Ke Aloha Aina, Volume XXXIV, Number 4, 1 February 1919 — KA MOOLELO KU I KA WALOHIA O KA HOOHIOLO IA ANA O KA Papu Suma-na O KE AUPUNI O AMERIKA, A I OLE IA, O KA Poka Mua Loa O KE KUKALA KAUA NO KA WEHE ANA I KE Kaua Huliamahi O KA AKAU, AME KA HEMA. [ARTICLE]

KA MOOLELO KU I KA WALOHIA O KA HOOHIOLO IA ANA O KA Papu Suma-na O KE AUPUNI O AMERIKA, A I OLE IA, O KA Poka Mua Loa O KE KUKALA KAUA NO KA WEHE ANA I KE Kaua Huliamahi O KA AKAU, AME KA HEMA.

Ua lfooko ia akn'ia kauoha e kona mau koa.A 'oloWaa in aku la iloko o kai W kaifiaiwalhimāmaono mau lalela pniuh*; n o ria pafeti pan<la i uahnha, kakaikahi t> waiho an& o lakou ilio na palm i koo. Oia kana "i §aawi aku *? : i kana kauoha hopi» no ik p P®ni ttk« i na pani had o ko pauda. a f Koomamaio maillaila mai, Oiai ke ahi e a 4na ia«oko o ua kwua ala, . He kanakolukiinunuawn hora k«ia ku ana a u» koa. rap ka ao«o 'o ijw ke kōmo 'wahi . . i /

pa]>atj,palenii ole i ko lakou amu opu^ a u& ne!e PU \oi i ke koiuo wahi wai. U* iuki ke ikt) ukJpano 4 ku ** koa, aole w 4 le kn Uo ke kau» uia k a l*w a pon„ ok- llje na makaukau, aka, ua pauan iho ko lapU&ia, manmU j) ka uele i iako ai, no keia w£u, hor a loihi maoIL \* ku mai la hoi ia ma.u J>iJikia e ae, e laa ka a mai a ke nhi i ka papu, i oi» aku hoi ka hapena weliw<f|i ioa aole kela nooiwo eleu Mekia ma ana o na barelft pauda ole - * liih la ka niiiu .oia ■ mati lmrt'la ipaa a loaa pono mai i ke ahi, ho p u - I hihihi lfe o|elo ae, e loaa aua ha ahailono mai waena ae o lakou. Uu I ike pu ia aku hoi .ua paia iielelei o iPapa Sama-»a e waiho mokaki ana |i ka honua. Na keia nele o lakou i na lako ai, Ua hoike amaka mai ko lakou mau Mohiona i ke kulaua nawaliuali maoli. A i ka hoomaopopo aku, kc hala hou he la, he poe make wale nc lakou i ka pololi a ka ai. lle mau mii)ute pokole wale ue ma ia hope iho, 1 hoea mai ai ka a ana a ke ahi me ka ikaika 1 ke keena pauda, ma kahi e waihōkana <. na pahu pauda nahaha i A pela i lilo ai i pūlu pulu ahi, a lioopaliu ia ae ta o Papu Sama-ua. E lele liilii ana na pukuniahi, r puehu ana me he mau apana pepa ala na pohaku uinihapa, a me ni< apana i o a ianeij a ua likf ka nei' 'Oia" hoohakui ana ae, me ke kahi olai ikāika loaj Xa ia nei i lioomaueue ae i kt kulauakaūliale holookoa o Charles ton, a o keia iho la kekahi o ua ws loa i loaa ia Mekia Enekona; oiai oia e ike pono aku ■ kona mau koa.ma ka aoao o na pu niahi e pueEu liilii ana me he apa na pepa ala. He hooia hoi ia ana e ike poiK nei, e kopo ia mai ana i kahi ni.'u r hora wale ndi koe, e ha pai la mal ai ka olelo hooholo o k; mauawa, e haawipio aku oia a mi kona mau wahi koa kakaikahi i ko< Ulo la. A e haawi aku hoi i ka lanakih no kenelala Buregada ; a ke loaa i: hopeua pelaj q ke kukala ' ia ama aku nohoi ia iioko o ko iu mokuuiua huiia uiau palēna, ua ha ūlepio iho oia malalo o ko ka bemt keuelala. Eia aae, aole no ia he mea no Me ia Enekona e hilahila ai, oiai, iu paa aku oia i ka hanohano o ko k: akau papu, eha mai q ko ks hema, me fe>na nele pu i na kokm mai ke aupuni maī ma o na moki ala 6 ku wale mai la no i aho o k< awa me ka hoohanao ole ia. Eia nae, o na wahi ko£ kakaikah i koe iho, ua mahunehun< raai lakou, me ka keia pololv a m( ke o ka keena waiho >pauda. OiKkahi o na hiona weliweli loa, o ka holo hele o na koa i pav mai la na lauoho, anie nu lolt\ 1 kahi a na kapu wai, e" hooma-u ai 1 keia wdfiF nui. A e kāhea ana lakou Mekia A Enekona, "e kupaa mah'ope o k9 : hookahiko a hiki i ka make ana.' a oia ka ua Mekia wiwoole ala f nana ih'i i kona īuau koa me ku n.iat» pilihua o ke aloha kauaka oiaio E iho aku ana ka la e napoo i ka ilikai ia manawa, ua ike ia aku lfl kekahi waapa i ka pili ana mai ka aoao.o Papu Sama-ua, a |>ii m»i la k&kahi kanaka opiopio kulana hiehie. ka hiiiuuka keokeo i naku ia ma ka welau o kana pahikaua. He mau minute helu no ana i pii mai la, ua komo la oii iioko o Papu Sama-na, a o ke alii* koa mua loa ana i hui aku ai me kona,kuhihtnva n\n. o Mokiu Knekon:i t»o o l.nt«wrta Davis. i oia kana i pnne aku ai» w Fa maTcen\ake Hfoa au e ike ia Mekia wahi t> ua aliikefo*spt ata aku ai; me ka hoolaun* aku no iaia iho. o Wigfall i ho» «ma ia mai nei e Birigedia Kenelala Bufegada, Sv aOle awi o onkon ike, ua haule ia ko'oukou W i ka j*t>!a ouleon e j>ono ai e hoopau i ke kaua ana, a e liaawipio nvai? rt Aole! Aofe loa polaH Aole i Siaule ko makon hae," Vn~hv « Lutauela T>HTis i 'wwie ak\i ai, "K Hele

