Ke Aloha Aina, Volume XXXIV, Number 16, 25 April 1919 — He Moolelo No Ke Keikialii Raia Bokahara O Inia Ke Dia Holohau O Na Kaiaulu O Ulana [ARTICLE]

He Moolelo No Ke Keikialii Raia Bokahara O Inia Ke Dia Holohau O Na Kaiaulu O Ulana

,}(■ ,j I,;, • v i p{:ia jjJ£! n', l-MoUriiu Oihnna, ;t )»>;' j>a ■hf>ojyJ>." i « h'tii pir aku 4>i.i 1 «a iMnih iMipiiiu kuali'- <:■ ki' aonoi, a i-'iu.i *i i=. t iia īnana j«.ui <: hm-'mpa!. *" ' ! ' i' 1 m 1 ! \ t M ; ' i;: :■ 1 •; iMi'.'iiihl, .<: uai:j <iih(, n<j kii liooimi'ini .-) kii mahih'ā, !-■ i.'.i!-- ■.:>!•>! nun;t u ));i iiiil'Hin <ii;!i. -•■'■ iii') iii-i k i I''! i' kan;» ,t-ta i hoouua a!:.t ni :. -\ī" Kooki Tlī »]a <» iM.el-mi. l'aris ; 5 Nivose, Au XIĪ. lj Kt" Ajiī ? ]vU J knliko ■ni uie ka nsakrmiiilct: a «u r.m lIUI oka laliui kaniiKn ■ • ■ ' ■ )-<. ; :i!.!kv, k,ls< I |;;i u i\;l uillilliii. LlUlii Slek:(.' 0 jiO \'i lmna iiiuh loa a'u- hana ai, i.o k;| :4<: ..',l" i.V.' I kl ■ i-'-opa f' A . Li:' sj.i3.-i ln;i ■ 'iiaiii'O ;n, o ke kakau ]c*ta pololm uku īa oe : ,'- :.K,; ! r: : !;;j'u !<!•••> ia ' E 'i.'M'inn ia nnei nt> ;a. iiuki.iiiakmna o k<- kaua, ka wiu 'i,,is;i o ljooweLiv : fcii 'oau nei i ua kuii <-i.a o ka ,'i«.hua, no na iu-i'ia-:iikī huhi ewaiu 1 aaia ae nei, i;»e k;i l 'ki ole mnoii, n'.ihilo o kekalii

, ; i -;U f- i:'.,y.u ■:! I'.l Ai I' .una anei <* li'iā i.) u !•« t i« .'i i»r i ko k-i -1 mf.u aupuni! »» i -i:... : hookahi, :u> k i mal <nui aina i k i ;;,jlulūa, o u'i waiwai kalq)a i> ka ani . ka . . iiK k;t 'i l ' i' i aim o i>ā< oliana i t AJi- i.o k'ia he mau nu-a hui!;. i l.ko < k-xi {inuwai r ke nlji, oiai, n ii 11. - iii kiiiiaku o ■ i'.j a ■«» 'na i '• i ..ialu, a i >»i lih' ka j>oU ' 1 11 liiii k:ta ■•'.» ■ .«i' I u a * i «0 I!.. (1 Vnran:, :i . I-li.e-M }, ~ ~ i -„ ltiVV<.'Ulw s ' ,ivf :.a»ic..:'i "1 •ui ( • ia;m mau m paka I *. i, .. i',<. 1, uo, k:i uu-i» »u»'* i ' > «>• t ..|. .} ;iku. i na »rl a i»o m> ! b)! c i i ki.'kiMii , j , m 5 aina c aku > p i noi. Ih'. 1 ; iiiau ko'v: ir. i •« . »> |M liopona o na !nymni ■ malamal«nnf o U ];,iiii'a iii i, oia iio k:i hoakoako» nuu ia lakou i kahi hovvkal»i, a !»0-a ,'ik»: i ko «hi iloko o ka puuwni o ua aupti!ii o Kuropa. Ko io:ia 010 tiat\ ho inau u:> liikou o akoakoa aku na manao liio. o kaualiiko ia ai kakou o hui ot<> «i J»io na bft«witi* kaumf»ha ko k:ihtu( «^OUO^A." , k N.p-.'"o» uioaĪhlu; .:010 1 ,m ;< i .nb> iki. o hoal* i na o

