Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 38, 20 September 1918 — Komo Na Koa Amelika Iloko o kelemania! He Lanakila Nui Na Aupuni Hui Ia E POHA ANA PAHA AUANEI KE AU, KE PII NEI KA LENA. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Komo Na Koa Amelika Iloko o kelemania! He Lanakila Nui Na Aupuni Hui Ia

E POHA ANA PAHA AUANEI KE AU, KE PII NEI KA LENA.

<'Msi kh jjftjii mai a Daniel K. Hoolapa.j Ma k<* kofamu *lua, aoao elua o Ko Ola o If a waii, inalalo o ke poo "Mai Puns Wale Kakou/' o Sept. 5, 1918, e pane la aku nei malalo o na kuinu hoohalahala. J. Fa hele hou mai no o Eliwai a me Kuhio imua oka lehulehu a haiolelo Jna o kobo ia laua a puka fi belft ana laua e hoololi i W kanawai aina «> kakou *. ku n«?i i kela la, » ka u,t-a i ike ia puka no o Kuhio a holo 710 Wakinekona, a 0 Eliwai hoi, noho no I Honolulu. K> noi ia aka nei kou oluolu, 0 ka uioa kukulurnanao 0 Ke Ola 0 Hawaii a mo, ka pohai i kanalua no ko Eliwai hooko i kana koohiki oi-

baua mawaena 0 oukou e na inana koho balota ruai Hawaii a Niihau, ht Akua, ame Eliwai. E lawe nui i ka nupepa Ke Aloha Aina i ike i ko Eliwai. moolelo piba (ina aole na lauwili 0 kahi e komo aku ai 0 ko Eliwai moolelo piha ina ua hooa mai 0 kg. kolu kr;ia o na hr;lu 0 ka puka ano} pela oukou i nftle ai i ka inaopopo

i ko Eliwai auo kauv/a hoopono, hooko pono i kana 1 hai aku ai ia oukou. No ia makemake oka mea kukulumanao,.ke hai ia aku nei me ka poiolei: ina i like ka ikaika oka mea kukulumanao o Ke OJa o fitawaii'i hana ai no Eliwai, elike me Ibr kmiukunu ol« i ui'l muu la e hana nei no Kauka Raymond o Uhipalakua. Mf: k«> kanaJua 010 ke olelo ae; ina Ha puka o Eliwai I Elele Lahui ma kabi oka Elele alii J. K. Kalanianaole, i kekahi o na kau i hala. Ina oka ike haiolelo oka mea kakau o Ke Ola o Hawaii i nei mau la e hana nei no Kauka Raymond a me kona pohai, a i hooikaika ia me ke ano hoopono o ke kulana puka lua ole j na kau ae nei i hala no Eliwai, jna ua kulai pu ia ka Elele alii. A ina i puka io o Eliwai i na kau a Eliwai e hoike ana ia mau manao hoohalahala oka mea kakau o Ke Ola o Hawaii, ina ua oij aku ka Eliwai e hana ai nou, e! Hawaii 1 j A oiai hoi: Me ia kulana elele ole o Eliwai, mahope iho oka hana ole ana o ua mea kakau noeau ala o Ke Ola o Hawaii e like m* kana e hoomanawanui nei no Kauka Raymond. I ka Poaha, Dekemaba 9, 1910, i ku aku ai o Eliwai Iraua o ke Komite Teritori oka hale o na lu- - namakaainana oka abaolelo Lahui 61, kau elua, a hooki kana

fimu kutiiu k<<i imiia y na mana k<iio balota mai Hawaii a Xiihau no na kmnu hoohalahala a!a s» <"- mea kakau noeau 0 Ke Ola 0 Hawaii. O kau hoohalahala e kula ae la ina mana koto mai Hawaii a Nuhau "He olelo wale iho g q ka Kuhio amo Eliwai/' ina lavae koho ia a puka, hele laua a hoololi .1 hi kanawai aina. M E iu*?a kakau imau, ua paa i k<j kahakalut ia ma na buke moolelo o ko Auterika maji Hale Kau Kanawai, ko Eliwai hooko ana i kau tltoomanao ala i mauim kii baluta ito ko Kauka; A'u nae e hooia aku «ei imua,ou, a we kou pohai, be £umu uawaliwali loa ia: Oiai ua bai aku la an i kahi 1 kabakaba ia ai ua moolelo maei.'*:* ala 0 Eliwai. Ua hoike ia ua moolelo ala a Eliwai i buli ai no kou pono, no ko'u pono, no ko ka kaua mau n)aino.' aku pono, a no ko ke Teritori 0 Hawaii holookoa pono, ilpko 0 ka' buke "Na aina aupuni ina Wakinekona." { *Hoik« o na liana a Linekona Eli- 1 wai imua o ke Komi to Teritori' I oka Hale ona Lunamakaainana, I AhaoMo Land, 1909." j