mai uaaanei, a tvike pouo no oc, 1 no ko mokou hae aloha ;ke kaa mjii i 1r nia ke j)oomuku o kela latfu/* ' "īhh pela, <? hoopau i kc, kaua ana," wahi a ~KenelaLa Wigfall. ' 'Em ka hainakii kookeo, u o kokahi o 'ouknu ko ku aku iluna u ke kuhua o ka pahu hae, a hai aku i ke pāpu m a ie koani ana aku," "A ke ike mai lakou, ua maopopo loa, e hooki auaw«i lakou i ka hooinau ana mai i keJtipoka ai>a inai ai ia papu Sama-na .n«i, oiai, ■ he honilona ia a oukow e.lwi aku, aiia no ka hoopau ana ac i keia ka.ua aiiii, "O kou wahi aku ia o ka haiia aku, aolo o ko mnkou," wahi huu a Lutanela Davis. tJa pii aku la ua K euelala kipi iiei! iluua 0 kahi e ku aiia o ka pahuhae, a lae kona hainaka ponoi i hakii ia ma kana pahikaua, i koaniani aku ai oia- i ka papu Moletea, me ka lioomait ana i na minute apau. Eia nae, ua ki hopmau mai la, xio ua mau papu eha ala o 'ka,' hema i kahi a ua Kenelala aia e ku nei, a kowali aku 1 kona hainaka, a he ekolu mau poka i haulf kokoke loa mai i kahi a ua e ku una. Jf»oiaila, maiuuli o keia ike ana ilio la o ua aliikoa nei i keia mau haua e noke mau ia mai nei uo i ke ( ki hooiuau uitt ia, wahi, i haaleie koke aku ai ua aliikoa alp i kahi aua e ku ana, ( a lelt;. mai la ila.lt> me ka hoopuka puana ae. ; "iie keu hoi kela a kfl pwi apiki nui wale ? i ko lakou ki hoomau mai ia'u, līe ?ke ole uui īuai i«si paha i ka'u liae keokeo i hoike : ike uei?" ■ .■/■ . "Pololei,io hoi kau, iu? o kau i olelo mai uei, a o kek|ihs o makou ma kena wahi, iim ina%e kahiko, i ka poka mua no i kiuohi," wahi a kekahi koa i pane aku ai * ua aliikoa ala. . il«a nee, he keu aku a kja apiki a ine ka minamina pu, i ka pakele mahiine ana inai o kou ola i ka poka no o ka oukou mau p\i ponoi, ri i na ua wehiwelu liilii loa oe, Eia •»» nae, lie ksu noh.oi ko lakou hema heīua maoli i ke mamuli o kou ku ole ana mai uei s make," walii a kekahi koa okoa aku A9lfi.no lie paue a ua aliiUoa

®la uo ia niau olelo a koa t> PAp u $a<UMr»a;.eia we, uV« ojtouom u uo ka w®la oia muu olelo 1 pebi ia aku, a r limpu ia aku uie ka pololei uiaili, raai mafee io oia, ina i pololeu ke' - ti ta ana mai. Oia ka ko Pap» c leaikai nej .i q uti ko& uei, ame. ke iula»s o ka niea i hoka i hoomaloeloe wale kc ai no oia, a nana pouo mai la i ha koa na laua oia i panp aku, "Auhea ō Mekia Enekona?" wahi a ke kenelala kipi. "Eiaku ke pii maila," waki a, kekahi 100 i pane koke uuii" iii uo. . Huli ae la ua aliikoa ala a ike aku la i ka Kekia t> pii )nai ana pjlne «ku la oia. "Owau o Kenelala Wigfa]] ; eiu au malalo o ke kauoha a BirigediaBuregada, Ma na kumu hea la oe e liaawipio mai ai i keia papu ?" f< Ua lohe a kamaaina o Buregaaa i oa kmnu a'u i hai niua aku ai,'* wahi a Enokoua. "Ina pela, alaila, o keia pāpu, ua Klo pio tnakou, w walii hou a ut*. Wigfall ala, a huli ae la oiu a hoi akn hi no kona waapa, Ke Lapalua liora ili•.> oia inauāwa, <ia iīfc hou iii ak'-i kekalii waapa e liola. mai no papu Sa-ma-na, ua holo mai ua waapa ala, a pili mai la l ma keia aoao a komo [6a inai la na poe/o u'a waapa ala no papu Samana. ' 0 lakem keia poe: Mekia Lee, P. Mileā, Senetoa Okeatnut," , it; A. Pryor, o kda poe a pau a kakoxi e Ike mai la, o lakou no'k ūVaH pono'i o Birigeuia Kenelala BuTegada/ '