Ikue aku i kekalii o na aupuui o Eu-' '! ' k'*' ilu> no, o "Kur«'|»H liolo»vn> u:i mui, lim o kt>. alu kue! ' 1 '*• ilU ' i' <; k&naku heukulii: " " li'iukiiln niui !ii ia l'um-; jui hookahi. j iV-ia e Jtn iho ai a uiuao, f>l! 'i ko ' H alfpuni api-u i hoo v' ia lakou I liuukalii, ii "'i'- :.;i, ia,l\iraui liook;Uū. ] aajf la ka Kapolioua e j,o ka pono q koiia aina, kona lakui, a ine S<m .aupuuif •fc> ku ae auei oiā a |i'Oiu. nl-.ii i ke ao holookoa, he aia* [ o ka w(ui [ hoiiewaie?" v ' t ! Aolu! Aolh !! La kwe ae oia i ke kuluna ktjki kai,i- uiuio e like iue ka hiki iaia, U aku, iiuua q fcu av holookoa, |w« makai.ikau mm oia m.-i ua auo a i l""' pakahi aku i ioKo o ko lakou inau ponoi. iio ka hoike maopop?) aua aku i ko lakou mau 'lulana''oiaio imua o ke ao holookoa, o lakou āpau loa/ Ue poe aupuui hohewslg. Venfi e uiaopopo ai la kakou, o EneiaiaMe koua ruau,4umoku kaua ikdika,. ua 'pauiku ia aku. ko !Fara■ ni mau iuai ka akau ii ka heiiia.

A o ui aupuni kuua hui Loi, īuai ka iiikiuu a ke kamohaaa, a oia &a |Xiipolioiia i olelo piaep'ne'ai ine ki(_wiwoole. "O ia- a oke aupuni e aa ana me Eūiau manao eneiai j-.ii J inii, e koiuo ilokg <1 l'ama, i laila -oi» e ike. ai, tia Minauia xoua k;i li3iiku]f>a|)au noioa e kanu ia ai." O ka iet| a pau l<i:i i lioouua' aku ai 'i ua n.iina o pane ia mai,e. ua aupuai o Europa i &ai ia'māla r S<j ili(j nei me ka maikai penei: Ua hoouua mai" Mqjt i> Perusia i kinia palapala boomaa|)ji īa HSTapuiioua ■ pela pu m.a lcgjfeiuepera o Russia > keiki aH|"iKale o turia, H pela pu MoiwaHine puutffCi waipalw "Katema o jSapele.

U;i lcta aku ua momaliine alfe,"l ku Kuii.'oaHc<loa *Fararti i ke aloalii u Vieuii, a naua i hoouua ak uia Xapolioua i_ ke _kōpfi sela āīa ,i kii Moiwahine o Napele p©neij ■'O' Kenelala Bonebati, ka oia e liapai ia nei e ke eaulāna, a u ukj.ll pu ia uei e ka laki, e hi]ri ole ai ke hoohewahfewa 'i a hoelia niaoli mai oia ia'u,; rna o kana kailiku ana lko r u :aupuiii ; «ia nae, aole nae ia 'īhe kuuiu l;i'.[>ono a'u e pale ae ai i ka ike .'iiia aku iaia, ma kona ano kulana, 'he alakai, ma ko poo o kanajcolu uniiuiia i keia la." . "I ka uana ana, ua iiakahaka o'ka o īaraiu uana e hoopilia iloko o kel& hookahiili'aupuni." ' w "Kiii ;iu ke uiakaala nei i kana mau iawoliiwe hana ana, i kumu hoohalikelike kupono na iia"*keiki alii opio o na aupuni ohana īme* periola e 'uhai aku ai." ■ Nolaila, ma: kaua maa rūla 'ana i jka puali jhne ka lahui, no"te taulitni, a me ka piha haaīeo mfi§li o ka hauoli palona ole, e pono e ma,lama uui ia." 0 Enelanij oia wale iho no puiii nana i pakike aku *l!pt leta a Kapolioua i hoouna aku ai i ka Moi Keoki ekolu. . sj ; tTa hoouna maoli mai ka alia kwhina ia Haku. Whitoworth. le imw o ke I 5 »- ratu, £ jhfli akjijjjfe i ka makemake 0 Enolani ma ka ikaika o leoma »au aumoku kaua. *', *r_ "Aole loa o Enelani e apono no ka ike aku i JTohoalii o lforaui, aole iloa hoi oia o haalele l ka uniii; aua a kona mau lima i l£Ī& mokupuui o ina uao ia'lie kue 1 k*. !>ouo, a mo ke kanliko o ke kulkahi o.Amiona." l'a hiki aku ka Elele BeritawaJ Pama i ka la' 18 o F%bornai\lBjl, |a hojlo aku la, uo ka hateat?i ilisa, :o hui piv«Ai me Napolionlu a |mai ia akuj aku ni iniak<!> o kona 1 paV Mllohonu Iwi ' ;ai pie k» makfem»lb o kc!s\ a ī:'Vuu i mai nri. i i." r.i' noi ■. 1 ka hui pu ana ae o ua I?I©1e al^ . i : .Ax

