Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 49, 6 December 1918 — HE MOOLELO NANI -NOVELOLETA A I OLE Ka Ui Mahope o Kana Mea i Aloha A A ME -HONE-Ka Moi o ke Dala i Hoopaaia mai Kahi Mokupuni Roseriga [ARTICLE]

HE MOOLELO NANI -NOVELOLETA A I OLE Ka Ui Mahope o Kana Mea i Aloha A A ME -HONEKa Moi o ke Dala i Hoopaaia mai Kahi Mokupuni Roseriga

I . Oūi 110 ka wa o ua Kauaa i ike ia aku ui i ke kki ana iho uo keia iiiau ieo hui'O o na me ko laua ike pu aQa iho i ka pii ana ae 0 uei kiiio kanaka ma ke komulaau £ ili kokoke ma iaua ma ka pani puka aniāui a iaua e nana aku nei 1 uu knuaka iloko o ka malamalaina 0 ke ahi e hoopuni ana i ko laua k.aiu-iu aioiiu. A o ua juea kiuo kanaka wiwo ole la, oia uo ka kakou opio koa wiwo ole ke Kaainela opio Maeao. No ka iaia i hoea aku ai i ke wes kiu o »a nei, kahi kupono hoi iaia ke k uiho ua palepale ae la oia i ke lalaau mē ke kahea pu ana aku i na Kauna e makaala mai 1 ke kaula i kona wa e hoolei aku ai, oia ka na Kaiiua i hoike aku ai i ko laua hoopakele, ua makaukau laua c like tne kanā kauftha. Oia ka ua Kadinela opio nei i popo ae ia i ke kaula iloko o kona li--1)18, ame ka ikaika i»ui i hoolei poīolei aku ai nō kahi o na Kauna e

kiei iho ana, a iloko o ka manawa pokolo, pa mai la ke poo o ke kaula i na Kauna. Me ke kauoha pu apa akii o ke Kadiriela opio e hoopaa i kē poo o ke kaula ma kasl jiaa, a ua iiooko m&i ī/i h "s:a* T H '-pBi' aolp ke "Kaiiinela npio I hoohakalia iho, aka, me ka «leu nui oia i pii aku ai a hui me na Kauna iloko o ka leo huro o na kanaka e hoowawaio mau ana no keia inau hana koa lua ole a ua opio nei. - I ka wa i hui ai iia Kauinela opio uei mo na Kauna' he wa ia e hoopiha ia ana na mea apau me ka pihoihoi mii, oiai, aia na alelo manamana weliweli o ke ahi ke hookokoke loa mai la i ko lakou wahi e ku ana. E paio atyi hoi mawaena o ke ola ame ka make, ka mea hoi nana i hoomaule i ke Kauna wahine Rupo no kona moni nui loa ana i ka uahi. A ua Kadinela opio nei hoi'i kamailio aku ai i nā Kauna, me na wahi huaoleio hoolana liuku mo ka leo malie a pihoihoi olp. ■ ' " - "E hoolana i ko olua manao e na aKuna aloha, no ka mea, ua makaukau ke alahele no ko olua pakele. "Aole puai wahi leo mai ke Kauna MatSleta jbdai, Icona helehelena ya hele a haikea i huipu hoi rae ka waiho a maule mai 3 kana wahine. Aole loa e hiki iaia ke hoomaoopo «i kana mea e ha■ui ai. A ka kakou Kadinela opio ftfacao no nae i hoopaa aku ai i ke iaūla ma ke kino o ke Kauna vaMne me kē kali ole, a iloko o lia :ninute 'pokole, aia ke Kauna waliiiie T?upo ke liopkuku ia ala. a na lim» lioi 'i holo mai ai 110 tahi o ke "kino o ke Kauua wahiue, > iloko o kn manawa pokole, ain na (Kauna waiiiiK? nei u« kaawale iku ta niai ko laua IToiue Kakela iku nie ka maalahi, a pela no hoi b -Kauna nfilota, a i ka p-ikele mn o na Kauna, ua )ini aku la ua Kadinela opio nei i koua wahi e pakele ai. No ka mea, i ka wa i kaawale aku ai o na Kaunu, oia no ka wa o ke ahi i holapu ae ai ia loko t> na wahi a ua Kadinela oio nei e «iaii.Ho nei no oia e hemo aku :< no ia uiea i liuki u\ai lu oia i so kauln a hofa aKv la oia taa ka aoao o ka lauai, a uialaila oia i lioopau iho ai i ke kaula a iho aku

