Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 11, 15 March 1918 — HE MOOLELO NO LOLE KIGULA KE KANAKA OPIO ILOKO O NA WILIAU O NA KUKO O KE KNO AME -KONA MAU PAAHANA [ARTICLE]

HE MOOLELO NO LOLE KIGULA KE KANAKA OPIO ILOKO O NA WILIAU O NA KUKO O KE KNO AME -KONA MAU PAAHANA-

A pau k»*ia mau oielo a ka MoiwahiiM*, hooknu na hana"f»oni. Ua luwp aku la ka makuakane o k«* alii i k<- kanaka Amelika, t hoomaikeike i na kul«aua o kana hana mf ka hoolauna ana aku imua 0 na koa kumau o ka Moiwahine ame na marta piha o ka noho kalaunu 0 ke alii ainp' kona wahi moe f am« na mea i' pili ana v kona kino, oia hoi kojia mau a«hu. I ka la mua ame ka |io mua, oia nei maluna 0 ka hana, ua hoouna mai 1| ka Moiwahiniī i kekahi o kana mau haiawaliiiie. He kaikamahine walime ui opio kēia, i emi īho koiia mau makaliiki malalo oke kanaka opio AmeŪka. Ua kauoha mai la ka Āiiiiwuiiiiie, i kt-ia ka.ua wahme anii. E hoowalewale ma «a ano apau i keia kanaka Ainolika i kona manawa iluna o ka han. Aole i kekahi manawa e a'e keia ke kauoha paa ]na, a ka Moiwahine. Ua hooko ke kaua wahine, a ke alii i ka po mua, eia na ano hana i hoao ia ai. Ua lawe mai la ke kaua wahine i ka po mua, i kana mau mea hoao. He uiu upana dala, he elima haneli. īfia l&e eno o: k& hoohaiia a'i# i ke dalti } Amelika iloko o ke kaona e kuai waiona. A oaa 0 ahi 0 fcfiia T>ofl.n(ii i haawi ia au nona, uialaiia laiia e hpuoli ai. Ua hoole mai la o Kale i na iauaoielo, o keia leke maka onaona uih t»a ano apau.

Ua ninau mai ia ua Moiwahine nei i ke kauwa, pehea. Pane ke kauwa he kupaa, he hoopono i kā. hana a'u e ka 'Moiwahine i keia la, iua hora o keia ahiahi e hoopiha oe i ka luiai hooluana o na lede i ka waioiia anie na mea ai mama. E kiī aku oe i na kaikamahine a na poo aupuni e hoopiha njai i ka lumī iiooluana o uu leke. E hookomo mai i na kekikano opio ' maa mau ia oukou, ame na poe lealea o ka noho Moi nen I ka manawa e nee ai na hana lualea, alaila, e kii aku oe i ua kenelala ala o ka noho Moiwahine o Sofia. ī ka hiki ana mai o ka manawa ; ua hooko aku la ua kjmwa, uei i ua inakemake o ka Moiwahine Sofia. Aia hoi na keonimaiiu t>tue na lede e ana i ka hann lealea e likft ine ka makemake o ka Moiwahine. L T a kii ia mai la ua Ameiika nei no ka manao o ke kauwa wahine a ke. alii e komo pu aim i na iealea, Ua hoole no ua Amelika uei i kei mau hoowalewale ana e ike nei, ua nele hou no ka inakelnake o ka Moiwahine nialuna 0 keia kumu hana hoao. XTa nniau hou mai la no ke alii i ke kauwa wahine, "Pehea ?" "Ua nele hou no kou mau makemake, e ka Moiwahine, Ke ano kupaa Lo no keia j Amelika inaluna o kana hana. Alia; hoi, na'u ponoi, e hoao aku iaia, wahi a ka Moiwahine. T ke ahiahi o kekahi !a ae ? o ka hora ewalu no ia o ia po, ua kakau iho 5a ua Moiwahine nei, i keia wahi manao: Owau no o Sofia, e , toaa uo iiu i tt oe f « Kale, ma ka liaole" hooluolu o ka Moiwahine, i malalo o na maala pua, i ka hora ewalu o keia ahia,hi. I ka nianawa | 1 ku uuu ai ka waki a ua Amelika ; nei i ka hora, ewahi, aia hoi keia j fleta na haawi ia aku la e ka wahine | kaua. Hehihelu iho la ua Amelika | noi i ka leta, hele mai k ua o Kalo' i«a knhi n ka ?eta e kuhikuhi ana. I j.uia i hiki mai ai nia kahi a ka leta

