Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 40, 4 October 1918 — Hoomanao mai la ka hoi au i na Hooheno ka iki Pa-a-kokea o Kohala [ARTICLE]

Hoomanao mai la ka hoi au i na Hooheno ka iki Pa-a-kokea o Kohala

01 a o kolaniu jekalß, u eluu, 0 Mea tfwVIHjPHHFKa Olelo Eia M6 iho oe • om ma o ua pepa hookair«!£gM WĒT Iwi&aiaopaa ole,' iffl"o ke kolamu eha a t^9^S|^|palalo o na »0 "Eh'wai. '^• ; sP|BPMBrofl no ke mih&mi, Alii 3£® mai»o^ti

ia la, a na ka opu aSBi ika k. koho, e ka o na lā^^^^Ene&i. «fci ka nonoJraail^^^^^Oeij no nei xnau hafia, 'ē «na ka uwaia &, hl Hji|gr w pena o na haiui kaMaiM: T^^^»f >. A ke paaeia nei peaei: na) i ke 4:akoō teu p« ai me i e «hiaia ana i ** ke Knianakauhale a: nolulu; ia mau' kau le^^^aōle i koi aku ai i' na Oiai uae hoi o" Elil6^Ste^h.au koho i ua Kalena alaj i O Kalena hau«oW^^^«H^^k? kalaka e 11001100 ■ a manao aku ai p ' ka aoao kalaiain«j i ats^BS^SU^ oiwi Ilawaii o ka aina fi >^nS& ! pb6 hoaloha o e a oIA

Owai nei poe Demokalaka oiaiō e ake uei e uiiuhi hou o Eliwai i koiia kolo īaolio ana? 0 ka am.'i i iuaopopo ole i ke kuuoliu kanawai, ua Luinauiu ku puka uū ka mea alualu kiilunu, a nu kit lialu <> l:u wn o liookoino ui i ku p<'pu u e holo luwa 010 du dula i kulik<-- iiw kf koi; a lawa ole uu iii'in, u liooko <ji<- itt ua koi kuna : wai, oia uu kuliua <• hiki ole wi ko ulualu i ke kaln' kulana. i A i ole o uu puulu uiiei e piuunu ,hele ana mao a muanei o ka, pa Dejmokalaka o lakou anei poe De|mokalaka oiaio? Ina aole pala, o ka puulu aiiei mao aku o ka pa ; e kali ana; u i uiaa, aia a ka wa e kina ai o ka uahi } oia ka wa e ku mai ai, a olelo euai, o lakou ua, Demokalaka oiaio? 0 na Demokalaka noho hamau me ka kana oia ka inea maopopo o lakou na Demokalaka oiaio e pono ai ke olelo ao, kohukohu hoi paha ka olelo ana e keha ai i ku akea, uole o ka iuoa maliea ae la ka hele ana a oili mai ana.

E ke Demokalaka oiaio, e oki ka| walaau, e ku a e hana pela e ike. ia ai kou ano he Demokalaka oiaio,| na ka lehulehu e ike iiou ma hana aole nau iho e pai nou. E ko-j ho pololei ia Eliwai. Na Eliwai no ka Eliwai, a na l Eliwai no e uku nei ko Eliwai inauj lilo e holo nei i na kau apau, a holo nei no i nei kau: aolē na neii poe e olelo nei o lakou na Demo-l kalaka oiaio. . - i Ina i puka o Eliwai, a puka ole, aole o ka na Demokalaka oiaio e olelo nei ko poho: Oiai, aole a la- 1 kou hapaumi i uku no ko Eliwai maii hoolilo. O ko Eliwai ana ia; aole ho lunakanawai e a« no'kona inau manao. ' O ko ka leh'ulehu leo ka Eliwai »Xoolōhe nei; ka leōi oieloia ko Aiha leo, pela no o Eliwai i holo

