Ke Aloha Aina, Volume XXXIV, Number 9, 8 March 1919 — Ka Olelo Hawaii ko kakou Olelo Makuahine [ARTICLE]

Ka Olelo Hawaii ko kakou Olelo Makuahine

(Hoomaui*) I kc anti a ka Peresid6-j >iu " Huipuia, m»!alo o k& mana kauoha o kekahi kauawai ii b«oho3oia e ka aliaoWo laliui, a i aponoia i Augate 3, 1882. E kono ana i na lahui apau e akoakoa mai no ka manao ana i ua kumuhana ala, ma ka īa 1 o Okakoha, 1884, a no lakou keia mau ple-le i hiki mai tfta o ko lakou m«u iiupuiu ala. AuiK'turia-ITut¥ j gariH, I-kmnnaka, F«rani, Kelemania, Bcritania Nui, Guatoniala a no ITuvaii ik-i o W. T). Alekawwiero a w Hon. Lukr;la Alialo (he Hawaii piha), lialia, lapana. Liberia, Mekiko, Xeralatia, Parague, Kusia Bana J>omftaigo, Sana Salayedoa, Sepania, Bwedena> Seiekekna, Kuleke, Wenekuela, a me Araerika Kuipuia. - A iloko o nei mau aupufji me kona mau tke hihimanu o Hawaii uku m i Ma n« lula alak&i, a nie ka hooponopono ana a ka Pēre»idfcna o ua aha ala, me ke apono ana a ka aha me ka lokahi, he ekolu wale no olelo i ae ia ma ua aha ala e olelo ia ai, oia hoi o ka olelo īlnelani (haole) a me Farani, ma ua waiho kuinu ana a me ua hoakaka' mauao ana ala, a, ano e ae pili 1 ke hana, a o ka oWo Hawaii hoi »a! kahi o ka "a&" - j Nolaila,, na ia aha i kahakaha 1 iho, no k wa hope loa o ka moolelo no ka like ole ano eui o ko ke ao nei mau kilo no keia ninau o ka "olelo Hawaii." Ke kolu o na olelo i e ua aha ala a ko ke ao mauf kilo, a i o kekahi o na anuu i hapai ia ai 0 Hawaii ukulii a iliwai like me, ko ke ao nei mau olohe kilo aupuni. Aole anei i lawaia e kula mai ia kakou i ka waiwai o ka paa ana me ka haalele ole i ka kakou olelo makuahine, a o ka nani o na olelo o ka aiua? i Pela makou e ae nei, 1 I» kinai ia o ka oleio makuahine ma na hana o ka Ahaolelo, he mea hoi ia e hoike maoli an<y uo i ka hookae i ka olelo i ulu ai a kawowo, me ka olelo pu iho he Hawaii oiaio. Pehea e kohu ai ka olelo ana, ae he Hawaii oiaio, ina he liookae i ka olelo makuahlne; ua oi .aku ka naauao o ke kanaka hiki ole ke kamailio mamua o kakou. No ka i kona wa e makemake ai e kamailio, e hoomaka ana oia ine ke kuhikuhi o kona mau lima, a oia kuhiknhi ana, 'aole he mea e aku, aka, o ka mea ana i ike maojK>po ai. ;