Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 29, 19 July 1918 — HE MOOLELO NANI -NOVELOLETA A I OLE Ka Ui Mahope o Kana Mea i Aloha A A ME -HONE-Ka Moi o ke Dala i Hoopaaia ma Kahi Mokupuni Roseriga [ARTICLE]

HE MOOLELO NANI -NOVELOLETA A I OLE Ka Ui Mahope o Kana Mea i Aloha A A ME -HONEKa Moi o ke Dala i Hoopaaia ma Kahi Mokupuni Roseriga

-ka -of i lioomaopopo c>!e nu <• kunalua inai "t a s»u maoli no hoi no ka loihi Joa, a e kala mai ia'u ina aole i kupoiio ia haina no kau ai*'La palaka jju inaoli uo hoi pq ka ioihi loa/' wahi h Veloleta ī uauiuJiis/j.u in!ii :ho ai no iaia e kulou nnn ilfilo, a no ka mauawa l6ihi o konH kulou ana ilulo ea ae ■ i , i' ;u la nmluua

o ka Kauna me na liiohio(ia mohalia o ka wahine ui, ka mea hoi nana i l.nwhu, n»ai i !ku |iuuwai o ka mea pakaLa wale i ko lia'i pono me ka naau haakei, oiai oia i hoo man mai a* imua o ua lawaa nei' 6" Uoma me ka ieo moakaka maikai.

"0 k r -)a ITaku opio o Sepa o Roma, oia kekahi ona kanakā nana i }iochaf'fta loa mai i kuu uhaue nei i lilo i uiea i aloha ai, a'u pu no hoi i hoolilo aku ai iaia i eaeuai, i enemi iuo loa no'u a mau loa aku no ame ka'u kane i kaili maoli ia aku j no mai ia'u aku me ke aloha ole ma- ! lalo o na manao huwa liti kohu ole ō k«a Haku haakei $ ko'u «sau makua i puni wale aku ai no malalo o-na n./ii'.no apnhi a jmh<'](- « k<-ia iiaku a 11 e lwinomau aku ai ia|ia i na la apau o ko'u ola ana. pahu o 1 iiiunuo f«ua e kamailio i keia mau olelo imua 0 kfi kanaka a kona naau i hoolnhi nj no ka rnana»vrt elua ehke me kana Hone aloha, aka, 0 ko na T,ani aloha no paha ia e hoomamao ana iaia mai ke kanaka mai naua i hoomainoino iaia ame kana aloKa. Xo ka mea, ke {iuiwa anoe \va>e ae la no ua Eauna apuhi nei i ka pau pono ana 0 na olelo a ua ui nohea nti ; ;iana hoi i kumakaia ponoi aku iaia imua 0 ka wahine aūa i aloha ai. A ua Yclolefa nei hoi 1 ikf kolee

aku ai i keia pmwa auoe a na ne o «a Kauna nei, ana i hoomaopopo koke aku ai i kela mau maka no ;

kamaāina mua no iaia, niana i hoopii ae i ka ula o ka inaina ma kona' nwu nla ohelohelo o ka' wahine ui, me ke kamailio ana aku imua o ua Kauna Abe ole wale ael \ " 1( - ka leo imi koikoi i kupono ika wahine. keia Kaima Ape apuhi ! Owii oe r "Owau 110 hoi ke l?auna, kau aloha," wahi a ua Kauna Abe nei' uiē ku ieo uialie oiai ka haikea e| uhi ana maluna o kona hehena. A ] Veloleta lioi i pane ]>akike aku ai' me ka hoowahawaha nui uo ke Kai> na e nana mai ana maluna o ua Ui nei o na hulili wai apiipii o ka muliwai Olona ine na raaka ano paweo a lioka maopopo. "Hole pt-la oe e keia Kauna wahahee ino!" "iliuilia na mea nana i hoanoe nkii ia oe, o kuu aloha, mahope iho 0 ko kaua hookamaaina pono iho ia kaua ma ka launa ike no kou la e lilo mai ai i wahine na'u au hoi e kamailio mai nei i ka mea a'u 1 īke o!e ai." wahi a ua Kauna apn* ihi nei me ka maalea nui. Oiai ua | Velole(a nei i ku ino ae ai mai kona u i'n (0 tno kn ueue ana ae hoi o U , .Hi poohiwi me ka helii ana ilio iioi ihnia o ka papahele me ka ikaika, ka mea hoi nana i hoohaikea loa aku i na hiohiona kanaka ui' o ua Kauna apuhi nei no na'olelo a' u& ui nei e nana mai &na maluna ona uio na niakn innina, me kopa loaa pouo ana hoi me ka hiki olēj iaia ke- liooponopouo hou ao no kona kulana.

