Ke Aloha Aina, Volume XXXIV, Number 23, 27 June 1919 — Nuhou Kuloko [ARTICLE]

Nuhou Kuloko

■Oa nōho mai 'nei ka kalawai kaiapu Demokalaka ka Maliele 1 Apana 5, ma ka po Poakalii nei, a ua hooholo lakou e lulu i haawina no ke kokua ana i ka hoopii a Kumalae ma; ua loaa ia lakou he huina o kanalia dala a oi ma ia halawai ana. Ma ke kakahiaka Poalua nei i hoomaka hou ai ka hihia o» Kalauokalani imua o ka Aha Luaakaoa» wai Franklin, lie mau hora loihi o ka hoakaka kanawai ana a na loio no na kanawai e pili ana i keia hihia; a ua lwe ka lunakanawai i ka noonoo ana i kgia hihia ma ia mau hoike kanawai/ no ka haawi ana mai i kana olelo i keia mau la iho. .... hoomakaukau mai nei ua !Xui heihei waapa Ilealaui uie ka M&ka!a, no ka holo &usx aku uo TTj jn ma keia la eha p lulai,, aīa malaila na haua lealea o koia m%kahiki.e pili aua i ua haua heihei wnapa o keia makhikai. 110 uui loa ua oihaua e aoa oloko o ke aupuui kalaua uo keia hele aua aku, e lilo aua ka rula ana oia īuau kukua oihana malalo o ua uq keia uoe aua aku o keia mau makahiki ioihi eha. Ua pii loa aku la ka hilua o Kumajae uia iEekie uo ka uoonoo aua i ka laua kqi, e like me ka mea i aelike »i e ua o ua aiuau kauawai, uq ka gono e lUp

f T; ' : : Aole. i hilp mai na olelo "pololei a keia mau aupuni, no ,ka : mea e hana aku ai maluna o keia *poe xuoku; eia nae, ua pau mai la kekalu poe inoku i ka hoopiholoia e keia poe Kelemuuia puuwai eleele nui wale. A eia- ke loheia aku &ei 'aa manao kita o na makaahiana iV lekane, no na mea ī hana la mai nd ē'leeia pl>e Kelemania, Ke hoakaia nei kekahi inau nu*pepa Pelekane f ko lakou mau man'o ka laookolokok» ia o ke|a Akimalala mālalo o na kanawai i uku lioopai uo ka !akou mau "hana uhai aelike. Oiai, 'eia n6 ke noonoo ia nei na ninau e pi!i ana i keia hana nui* a na elele. 1 - a ua hoomaka "koke mai la no ua pfe' i£elemama nei e hoala i na hana ku-e.' '■ . .. : '"He inau leumu kupono loa nae keia no kekam mau e kokna nei mahope o e ike i ke ano o kei|i lahui kanaka pepehlkanaka nui wale. TTa niakemakē ko Pelekane poe makaamana e li ia i ka amana ka Akimalala £efemania, a i ote, e uku i&&\ O 'Keleini'nia i f35,000,(KM), oiā " kē 'o kela poe moku i hoopiholoia ai. L ' t"%a nana iku i na manao lioakaka 6 na poe Pelekane, e kō ana ka l&koū inau »oi, no lea lawe ia ma iPaHaa e hookolokolo ai kfeia Akimalala Keleniama, ua nūi loa ka lili o ko Pelekane poe i keia poe Kelemania mamuli o ka lakou na kue a me na Aliikoa Kelemania n«Cna i malama keia poe moku. t' Ma keia haiia $ina mai la a keia I poe ua liloia i mea e hiki ot& a* *» elefe ky ; ' mūh'ana mua mēa e j$U [i ke kof a #a poe, A e ifilo ana W h$ pilikia i lo^ i mau moho malalo o ka Uua hoopii, jtu-e ia , ka iho wi nae p k$ hihia' o Kumalae a me Paeheeo ma ka Aha Kaapuni a De Eoli, ua haule na» hoohalahala a na Lōio Bepuhalika a lanakila na kumu ku-e a na li>io o ka aoao DemoksJaka, a malalo oia kuinu. hou i pii.loa aku la* ma ko kakōu Aha Kiekie, He nui loa na poe noi oihana o ke kulana hookahi, e alualu ia nei e kekahi poe Bemokalaka o kakou; e loaa ana ke noi a kekahi a e helelei ana no nae hoi kekahi poe. Ke manaolana nei keia wahaolelo, aole e ala mai na manao hoomokuahana; mahope iho o ka noonqo akahele ana a ua Komike Kalanp. He mau la owelawela keia o ke kulanakauhale, ke hele Ta ka.hoi a wela kane piiniu i ka la, iahona no nae i ka pa kolonahe mai a ka maVani ukiu ma ka welelau akau mai. Jbieane e hiki aku ka huina o na palapala noi oihana i ka elima haneri i komo aku.i ke komite kalana no na kplana like ,ole o ke kalana o Honolulu nei.' O ka hele ia o ke noi mai ke enekinia a na poe hana alanui. Ua nae hoi e lilo ana ia i haaana Ite komite o ka houluulu aCe a akoākoa. Ma ka oleloia iuai, ma kahi o ka umi a i ka umikumamalima poe noi no ka hana hookaii, o ka oi aku nae, oia no ka luna aana i'a o ka makeke. £ia &a Repubalika ke kuhalahala mai nei i ka hoao o na loio DexuoHlaka e alo ae mai ka pane ana i aa uinau kauawai i aelikaia mawaem 9 na Repubiika ame ua Dexuokalaka uialuna o ka palapala hoopii a Paeheeo ame Kumaloe i wajho ae ai i ka Aha Kaapuni no k« mh» i& Kakuūkalam e hoopulyi koke aku oia i na palapala • Paeheeo ame uEmalae, mwjuuli o ko iaua koho pouoia ana a puk* i mau.lunakiai no ke kulauakauhale ame kahuaa o Houolulu r-sm>