inau, ai, a o liolo nei no, aole o ouleou kakaikahi, e haalele wale aaa i ka Elole i paa.ai ka "āoao kalāiak na ma Hawii nei f a liolo e kakoo i k<' kauka; liO luma auei ia o ko niio T)t r mokalakii oiaio? 3, lilo kn ElLwai liulo aua i moii lioouawaliwali aku i ka aoao? KupanaLa inaoli; na lawa ka ike 0 iiiī I)(ituokalfika a nio ua Pemokaluka ole, u mai o a, o o ke Teriiori i k<> Kliu'ai muu aoao apau, e liiki ai ke kanaluaia ka pono oia maii olelo a ka epaj a e Laawi ia ai ia pono no Eliwai. 0 ke kanaka anei nana i lawe ae 1 na koikoi o ka aoao i na kau, a i lawe ae i na lilo o kona liolo moLo ana, a e Laawi ana i na kokua i na poe pilikia a nele ka aoao, 3 i noi 'ole i ka ka man tokua aku, |iaia anei e nawaliwali ai ka aoao? ! Kai 1a oke kanaka 0 nanao aku 'ana i lea waihona 0 ka aoao a e ha-l nwi 010 ana i na kokua ana, oial puulu, a pohai na pōe e nawali'wali ai ka aoao, a p ela pu Loi ko kanaka « ku Lana ole ana 110 ka 'aoao?

Tla liana o Eliwai nia kona aoao j no ko ke Tfiritori pono a mo kona ] pomaikai holoniua, ua paa pu i ka aoao t)cinokalaka no na wa, a.no ] na makahiki, c alo ana i na oehuohu o ka aoao kalaiaina a ka 01010 maopopo ana ae ina aole o ( Eliwai ua maopoi>o loa ua hiolo kahiko ka aoao Demokalaka ma īīawaii nei. ! Ke, ai nei o Hawaii i a hua o ko iEliwai kuinukumu ole, ke lua kaha 'nei ka mea mana koho ha!ota iluna ' o ka pa|i'a aina a ka poe hanohano a wauvai i na wa pahele balota, he 'inau liua lakou apau no e kou 010 o Eliwai, au paha e ku a pakui ui ke huai pau ia aku ' ina na "kolamu o ka nupepa Ke Aloha Aina me ka nee papa 1 ka Elil hana ai no Haweii. Ua hana o Eliwai,. a pehea hoi

oef A peliea hoi oukou &p«u! Anoai 0 oe paba i mauao ai a law« mal i na aJao i «xaunu kii balota na ko Kaiika; no ko •illiwui puka o!q i elele i k#M i hala aku nei? , ', īn» pela ; ua kuhiliewa 0 Ealpa a me kona auna, a me oe a me to ookou pohai; oiai, aole ia Eliwai kona puka i Elele, aia ia oukou aku. Ua hana auei oukou? E huli a halalo no oukou iho: Me ka manaolana mau ina i ku maloeloe mau ka pohāi e olelo nei 0 lakou na Pemokalaka oiaio; hoohuihui, a huki like, kanalua ole ko olelo ae, no Eliwai ka noho elele 1 kahi kau.

i Aka na©, 0 ka paupauaho 010 o [Eliwai oiai nana no kana e lu nei, |0 ke kulana hoomanawanui, eleu, |koa, a hooko hana, ua lawaia e kono ai i kahi la e hoea mai ana, e kaikai ia mai auanei ua noho elele ala no Eliwai. E ninau kakou maanei; Heaha la ke kuinu i puka ole ai 0 Eliwai, i kaki kau i hala ae nei i Elele Lahui? 1., 2Jo ko Eliwai pipili loa i ka lahui Hawaii e hooikaika a 0 hana ana uo lakou, a no ko lakou pono, 2. Puni ole aku i na hanq. a lakou nei ae la, a me na ano hamo puua a na niahiko.

3. Kakoo i ka hookoioo ole mai i r:a, liiiialiaua kuwalio, kupa Aiviclika 010. Uku hauhaa. 4. Ake e loaa jia limahaua kuloku (ao aa Hawaii hoi) ua uku liana kupono. u. Ake o Eliwai e loaa na walū ,e noho ai o na Hawaii o ka papa jhaahaa nele dala. 6. Kue o Eliwai i ka paa ia o ua aina aupuni iloko o ka lima o na hui nunui. T. Kue o Eliwai i na hana huliwaiwai puka lua a_na. ona miliona' o Hawaii nei. 8. Hiki ole i na poe waiwai o loko nei a me waho, ke hukihuki i ke kuka o Eliwai, a e hoohulihuli ia elike mc na pipi moe wai gp,ke, a. o nphioi no io, otioi^'^sa.„

