Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 33, 16 August 1918 — E HOOMAKA KA HANA ANA [ARTICLE]

E HOOMAKA KA HANA ANA

Ua kono ia mtikou e hoomaka aku ka hoeueu ana 1 na mana koho, a puni ke teritori, -a o ka oi loa ī na Demokalaka, e hoomaka ka haaaj mai keia manawa aku, oiai, ke hoo-. kokoke mau loa mai n& la, o ka ha-! koko kalaiaina, ma o ka wae ana aku i na moho no na. kulana like ole e hoomaka ana mni ka elele lahui i ka ahaolelo lahui, n'a senetoa 0 kela ame keia mokupuni, a pela hoi me na luaamakaainana no ko kakou ahaolelo kuloko ma Hawail nei. h He elua mau moho elele lahui a ka aoao Demokalaka e alualu ana no ka wae ia mai ma ka wa wae moho, oia o Linekona Eliwai Kauka E. H, Eaymond. Ko ka inoa mua o keia mau inoa elua, oia ka elele a ka aoao Demokalaka mai ka makahiki 1908 mai, he kanaka i haawi nui aku i kona manawa am» na mea e ae, no ka pono o ka aoao a hiki mai i keia manawa, aole oia 1 pauaho mai i ka hooikaika ana np ka aoao; he kanaka i maalo pine imua o oukou e na Demokalaka no ka nonoi ana i ka oukou mau kokua ana, a oukou e na Demokalaka'i haawi lokomaikai mai ai me ke kunukunu ole; a ke haawi hou aku nei no iaia iho no ka pono o ka aoao ana o ka hooikaika ana. Uo ka lua iho hoi o ka moho e alualu nei no ia kulana hookahi f oia o TT«iiVf» B, H. Eaymond, he Demokalaka oiaio no oia, aole ia he ninau hoopaapaa ia, aka, ua ili aku maluna o ka hokua o na Demokalaka apuni ke .Teritori, ke koikoi o ka wae ana i keia mau kanaka, owai ana o laua ka oukou e haawi mai ai i na kakoo ana, no ka waeia i elele lahui no ka aoao Demokalaka, ma ka manawa wae moho e hiki inai ana! Aia ia kuleana ia oukou e na manakoho, a iloko hoi o ka poholima o na Demokalaleī. Ma ko makou helu mamua aku nei o ka pule i hala, i hoike akea ae ai o Linekona Eliwai no kona alualu hou ana no ke kulana elele lahui ma ka aoao Demokalaka no ka wae ia mai; ma ia kuahaua ana, ua hoike ao oia, mamuli o na 4eka lehulehu a puni ke teritori ame na hoaloha i noi aku iaia no ka holo hou ana, i a-e mai ai oia. Ma ia manawa hookahi no hoi, ua hoike pu ae oia, no kona kue i ke kanawai i waiho ia e ko kakou elele i keia ma. nawa, oia o Hon, J, K, Kalauiana-

' ole, e pili ana no ka hopau ia q*va o ka huaolelo "iwakaliialnnpap-iAK™;»" inui ke kanawai aina aku i keia manawa, a wahi a linekona Eliw&i o ku uI«Jo una ae, "Ko hoopau ia kela huaolelo o ke kauawai aina, 9 ka hopena ia 0 ka loaa ana 0 uq. aiga aupuni i na poe noi aina," ma 0 aku oia, e pau loa ana i ka hapuku ia e. na mahiko, a nele na makaainana Q ka aina O keia kanawai i waiho ia i ka ahaolelo lahui, na ka elele uo ia mai Hawaii nei aku, Hon. J. K, Kalanianaole, mamuli 0 ke noi ia ana aku • oia iho la ke kumupale ma j kona aoao, he mau kumupale ano ole loa, a ma kekahi oleīo ana ae, he hoopilikia i na kanaka e makemake i mau aina no lakou. X keia| manawa, aia no kela hila ke waihoj mai la iloko 0 ka ahaolelo lahui, he kue loā 0 Xinekona Eliwai ij kela hila i hookomo ia e ko Ha-! waii nei elele mamuli 0 ke noi ia aku. "Wahi a Linekona Eliwai 0 kā hoike ana ae i kona manao, o| ka loaa ana 0 ka aina i ke kanaka, ola ke kuokoa ana 0 ke kanaka,,' mamuli 0 ka hoohua ana mai 0 kaj aina i na*mea ulu e loaa ai ua mea ai no ka hoolako ana i ke kanaka ame kona ohana, a, 0 ke koena e koe aku ana, ua hiki no i ke ka« liaka mahiai ke hoolilo no ke kumukuai kupono, ma ia ano e noho hoopili wale ole aku ai ke kanaka; aka, ina no ka hoopau ia 0 kela huaolelo "iwakaluakumamalima rt mai ke kanawai aiua aku i keia manawa, he mea maopopo loa, "E pau pulu ana, aole lau kanu, koe aku paha o Xoa me ka ohana/' ma keia kanawai a ka elele 0 Hawaii 0 ka hookomo ana aku, o ke noi ia aku.

Ma keia uiau ano, ke niauao uei makou, lie mea pono loa i na Demokalaka e noonoo mn ke akaliele loa i ka wae ana aku i ka oukou ! elele ma ka manawa wae nioho e 'liiki mai ana ? a pela pu me ke koho gna aku ina ke kolio iiui e lioea raai anaj e koho ana anei na mana koho o. keia Teritori i ka elele uo ka liooholo loa. aua aky i keia kanawai, e like me ia i Lookomo. ia aku, a i ole, e kolio aua palia n» mana kolio i ke kaaaka i Loiio ae i kona manao me ka liuiialiuua ole iko, oia lioi, e kue mau aku aua i kela ianawai e uioe lolii mai la i ioko o ka aliaolelo lahui, e kali iuai

ana, o kst hwala lou ia aku, o ke ala mai 'uo ia me ka liiklwawe loa t a i ka holo ana o ke kanawai, oia aiumei ka manawa e milii iho ai, le mihi lalau, ua liala hope loa ka manawA knpo&p. Noiaila, e m Demoame m mana koho o keia Teritori, Lo niiuiu ano uui loa keia ua kela snm keia kauaka e uo.ouoo ai iae ke loa, a maluna 0 kau olelo kooh.olo e pouo ai ame ka ole, ma o kou balota la, ma ka la wae. moko, ame ke koko ana i ka Poalua mua o 2fovemaba e hiki mai ana. "Q ka lohe ke ola, oke kuli ka make."