'Aok- anpi 1 lohe iho im i ka'u mau olelo hoowahawaha i/ou" au e kapa hou ole mai ia'u he aloha uau e keia Kauna apuhi?" m t k'imu o kou hoiuo koke a»a inai ia'u o kuu Kauna wa-1 hine ki'ekie me ko'u pahaohao pu ; i no keia ano ou e kuu al - ] Mai kapa hou umi la'u he aloha nau, aole anei oe i loie' toua iko ūei i kuu & ktia| kanaka kamakaiaf wahi a ua Ye-1 ioiwa nei i apahu koke aku ai i na ! o,rī " » i"* Kauna nei, ,iaia hoi i [hwnianawanui hou mai ai w i kaaa mmu olelo t«o kona lanakila inaluna , 1 l»ookaLii au ai uioka ai,

''Ke pahuohao loa uei au i ke kuniu o kou hoowahawaha koke aoa '""i i« u h« aloha iia'u, Pupaui ae U o Veloleta i koaa mau pepelao iae ka hookamumu ana o ko&a uiau n*awae iluna o ka papahele iaia i ka~maī al~ uie ka leo kuoō mahope iho o ka pau aoa o na olelo kyjL £ dQ-Ji-.l3a.j£auna-.nei iai» iho, ka hoomaka £na mai hoi e i.iamplw kona mau iuanaolajja no ka hooko ia o kuna lia ana maluna o ka anela wahine oka ui ana i aloha ai. ! "E ke Kauna Abe wahahet o Eo-' iKa, aole hf* kumu e ae o ko'u hoowahawaha koke ana ia oe, aole no' holhe kumu e ae, aka, he hookahi 1 wali- ih') no :noa nana 'i kumakaia mai ia e imua o'u me kou manao e hooko ia ana kou mau kuko pataualelo ana ; oia no ka hoike maoli aua mai o kou mau hiohiona ia'u me ta oiaio loa he mea oe na'u i kamaaimiia. Ama paha i hoomau oe [i kou ano akahai me ka maalea nui !». like me keia mau loihi a 'kaua i launa oluolu ai; me nei ua kaa aku au malalo o kou mana a'u e hiki ole ai ke hoopuka aku i V.ia mau olelo hoino ia oe, ōi&i, ua laa- ! hia au nau. j "Aka no kou hele me na manao ,inaikai apau, pela na Lani Kiekie Loa i apahupu koke ae āi no i keia poho]op\i a»a aku o'u iioko o »a lima oke kanaka a r u i hoowaha'uaha loa ai. A o ua kan'aka ala, o iwi no ua katiaka ala.

manao nei au, ua knhihewa iki paha o»; n kuu Ka»na waHine kiekie no'u, no ka mea, ma ka la o kau keiki ke Kadinela opio i Ioa» ai i kela ulia poiuo uiai ke kaa iaai au i hoea ae ai i ko'u home me ke Kadinela kou kupunakane. o ko'u ike mua loa ana no ia oe.

