Ke Aloha Aina, Volume XXXIV, Number 9, 8 March 1919 — KE KUAUHAU O KAMEHAMEHA IV, KAMEHAMEHA V, HE BILA KANAWAI MA KA AHAOLELO. [ARTICLE]

KE KUAUHAU O KAMEHAMEHA IV, KAMEHAMEHA V, HE BILA KANAWAI MA KA AHAOLELO.

Oa iiookouio ae nei ka lunamakaainana Amlnui?, lie bila kauawai 1

{hoomakaukau iu u A. G. ouh 4 iur iuw kuauhuu o K4imtilutuit)htt IV tuu< V. 11» ij(H>uiakttukau o A, G. 3d. īio Lcrtßoii i keia bila, i mea e ai ia ai xle luiakanawai o kt kakou xuau Alia, xaa mai oltlo iiooliolo • a no ka hoomaopoi>o ana i ka ip.ooielo kuauhau pololei o Hawaii ixei, : 1 ruea e mao.popo ai na aoao pololei, ma kekalii mau hiMa aiua e lawelawe ia nei i mua o na AK a No ka mea, he hookahi hapakolu ke kuleaua o Kamehaiueha IV" iloke o na aina i mahelehele ka makahiki 1848. 1 ka make aua o K«nn>km<.h t > IV, iloko o ka la 30 o Jfoyemabaj ; 1863, ua ili iho koua waiwai i kana wahine ; Quee» Euuna Kaleleonalani, a me kona kaikaiaa ponoi Kamehameha V aiae ke kaiinmlnno 0 laua ke kamaalii wahiue' Victoria Kamamalu. I ka make ana o Yictoria Kama«lalu, i ka la 29 o Mei, 1866, ua make kauohaole, ua ili mai koiia waiwai maluua o ka Kekuauaoa, elike m© ke kauawai. 1 ka 1868, ua make o ka Kuanaoa, i ka 'la 24 o Novemaba. I kona make ana aole no aua mau palapala kauoha nolaila, ua ili ka waiwai ia -Kamehameha V keiki ponoi a me ka hapa kaikuahiue oia o Ruth Keelikalaui.. Make o Kamohameha V i ka makahiki 18.72, i ka ia 11 o Dekemaba. 11*8 make kauohaole uo o Kaiuehaineha V, oia ka mea i lilo ai ia Ruth Keelikolaui, mai a Eutli Koelikolani mai ia Beruice Tauahi, aia ka waiwai e ike ia nei ku Biahop fistate, malalo o ka palapala kuuoha a Bernice Pauahi Bishop. O kekahi keia o na waiwai uui ma keia mau Teritori } 0 ke kupanaha kp nana oe i ka moolelo o keia poe alii j ua niake kauoha ole wale no keia poe, aia j»ai a hope loa, ia Mrs, Pauahi a ike ia auei h© palapalakauoha. Ka makou niau hoakaka pokoie e pili ana no keia waiwai. Ika ko aua o Kekuauaoa, ka makuakaiie ō Kamehaoueha IV, Kameha-

raehi V, Vittoria «Kniamahi, na ili mai km waiwai īh . Ka»nobaraeba kc keilei po«oi »> ■ KeknauaoaUa hooiiii o Kuth Mikolemi a n»f ltflikFjfnn o k»* īnianhon nn ka malinl. in .. ka vnitfßĪ. «« ba«l«* o Ttutb J na P n * lapaln i i:« •' Kpīlikolai'i. 0 ks Ah» Kwkie, 0 OWO «na, f«ote diui k'iioiuia i ka waiwai o Kekuaaoa. j U* kaihiiua o Kokuauaoa, aka, rm;!v' •' oin he mau niahma !njfboi>e m.r\ s i* mai iui jmake kau-.l ■ h « Ka»:rhsuidia !Y t i ku liiukr ;;uu v< Kauil'bttliH<ll:i \V t m Uoi li"ii īaai u Kuili 'K.H'iikuliani »• "inu wiiiwni. | lf«ia iko !« « wiuliu ut«i keia ««i--[wai A hiki i in. 0 k« niuiui, HIH( !n:i "lialiii <■ ko kii.kiiillU & Kfikuauav H • ttiauflO ttmkoti h« men poi > o ninhele ia keia w«iwai. ina f riifi(t«'iuakP nua ua feaim Vaīf(*ai i1" k,n:likf-. n inn ui ka alunu, aīiu';!. k;in..i'<v;u. 0 keka\i; kiu o na liilii, i ka iwi' v Lwokwlo au.a i kn oiaio, o k<s Kupanaha o na kanaka kiekie oia mau . uole liuli uul i ua mea f [•; ;■ ;ii na i ka ikk 1 no lakou p.a r 'l: ke kuloana'."**o nu loao lta niakou, e liookaka at' iiia ka ikv init 4ia l.iiiia iiiiu, i<i«i iu iitfgi u ai La koa "kauaka lii 1 makau wai'- i ka liwueu.