| lfi iw j ku awiwli' 6 nal Uokooa jH>Vdle līo-1 I ko o ka Inna o'' tiīloto o Mn. ku kurv. A pa Kfttt|a hoi i kaueha ,if ai i na k«riftVB € Inwe tn 4kti ko laim ō ko )#ua alo. . A be ui«a oi»io, $il %adine!a or«io iK-i imua n na e I)Vp{ ine ko lana makemake, a ua iuhu Kauna- nei hoi i apb iotff" ai v ua KadiiMila opio nei ma & a!oha pumehana, ame na olelo I&oomaii:ai l*e jnii a kua i papahi pu ihō ai malmm o ua opio noi, ma fecs atio niii k<"i I.Hiii hoopakeln, mfl ka hiVi ole Jw>i i ua mau KaHoa nei kfl hooitisoj[>o|>o tiiai o ke kttnivka opio ii" ii huia i «i<* nt«a «i i Vo laua rnau ola, a laua hot i huli ai 110 ka makana n laua i manao ai o haawl aka iaia,.aio ka niea, un heln ka. helehelenn o ua Kadinp)a opio nei a ponli pu i' ka haeleelp o ka uahi, a ma ka iole wale no o ua Kadinela opio n#>i i ike ia ai he haumana oia no ka Halekula o na mea ike akeakaiiiai. O kei& ike, ua loaa koke no i k( Kauna, eia nae, aole oia i ninau! aku, a huipu iho hoi me kona mi-l namina i ko laua home kakela e| hami ia ana e mi alelo manamana ( 0 ke ahi, ua hoopilihua loa ia kona noonoo. 'a pela no hoi me ke Kauua wahine Rupo, e mili wale ana uo i. na owili lauoho aeae loloa o ke Kadinela opio, A na hoakula hoi o ua Kadinela opio noi i hooa ■yu mai ai malaila a hoopuni ae la 1 ko hikou hoakula e noho pu aua .rue? ke Kauna wahine me na leo iiuro. A lakou hoi apau i huli hoi aku ai no ko lakou home imi naauao uo ka hooluoiu ana oo ke koeua o ia wanaao iloko o na leo mahalo o ua kumu uo ua Kadi#ela nei no kona hoopakela. an'a 1 Vekahi mau mea kiekie a koikoi ke kulanakauhale o Milana, mau leo mahalo apau e'*|oĒs|ki iā aku nei maluiiā o opio Maeao nei, aole* ia i : »ea hona e haa%o iho la ia mau ona %&am& j~siha nie i'e \ Xu un Jvuiiīiii hpi]jug£Jm laua niau kauwa lakou i haalele i ke Kaltt|a i o ke kakela a hiki i ka 0 Aa'mai o i»a kukuna o ka la o ke~]f|kahiaka nui. Akahi no lakou a iho i ke kahua pauahi iloko o kona mau kioliiona hoomanao waldhia, no ka mea ; ua anai lilo i uiea ole. E laa hoi kona mau paia hiolo nohaha e waiho mokaki niai ana, o'iai hoi kekghi hapa i hiola aku iloko o ka hohonu o ka muliwai uani o Oloua. A ke nana aku i ua honie kakela nani nei o ka mea nona keia moolelo. Auwe! tJa hala kona mau la nani ame kona mau puoa ua lilo oia i puulehu malalo o na manao kakauha o ka enemi, aka, aole loa lie mea i maopopo i keia mau hana puuwai; eleele o ka haahaa loa r a he hookahi. wale no, oia no kela mau maka aloha o ka Mea Kiekie Loa ma ka Lani nana hoi e hoike 'ae i na niea nia kahi ma-hi i ke akea.. A ua hoi aku hoi na Kauna no kekahi o ko laua niau home nani iloko o ke kulanakauhale, me ko 'lana hoolaha pu ana ao hoi e haawi no laUa i haueri tausani dala ilaila i ka; mea nana e hooia mai ana i ka inea nana i plihi kolohe i ko laua iiome. 0 keia hoolahe n na Kaunā, ua kono aku ia i na mea apuu e imi a e huli, eia nae aoJc he-Keiokahi o lakou i hnlawai me na ulia Inki. o ka halawai ana nio ka piuiwai olwlo, a ahai pu ae hoi i ka nlnkana 'ā na Kamia i hjiiiwī ai i ka mea e loaa aua. Eia iuio, 010 no ka nole ana a hoopaii wale kokahi poo i ka huli ana, akn, ua hooniaii aku no lakou i Jka huli ana. mo kol.-i ake no iloko o Takou o liiwo haiihoo ae i koia makana i lilo maoli ā pulakaumafca no lakou. Nolatla ? i ka piha ana o ka liookahi mahina mni ka JpO mai o ke kakola i pan ai i k<f ahj, ua hoomakaia ae la ana i kakela liou uut kahi m o 'ke kakela i*nia i ku :ai; a ho ti% ]jpi kona knlann a|vau tue k;\hiko. O leia q U a kannn o Ka-