"E keia hoopunipuni nui, inanao paha oe e puni hou aku ana au ia oe, e keia alopeka \ Helepēla ] He oiaio, ua ano hoohewahewa maoli no au ia oe ia inanawa aiae na manawa i kaahope ae nei, aka I keia mauawa ua maopopo loa oe ia'u, kou xnau iuohiona ame kou heiehelena, a'u e hoike aku nei imua ou me ka oiaio a hookamani ole, o oe, ponoi no kela Haku apuhi puuwai jeleele Sepa o Eoma ma ka 11109. hujnahuna wahahee lapuwale "Eauna Abe o Eoma, a'u ame kuu keala ame kuu kupunakane i Lilinai kuhihewa loa ai maluna oe. i "£ kuu £auna wahine alolu*. ua ■ '^' ■ ' - *• ' " I kuhihewa loa oe ma ka m&aao ana pela me kau mau olelo ikaika e hoo'poino koke ai oe 1 kou kulana īede' ... 1 u • W ' ! oiaio īwaena 0 ka ponai 0 Jca poe kiekie i niaa ia oe," wahi a ua Kau-j na mialea nui wale nei iaitt nn ae 1 ai iluna me ka haalulu, a Veloletal hoi i hooho ku ai me ka leo oolea i piha me ka hoowahawaha, "E keia maalea! E huna mai ana anei oe ia'u i ka oiaio, me kou*kapa pu ana mai nei hoi ia'u 0 hoopoina »ua au i ko'u kulana lede maoli imua 0 kou wahahee V y ''Aole loa no he oiaio 0 kou ka-l pa ana mai ia'u owau ka Haku Sepa 0 Roma au i kamaaina «raa ai.." "A—he! E hoole hoopunipuni hon in;u aiui 110 anei oe ia' uf i "H hoole mau aku an:i au ia oe ma na ano apan. no ka mea, aole aui i ike iki i ke sno 0 kela inoa,** | "Prhea ln i nele ai kon ike ole' no Koma 00, a ho Kiuuia kiekie oe wahi au a nole iho la no ka kou ike 010, oiai oe me ia 'iloko 0 ke kulaiiakauhnlo hookahi e keia "waKaliee] nni." ; " i "TTa oi aku kau mau elelo e ktral Kauna wihine mkmua 0 ke knpouoi e hiki ole ai iaVke nana wale aku no i koia mau ofoTo au naiia e lio-| ehaeha maoli mai nei i kuu pūuw&i.

, "Hfck p<jla oe ; .keii* waKahee aui i«ie kau mau olelo malimali; aole [atttd o kela lin&liiia nia ka aoao Leam o kou lae aVe ike aku U mai kpla inaiiawft inai uo ia q keh hoeha.

jroua ia ana ou e Jcuu Hone aloha ma kahi taoaa kuaaina o Iloilo, a'u jhoi e hooia maopopo hou aku. nei imua ou me ka hoohewahewa o!e o joe j?onoi no ka Haku Sepa o Roma. jīTe kumakaia maopopo hoī i ka mea a kuu piinwaī i aloha ai, a'u hoi e

ninau aku nei ia oe, e keia powa hilahila ole: Aia ihea kuu Hone au , ame kuu makuakan<», i huna a pe- ' ma-lu a?T" £ liki! iiio ka mea i loaa pono i kekah! puupuu ikaika !oa, j>ela okoa iho la no ua Kauna apuhi «ei i hi- ' kaka hele aku ai mai kahi aku ana e !ra ana a waiho pa-hu ana Huna o kt papahele ana hoī i puana ma-' lie ae ai i keia mau wahi olelo liope 0 ka' llKawi j)to. " " ktra Kaona wahine aloha, ua 01 aku kft ike i loaa ia oe mamna o'n." ■ ■ I< E hooia mai ana no anei oe anei oe ia'n o oe ponōl no anei Tca Haku Sepa o Homa, e like me ka'u ikel" Aole i puai leo hou fte ua Kauna apuhi nei a Haku Sepa ponoi no hoi o Boma, no ka mea, ua naaule maoli oia me ka aneane tot» ana e nohaha kona puuwaī no k& loAa pono aua o kana mau hana apuhi ame ka ikemaka maoli ia ana' o kona ano e ka wahine ana 1 moe-; poo ai no na makahiki lehulehu i; kaahope ae no ke aloha. ?Tana no iioi i hooiaio loa mai i ua T7i Nohea nei 0 ua Haku Sepa io no keia o Boma, nana hoi i hoohaalulu mai iaia me na waimaka o ke kaumaha iae kona mihi pu ana iho i kona aneane loa aua e poholopu iloko o na iima kakauha o ke kanaka ana i hoowahawaha loa ai.

