Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 12, 22 March 1918 — HE MOOLELO NO LOLE KIGULA KE KANAKA OPIO ILONO O NA WILIAU O NA KUKO O KE KNO AME -KONA MAU PAAHANA [ARTICLE]

HE MOOLELO NO LOLE KIGULA KE KANAKA OPIO ILONO O NA WILIAU O NA KUKO O KE KNO AME -KONA MAU PAAHANA-

Ua piha »a ohana-o na iKikialii iiiue i ka nooiioo popolo i ka Moiwahine. ĪS T o ka mea, ua manao ia e na ohana t> na mea kino malee, inn ia Moiwalinu' kekahi iloko o kfiit hoolewa, alaila, o kekahi hoolewa hanohauo loa keia iloko o ke kula?i:jka)i}ial»- n ī.uwka No ka meu na lu ia ke DaJa p na k<keikialii nmkr:. ke kwmu hrk»i,f« hoopaliui, n:i ka if<invasjtric «i loa o ka lahui Palani. I keia hoohaka ia ana o keia hoolettu, elea irr,iv,ahijtc, h«- laau make keia'ano haua a ka Moiwahine i na ohana onu kiuo makr. fna maka J ainana hoi, he 'kanikani' kumehala ina ka waha o na makaainana o ko ka lehulehu koleana ti<J ia ina ia maa mea apau keia hookwa, aia hoi ke 'Duke, mp na ohana apau, o na keikialii K Eukakuka ana, heaha la ka olelo hooholo a ka Moiwahine, e pili ana i ka rnea hana kalaima, L'a kakuu ka Moiwahino i kana olelo hooholo e kali wale aku ua Moi'nei a hiki mai ka manawa. I ka hiki aua r«ai i'lea ina-

nawa ana i kauoha ai i ka Uamuku -ua hooko aku la ka Msk»inui I «a j»akexjaafce o ka MoiwahiTy?. ' Oia hoi keia i ke kani ana -*o ka hora nmiktiiiiiitniilitH <i ua j»o uei na komo m&i h "ha ilamuku nei a ike i ke koa kiai o ke I)nkfi, Hoomoe iho ia uu ilaiiiuku in'ī i ke kalapn llia c-kani-a-i f hina iho.la ke koa ilr.lo, a; lele loa ae la ke aho. K'iloi' iS aku la ke kino inake iloko o ka lumi, ua wehe ae la ka ilaniulpi i ka aahu koa o ke kino uiake. Aahu iho la ke kanaka pio paahao i keia aahu, kauoha mai la ka ilamuku e hahai īnai oe mahope o J u, Ua hoolohe ia keia leo, e ke kanaka opio paahao, a hikī laua nei i k« e pii poiolei ana i ka paalii. Hoomaha iho

!la laua iiei ia manawa i ninau mai ai o Lole Kigtila i ka ilamuku f aia ihea kuu pu panapana. Eia no ia'n walii a ka niakainui. E oluolu oe, e hoopili mai ia'u i kuu pu, no'ka iuea ? iie iula ]>aa ioa ia 110 makou na kanaka Amelika. Ke haaw'Paku nei au ia oe, mai walaau hou mai oe ia'u. Jie kakali nei kana i kekahi kaa o ka hoea mai i keia manawa. I na hora ahiahi o ka piha ana o ka manawa a ka Moiwahine e |>aa nei i k& olelo hooholo o ka hoppai o ke kanaka hana kalaima. T. T a kakau iho la ua Moiwahine nei i ka olelo.hooholo. Penei f ua loaa īa oe, e ke Duke, uine kekahi o kqu mau hope, ka mana e hana i na mea i ku 1 ka -make, inaluna o ke kiuiaka opio iloko ka halepaahao, Iloko o ekolu la ame ekolu po ina e oi aku na la me ka make ole o ka mea liana kalaima, ahnla ua kala pilui ia oia, aohe kanawai maluna o ke kanakla hana kalaima. Owau' o Sofia, ka Moiwahiuo o Luseka nei, ke hool'iu lu i au i kuu sila maluna ~ keia

<• li'le hooholo. ]'" niana koi 01010 hooholo i ku hora eouo o ke kakaliiaka nui o ka la apopo. A pau koia mau lioopouopoiio ana a ka "Moiwnliim', i ka hora inniI kuiiiinaakuhi o ia pu, iia«\vi uku la ika MoiwaMne i ka leta o ka olelo hooholo i k$ kakauole}o o ka papakuhiua. Kauoha akn la ka Moiwuhine i lte kaknuolelo o liaawi aku i ke Duka o Lanawiki i k& hora elui oia kakahiaka uni. tīa apono mai iia ksV«\noh»to w\ \ na ■mon i