flelā aloha i ualo aku. o ia ka mea' nana i hookomo aku ia lana iloko 0 kekhi aie ui kunhewa o Kkolnhaj)ahu niiliona mawaho ne o nd dala ihih' im wni\vni annu i lonn ia laun. ; Aole loa laua i hoomafiprtpo' jki 1 keifl inea a hikl wale i kfl wa i f)aa ai ke kahua o kē kakela hoii i ka iianaia- akahi no lana « ikt e pokole ana ko laua waihona. Oia ka laua i noonoo iho' ai 1 k§Lhi' o ke dala e hiki ai ke hoolawa i keia lilo nui hewahewa i ole ai o konio i ka aie kiiapapanui. A hooho!o ihn la laun e honmia nku i let«'i ko laujr makunkane hanauna k<- TOidinol« elemakule Mnono, nrt ke itoi tum akn i kona oluolu nra oko K«iniii wahine Hupo la no ka huawi ana mai i na kokiia. TTa ho--ouf!a ia ka leta a ua Toaa aku i ke

Kadinela Maeao. I ka loaa ana aku o kela leta-i ke Kadinela elemakule e hoakaka ana i ko laua poino ?mo ko laua noi ana'ku i kann kokua ana tnai he mea e ka piena o ua elemakule nei. Me kona hoole pu ana iho } aole loa oia e liaawi i hookahi kenf:ta ke kokua ana ia laua, oiai, ua hana uial laua i kekahi hana ino loa i kana nioouna, a o ka uiea hoi noiia keia moolelo; a i mea e a'oia ai -la.ua,. he mea pono e nele laua i na kokua mai ia ia a&u, O keia leta a ua mau Kauoa nei, »u waiho loa aku ua Kadinela a-oo nei imua o kana, mau moopuna (na baronaJ. T ka wa i ike ai o Yelbletā i ka poino o kona mau makua nana i hoauwana iaia, a i hoomainoino bo'hoi i kana mea 'loha; he mea e kona. kauaiaha ! Ala mai la Uoko ona ka hooiiiaiuio ana no ka Home Kakela i pau i ke ahi, ka hoine hoi i mai ai oia; kahi hoij n.-ina i hiipoi iaia i kona mau lal opiopio; a o kāhi hoi nāna i ha-| wele mua iho iaia i na la kikoni hoeha iili ake aloha. No keia mau haawina ehaeha .i loaa i ua Vololeta nei-, uwp iho la oia me ka naau -welenia. lS"o ka mea, ua kapue jie la oia i na m~anao inaina no kona rria u©aku&, a kanu iho la i ke āiwiino, o ke aloha no laua iloko o konii puuwaī. līone hoi ka'Baronk Kalola Mazini, aole loa oia i maopoo iki "i na hiohiona kaumaha o kana Veloleta;. Xo ka mea, aole loa o "Veloleta i hoike iki akli i ka leta a 1 kona mau makua i hoouna mai ail i kupunakane a hiki i ka wa! i ninau okoa aku ai ua Barona nei i kana wahine i ke kumu o koiiai pilikaumaha ana. Eia nae, aole uol oia i hoike aku a hiki wale i koiial wa i noi okoa aku iua Barona' nei e hoohiki mua aku imua ona no ka hooko ana mai i kana mea e noi aku ai. 0 keia noi no nae a ua Veloleaa nei: ua lilo ia i mea pahaohao no ua Barona nei. Aka f ūa ae okoa aku no oia i ka manao o kaua wahine, malia paha,-he mea ia e nalohia aku ai na manao kaumaha mai kana aloha ne. J?"o keia ae oluolu ana aku o ua Barona nei, oia ka Veloleta i haawi aku ai i ka ieta a na kana kane, a, ua Baroua nei hoi i heluhelu iho ai i na manao o loko ine ke akahele. I |kona ike ana i ke noi a na kauna i jko laua kupunakane no ka ekoluhapaha miliona uala; u a oki-pu iho la kana heluhelu ana a kaulouo aku la kona maka maluna o kana wabine m e ka pane aua aku i keia ma„ wahi olelo uuku i awiliia me ke aloha kuio: (Aole i pau.)