mai la i keia poe Kelemania, i ma» liooaawaliwali jaku i ke kulaoa lawelawe h&na a ko lakou mau elele. A o na koi hooloU a ma na pakoi a ko lakou mau elele m&luua o mau pauku o ka aolike, € lilo aua i moa hiliuai ole ia raa keia Ksk> aua mai a ua lala o kela Aha ©Jele. A e kiki pooo oh «a Jtpu wau uoi kuikahi. .Ua iii pu aku kekahi man hoa &wa ana maluna o na aupuni i hu: iat no kolakoalhoohemahema i ki wkiwai pio i lilo mai malalo o ki l'aiou mana, ma ke aho e hoōmali Wa hiki tnai ka manawa e hoohol< ia ai ka mea e hana aku ai ° olHa poe moku pio; aka, ua kaa ' iia ko lakou mau maka i keia ma nlwa* ma keia poino i loaa mai nei *' TT a hīki mai ka manawa e hoo • %jjahaa ia ai na poe haakei, ma ki l»jama nei ma keia māu la hope < e nee nei; a e hookiekie i< a g, na poe ilihune a me Ba poe . hookaumahaia e na poe aluuu 1 mikee 5 ka pono a me ka pomai kai o ka poe nawaliwali. tTa hoi hou o Kekmania i hop : loa no ka hoomaka hou ana ma keij &# hou ana aku, a ,e pau aku "ani leoaa mau makaainana ponoi i ki lilī&lele i ko lakou noho ana ina Ke lemania, a hēle e huli i ko lakoi mau pono ma kekahi mau aina ae; ke loaa ka ae lanakila ia ma , e kekahi mau aupum e aku. A e lilo aku ana o Kelemania n ka poe malihini e noho ma kei mua koke iho, o keia na manao he ' o kekahi poe loe. o keia a , nei, a e lilo aku ana keia po • he poe' e hele nui an i wT*W aina mAmao, no ka huli an I ima i V ou P° no IXIB * a mai JĀw. . . ' He mau la laukanaka iho nei keii 'kakou o ke kaona nei. A.o,ki r loa iho nei hoi, oia no na ele mai na mokiipuni mai uei no k l AHĪelele o ka Hoomaiu ■ Kalavina. I ka jpule iho la i hali - ka aoa o ka lakou hana, i i ua aku ka hapanui i ka hpi . hoi'no ko lakou mau Apaaa ma k? i pufe i hala. ; Sa wae ae uei ka Loio Kalani , Vnu H. Heen i kona mau hope, oii ; o Eoyal A. VirtUBek, kekahi p nt " loio me ka hui o am< . Cathcart, i hope nona a o Ohaa. M Hile, he wahi keiki wale no keia 'no ka Hui Loio o Smith, Wprren t me Wliiinehu I ka hoomaopopo po noif*ana mai i keia keena, aoīe : lawa loa ha mea i waeia ae la ne a ua hookahalu ia kekahī mau a ke u, nei ame ka nune ana ina paha u« hvi a tfi kukakuka kekahi mau alakai o*ka' aoao no keia mau kanaka. He Hum maEhini keia, oia nae hoi. &&><) & uwahi, he mi&ok ko onei. Ka ka halawai a ke komite kalaa* ma ka p«Je i hala, ua wae a« ilakou ia B. N - . Kahalepuna i hm fl . hooamalu ma kahi o M. C. Paeaeeo i kohoia i lunakiai no kakou. Ua kohoia o Sam Pupuhi i kakauoleU> B0 k» komite. 0 ka lawa pom: au« iho 1* keia o na luna nui a eia na Oemokalaka ke kau aku nei no . manaolaan o ka holomua no ka poao o ka aoao maluna o na luna nui »a Imua e ,na lala o ki , k* pono o k*.*pao. ao paha keia kupu ine wai ha **iaa k» hele ala ia a ku k< *haa o ka "okolehao" nona ka nui k® 800 galam & he 35 galani auaipa i hulniia ae e ka Makai Amerika i Joaa aku ma kahi noho o Kate Keopu mauka o Pauoa. Hc 1 «kohi kep&ni i paa ae a e noho ana ka hihia* i keia gah. Aiwaiwa ka • hana a na Nipoaa! 4 H« ka jf>ule I &la i hoomaka ai ka hoomah* o n&iula lik« ole o ke kuimkaiM». 4i* a i keia pul«

