Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 39, 27 September 1918 — E ILI AKU NO KE KOIKOI O NA AHEWA IA MALUNA O KELA AME KEIA. [ARTICLE]

E ILI AKU NO KE KOIKOI O NA AHEWA IA MALUNA O KELA AME KEIA.

(Ha Daniel K. Hoolapa,) Aole an/ii o kc kumu maopopo o io Kaleua ae ole e kakoo ia Eliwai» no ka makau o ae ole o Eliwai e iiaawi i na ama aupuni i n& mahiko a ua Kul»uja nei e uolio ona neij a oiai ua auaopopo mua ia auo o Eliwai i ua pohai ala, e like me ia e paaee ia'ku neL 1. He akua lapu maoU ka woa o Eliwai imua jj ua pohai aia no ka ninau aina aupunij a o ke ake nui hoi o lakou e mahelehele ole ia na aina aupuni i mau Home Hooku|onoono; a loaa ana nei kahi e noho : ai o na kanaka Hawaii, a eha na maka k& ike mai. | 2. He makau ina e'puka o Eliwai, i Elele, o hoolohe ole ia o Eliwai ko lakou mau makemake e paa ia na aina aupuni o loaa ole na aina mahiai ko nunui o ua poe nei. -8. Ua maopopo mūa ia lakou ke |puka o Eliwai i Ēlele, e'pau loa jana na aina aupani i ka mahelejHele ia i mau home hookuonoono. | 4. Oiai ua maopopo e no i ua pojhai ala, ma ka Eliwai heoikaika ana i Amerika e paa ala ka moolelo jo ua liana ala a Eiiwai iioko o ko Auiei'ika mau Hale Kau Kanawai, i hiki ole ai i ua poe nei e paa*'i ua mau aina aupuni ala no ka mahelo hele ia e like me ia a kakou e ike nei. No ka hookuonoono ana. Oiai ke ole e kuhihewa na hoomanao ana a kou mea kakau, ma ka hoike a kekahi o na nupepa «amu. o Kalena e oielo nei ho laia oia no kekahi o na kula, luna nui o ka Hui o līapila mamua. Kekahi o na akena maliiko nui o koia Teritori a i lioopau ia inoa Hui Jīakapila a eia malalo o ka inoa hui hou; a iloko o keia hui' ma ka inoa hon, o ua Kalelh jnei kekahi o na aliimaku (lunanui) .kiekie. [ Ka hūi hoi e noho ona ana m& ke ano Akena no na Hui mahikonunui e laa o Paionia ma Lahina, jMaui, Waipaliu ma Ēwa, Oahu, Koloa, ma ka mokupuni o Kauai, a rae kekahi mau waM e aku, | A o ua mau hui mahiko āla, a me na ano hui e ae a ua hui ala a Kaleua e noho posi nei, he mau kulana wale no ko lakou e kupono ai ke ti«[ mua e niii mni ai ke dala a 'ua Ka- j lena nei } a ola oukou. { Mai na numii. a un 1 na limaliana em? mai -i\'aho niai, e loaa