ti kauoha hi' laia, aia ioi ka Moiwai* ko īoai aisa juB kfkal»i walii V ' \ aku, tne ka ike ole mjal 0 ua Am<*- , iua iu-t. l'u ike ilio 'o ua M»ivni- ' ni-i i> ki- K«-iu-lfila niui. hi.iikuli! no !i«mal)«tna, he puTfi wale, no ka iiipii, iiii hnaWn iti aku !a kain ki«! ; 1 iia lilu k».-*a liaaH-K- anu » Jit'wa iinua jjM)itoi una iuaka o ka Moiwahine e fnan» mai kakou i keia Moiwahinp. ipiha na k« hoao i kiina niea e lioao t . :ai. ! IE hot hoa a« kakiou maluna 0 k« kumuhana nuia. T ka manawa 0

k» \f'>iw.iliim- (iooiioo «mt i k;i iiiL'U poiiu iiua <■ liana nk» ai, u# knuolia «ku io ka Moiwaliino i ka ilauiuku e liiki kino 9iai imua on(t, Ma ka i«ta k«ia kauoha aoa a ka Moiwahine, e Lui ii»o laua iloko o ka liale alii, Ua ho<>ko mai la ka ikiuuku e like me k$ makemake o ke alii. Ua hooko mai h ka ilamukn me ka Moiwaliine. Nīna» Imai la ka Moiwahlne i ka ilamuku, 'heaha kau tnau mea i hana ai, inailuna o ke kino, o ka paahao., Ua hoolana aku au i ka manao o ka -aiea iloko o k® popilikia. Ua„hookiki mua au au i ke kanaka opio, e haawi uo au i na kokua ana iaia, e lik« me ka hiki ia'u. Nawai i kauoha, aku ia oe, e> haawi oe f I na kokua i ke kanaka i ke kalawna. Na'u iho no, wahi a ka Makainui. Aole oe i hewa i ka hoopiha poi«o ole i ke kanawai o ka Moiwalnne nei. O ke kulanakauliale o Luaeka inei o ke aupnni o Palani, Pane ka lilamuku ke ike nei au aohe au i i hewa. S * i E |>r.no oc, e ku» makainu), e hoakaka mai ia'u i ke kiftnu o kou hewg ole ana. Ua ik<» pono au, o ke kalaima i iiana ia ai, nu kekahi mea kino okoa aku no ia. No ke kumu, ua haha ia e a'u ua aoao o ke kanaka opio paahao. 0 ke kanāka opio paahao, he kanaka hewa ole ia ma na ano apa\i. Ina e hiki ole na ia oe e kuu*MoiVahine maikai ke hana i kekahi mea, e pono ai ke ola o keia kanaka opio hewa ole. £ holi kue «ku antt au ia kakaia «na i leta, na ka Pmi»idena o ,Ainelika Huipnia. lie mau manao maikai wale no keia inma o ka Moiwahihe. No ka mea, o ka m&kemake piha no ia ( nie ka hauoli nui o ka Mgiwahine. Eia ke kauoha ame ka makemake o ka Moiwahine ia oe. I ka piha pono ana o na la he hookahi haneii i ke kanaka opio iloo .o ka halepaahao, i ka po ka hora umikumainalua o ka piha ana o na la hookahi kaneri, e komo oe, e nana i ke kanaka opio paahao. 0 ke koa kiai o ke Duke e malanaa ana iaia ia mānawa; e pepehi oe iaia, a make loa. E hoaahu oe iaia i ka aaliu o ke koa i make <• waiho i ke kino make ma kahi o ka paahao. ■ Alaila, e lawe mai oe i ka paaliao & hiki i ke alanui o ke kapikala nei. 3Talaila oe e kkali ai i kekahi kaa } e hiki mai aha a i ole, e ku ana palia ua kaa nei. Ua pau ae la no na mea apau a ka Moiwahine i tnakemake ai i kona ilamuku. Haawi ke alolia mawaena q laua e like me na nHa o ka Moiwahine. TTuli hoi mai ta ka ilamuku me ka manao hauoli. No ka mea, ua haawi mai la ka Moiwahine i ke alaniiu o ke ola o ka mea i hoopilikia, iloko o ka ino. Tia na ano o ke kokua ana o ka ilamjikru i ke kanaka opio. Ua liookomo m.ai ka haku hokele i aa mea ai i maa mairi ke kanaka opio, inaluna o, kana papaaina. Ua kue ikaika aku ka ilamuku i na rula iuo tt ke"l)uke, e haawi niai ai i kona poe koa. Ua maopopo ia kakou o ko ke Duke nui, o ka inake o Lole Kig\ila, mamuli T> kana mau mea e epa nei. T ka mana«a o na keikialii niake i hoomakaukau ia &i, ka huakai hooleu-a, ITa makomake »a makua o ke koikialii s.ane hoopalau a ka Moiwahine, oia l>u kekahi iloko o keia lioolewa, I ka manawa i lawe ia mai ai keia kauoha imua o ka Moiwahine, ua [jiha kona naau i ka lioowahawalia. Ua hele na poe e ae o £a noho nioi i keia huakai hoolewa. Aole loa i | ike iu Hit maka o ka Moiwahiiu? īlo- ] ko o keia huakai hoolewa o ini keiki-, iilii i make, j i pau.)