a puk» ol'. - o Eli«'Bi i as kan i no koii« nawa!r«a!i ; eik», in/ k'j «ukoii ku lian» o!»:. A iuii kf? Biio nni Ve c!f-lo &<■:, no ko onloo ike, aole * hooko ia ko| eukou naau mte»o c>huimi. ina o; E2iwai ih EHe- Lahui. j*-L ihe laj t»okou apau i l&kahi si na ano| »j>#u n kulai Kliwii' ; n«. ks« aj JMtU J U#)« | 4 ī nitws!iwii!i Jr« t m E!i-| *'fti kn«- >n« i na nsl® t k» 1 Kom!-j nuiii <> iifi me.fi ei : K< honkhk» f)'i o K!i*'bi ?«.» k' j ia »;shL>"l'* uie ks liiiniīli'iini a poipoi ol«* »ii<. TJa oluolu ni&ikai maoli rifj ]cnrm mnn&o i ka wa a k<' Kolumiuii "»a m ,; a i»i i SJ Tīsfl i aJ ' k#>!s kiwiHkuai o ria Haweii i fwflln <Ja!a. iliu !fe i rnan»ci a'i o Eli»iti e Luri& mn') n& wt ke Komiaina o iia ai i ka rii«īft maoU. O ku ls ij a i oie 10 ia u M<;i ; alift uae iiiahope insi oia manawa iookomo ia inaī 3a be 1600 eke laiki Kaleponi a lilo &tu la i kekahi liui lioopuk&puka o kakon. Kuai ia «ku 1« ua mau <?ke laiki, KAte]Kj»i ala no ka $10.25 rio ke «lu;, u uh apono aku iio uh Kina ala o na rii«a ai i ua kumu-j k tii;i ala, nx; k<- kue ole. j A no kui& uno h&ii» pololei olej a tia koinieina ula o rm ixica ai i ko E!iw«i inana<i i kono ia īnai ai o Kliwai *: hookoloLe i ua komieiua ala o >ia mea ai, a p*la jbo la e ike tku kakou la i ka paku-I o na nufK;pa no ua mau eke laiki alp a Eliwai. Peia e ike m&i ai ka leliulehu, aole no ko Eliwai inanao e kue a hoole maoli i ka lula ana a ke Komisina o na inea ai, aku, "He kue o Eliwai i ke kaulike o1<.; o ka rula ana a ua komieina a!a o na mea ai." Ke olelo nei o Eliwai, ua like iio a like rna na ano apau k.a wai-j + wai Io o kana ©Ve laiki, me ke ekej laiki K&lepooi: Eja nāe, loaa i ke Oiai 2b& e uku «t>a kana ©ke laiki Hawaii i ka nuhau »i)pu»? 0 k*> Ter)tori o Hawaii, a e uiu, pu ana i na linialiana TTaw»i? rika; a o kela eke Uiki Kaleponi 1 li&awi ole iho i kahi pomaikai no Hawaii. nae i kaili aku y raa ke auo limanui mai ke eke aku o ka īf%T f aii-Ainerika na dala fae $10,25, a hoopaho pu iho la i $2.25 o ke eke laiki Hawaii, ia wa like. Pehea la ia, Ke Ola o Hawaii? Ia wa lik«, ke hooiaio nei o RH. Trent (Kalena) ke Kalena no au o. Ke Ola o Hawaii e pa-i-pu-ap-, hele mai.nei, he hoahewa ia Kliwai no ka hoolilo ana i kana eke laiki i $10.25 e like me ke eke laiki Kaleponi. Au hoi- e kula m,ai nei i ko Eliwai kue i ka rula ana a ke Komisina o na mea ai. A o ua Kalena ala, ke apoeo nei. i ua kue ana ala a .Eliwai, a penei ua mau olelo ala, E nana Kuokoa o Sepatemaha 13, 1918, aoao elua, kolamu ekahi, itamu*3, mahele 4 a ma kahi e olelo aoa. "ma ko'u manao (R. H. Trent; Kalena) ua hana aku ka lunahooponopono mea ai kuloko i ka poe kanu laiki Hawaii nei i keikahi hana kaulike ole i ko lakou wa i kaii ai i na laiki Hawaii ma ke ano kapakahi iloko o ke kulana paonioni me ka laiki i hoouluia ma Kapalakiko a ma lapana a kuai ia ma Hawaii nei. " Aole he like ole i ke kuai ana i ke kopaa maanei nei, a ma na wahi ae paha o--Amerika. IR. H. Trent, Kuokoa, Aug. 13 } '18. Eia ko K. H. Trent manao ma keia e ahewa ana i ua komiaina mea ai ala no ka hana kaulike ole: oia hoi, kau i ko ke eke laiki Hawaii he $8,00 o ke eke, a i ke eke laiki Kaleponi hoi i $10.25 he kaylike ole maopopo ia la i*hana ia e ke komisina o na mea ai. A oia i ke i loaa i a Eliwai no ia hana kauliko ole, ua loaa i kela » me keia kanaka, manao kaulike ia noonoo me ke a'o a.knhikuhi 010 ia aku e like me 11. H. Trent e hoike nei. He hana kaulike ole ia, koe "paH oukoll t