Paka aku la oia iwaho a kauoha aku la i ke kiai e holoholo aua ma-j waho o koua runii hookipa, he mak&make oia i ekolu kanaka 1 koe ma-i waho ae oua »o ke kii ana mai i .ke Kauna a hookau aku maluua o kona kaa no ka hoihoi ana aku no Ikona home mamuli kekahi ma'i [anoe i ioaa iaia.

Ua hooko ia keia kauolia a ua iVeioietft nei, a iloko o ka manawa pokole aia ke kaa o ua Haku nei a kakou i ae la e o'u \javx makamaka heluhelu ke huli [hoi la no kooa Lome me ka pualii laaui mamuli o na olelo kunahuna a

|ie. Nolaila, i ka hala ana aku o kaa ame ua Haku maalea nex o Ronia iloko o kona waiho a maule ana i iiuipuia me ka hilaliila nui me ka ike ole o ke Kadinela ua haule iho la ua Teloleta nei noho maluna o kona nohei ine k& hiolo &na mai w o kona niau waimaka ka eliaeha nui iaia 1 hoomanao ae ai i kana Kone aloha nne kona puili anu ae hoi i kona mau lima mamua o kona umauuia me ka pnana ana ao hoi i keia mau olelo oiaio ka leo liaahilu malie. ,r E ka la aloha o Napela nei, ka mea kaahele mau o ke ao ame ka po, ina ua ike oe i kuu Hoi kona "wahi 1 hnna ia ae, elLoike ak'u oe iaia ke loaa ia'n \a otjo!u ia, he aneane loa au e kuraaaia aku iftia iaNi fKOj \b\o o ka pfeli o ke kanaka ana l inaina ai aLe a'u. iīa'i pn aku inia ma J ■; ■: —

kā moeuhane o na mea maika'i 0 ku'.i puuwai nona, a nona wale no lue ka oiaio .A he p f -no hoi, ia'u k'- uoho kano r>\ i ''lf si >■ loaa hou ia'u na hoohihia ana like- me ua la opiopio loa 0 ko'll ola ana, 8 i • uiHi'Miae ai hoi mi imua 0 kona mau maka ina keia ao, a i ole, kela ao aāui man tua o." "A !u»iuu loa iho la kona uhane isu koua pum ana malalo 0 na maH i( » maak k a a keia punwai eleeie ana 1 kamaaiua loa ai i kgna ra#u la .M>o wate 1:0 ana i hoopil? aku «i'i koi;a i-uuvrai no ke keiki kia Kahie " lioma. A kani iho la kana u-!iu tae ke ala ana mai hoi 0 na hooiui»nt,[> ek- apau iloko ona n? n« V j i 1 1hope aku dj€ ke knii' li'nl'i! la inaina pu. I A pu ihui ua i; pono 01-i 0 »a no KH»a ko!k- :•-.*> ka hui mau me keia knna•kn IpT'tjt~»iiaTpaultfle mu lo»i ai e !')jB ma iaia he papa a iie nuikua uū mamuli > «■« ike ?i »u aaa oaa ' ko laua en.'mi kahiki»a l.'o'i 10 il-o la oia e lioih<'i • kana l r ; ii Ikr kula nohopaa īlok.* Koi)M Kahi hoi ana i u'i «"le i> hiki i ieia Haku « >. k" h<>i 'K' i'a, 1 hana ai i i ruau hana a, 10 ia mea 0 ko'i 1 waHi ia, •i» iae t'a kuhihewa I<)a i» 3 ua Ui nei, aole loa ua Haku nei e ]>elu' hope hou aku ana mahope 0 laua, eia ka, e hiki aku ana 110 me ki nana ole ae no aa akeakea e loaa ana iaia, oiai oia malalo o ka aahu huna o ke kanaka Farani. Nolaila, me keia mau umnao • hoolaii nei iloko o ua Veloleta nei, a he elua la mahope mai 0 keia hui Bna 0 ua Vc!oleta nei me ua Haku aptihi nei 0 Koma'; me kona hoike ok nku hoi i n« inea apau i kamiulio ia mawaena oua &me flxku h i kona k : T'Miakan". nme kana keiki, no kona makemake ole e iohe ia kma wiea mamua o ko laua iaawele ana aku mai aku uo qs, pelana 1 huta loa ai i !u makīli ae oiii me.i, < ni. ua maop.mo iaia aile kn akn 0 e hoao in« : kui.iakīim f 1 hou ae iaia :ho iniua o na inaka 0 ka lehulehu, oiai, aiaj na olelo u Veloleta ke hooweliwelij la iaia me ka hilahila nni, me kona! hoolala ana i kekahi alahele okoa, loa no ke ko 0 kona manao maluna 0 Veloleta ine ka manao e ko ana la,, eia ka auanei e hoohoka hou ia ana no oia elike me kinohi 110 na manawa lehulehu a kona man hoomakaleho o ka ilio hae me, na manao eleele 0 ka pepehi kanaka.

