Ke Aloha Aina, Volume XXXIV, Number 5, 8 February 1919 — KA MOOLELO KU I KA WALOHIA O KA HOOHIOLO IA ANA O KA Papu Suma-na O KE AUPUNI O AMERIKA, A I OLE IA, O KA Poka Mua Loa O KE KUKALA KAUA NO KA WEHE ANA I KE Kaua Huliamahi O KA AKAU AME KA HEMA. [ARTICLE]

KA MOOLELO KU I KA WALOHIA O KA HOOHIOLO IA ANA O KA Papu Suma-na O KE AUPUNI O AMERIKA, A I OLE IA, O KA Poka Mua Loa O KE KUKALA KAUA NO KA WEHE ANA I KE Kaua Huliamahi O KA AKAU AME KA HEMA.

L'a hui aku o Euekona ia lakou i ka hiki ana mai o Keneiaia W igial! iinua ona, a nana i lawo aku na kauoha no na mea o pili ana i ka haawipio, ina e ae ia mai ana kana mau kumu i noi aku ai. ffi ffl ffl ffi ffl ffl

Oia ka wa i pane mai ai o ua jinau ukali ala. "Aole loa he k'uleana iki o Kenelaia Wigfall i laweiawe ai i kahi hana e like pela; a aole no oia i hoouna ia |inai e Buregada iio ka kwp ana |inai i kana kauoha no ka hoojpouopono 1 keia ffl ; jfflA oia ka Mekia Enekpna i pa|]je hou aku ai, i ua raau eleie jlawekauoha ala "e haalele iho .ana au a me ko'u mau koa i ka 'papu Sama-na nei, ke ae ja la|kou e hoihoi i ko lakou mau mokuaina, a i ke awa hoi o Nu jloka. !! kuu makemake nui/' wa-i a Enekoiia i lioomau aku ai. "I ka wa a makou e makaukau ai e haaleie iho i ka papu nei, ua ake nui au, e haawi mai na papu o ka hema nei i na pu alolia l)i: Kanalima no ka hanohanohano o ka hae kahiko." Molaila; i ka pau ana o keia mau kukai kamailio an i haaleie ilio ai ua mau ukali Ia o ke Kenelala o ka Hema, a hoi poiolei nui aku la no'ka papu Moietea, kahi a Birigedia Kenelalala Buregada e hoomanawanui mai ana, e ake, o ka lohe i kahi lono hooliauoli, mai kona mau ukali aku. Pela i hoi aku ai ua mau elele ala a hai ia Buregada. ua haawi mai oia i kon e, no l<a hookuu ana aku ia Mefili Enekona ame kona mau koa, e hoi nō ko lakou mau wahi iho. ffi ffi ffl 21Ua hoole nae oia, aole e haawi i ke kipu aloha ana i ka hae aupuni o ka akau (the old llag) oiai, walii ana, eia lakou malalo o ka hae hou o na Mokuaina Hui o ka Hema. Nolaila, p ka la 14, o Apenla, a he la Sabati ua la ala; ua hoouna mai la o Birigedia Kenelala Buregada i ka moku Isabela, no ka'lawe ana aku ia Mekia Enekona a me kona mau koa, i kekahi o na awakumoku kokoke i na Mokuaiiia o ka Akau. ffl ffl ffl oup- cmr Akau. - 1 ka wa i makaukau ai e haalele iho ua Mekia Alabati Enekona ala a me kona mau kia la Papu Sama-na; oia ka wa ī huki hou ia ae ai o ka hae aupum kaliiko iluna o ka pahu hae o ka papu; a ki la mai la e na papu eha oka hema. ffl ffl ffl ffl ffl fflNa pu aloha he kanalima, e like me ka ua Mekia A. Enekona ala i makemake ai no ka hanohano o ka hae kahiko. Ai ka pau ana, i huki hou ia iho ai i lalo. a lilo pio aku la o papu aupuni Sama«na, inā Mokuaina o ka Hema, . 0 keia kaua, a me na kulana pnne a Mekia A. Enekona, kā mea nana i hapai, a hookaulana ae i ka inoa o u Meki ala, a o ka mea hoi nana i hoakea loa a© ? a i hapai pu ae hoi i kona koa, a me ka'wiwoole i ko ke ao nei apau.