I ia naua,p hana <?ka SToii waiilue; ktiuyliū hleu ta lfoiwaUiue i kahu feaa T e lioonialean|lcftu i» kfc kā» 6°l? lioi o ke kaa ImAĪ. nlen o mnn āno kan e ' ' ii'i- 1 k:i mani'.Wii 3sok<)!«> 11« nuik'i(i~ iaii }»a ki»:: Jlkc ii)t» ka Htrik<-iuak(» o ka lloiwahme. Kfttjolja W» akn [ ia k« Moiwahiw I k<»»s K<?no!u!ft ' nai, oia b«i o Kale, s haoa koT)»J Kpiiplala inma o kona alo, e Wi 'iiiikaukau ia ne ilio i keia wa. t T n t makemake au no ia 'oe ka&i hana r> j ka hora «mikmuamalua 0 īeeia po, : .'i ■ ]:j 7:w! a*'.a -V u i makeniake ]on *i ia op, maluna oke kaa, TTa hoo- ] koia ka !<>o kainaih'o 0 ka "Mmwa | lt/i»e ku Io«, << ke kmn'lnln. Aia oia Mi iluna 0 ke kna kau , aikanana. 0 ka maalo a*ip no un; iuftk«nk»tj Mnia aof)P hoopnnpnu 1 uuu; ua lieli' tu;ii Ja ua Sofia nei m ka nani iloko 0 ō t»a lmni hoahn lolp 0 ni koa. K«na ihn ln ua Aioi-wahine ne-i i ka paa lole o ka oihana kapeua. Komo iho la un aliiwahine opio nana ia akn tt ii'u iue ko'u mau maka. O kahi kap<vna» lele j»ī trtaoli no me lea hoohwahewa ole ia. Kakua ka pahi kaua ma ka puliaka. lilo keiĀ mau

minule i iof- iho la i manawa makaala loa no Kenelala. Aole no i !iiV kani koeh 1 ana ka hora umikuniamalua 0 ua po nei. īa wa maialo ana no kahi kapena lelepi kau iliina <> k'' kaa. oka hooni aku la ;7io ia o ki'iki o Auielika. 'PaiiP |jnai la ka l«r> o ua ka]>ena ne! I k» liana imiia ina ko «lauui kuaaiiiH ihema kaua. He orii ana ka>- ua ipena nei i ike ai aia hoi, ku aila na kino ola elua. Kauoha mai ]h ika ilajiiuku i kana paahao, ,e pii , iluna 0 keia kaa, nolio oe'mahope ,nie ke kap< j ua ona koa leumau. O !ka Moiwahine Sofiu no keia/ka mea 'i hoolilo iaia iho JnA ke anp ro keia kapena koa, ke kiai'no'u e keia kanaka lāpuwale. Kau mai la ka kakou' paahao iluna o ke kaa e like-iue ke kauoha a !Lawe īnai la na keiki lio.,A,!kfi laua mau malihiui iloko 0. ke Ikehan auuioe. Xinau maila j?a paahao 7 e lr. Kalaiwa, e on ia'u ihea? I ka pa'a|u, ,ho nei 0. ka komimalie, kau j f alaau «na, e pine hal«, aku, Aia 'iia mak» o kuu. hoaioha va hpmo ; puu na alu iluna ame na alu ilplo. Ua ike ua paahao nei a kakou i kē alauui 0 ka paalii \ ke ao, aole vfft po konouli e like me keia. O ke ikakali keia ua paahao nei a kafcou r me na manao e like me ka waf puna. Aolie inaalo iki *'e 0 kejkahi lihi o ka hale moi no ka mea ua loaa iaia nei kekahi hoomaopopo ana. Ia manawa, nlnau hou [inai la ua paahao nei a kakou, e :ilr. Kalaiwa, aia ihea hoi ka paalii. Ua hala aku ihope. Xo keaha no la kou hoike ole mai nei , ia'u i kou makemake. lUi ike !ho la ,ua paahao nei a kakou e paani walf iia aua oia.e.keia kaiaiwa. hou mai, la ua pio nei a kakou, ua j!ohje wale no paha oe i ke ano 0 ko'u jhoopai a ka Moiwaliine e hoopai mai ai? Ae, e kipaku ia aku ana oe le hoi oe i kou aina i hele auwaua iuai ai, Oia ia īuauao 0 keia Hele

e Lele jiei ; e lawe aku ana au ia'oe iiualuoa o kekahi moku i hoomakaukau ia uou. E oluoīu hoi ha oe, o Kalaiwa, e kooliuli hou aku i ke kaa i ka paalii, o kuu ike lihi wale aku ka hoi i na paia paa o ka hale alii o kuu mea 1 aloha ai. Uu ilawa la o ke koeua o kuu niau la. Eia ke k§a ke hele nei, e like me kou niakeuiAke. Ua hoi .hou mai la ka manao hauoli a ua paahap nei o k#kou. 0 ke kakali ko ianei oka ike lihi i kekahi uiau hioua o ua paia oka lialealii, e liko »īe ka hoomaopopo oua uiaka oua. Ua liko wale ho kA nele o ka īke o konu mau. ka. Ia luauawa ua . 'lAiuL koua mau manao inuina i hoohoka a keia kalaiwa. Ua lalau iho la oia nei i kana pu iloko o koua lule wawai', kau aku Ia kein inahope 0 ke 4>oo o ke kalaiw;a i kana pupanapana, iuit keia mau huaolelo awaa\\H, Ke hoo}>okolo nei au i kou aka 1 k»u piha me ka hoopunipuw a ke kalaiwa i keia niauj haaololo uiai ku w ahu o ie pi#, paue.ke ]j.alaiwa o u£ kanakl Auiolika, |)ihu ua ka naauao o ke koko piha aole puha keiq o kahr; hemaheuia e niake ai ke Ij.auaka. lolie o Lole i keip mau h^akaka 0 kuliua uaauao. oiaio } hoi-

jbtoi l>ou l.i keia i kana pu ilolio i io ka eWleeo kona lole wawae, | V, {Aole' 1 pau.) '{