' A iio ia ike naih ana o makou he n.fu hana po%!<»i ma'>!i no i« a B!i--*si; i kuiike ai me ks R. H. Trent |c hooie nes, pela no makou * hooia po aku rifi *, u* loaa pu «ku no ifi »ke !ike iloko r > na eoonoo o ka | U4IMUUO, lhHlih<.> k&uhk'' & h<K> | Oi< ka makoa « haawi nei i na| | manao mahalo no ia awo kaulike o| R. 11. Trejit ma ia mahele. Ka ma- j hel« hoi e kula ia aku nei ka !ehu-h-hts i ka pakela ana aku o ko Eliwai iiswi īoa. s E kuhikuhi a»a hoi i kekfth> o na kaeiaku mii n koikol; a o vu ke iuik«i *1b << li. il- Tmti r»v ia, a j.iit iK < lv. 11, Troiit j wau okl .) alnuii Ko Eliwi*i # I lilo ai ia ouiu, jol«?i<i i inauuu ki'i haloka ua k« poh#i hoino Eliwai. 0;«> iim' um ia k« bu inni n**» o R. H. Treut maoli a h<>oin n'iii o ua mau 01010 a!o, a -!e i'i iisna e like me 'a a ke Kuokou 0 Hcpt. i hal ia ae w»i a e like me ia i ia aku nei, u ī kakail- - maoīi ia hoi na mau olelo apeno t 'la īa hana e Loiuo ia nei e 7f. H, Trent. A o »a mau olelo Wiiu ala & R H. lrent i ka pon > a pololei o Eliwai ma ia mahele: Aole anti he i.wi hoike maopopo mao). ia v hooia mai aiia i akea i ko ka raea kakau o Ke 0!a o Hawaii hemahema o ka huli ole e hoike mau aku i ka oiaio. E kono ia aku ai kela ame .keU, noonoo ake kaulike o ko kauaka kuokoa e haawi aku i oi»U> hookelo ewaewa ole; o ke kuianA hUi-. ole, a e olelo maopopo ae ai; aoie e hihnai hou ia na, a'o h<)}o haloka a i ole kalaiama a ka mea kakau o Ke Ola o Hawaii a nae kou* |K>hai, 6. O kekahi nohoi o Eliwai hopkaiu palia iwaena o na kft&aka Aiuerika i kue aku i n& rula aiakai a Ju> aupuni_e hooponopono ana i ns mea aii AoLe o Eliwai he mea kue i na ruLi alakai a ke aupuni e hooponoi»ono ftna i na mea ai. "He apono ole o Eliwai i ke kaulike ole o na mk a ke o na moa 8ī 0 Hawaii nei." .. * Eia iho ke kalohe o keia poe e hoiko ia aku nei, a i laivc ia i haawina kuh e nu wukemuhi p ka pohai o Kauka Heymōnd, e a'o aku ai i ka lehulehu i wahi e manao ia pai ai. ! Ua like ka Eliwai i hana ai; ijie ka lakou nei. E nana JKu<?ko£ o jAug. 23, 1918, kolamu eii.hi, aoao' 'ekolu a malalo o ke poo i JfcCandless ame kekahi |>oe e ae." l(Ma ka manaopepa mai <> ka Hoinolulu Star-Bulletin Āug. '18.) ( | A no ka mea; I ka lAug. i loaa aku ai i tXiss al Federala he elima [nunui o Nu loka ua i ; Imea ai a o: aku mamua b ka nui a ina rula kauj[jale a ke komiaina no ka nui kupono e hoahu ai. A eia ua mau hokele nei i ka Hokele Imperiala ; h® hotele i'ona ia e ka hui Greenlv Sc[uare Hotele, ka Waldorf-Astoria, MeAlpine, ke !ciaridge, ka hale aina Savarin # a ime ka haleaina o ke alanui elim^. Ua hooi'aio maoli ae no o 6tto Stack, ka lima nui o ka Hotele Imperiala me keia inau olelo maopopo loa o ka hewa. <{ IJa makou i ka hoahu ana a nui loa ke kopaa. aka, ua manao nae makou, mamuli o ka haawi .ana aku i hoike oiaio, e hoike ana ua 01 aku ka mea i loaa ia makou, e hoike mai ana la ka luuahooponopono o na mea ai ia makou, i ka mea e hana aku ai me ke koena. Ma kahi'o ka hana ana mai pela, ua olelo mai la lakou, "aole e pono e oi wale aku ka makou, a kau mai la i ka hoopai." Ke hooia liou nei lakou e apono ana no i na rula a ke komiaina o na mea ai, a no ka mea, ua ike' maopopo no lakou, e like no me/ka ike i loaa i na po<? e ae; me na manao kuokoa, kaulike, a hoopono'* he poe alumi maoli ua mau ona hotele ala, M A wahi a lnkou i lioike ao tift kue makoū i na rula hooponopono !!io i.ti noonoo mua ole a i mea e kakoo aku ai i ka luna hooponopono meaai a me kona mau loina. j Ua hauoli makou, (ua mau ona hotde ala) ma na hookupu a ma-