eani Koiomua o n» ®aaa ka i hoomaopopoia i*aēna o ke kula nui Sana lui ame ka hale koia o k* puuwai hemolele o na titpHygaghitt6 $*«ho o aKiwuki i ka ua xbea o ka nui ō lsē (jhohia p lehuiehu i akoakoa aku ma h man H«Jk» »ui o ka hooik&īka pauaho ole aua ma ka iookolo ana a nu taiko a ka Hakai 33"ui Kale Ix>kc i ka uhai ana aku ma ka meneti o k& paa!uo i mahuka mai ka halepaahao mii no kekahi mau pule i hala a rae ka piha i ka uwila amo ka eieu, peta iho la i paa hou ai kela Porto Eieo i ka hopu iua ka puk i h*la iho 1«. He keu keia a "kn Poko Rieo iapuwale nui wale. £iia kakou ke aneane aku īioi t kc>mo maloko o ka manawa a fcc kaki.va kanawai i hooniaopop» ai uo ka Lookuene pono ana ae o ua liuia aopnni kelana o kakou raa ko lakou mau knlana pakahi ma kei;v Poalua ae, Inlai 1. He ku 110 Koi i k? minamina ma ko makou aoao i na hana a ka aoao Bepuhalikn e lioae nei e lnma'i i ka makemake o ku hapanui o ha mana kolio o ko kakou kalana mamuli o ka lakou mau ha «n ?; apnhi mai nei i ka pono o na lunaHai Demokalaka i kohola He k» i hilahila ka lakou inuu hatsa ' pulapn mai nei me ka xnaimo pnha e hoohemahema aku ana na T>ei.to kaiaka i ke lakou pono. Oa kahea iho nei ka loio kuhiri« i kft Aha Kiore nui i ka pule i ha ia no ka noonoo ana ina paha h< oia na mea i kamailioia no ka hana a na hoa o ka Ahaolelo o ke kan 0 1919 i kolike ai me na mea i liooIpnkaiA e HoJi?tein ka lunahooiualu |lfa hooptiVavi he mau palapuU n : ka hiki kino ae o kekahi o nu lioiike imua o ia papa, a iwaeua o ua i kiiia, oia no o Holstem e 1 Kohala, Hawlina ame ka elele An |toite Manuel. Aole i maopopo pond [ka hopena o ia mau noii aiia. I Ko ka hoopiipii loa o nn kalm malama waiwai o Richard Smari kekahi o na pepe ona miHpna e malamaia mai nei ina Kapalakiko e kqna kupunawahine Mrs. Knigh£ i hoopuka ae ai'o Lunakanawai Ashford i pau ma ke ano he kahu i kohoia no ka Aha no ka nana aua i ka hoike makahiki a ua Kahu o keia keiki oo ole nona hoi ka aina hanai holoholona o Waiinea, pela iho la i hiki pono ole ai na keiki a k& poe ilihune ke ai i ka i' opipi mamuli o ka pi ino loa o ke kumukuai. E alawa ae ma kekahi wahi o ka kakou hiwahiwa o keia ia i ka manao e pili ana maluua o na kuniu puhiohe a kakoiL E hooulu niai i oa manao ina aia iwaena o kakou kekahi poe e. manao ana e kula"i i kekahi o na oiwi Hawaii e alualu nei i keia hanohano. Ua hiki ole ke hoohalahalaia aku keia mau inoa a no ka mea, ua piha lua i ka ikei ame ka makaukau a lae oo ma kel eulana e alualu nei, a pela makou 3 manao nei, e kau mai ana ka maaao o.ko kakou Meia i kekahi o laua 10 ka hookuene pono ana i alakai i i kumu hoi no ko kakou bana<