,a me oia [i hlnui pu'āna o !aua, me lkt;i« niau huaololo o ka hoolauna. ! . "I T a hauoli loa !a Vu ika halawai ana me pe, e Haku Wliitworth, ie alo a he alo^ 7 wahi'a i, paue inai ai i ka Elele 3eritauia, | *'*Ke ike nei au, ma keia hui launa .pu ana o kaua, e loaa ai. i' k«sf aupuni mana nui, ka i&e maka ana

i ko'u nianao a me ke ano o ka'u nām alia l fedHi , X a hauoli loa au ,i |Uija uiu oo c ke Koaolala}" |rshi a lua kMl* Mk i „&ku ai/ N | "Ke'liai a%U i&f wau nie ka fiifjnahuna ule.. iho i.k# aumao o' ka'u Kpelam e ike mai aua wa ka nokoalii o I'araiii. hoi e nana ia m§4 an'a kou mau kanawai a mjj kau iuu kuiAaiii, i mau maua kaulike, wg m aupuni makamaka owaho." "iKolaik,.© ike mai oe, ua uh|iki o Eueiani me ka maopopo loa, i ke kuikaiii o Amiena i keia ia • npi o ■i»aa iawe ,ji ka mokupuui O a me iialo a Alekaneders>- mā}alo 'o k&na houiaalu aua." O 'kela hua|i§& i hoopuka ia mai e B.#itania; .oia ka iu«ft aku i"na inaka we he ala .ke naua Sf|, o ko 'iEiielauL makeiuake aejca haynaelfi kuleko o a ej£ipaku aku.iaiu iyai.ka jiohoalii aku. .0 na |iaua malu a Euelaui e ko r kua uei i ka flQae.l|pbpua e pepe£i luulii aku iaia, oia kana 1 hoike mai ia Haku WhitworJh, "e hoolaUua nia ala me ... "0 .M'u aM ? īho uei e iuu K"apoli<yia ai i kona mauao i ua Elele Beritaaku t ia kpmp pi^īlo.k^p ka hipuu "hookahi o ka .noho -aloba ***£. . - * S • * '*■ » - :3MB" - • : . uae, loaa iaai_nei kaiia paue uia ou aīa, ma ke au,o makaiuak» ole; a. au e, hooman^ Tfr6ū liei jue poiua ole." "0 ua auo apau loa e pa mai nei miii Enelani mai, ke ia»;e pu inai nei ia, iue n» hoino, a nie na kuaimiamu ana he mū wale •? » * ia u." •: "Ko, k» jicj|ioalii, he Moi au ma ka lo'komaikai' o na mana Laui, a lae ka o ka lahuikanaka; pela iho la i loaa ai ia'u ka hsaphano o ka lawe ana i ke kulana alakai, ka lioopakele ana i ka pono 0 ka lēhulehu, a me ke aupuni." ' "No ke kuikahi o Amiena/' wa-

hī hou a. Napoliona e hoomau nei i- kana kamailio ana." Ua uhaki oukou i ku o ka aelike, ma ka lawe kaokoa ana i ka niokupūni o Marata." "2le oiaio,. o Marata # oia ka noho; alil o ka hohoHjjb.,ō ke kaiwaeaahouua, Ke manao nei au, aole loa he poy_, e maiiaoio mai_ana, no ko'u ae Jiīo wale ak,u ka mokupuni o ~!Marata ia Enetani." . "Koe' wale paha, loaa ia'u ke iofiewale no kona ikaika; o k& manawa maola ia e lilo kaokoa ai ua |ū v ala o EurQptk nei, ia Enelani." He oiqj&, 1m |iaau aumoku £o oukou ē hikr ole ai ia'u ke hoohalikeiike ae ma ka ikaika «ia ftae, e kala mai 09 kuu iiawni he pnali koa hoi ko'u 0 elima h«|ieri tao>sani kas&a i i&akaukau, uo ko'u alakai ponoī aku, ma ua.alanui o ko oukou. klilai na apau loa # *» ia ai o.ke kaua." _ £ mai ana oukou i ko malēou mau awa, aole e hiki ke *puka «ka i Tfaho; a © paniku aku ana nohoi m ia oukou, e noho oukou iv?a--I*o o -ka 01 a ouku halepaahao." ;• "Mē k» ole ke oleto a«, aia 0 Srolani m| ka aoao %■ wa loa, 0 ka & ine !k* hapnkn j a m%. keia ftiau kukai oleio aiia, 1» waiW akQ nei ko*u a\ pum, m> ot)koti ke kukjda mua ana fe*ua. M .... kē -Kai akw uoi «u ilapai*# ff#krte*tewalKwa ae afco o J*nini tna j»au © kailiku ia aku ka mokup\ml o Marat« <• kahi aupwui, a iua no

Europa liolookoa ia i kaili." iNīoiaila, m* keia e lioomau&o ia «i, o na hooiala -aiia i kela taua o & i make ai ka Haky. Nele&ōaa, o ka hopena iho la ia o keia mau kukar ana a Haku Wliit- i Ti'6rtl); ko BeHtania Elele; a me \a Emepera 1 ' PeJa kakou i ike af, ua 1110 ka no- ' hoalii ana o fca*inoaßa ia' fene!aui;' ma' kela kahua kaua t> a ua lilo hoi ka nohob.aku aua, nui' ke kaliuaknua aiua ia I7apouona. $&& ua ka&uakan? 0 IHama, AuaeUma,' aiiau, leua, a ua kaulP iloko o ka au«uoktij a ma h .mau' kaliuak'aua lauakīīa a Naj>oliotta, i' lioohaalulu nui aku me k:\ tiaahilu' i ii« kalauna apau o £unypa. i ' 1