho 1$ o Lole Kigula i ka waha o ka pu panapana i ke kino o ka powa. TJa nonoi mai la ka moiwahine, mai ki oe, he lumi

kapu keia i ka pepehi kanaka. la mauawa hookahi no } ua kani mai la ka pu o ekolu mnawa ma ka papahele oka halo olalo. T r a hookunahihi ia aku ka moiwahine 5 keia mau niea kupaianaha ana e lohe nei. TTa ala tnai la ka moiwahine, aahu iho la i koiia aahu hoopumehana. Kupee iho 1« o Lole Kignla i ka powa a paa. Iho aku hi ka mofw'ahine ilalo mamiia, o K?guU aku " mahoj>e. Ta laua i komo aky $i iloko

o ka himi o na elemakule, e ana lana i ke ami o ka puiwa Mkilolo, Aia h6i, ua līke ke ke^ki^aK 1 mo ka liona ahiu f aoho oua kahu o hika ai, a no ka moa, ua uiake loa olua o kama\i ana ka e*a q kekahi.

Mamuli o V a o jia nua\a J o feeia Kalo imua/o na makna alii, j nie ka nanoi maili ka hulali o ka i waha o ka jh;. pihoihoi loa naj oV«ifik\i!o i ka ilo ;Hiti i ua he]e-j helmui o T.r>V Ktg\ī'rt, ke keiki a : lana i hoomkikai de ai i ka mn o ka I.okomaikai, Fa hoU> aku la o 1.010

;KiguJa t hilu linia pu me ka maiiap &loh& oiaio. 17» ala mai U u» apau ua piha keia lumi i na leīiu-U-hn OVa nioiwaliine. Ia inanawa .i pohH mai ai ka 'leo 0 e like me ka hekili kuipamaīo. E kiiu liaku, ua piha loa kaua i na niuka malihiui. Ia manāwa uonoi mai !a

o Kigula, e na lehulehu, e oluolu ■oukou e noho ilalo. Ua hoolohe ia keia teo ; e like me ka uwila. Ua nana po^ō 1 iho la/p Lole Kigula i ke k'ino 0 fcfciia ī>ge powa } \ia tnake loa efua, e kamau ana no kekalii. 0 ka powa i hoeha ia, nonoi uun oiu, »ip kn mauao aloha iloko ona f i na Mnilehu. 0 oluolu oukou e lawo i kahi e maha ai ka t«ea uawaliwpli.

ĪTa oluolu loa ka lehulehu i keia ta> noi. TTa ia aku la ke kino i kahi p rnahfl ai. 0 ke kanaka i i ka moiwahine, ua paa aku la i ka lumi paahao oloko 0 ka hale alii. 0 na kino i make f u.a kii mai la na koa 0 ka lawe aku la i kahi 0 ke keiki alii 0 ko laua

haku ia. Heīe mai la 0 Lole Kigula mamua pono 0 ke alo o ka Moiwahine. Kukuli iho 4a, me keia oīelo, ma kona waha: E ola inau loa ka I moiwahine opio. Ca kulike na mea i apau i ka manawa 0 keia olelo, e ola mau la ka moiwalune. ka iuea, oia ka rula 0 na alii, ame na moi kalaanu. E oluolu oe ( e kui} moiwahine, e huikala i kuu hoaloha 0 ka lo ame ke koko, no ka mea, he kauwa hoolohe wale iho no pia i ka'u kauoha. e taoi &hrd etao B hr B