A komo iho la no hoi ka lioohuoi iloko o ke Kadinela Maeao no hoea o!e aku o ke Kauna Abe elike rfie kona rula maa paau mahope iho o kona apono ana aku i ko l&ua manao e lilo i walune a i kane. 2iolaila, i ke kolu mai o ka la, a ma ko lakou papaaina ahiahi i ninau maoli aku ai ua Kadinela nei ia Velolea, kana inoopuna. - " "Ea, heaha la ke kumu kipa ole mai nei o ke Kauna iloko o keia mau Ia i ko kakou home nei elike me kona rula maa inau?" Imoimo iho la na maka o Veloleta no keia ninau a kona kupunakane iaia i kamailio aku ai me kā leo kuoo. "Ua loaa ia paha oia i ka ina'i, a i ole, ua hala aku paha oia no kekahi wahf%koa e aku." ] "īna paha oia e manao pela, he-j aha kona kumu hoike mua ole mai| ia kakou ma ka leta, a i ole elele paha ho kona pilikia, a hele paha i kekahi wahi okoa e aku e like uo hoi me ka mea mau iaia?" He mea maopopo ole ia, oiai, aole ana wahi olelo ia'u i kela mau la aku nei ana i kipa mai ai." "Ina pela, e hele kino maoli aku, ana au e ike iaia." Aole paha nau e hele kino aku e īaia, nana no e hele mai e ike ia kakou," wahi a Veloleta nei me " a nii„Oaka oluolu imua 0 kona kupunakane, a pau wale ae la no ka manao uhu o ua elemakule nei ej hele e ike i ke Kauna me kona moeuhane mua ole hoi e, "Eia 1» o Ewa ua haunaele x ka Moae, ua ohi hapuku ia e ka i-a Hamauleo." Ina paha i maopopo mua i ua Kadinela Naeao nei o ke kuuiakaia ponoi no keia o kana moopuna aloha nana i hoauwana iaia me nei he

*fearifikfi paahao mua ?o& keia Haku Se|>a o Rome ->īe l>oi e/hi>ii, i kulike kon» r.ianao idc ka kakou Ye]olet.a, aua X": olii-a īiei 'hoi f° akf; ana o ka'hoea o ka 'h a ua TTflkti fiaak<») (■ auamo ai i na ehapha ap«'j > auamo >n e La ame kana Hone i n«lowale, i (Aole i p«.)