Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 8, 22 February 1918 — HE MOOLELO NO LOLE KIGULA KE KANAKA OPIO ILOKO O NA WILIAU O NA KUKO O KE KINO AME -KONA MAU PAAHANA [ARTICLE]

HE MOOLELO NO LOLE KIGULA KE KANAKA OPIO ILOKO O NA WILIAU O NA KUKO O KE KINO AME -KONA MAU PAAHANA-

0 keia ka manawa mua fog. o keia poe omo koko i hooboka ia ai 112 iloko o keia hokele i maa ia Gpkou. A pau ka lakou walaau hoonajaea ana, haawi na aloha hoi aku la lakou ma ko lakou man wahi moe. Ia laua iloko o ko laua lumi, e ohumuhumu ana i na hana I na minute mamua iho. Hoohuli ae la o Kale i kt ano o kff'laua walaau ana. Penei, ia kaua i haalele ai i ka luiwi oka halealii, puka ioa kaua i waho, e loaa mai ai ke alaimi o ke aupuni. Ua ike aku au i ka mo.iwahinp e nana ponq mai ana ia kaii me na maka i piha me ke aloha

"ia op. Oui ae la kv khiu •« ua Tx>lv m-'i, mo km mau ok-lu tua koua waha ponoi, Ua loaa hou. mai k ia'u ke'ola, tuauiuli <» k«?ni mau ©lolg oiajo au_ j pane njfli la. Xo lea tnsa, ua piha axt ike aloha iaia, ua ike an, aole e hiki i kuu aloha k<jfiffiULaJra. Ina he kaikamahme ke\i&, na ka'u poe i koho ai, aohe au a hoopil* i kuu maka. Ua hoohiki -*a i kwt e lilo.au i kanwfl r «a ka Moiwahiue Sofia. JKO ka mea, nana au i a'o mai ike ano 0 ,k* kuko ana # ke aloha, ka hftupu, ka ono ole 0 ka mea at, ka hiaiuoc ok> .0 ka po, ame ka auwanu 0 kuia kijao, Ina i mahui.mua iki au he, .Uiuiwaliuie keia, int| aole au 112 lilo • i kauwfi ua kv kuko okf kino. Kc .kflkali aku nei laua nei 0 ka hiki .mai oka isauawa 0 kijtu hakakalua. ( 1 ke kakahiaka nui oka la mua 0 .ka uupepa a ka lehulehu i heluhelu ,ai, ina mea i kakau ia maluna 0 ,ka niuftu hakakalua, ua ike koke

iho la oia i keia pilikia 0 ka AmeUka ana. i haua ino ai. Ua kulukulu iho la kona man waimaka nuuui, malima 0 ka .papahele oka hale alii. Hoomaka mai la ua huaolelo hailiili, mai ka waha ponoi 0 ka moiwahiue, i keia poe keiki alii hilahila ole. Ua nui wale aku na olelo ma ka moiwahine ponoi mai, e hailuku ana i keia poe alii hilahila ole. Hoomaka mai la ka moiwahine e ike pono ike ano 0 ke aloha maluna o kana mea i kmnakaia ai.

la po ilio a ao ae, oka la e malama ia ai oka hakakalua. J na hora ahiahi, oka hora umikumamakahi oia po, hiki mai la ke Ditke o Lanawika. i kahi oka Balona a i 1 ilokn ponoi oka lumi moe o ua Balona nei, e'u kukakamailio ana, no jna liana pili i ka hakakalua, o ke- . kahi la a'e. I ka manawa kupono, iwaena oka lau kuka ana, unuhi ae la ke Duke o Lanawiki, i kana pahi kaua. Hookomo mai la ma kahi oka puuwai oka Balona o .Ilalepuno. Hiua aku la ka Balona o- Halepuno, ilalo waiho-iho la ke .kino iluna o kona wahi moe ppnoi. ae la ke o ana, oka inoa o kit Sfllona o Hateptuio, no ka wa ■ww*lw. I keia ike ana o ua J?uke nei, ua hiamoe ka Balona no ka wa m&vt loa, me keia man huaolelo ma

kona waha ponoi, U.a moe oe, e kuu Xo kou hoaka ia oe iho, imua oka Aloiwahine Sofia, ka mea hookahi i kuleana i kuu oia nei. Uhi iho la ua Duke nei ike kino o ka mea i make i kona kitpahia moe. Me ka. hana ana i na kulana like o ke ano maoli, e himoe ana. Puka mai la iwalio oka lumi moe, pani uku \n i ka puka. Huli mai la kamailio i na kaua ame na koa. aole oukou e koino, iloko oka lumi, a hiki i ka la apopo. E haawi aku i manawg maikai uona e hooluolu

iiit- i..n olana apsti- iloko o \* kaiiAJoba poelt*>K> oakou, wahi fi ke Duke. Aloba m&i la n/> hoi na U'hiilf-hu apau. Pan* l no ko alii, ua boouluku i 8 ko makou mau lnsiihrt. ICo koti bolt- 010 mai i na ai No ka i»fa, h* s bang msika miiUit sua ka ia aj»"iK> ( «• biki mai anil, n<. a pouo-o kf kfiktalii a ma« ua, Huli mai !a ua Duk«* n*-i 112 pfitolfi urm Jio kabi o kf* kciki ;ilu. Ik" kai.i !>na <• ka bora iuu'i'kututttiiii]u;i ti'm J"-, ua komo mai la, ua Dukr ixi. Aia boi ; ke k'-iki alii ame k'um kihii makun, a bora abialii i loua ai h<< mau kuka