k<»u i sians aku a' ! *&* kfi'a a ro<? ka Y. 31. C, A. A'olaik, uie keia i*iau mea i h#i' ia «ku U; ehiki ai i ka fchttkS& ke kaupaoim mai o ka «UUŪ w kkiil JXUIU IUAUS,U V W.U. X im* v kul* oku ui ia oukuu^ ka manao ia i ai o ko oukou mau manao e kue 14 EHwai, a e apono aku ia Kauia ' r ' *-*!P RaTmond. * , Ht hiki loa tet i|ie i]iu^ s jt3| īii> e ku iufca heluhelu po iho ai; a mai i iiina^ H««ha ka like 0 ka nei pvel ® AmeHka i huna ai ka Miwal? Oiai; JU« jĒ^|f poe 008 howi« &u 1 kko. .aīl w«hi « uele iii p k&, le-haleliu ialiwaho ae* 0 ug mau ,h&t<^ A e Uko mau hoi ka jsx: 0 £|mL mai aua i u» mau' loaa mau no ka laV-*u , A.<(L ai hoi ma la hana iui a lako^^T nele inaoli ai kahi i^_sQg i nei wa 0 J:a paniia. *** #3 Xo ua^k^aāi aei aohoi oukou: aj ina oukou^ uoonoo pouo .!%> loaa^ ka oukou ohh.l ewaewa ole; j Oi ke kupono mamua 0 ka Trent (Kalena) i fiaawi &i ijBB appno no ia hana & Eliwai, a, A hui pu me ko heeuahema wale i ke. kakoeL oa ona aie «upuni, ke ke'a yjg||jy ka Y. M. 0. A. ' Ma ka mahele no ko Eliyai hemahema i %tf&a' ke akti nei Jhe pai; aka, ē ē" hKt' Wogs§L aku ka oiaio. Ua olelo 0 naaoao/' 0 ke kanaka pipi keiki ua haawi oia 1 wa kaua i huina bo«* aliptft»f. w " "no ka niAaū ia he ninau ia Eliwai* e !aa la hanai pīpi o ; Halhia, "amē kilna ma Waianae, Waimalu ,mta Ewa, Waikane ma iSofau mokupuni o Oa*hTi nel, a ttxe haTpP? ahiwi 0 Tfona, a me kai mā kupuni o Hawaii. ' Ma ka hoike i loaa mai 1 kou « «liwai o ŌSWI a he 400 tt)ai Kōpa m& pēhi' !a, a hoolHo ia 4tkti ma kou nei mau no ana aku i ka khulehu 1 ka maf. Mki ak« la i p'au. " Nolaila, iloko o ke.ia 'lōWpipi J Ti pepēhi ia « ETmaf i torffifc2S& i hala ua Sa»i kn Mria '!><sna" v £m-j pttāf) a ina i* 1 olelo 'ia ua lawe % n& l»ona ma 0 kēīa ala,"ttLa ke'ifea Ma'k?! $50.00 o ka hona aupuM' %oofeīi/ ākiU W dala 'a i hooHlo aku iax i ka 'makaiHkii hala bona aupttfit* bET Ba mlfce!e teia* e p3i ana" 1 matt*olēl6 ke!īa. ' Eia naie o ka makeimāke "olelo no na pipl keiki, a ke mai nei hoi kakou Uia ka Ukē ana tio l#l'a r ipcft pipi ntfntii. Alaila*. Hē ©Ma hoi an e E§" Ola o Hawaii ame ko kumu kea'ka" a we na 61afo"