L Ina aole i pati kou pohibihi no • ia Tiana kuio a Eliwai, e kau iho i j . ka moku a Lolo rnai ; a c loaa no' na L hooia ma ko Eliwai aoao, ma ka ■ helu 987 Robello Lane;, Honolulu, . Oahu, ke ninau ma ka inoa o fta- . niel K, Hoolapa. ■ Kohtila, ua hana o Eliwai, a IwuVu i kau c lioomanuo ala, a ua kali aku o Eliwai ia mau kau a o . ko hooko ole mai ma kjyu aoao helc ai kela i Amerika e hooko ai i kau e hoomanao ala, mahope iho o kou hooikaika ole ana nona e like me ko nei mau la au e paahana mai nei .no kou Kauka. Owai la o olua kai hewa ? 0 Eliwai anei oka mea i hooko i kau e uooniauao nei, a i ole o oe paha o ka mea i hooikaika ole a puka o Eliwai, a i ole i like hoi ia ikaika ou me kau e hoomau mai nei no ke Kauka? 2. Pela aku ana he kau kobo balota a hiki wale i ka piha ana o elima manawa o EHwai i holo baloka ai no ke kulana elele no ka aoao Demokalaka, a oka mea nae e ike ia nei, hoi no o Eliwai a noho ike kulanakauhale o_ Honolulu a o Kubio bo ke holo i Wakinekona. I noho ia auanei hoi o Eliwai i Honolulu au e uluhua mai nei ia wai, ia oe nof Eia ka hoi la, he kahuna hoi oe oka papa kahuna a Ku-a-u-a-u, hiki mai hoi o EI j wai ike kau o 1914 i Honokaa, telepona aku hoi ia oe e heie mai e hooikaika pu me

I ia noaa ia kau; oleld ia mai ana he *%)iokaa M kou mai. I keia kau aku nei o R. E. Haina kau i hooikaika ai, kiloi oe ia Eliwai i kuono; ua ntauao oe ia kau, o kou man ale ia R. R, Haina, na na poe koho baloka e hookaa, Waiho hoi oe i kou ike kahuna me au inau ao luau, a me ka huamoa, a i ko Kauka Ravmond an, pulehu ua man puiliili hookaliuua nei au. i Hewa 010 paha o Eliwai ma ia ' mea, oiai o oe hoi o olua ka i ai- ' 1010, hana 010 uae hoi oe i ka moa ; pololoi, no ka wiwi mif paha v ku . ! Eliwai man wahi ono pipi o Makuaf Anoai oka Kauka Raymond o Fllupalakua aim* Kahiiiimj ko ka- :

ba me ka piha maikai e ola ai ka la maka pouiuniu; o ke kiiinu no e morooita ai oka pipi la i ka'u lohe i ka poe hanai holoholojaa. 0 ka iiooma'u ka ijaa kumu kuUna me ka wai ko (malakeke) oia paha ka mea e olelo ia ai e kali, poe !a, he pilipili kopaa, a ke maa ka ka pipi ia ano ai nunui maikai, a kaha ke kino. . 3- He mea maa mau i keia lahui ka lapaau ana i ka mai me ka laau, hiki ike kualinia ana oka laau, aiaila pule penei: Amama ua noa„ mohai ka luau, panai ka huamoa, pau. Ina i ola ole ia mai ike kuaUma ana oka laau, aole ola ana ia ma'i, a he make-wale no koaa tope, Ke hoakaka nei ka inea kukulumaiiao": Elinia kau o Eliwai i nolo elele ai, -aole he puka, a oka liana pono wale no e hoopau i ko Eliwai holo elele ana ma ka aoao Demokalaka. He maikai ke noi a ka mea kuk,ulnnianaoj oka pilikia uae, aole keia he ma'i kino no Eliwai, he pilikia

keia ma ou aia, eke..kahuna,, aoie]

joe i malaiua pouo ia tJH; pela oe t i nana kee ai ke kahuakua, kaalcle ■ ( itt Eliwai, a liolo mahope. o Kauka ,! Raymond. s Xoiaila; aole e ae ana o Eliwai i kau ualo; at* malama ana keia i ka nioolelo oka alihikaua kaulana ( o Italia, i ka \\« i lito pio ai o j Italia lualiilo o kckahi o ua aupuni j mana uui o Europa. | O ua alihikaua ala o Italia, oia ,u Uanhalaki; ho ehiku manawa a k.-ia alihikaua kaulana o Itlaiu 1 inai ai no ko Italia kuokoa, a i ka joluku o mi nsunawa i loaa ai ka Isnakila, a oia ku o Italia he uuputii kuokoa a hiki i uei la e kaua mai uoi o Europa. 1 n« diuia wale uo \va au e lwo-

uiauao uoi uo ko .Eliwai hakoko ana J uo ka noko Elelo L&bui, ho eluai okoa kau i ko* aku ko! Garibaldi maua.ws, la* oe ma ia luaWeJT v , j

JOSEPH KAiANA. MoLo t,mtamakaainaua, Apana o.