ifi 1» loawi' puka e ia- !*•<* iiii* «i o wi j>uka UiUH , tt,r *' ' A oiai hoi eia ka juiu*u «uuT iua i'ake .ma ke he mau^ HiiiaLuiiii u«i uu ua. in&u jjiuliiky i;':.. \ vi(ii us ik- wiiu } iii Jijj uyk-' l;c l'- ;n. ; j Ellmu! la liuuiiūa-, butil.ua !»au i i,a liip.alj.ajia ky«'liliO. | 0 iilo auanei ia i e hooemi ia ai "ka ukn hana o na kuioko. A oiai hoi o u» ohana li«oahaqa a!a no & oukqu' e ake nei 00 e kii aku o lakou mu!a no ilo*Ō oei a peku ia aku. ; A oiai hoi e noho hoaloha ]>u »7ta oukou mb ua lapana l!tofttiana 5a mau kau/a e eoaopopo ole ana hoi ia oukou ka papa hana «Ve nknhana kanlike a ka lahui lapana, A iuai Wi i ka wa o ko lakou ala pumehani ana, noi mai hoi la ouookau e kaana like boi oykfu me lakou la ia mau. k>aa, paa lioi -oukou i ka ole. Heaha ka kakou i ike T Pahoia mai he kaiho<?-e nui iloko o ua mau mahiko ala <* oukou. Aole malaila wale ma na hanā e'ae no mai Hawaii a Niihau. ' * fTo ia hana ia an& līiai nōoiioo laleou nei (a ouleou hoi) he mea pono e hoomalimali iho i na Kepani, e loalL na uku kupono, a 1 pakui pu ia iho hoi me na hanako kaulele i wahi e nanea ai na limahana; eia nae, aole i pau ia iiioi no ta wela nui ana ona lima. . 1 Oia kei'a i hou hele iho nei iaj Pilipino ma Poka Liko, Italia ma, a o ka paa ole iho me oukou: Lele houJta uoomo ī ka lahui hoomanawanui hana, kunukunu ole, 'hoala*Qjei_na ku£ ana mai i na haku hana. Oia keia e up)i nei e kii hou 1 na keiki ainapua.' A oiai hoi: O ua w'a ala ja lakoa e ake «ei no ka holo ptipo o ia hana, aia he mahele e hologpno ai o ia makemake iloko o Jka lima o ka Eleje, a he wa hakoko hoi keia no ia hana. A oiai hoi: Ua maopopo mua ia oukou ko Eliwai manao. no ia makemake o oukou, ela. ihy .la 9 olelo nei, "ua pau "kona kakoi) a»a ia Eliwai j EieK" A pao pu ma ia juxahcle na poe e olelo he poe Dcwokuluka oiaio e ake nei e unuhi hou 0 Eliwai i kona papa |iolo uioho Elele. # 0 ua puulu ala no ia, a me na, X>aa lalo i gu-a ia mai i kahi mana ai no ke ana i ka aoao kalaiaina Demokalaka, kona Elele hoomanawanui ole, ISTa mana koho' kupaa, a i koho mau i ka Elele i na kau apau, a i ka lehulehu 110 0 ke Teritori 0 Haw&ii. Ko oukou i aie nui loa ai ka Elele Demokalaka Eliwai; no ia mau hanohano a oukou i papahi mai ai nona. A Eliwai e manaoio mau nei, e paa ana oukou ia manao kumu o oukou i ,na kau i hala ; me ka hooi aku i ka ikaika hana i nei hakoko e nee mai nei a ke Teritori o Hawaii nei e haaheo mau ai, ke hookau aku oukou i kar"lei 0 ka noho Elele Lahui maluna 0 Eliwai i nei kau. Pela iho la oukou e ike mai ai e na mana -koho balota mai Hawaii a Niihau i nei mau hana e noke ia nei 0 Eliwai i ka hailuku ia iloko 0 na nupepa i wahi no oukou, e na mana koho e" hoihoi ole ai,' a koho ole ia Eliwai i Elele. He hana kupono anei ia? 0 ka pulapu ; he okoa ka mea e walaau ai, a he okoa no nae ke kaoua 0 ka manao ? ko'u maimo ua oi aku ka hanoliano 0 ke *a'o ana. aku i ka mea oiaio a pololdi ia oukou;.aina ma ia hana ana a i haule, he hanohauo nui kela ? a ina 1 puka iloko 0 ka oiaio* h® kauoha no nui loa ia. Pela iho la 0 Eliwai i paa ai i keia kulana mai mua mai, & e paa nei no. Nolaila, oia hana a Eliwai i hana ai, he hnnohano nui ia, q ka aoao kalaiaina Demokalaka e liaaheo mau ai; oke a'o ana aku ia oukou i na mea oiaio, a pololei wale no. e Ma na lono i loaa mai ia makou mai aia na poe i manao e liaawi ākū i ka lakou nuiu kakoo ana i ke Kauka, ke hoopau ala i ko lakou manao kakoo uo ka lohe po»o ana aku nei i aa mea oi;\io mai Linekonn Eliwai akn ;tme kona iniUl hōa lielo. A' v 4