Ua kala ia kou hoaloha oiaio o ka 10 am e ke koko hookahi, a no'u iioi, e kuu Amelika, e loaa ka olelo hooholo a ka momahine, mahope iho o ka pa» ana o ka kakou pahia kaknhiaka o keia la. Ia makaukau ana o na mea ai, ua nee mai la ka Poh i kuleana maluna o i a papaa ka moiwahine m e laua nei pu kekahi, Ia lakou e ai aiia r aia hoi na maka o ka lehulehu maluma o Loie Kigui. Keia ka malihini mua loa a lakou i ike ai i ke kulana oke ano o kana ai ana. He rula mal!una o ka rula, he loina maluua o loina. He oiaio, no ia koho ana a kti lehulehu, no ka mea, he keiki ka ona o ke kul&ns 0 na kaikamahine hoi a na f>oo aupum, he hoxke okoa a'e no i ko lakou makemake, ma ko lakou mau kulana pakahi iho, O.ua elenaakule hoi, ua hoopiha loa ia aku kua i ka hauoli mamuli -hoi o ka ai pu ana, o ka kakou keiki, piha auwaua, o ka hilahila ole. Apau ka ai ana o na lehnlehn, hoomaha iho |la e hoonanea £na.. Kauoha mai la Ika molwahine e noho ka papaku[hino o ka moiwahine i keia manawa. Ua kahea ia ae la na poe i kuleana, ia papa makaukau mai la ,na hoa o ka aha. E like me ka rula, iaee mai la na hana no mua. Ia ma|nawa, kukal» mai la ka moiwahine jo ka powa e paa uei, iloko o ka lumi paahao, e oki ia aku kona poo i keia hora umikumamalua o keia la. O ka powa nawaliwali, iua no ke ola, e Uoopaa ia iloko o ka halepaahao he iwakalua Lnakahiki. 0 na powa i inake, aohe i hoomaopopo ka Moiwahine ia ninau. No ke kanaka opio Amelika hoi, raa ka inoa kiekie loa, oia o Lole Kigula nei, ka tuAA j. kukuli iho nei imua o'u i na hora i k&a hope aku la. He kanaha kumamawalu hora ona nialuna o ka l«i>o o Palani nei, ina, e oi aku aole oia e haalele ia Palani nei. He pau ke ola ka hoopai ma kalii paa a ke aupuni i hoomakaukau ai, kahi o ua kanawai o ka inoiwaliine.

I* uiAuawa, kaumuha iho la na ui&kua alii o ka inoiwahiue i keia hoopai ia aua o ke kokua iloko o ua hoi'ii o ka pilikia poAva. T7a ku mai k ka īuakuakane iluna ma ona umhi o aoiio aaa. 0 keia makuak&ue, o ke kuimia nui no ia 0 ke «upuui i hooiuana ia ai. Kia na oklo o k* hoolauua m'ua loa a ua kukiua uui uoi: £na Wa kalaio ke aupuiū, ua umopopo la jkitkou ka olelo koohuio a ka moiwaj kiiw» * lle hoakaka ko'u i mu4 o ka ka īuoiwahine. IWei o ka hoopa>l uia)un£ o ke kan&ka opio Aiuelika, ke hoohala iun «u ( maluua ou& kuinu. Ua lokahi mai la ua hoa o k& papa ma ke kokua &U4,. i k« uianao Uoakaka o ke kuhiua uui. la uwuaw«i i lohe hou

|ia «ku ai ka leo oka moiwahine. Q |keia awe keiā hoa ploko nei o ka | papa e kue aua, a i ole hoololi paha, i a pakui, e ho«pai ia ma ke kanawai o ka moiwahine. ,Ua hamau ua 4 poe. mana o ka aha ia mau iiiinute, liuhou maila ka ijqoiwabixje,. me keia olelo m kona waha; panee ia "keia aha a mAo iūai'i kōna manawa kumaii. !Tu ae la ka- moi' iwahine iluna, knp» ko, la me ka leihulehu, Kunou mai la k'a moiwahine hnua o'na !ehulehu ( huli hoi aku la ka mojwahine' ma kona wahi mau. Aia holi ka pbe ia 'lakou ke kanawai* ua h<Joko mai la a pau a'e la na hana 1 kau aku maluna o la-, kou. No na Amelika hoi, ua hoonanea aku la me na lehulehu ma-

mua 0 ke kani nna b ka hora airia awakea, ua nonoi aku lfl 0 Lole Kigul'a i na elemaknle e hoi ana ma"ue z hooko i ke kanawai a ka moiwahine. No ka mea ; aohe ? maopopo na mokn e holo ana i keia manawa. Haawi ke aloha lulu lima ine ria poe oloko 0 ka lumi. v Heleki na waimaka q na elemakule a me kekahi poe oloko o ka lumi. Puka mai la laua e»huli hoi ana i ka hoIkele o laua. 0 Kale hoi/ke nana Inei kona mau maka } mao maanei. !lJa ike aku la 0 Kale i ke ku mai, |o ka Moiwahine, iluna 0 ka lanai. |e n'ana pono mai ana ia laua nei, laole nao o Kale i kamailio i kona 'hoaloha i keia mau inea. No ka mea ua naau 0 Kale i ka nioiwahine mau hana ia laua. , (Aole i pau.)