Ke Alahou, Volume I, Number 3, 1 January 1980 — He Moolelo [ARTICLE]

He Moolelo

he mea kamaaina loa ia, na ka ohana pili loa, hookahi koko mai ke kupuna mai, e noho maluna 0 ka u-ha, pela iho la keia keiki i hele aku ai a noho ma na u-ha o Kalaoa. "Ea, nawai ke kama o oe i hoea mai nei i ko'u home nei?" wahi a ka ninau a Kalaoa. "Nau no na Kalaoa ke kama," wahi a ka pane a ke keiki hoopapa. "Ae, na'u ke kama nawai?" i ninau hpu ae ai no o Kalaoa. "Nau no ke kama na Kalaoa i ka inoa o kona kaikaina, akahi no oia a hoopili aku i ke keiki iloko o kona umauma, honi iho la ma ka ihu, o kona hoomaka iho la no ia e Eookahe i na * waimaka, o ke aloha i konamua ppkii, eia ka, o keia kana keiki o ka hoea ana aku imua o kona aio. ' "• :■> ... - o ■ 0 ka uwe hoi ia o Kalaoa apau, hoonoho pono ae la i ke keiki imua o kona alo, a ninau hou mai la"Ea, he huakai nui hoi keia au e kuu kama o ka hoea ana mai la?" "Ae, he huakai nui, he huakai hookelakela, he hoopapa i hoounaia mai imuaou, aea'omai oe 1 kou ike hoopapa apau ia'u, i na'i aku ai au i na kanaka o Kauai ma keia hana; nolaila o ke ano iho la ia o ka'u huakai i hoea mai la imua ou e ka makuahine." \ , "Huakai nui i'o kau e kuu kama, aka nae, īna no ua a'o mai nei ko makuakane ia oe i kona ike hoopapaea, alaila aole np a'u meahoU e a'oakuai ia oe, oiai ua like me ko maua ike, oka meailoaa iaia, o ia no na mea i loaa ia'u. a eoa paha kahi mea uuku i koe, i loaa ole iaia, no kona holo ole mai no nae i Hilo nei, a o/maua ka i ike a makaukau hoopapa. "Ua naiia e maua na mea like ole apau, mai ka papa-ku o ka honua a hoea aku i ka hookuina o na lani, a o ka mea i loaa ole iaiā, o ia no keia: I hele oe e hoopapa, a i ku ka hoopapa ana a oukou 1 kahi o na moku, o kau moku, e kāā ai ka lanakila ma kou aoao o ia no o Mokuola." He mea oiaio, o keia ka hoopapa i pilikia ai o Kanepoiki i na kanaka hoopapa o Kauai. aole i loaa iaia keia moku, a i hooloheia hoi paha eia ke kauoha a kana wahine, ina ua ike hou no i na maka o ka mea aloha e kakali aku ana iaia, aole nae pela, ua hilinai kuhlhewa oia I kona makaukau ke akamai, o na iwi nae ka luahi, waiho i ka aina malihini. Ua ae aku la ke keiki hoōpapa, e a'o mai o Kalaoa iaia i ka hoopapa e pili ana ia Mokuola, nolaila mahope iho o ko ia nei paina ana a maona, o ka hoomaka koke mai la no ia o Kalaoa i ke a'o i na olelo apau i pili aku i keia hoopapa no na moku, oka hele no hoi ia, mai kela po mai ahiki i ka wanaao, paanaau na olelo apau i ua keiki nei, o ka hoeu ae la no ia i kana huakai no Kauai, noi aku la i kamaaina e hookuu mai iaia, o ke kaha māi la no ia hele, no kahi o kona waa, a panee mai la, a hakalia no a lana ana i ke kai> o konakau aku la no ia, a alo mai la o ka moana no Kauai. Elike no me ka mpawa a kona makuakane o ka holoana no Kauai, heelua po, meelua ao, o ka loihi iho la no ia o ko ia nei manawa ma ka moana, alaila pae aku la ko ia nei waa i Wailua, i kahi i noho ai o Kalanialiiloa, he wahi taulana ia iloko o kela au kahiko; a aia kela wahi ma kahi e huli ana i Koolau, ma kahi puu i kapaia o Puopelu, aia malaila he wahi ana, a ma kēia ana i waiho akli ai ke keiki hoopapa o Hawaii i kona wahi waa ame kana mau pono ame na lako hoopapa apau, 1 ka wa poeleele ko ia ne! hoea ana aku i Kauai, a mahope o ka hooponopono ana aku I kona waa ame na mea e ae. ua hele wale ma! la no oia e nana i ke ano o ka aina, ma ka huli makai o Puopelu. ā ma kekahi hu!i aku o ua puu nei, ke kahua hoopapa Aole i loihi ko ia nei hele ana aku, ike aku la keia e ku mai ana he pahu, o kela ka mea \ kapala

ia au, he pahu kapu, na na kamaaina o kela wahi no ka hoopapa, nolaila ua hiki ole iaia nei ke nee hou aku imua; o kona emi hope mai la no ia, a he mau anana ke kaawale mai ka pahu kapu mai, o ka hahi iho la no ia i ka mauu, hohola ka moena, kau ka uluna wiliwili, o kona haule'iho la no ia hooluolu ka maluhiluhi o ka au ana aku o ke kai loa. Ua nanea maoli kela hiamoe ana aku a ke keikihoopapa, a i puoho ae ka hana, eia ka ua ao; nolaila wehe mai la oia i kana mau wahi meaai mailoko ae o kana ipu holona, a kamau iho la i paa aku ka houpolewalewa, no ka mea, he Ia hana nui aku keia ana e hele aku la e halawai, me ko Kauai mau keiki hoopapa. I ko ia nei maona ana, o ka lalau aku la no ia i kana ipu, hapai ae la iluna o ke kua, hoomaka aku la e hele 110 kahi i noho ai na kanaka, me ka waiho malie no o kona wahi moena ame na pono hamqe apau, elike me kana uhōla ana iluna o ke one. Hele aku Ia ke keiki hoopapa o Hawekii, a kahi p kapahu kapu e ku mai ana, nana aku la keia. eia ka he pahu laau ka pahu kapu, a ko Kauai ma.u kanaka hookuku, waihp iho la no hoi keia i-kana pahu kapu he i'a he Kikakapu ka inoa. Haalele keia i kela pahu kapu, nee mai ana nomua, aole no i loihi loa ia wahi ana i hele aku ai, e ku mai ana 110 ua pahu kapu hou. a he lepa hoi kekāhi i kauia iluna o keia pahu; nolaila hemo ae la no hoi ka ia nei pahu, a kukulu iho la he i'a no, he Kapuhihi, a kau ae la keia i ka ia nei lepa, he i 4 a no he Oililepa, 0 keia ka pahu, e loa aku la i ka hale o ke alii Kalanialiiloa, i hoopuniia me na iwi o na kanaka hoopapa, i pau i ika make iaia, aole no nae keia i hopo no, ho ka niea i hele aku oia. no ka make a no ke ola paha. eia wale no keia i ka Hhilihi loa o na hana hoppapa e hele aku nei. me ko ia nel makaukau mau, ma te)na aoao i na mea e hiki oie ai oia ke pa i na j|upa o kela kahua hoopapa. t Ao/e*