Ke Aloha Aina, Volume XL, Number 52, 25 November 1920 — Ka Olelo Hooholo Waiwai Nui a ka Hon. David N. Kupihea a na Demokalaka ka o ka Apana 5. o Oahu Nei [ARTICLE]

Ka Olelo Hooholo Waiwai Nui a ka Hon. David N. Kupihea a na Demokalaka ka o ka Apana 5. o Oahu Nei

Hi- olelo lihoholo ano nui keia. a> hr paha i maopoopo pono i ka h hul/;hu kp ano o k«i<i' ōlelo hooholo Aina ua maopoop> pono i kahi oia pw ka manao o nei ololō kooholo i lawe ia mai ai e ka ioea hanohnno o ka apana 5, al&ila, ua pomaikai oia. Oiai, ma ka moolelo no na noi daīa nia! na hoa hanohano aku o ko kakou ahaolelo kuloko, mai ka hookumu ia ana o ka hooponopono aupuni ahaolelo ana ma Hawaii nei, a hiki i nei la. He iiookahi wale- iho no manawa ma kona moolelo e ku uei i , aku i kahi o na miliona, oia ke noi dala no na koi Pauahi o ke kulanakauhale o Honolulu nei. * ; Oia ke uoi i waiho ia aku he elua miliona i apono ia mai ai e Ameiika Nolaila, maia manawa inai a hiki i M&i mauawa o ka 20 niiahiki keia, a akahi no a oili hou he noi o n* niilk»ntt, nona ka huina o $20,000,000 e paepae ia ana o lalo, me ka «11,650,000. Na itamu o ka ahaolelo i hookomo ia aku ma ka olelo hooholo kumu. He $5,000,000, i hookaawale ia no ka oihana kaua, a me ke alanui holopuni, o ka oihana kaua, oia ka oihana naUa e malama ana i ka maluhia, a me ka noho hanohano ana 0 ka makaainana Amerika oiaio. ma Oahu nei. Me ke kanalua ole ke hoike ae, o ka maemae ana o ua alanui ala, o ka hiki maalahi ana noia e aloalo ai i na lako hoomalu o ko Amerika oihana kaua. O ke aianni Kamehameha, oiā ke alanui holopuni o keia kalana, a o ua alanui holopuni ala, oia iho la no ke alanui e aloalo ai 1 ko'kakou oihana halihali leta. Ma ko Amerika mau hooponopono aupuni ana ma ha i na alanui halihali lefa, ua haawi ia he dala "kaulēle'maluna iho o ke dala no kela a ae'Eeia kapu ai. A oia mau dala, he maii dala ia i kumu waiwai e iho ai i lokō nei i keln a keia makahiki, a he hooia ana mai hoi ia, e hoomana ia aeai ko na kalana mau pilikia no na haawina alanui. Ku mahele chta o na itamu o nei oīeīo hooholo. No ka'hoolakoana' ana no

nu uiiia Hoiue iiooku^ r l'erituri, oia ikekalū uuu uai u kuia oielp o Jf§L uol<; wm o iut Oui kekalii o ua Lookuaana mai "1 ke Vftna]K l U wp H aina, ruui ka lele | hopu ilio i,Jka aiaa. „ " r TJe haua nui na ie komi^waiwai 0 ka Lale o lalo, ; ka m eke akaliele_ ikahi $ hooHlo iu uku ai o na niai» lunhele. ... '..^ : Peia i lilo ai ia jt.^nn 1 maLele aao aui, oiai, aku ka ilooiioo o keJs.opute VgMf( i , Huua o nei mau inaWle. ; . , 1. Aia ka huli lwmoX&s£ o kft mokupuui o Ilawaii. He jxuui aina . . , \ <>*&W *?; panoa, a waiwaiole 1 e hoomaka ana mai na I|< poula o K-ohah. Hema. , • f Mai iia Kaipuh#», .k.u^ hploholona $ :* kawaihae, Waiiuea., "Puako, Kapuu liuehu.©, ua kpna, na aiaa waiwai imi o Kamaoa, Puueo, Kayalualu, a trie Kahuku rna Kau. ].. . „ E koino pu ana iloko o keia uaahele; i wai no na aina o paakoa, Kalamaula, Iloohehua, Kamilo 1 a, rne 2, a me ia nia ka Mokupuni o MolokaL alna nele wai o Waimea Moloaa, Anahola a me Kamolamola ma ka mokupuni o Kauai, ■* Pela pu ai o Kula ma ka puni o. Maui i aina waiwai a e komo pu ana na ponowai o kuli, Lnalualei, a me ma ka mokupuni o Oahu nei. *. . Malalo o keia mau mahele, i ia ai e kii i ka wai o ulu ma Wsypio Ilawaii e hukiae ma ke kua o Hjialalai ma Ilawaii i lilo ai na aiua panoa waiole o Hawaii komohanaJ helu ia aenei, i mau aina waiwai nui. , Pela pu i upu ia aku ai e ai ke dalu e hukiai i na "Kamaloo, Wailau, Pelekunu, a me Waikolu, e hoolilo ia Panoa waiole i haiia aenei o Molokai? i mau aiiia waiwai uui. ' Mmi>oko # mui no o keia 50 tl*fneka, oiahoi lie e W ai he huiua e hikiai ejiu; kiia ka wai o t W^ia^|i].e ? Walokele, a mp Wailua uia kupuni o Kauai. A o neia mau manowai i manaōia, -pela e lilo ai o u^.JF"ai]^^

lo o aa w*i hai ' iho Ifcwa» ri^ ♦ - At e-4 ~> l iaa|, Han§ri f milion», o ua^i^, *~h &%■,*. lfSft 6i ia.JU: wai maji niUiona i ke& % ° ** 4P ;s<-9 ka.^a J .an# j#a js#a «ttjjpna lahui, iMpW», *» S * kG * koi *»> 'Mk hmi lmTriafnjie t oi"aFu o ke : 'koikoi a na makua mea keiki e awamo mau npi me ka hoomama oleia ' i kela a me keia inakahiki mai Hawaii a JSTiihau.. O ua haawe ala, uku ana noia i na hoolilo huke kula o na pulāpuU hou o Hawaii uo Kolakou hoonaaiiao ia ana, a he auamo koikoi maoli- hoiia na kela a me keia maka ma kiki auamomau nei. Ke ake māu nei kela ā me keia, e loaa na hoomama ia ana ae mai hma a«r o feo kakoū mau hokua. A imea nae e loaa ai ia mama, , eia "'ke dala lia makaukau he $40,"000j000 ; o ka lō'aa o 50 pakerifeki o nei mau dala, a o %& $20,000, * 000 hoi e up'u ia nei elike me ka makemake o ka olelo hooholo, oia ka hoōjsCu iā ana oia mau pilikia. j ke kuai ana i na kai lawaia, . a ifte'na hooponopono ana ia mau [ "īi hoomaopoopo mai e ka lahui ; ) na iaawina i hookaawalo ia noia , niau ita imi ma ka . iiona" ka huina o $650,000, aole e . inanaoia, he mau itamu auoole ia. Ō laua leekalii' o loa walwni h>a. oini, e hoohua mai ana ia i $050,000 he mau milioa^.^ o ua mau wilioua ola, ha heU ia^osooo,ooo <Lila, pela » «i i, ka lehulehu, he olek hooholo auo nui a waiwai maol | (Hoomauia)