A pela i kaulana ai keia kaua! ia Mekia Alabati Enekona, "Ka ihaulehia ana o Papu Aupuni] |Sama-tia, a o ka poka mua loa |hoi no ka wehe aha i ke }caua ; huliaipahi kuloko b ka akau a i me ka Hema. 1 ' 0 ka la i haulepio ai o Papu >;jina-:.a i na hui o -'.a i.en.a, oia ka la uui piha hauoli loa o ko ka hema mau mokuaina, a ; he la hoi i mailani nui ia ibko o ka moolelo o keia kaua huliamahi o ka akau a me ka hema.

! " ! ;i iīiiki IoM hoi l;t ia i]o ri ; Jiinl.uitina <i 1.,-i liMua, i) ke kulana na ko lakou mau iuokuaiua; mu o na papu eha ala i ahai mua 10% ae ka laankila ina ke kahuakaua mua loa a na aoao a elua.

Ua hoomalamalama ia ae la na paia holookoa o ke kulanakauhale o ehai-leaion, i ka po aiia iho eha kukui he mau tausani. a e lele ana hoi na ahikao] ma na wahi like ole. j b iohe īa ana ka wawalo o na, leo e pa-ia-kuli ana i ka lewa; a e maki hele ana na pualikoa ma na alanui me he ala e ia i ke awakea, a e nakolokolo ana hoi ke awakumoku 1 ke kani paapaaina a ka leo ikuwa a na pukuniahi, he mau hanen. No ka haaheo ana i ka hua mua o ka lanakila, he hoike e hooia mai ana, ua eo ia lakou ka hanohano o ka lanakila, no ka wehe ana i ke kaua kuloko o ka aina.

A o ka inoa o Kenelala Buregada; oia ka huaolelo paanaau i hele a wālewaha i na heluna tausani ia mau hora o ka piha hauoli nui, hosana hele ana nia kela ame keia wahi, me ka piha haaheo nui o ka hauoli. Nolaila ; i ka wa a Mekia Alabati En%kona a me kona mau wahi kaena koa kakaikahi i koe iho i haalele aku ai i ka papu, ua kakau iho la 6ia i kana leta hoike pili %jhan& 1 keena poo. E hoike piha ana hoi ma ua leta ala i kona kulana piha e nee papa ana 'mai ta hoomaka ana mai, a hiki iho la i ka'haawipio ana. a o ua leta ala, ua hoouna pololei ia aku ia i ke kuhina kaua Kamerona i Wakinekona.

Penei e heluhelu ia ai ua leta ala, "0 ka hoouka kaua, pale a'u i hoouka ai me na papu eha 0 na mokuaina hui o ka hema i loko o ke awa kumoku o Charleston no na hol*a he kanakolukumamawālu, me ke kona al olel 1 na koa." v "Ua paa aku a hiki i ka wa i nahaha ai me kaupoku hale ole; o na p&nīhaofi ua alaa, a kiola liilii !a akū i kahie; o na pukuniahi ua īelē lliilii." j "0 ka lumi pauda ea ia ana [e ke ahi; o ka pa po"haku o ka ipapu, ua hanee ilalo a ili wai [like me ka honua, o ko kakou Imau moku manuwa iwaho o ke ;awa, aole he kokua mai laila 'mai." I "He hookahi pahu io pyaa Ipaakpi i ai maka ia, me ka palaoa ole, a ina epo ana ia. a ao a'e ia po, alaila, o ko.makou hopena, e pau īoa ana fka make wale ilio no i ka ka nui o ka paloli" Pela iho la au i aku ai i ke noi haawipio a Kenelala Bu-i-egada, uo ka papu aupuni Samana; e lilo aku inalalo o v kaj enemi. Nolaila ma ke ahiahii Sabati, Aperila umHcumamahaJ a me ia kulana iho la, i maki; aku ai makou iwMio me na wa- : hi- pono i koe ihO, a ki pu ae la au i ko kakou hae aupuni, me na pu aloha he kanalima." ! I ka wa i loaa, aku ai o keia leta i ke kuhina kaua i Wakinekona, o na hoomaikai he nui ka Peresidena Liuekona a tne ka ialiui kanaka o Amorika i haavyi ae ai no keia hai>a,)koa lua ole a ]Sīekia Alatiati ĒjiekT>na, ! Ua paliola mai lakoi ia Mekia Alabati Enekona, &.me kona mau koa kakaikalū i*Koe iho; no ua kaua pale o ka3 wiwoole ala i hoouka ia e lakou/ia lakou i hiki aku ai i \^ak\nw>na. (Aole i jp&u.)