Ileliu- 1 ' a ii<> i laiki 1 I ]<hu*i «ku e pooi o k a* o iho; polo-p(-noi: it i k«.j ln »ni, 'H'ii )ii, II oilift īni--0 keia .'i o nn MiOOUO na poe wa e r»i ak». j dala, la poe e liiki 1 a ka ■ fco poia ae ' i ai iiu o uiaca Elib i ke ir-Bul-liahi o , 1918/ ilalo o "Link roas." iu mea o Poe, .00 uo le ai o .(ona) ukou 6 nei ko ma ia Im. h.ua no ao De)u aao >lolei i akila i la, ua e $220 iku la: )ho pokau~i lawaii oike ae e puka minanupepa hooala)manao Alii a kekahi

o na i koiao ma ua kolamu o <ia »ui>epa al«. Mn kc* ano o laua kekalii o ua i haawi ī ke kokua ana i na liaun i- liHiiwi al no ko ka aiua pjakiiii laiiukila iutt ki'ia kaua uui 0 k« uo u(?i, h okw inalielo lioi u lakou nr.i ii inakiiwelawi'la loa nei iu Eliwai no ka haua ole, A ma ua inahele ala, i ike Lho ai kou mea kakau he $1000.00 a E!ūrai a he $l00 & .00 nohoi ka ke_ alii. pehea īa 1a e ka mea kakau o K<; 01 a o e haalele aua pah<t ne 1 i ko Kauka o īllupulakun, u *.• liooi aku ana oe ikaika ma na kolanui o K<- Ola o Ilnwaii. 1«; «'o aku i ka lehuleha o ke Tc>*it<»ri o lluwaii. iioi, o ua olelo a pau loa au i a'o aku ui ma ua koUmu p Ke Ola o Ilawaii, mai mua mai e kue aua ia Eliwai; aole ho pololei oia mau a ke mihi nui loa nei oe uo ia jfiaif olelo. Ke hooia pu nei maua ine ke kahuna o ka papa a ku-a-u-au; aole maua e a'o hoopunipuni hou aku ana i ka lehulehu o keia Teritori, a ke hooia pu aku nei o na olelo i hoopuka ia ma Ke-Ola o Hawaii. .E olelo ana he kue' o R. H. Trent (Kalena) ia' Eliwai no ke kue o Eliwai i ke komiaina o na mea ai; aolo he pololei oia mau olelo o ka ke Kuokoa ka pololei, ua kuhihewa au.» Ke hoopaa nei ia .maua iho e hoopau i ke kakoo ana i ke kauka, ma ke ano he Elele na ka aoao Demokalaka; a ke a'o aku nei maua i ka lehulehu e hoopau i ka noonoo ana no ke Kauka. Ke hooia pu aku nei maua: Ua maopopo ia maua na aoao apau o holo Elele nei ke Kauka, ua pulapu ia ka lehulehu i kela kiloi oihana mai ke Kiaaina mai i pau. A ke hooia pu nei maua oia mau no kela ano hoa aloha .o laua nei; a ua huipu me na mahiko, a ua hana he kanawai e hoopau loa ana' i ka mahelehele hou"ia"o na aina aupuni i mau home liookuonoono. E hoilioi ia ana na aina aupuni iloko o ke aupuni Federala e like w> me ka ua kauka ala i hoike ae ' ai iloko o na nupepa o Ililo, liao kuhia» ka', ' I*&xm $ Āaieiīka. Ma keia ke pu nei maua, o na olelo o ka haiolelo a ka Alii Kalanianaole i hoike ia ma ka Hoku o Hawaii o Sept. 5, 1918, ua pololei loa ia. A ina oukou e hooloh« ole mai ana i keia, u nele ana oukou i na aina e noho ai oukou e hele ana kela a hooko i ka makemake o ua hoaloha nei ona, a me kona manao ponoi yo na aina aupuui o ke. Teritori o Hawaii nei ? a nele loa oukou i ka aina ole. E hoomaka ana ka halawai hapamakahiki o ka Skalesia o le*u Kri»to o ka poe hoano o na la hope nei i ka hora 7 p>. m. o ke aTiiahi o ka Poalima o keia pule ae a e pau ana ike ahiahi Lapule. Ke kono ia aku nei na maka>naka ame na hoaloha ame ka lehulehu no apau e naue ae i ka polea o Halaii.