;itia ffiawapna o kaua, maluna o kpia i.ii.mi kolk'.l h>h. Tl<- oiaio, ua maa kfl»i U i k**i*» liana i na la i bala c[ aku. Aole nae kaua i halawai «ip ' ka i>oe ike, i oi apia kakou. Ua' kaulagg i'o no kakc»u i na la i bala aku ui'i. Aohe no boi o'u makau, ' ia jM->e a kakou i lawel&we ai i keia \ noho "mai ia*u kit w* 1 !!-' rtfli, unw ka makau nui. Ina ke: hoomanao t«-i u<> 11- ia kakou, ilokoj oka liokclc, hi: piba inaoli keia Ai/»;lika tra ain e ka r-b-u. Ia maiiawa, ua baaWe n»ai la na oW na ia kaua. HuM hoi aku la na obaTia ik> ka boolulu ana la kc* po. ('a ko<«, ibo la o laua wtb; iho no. Ob'lo mai la ke Duke, ike keikialii, «- boi kaua iloko o kou wabi moe, T T a ae mai la ke keikialii oka bora ekahi no ia oia po. Ia laua pei iloko, n ka hilmi ; ua ala aku laua nei, a biki i ka bora elua. Ma na kamailio ana, e pili ana i ka ban a o kekabi la a'e. Ua kukulu aku la ] ke Duke i kona manao peuei. Mabope iho oka pau ana oka makou nana ana i ka pu, alaila, e haawi ia aku ai i olua ka pu, o kou manawa no ia e ki mai ai, me ka nana ole, i na koena aku i koe, o ria rula o ka hakak&lua. Me ia ano wale no oe e lanakik ai. Nolaife, o ke! koena bana'aku i koe, na'u ia, booponopouo aku. ka mea, o wau nei kou lunakanawai. TTa ma , pop© ia'u kau meat- bana ai, »iHi bopobopo iki o«, mauna o ko kuiuubana oka Iji apopo. Ua oluolu maoli no ka noonoo o ke keikialii

ia manawa, Pchea no e ne-le ai #io ka mea, he powa ke ano o na hoolala ana. Ua hoopaa loa iho la ke keikialii, iloko o kona manao. Pela wale no e pono ai &. e lanakila ai ..mailing, oka make. Nohoi mai la 0 ke keikialii, ike Duke o Lanawiki. E bana mai oe i palapala booilina kauoha tape loa o kuu mau mea apau. UTou kekahi, no ka Balona kekahi, ame kuu mau.makua. Ua bana mai la ke Duke e like me ka makemake o ke keikialii. 1 ka manawa pokole loa, ua pau na mea a ke alii, i makemake ai. Kabe<a aku la ke Duke i na kauwa punahele a ke mai la he fikolu ko lakou nui. TTa lilo lakou i mau hoike ma ke kakau ana, o ke keikialii i kona inoa maluna o. ka palapala hooilina. 0 ke iumu nui no o ke keikialii i makemake ai i keia alapala. TTa aie maopopo loa no oia aole loa oia e lanakila iki ana maluna o koua enemi, ina ua 1 hiki ako na ike powa i ka umi a oi;

at 11, sou- is b«- kmiiu 112" lanafc!& ai." Apau :.*<-:i i ka banc is, ise ka maikai. lioomakankati Jfco la *e k**ikc alii t- WluoTu ia ia'Tbo, is koena ]>o. loin us e naahma o ko»a wabi mw, kn ae la kel>a4» iluna. N'iiiau mai la 106 k»i(!M!fl 1 ke Duke, e huti" hoi ana oe, AoW"

I pane aku o ke Duke, ia until; at la ke Duke i koia jtalu kaua, bou aku la ma tea jpUiwiif'o* Vfr "kpiVialii. Tka manawa~ o lie Duke i flffc ai ua make ke fceiki all!, na booj>enopono tho !a ofa nei 1 kona kino, o ke kuana e biarooe ana, Puka mai a ke Duke, mai loko mai oka hi mi tooe « biki loa aku i'v.alio oka p&. Ke boutliau ala h' Duke i kona hi'V- ana s bflci J kali) pai nupepa. Fa nihau'mai 1n nn pop hana oka bale pat nupepa, V manao kouT Ae, he ma-" nao ko'iij wahi o ke Duke Pehea? Hoakakft mai la ke Dnke j>enei: Ta'ji me ko'ti man iioa oka la apopo. maluna oka ninaa aakakfcfua. Ta'u e kukakuka ana me ka Batons, no ka pono \eiki alii maluna o ke fcahua hSkaka oka la apdpo. A pan ko maua mau ka L miali'o ana j haalf-le aku la au i ka Balona. E hele ana a*u, <> ike ike fr*»fki alii, a loaa no hoi iVu ke keikialii am* 1 ka obana. Walawala no boi makou no na liana hakaka--Ihh oka la apopo. ( AoTe i paw.)