Ke Au Hou, Volume I, Number 12, 20 July 1910 — NA KUMU KU-E IA HOOLE WAIONA [ARTICLE]

NA KUMU KU-E IA HOOLE WAIONA

Mai Kakoo Aku e ka Lahui. Akahi—Ua hookumuia keia hana e Hoole Waiona Alakai ma, me ka ike mua ole ou e ka Lahui.* Ēlua—Ua loaa aku ia Wule na ike apau mai ia Hoole Waioina Alakai ma aku no keia ninau ; a nele kou ike mua ana e ka Lahui. Ekolu —Ua waihoia aku keia hana ma ko Wule lima e Hoole Waiona Alakai ma, a aole hoi ma ka lima o kou Elele e ka Lahui. Eha—Ua hunaia keia hana mai ko kakou Ahaolelo Kuloko aku, kahi o kou kuleana ma na ninau no kou pono e ka Lahui. * Elima —Ua hoea aku o Wule i Wakinekona no ka hooko ana i ka makemeke o Hoole Waiona • Alakai ma, aole no kou makemake e ka Lahui. Eono—Ua hoohalikeia na Hawaii e Wule me na Ilikini, he naaupo, ahe poe nawaliwali ma ka noonoo ae e ka Lahui. ■ Ehiku—l'a ho*ha nui mai keia mau olelo ia oe k* L»bui. ku ole o knullk» kK pg|M|

ana, o ka hanaia ana, ame ka kuaiia ana o ka waiona ma Hawaii nei; oiai, e komo mai ana no ka waiona no ka inuia e ka poe mea dala a waiwai; aole hoi e inuia e ka Lahui. He kapakahi k«ia hana. Eiwa—Ua ike no o Hoole Waiona Alakai ma, aole hookapu i hanaia ma ka Olelo Hooholo Hui e papa ana i ke komo ana mai o ka waiona i Hawaii nei, eia nae, alakai hoopunipuni no i na Hawaii e kakauinoa malalo o ka Palapala Hoohiki Apuhi a lakou me ke a'o hewa loa ana i ka Lahui. Umi—Ma ka haiolelo a Wule ma ka Luakini o Kawaiahao, ua ha'i ae oia: "Aole e hiki ke papaia ke komo ana mai o ka waiona i Hawaii nei, oiai he hana ku-e ia i na kanawai hoopae waiwai o Anierika." A no ia mau olelo, ua maopopo loa ua apuhi maoli mai ka Palapala Hoohiki a Hoole Waiona ma i ka Lahui. Umikumamakahi—Ke olelo nei o Hoole Waiona Alakai ma aia a pau ke koho ana maluna o aole e hanaia, aole e kuaiia o waiona ma H«iwaii nei nia ka la 26 o lulai nei alaila, noonoo aku ka hookapu ana i ka waiona komo ana mai. Like ole keia me ka Wule olelo ma ka Luakini o Kawaiahao. Umikumamalua—Ke olelo nei o Hoole Waiona Alakai ma i ke aloha ia Hawaii Lahui no ka hune aina ia waiona; oiai nae, na lakou no i hapuku. Umikumamakolu—Ke olelo nei o Hoole Waiona Alakai ma i hune o Hawaii Lahui i ke dala ole ia waiona; oiai nae, na lakou no i hapuku aku. Umikumamaha—Ke olelo nei o Hoole Waiona Alakai ma i hune makaainana o Hawaii Lahui ia waiona, oiai nae, o lakou no ma ka hoeuli o na hooponopono aupnni lehulehu a hiki i keia la, a-ike kuhi lalau nei ia waiona ka make. Umikumamalima—O keia hana a Hoole Waiona Alakai ma he hanaia e poino ai ka waihona loaa aupuni. Umikumamaono—O keia hana a Hoole Waiona Alakai ma, he hanaia e nui loa aku ai o ka nele o na limahana aupuni. Umikumamahiku—o keia hana a Hoole Waiona Alakai ma he hanaia e pilikia ai na hana hooholomua jloko o ka aina, a nele na limahana. Umikumamawalu—O keia hana a Hoole Waiona Alakai ma he ku-e maopopo loa keia i ka pono hanau o ke kanaka. Umikumamaiwa—o keia hana a Hoole Waiona Alakai ma he hoohiolo ana ia i ke kulana hooponopono Aupuni Kalana ame ke Kulanakauhale. Iwakalua —O keia hana a Hoole Waiona Alakai ma he kahua hookumu ia e noho mai ai o Aupuni Komieina. . Iwakaluakumamakahi—O keia hana a Hoole Waiona Alakai ma he kahua hookumu ia v loaa ole ai o ke kulana Mokuaina ia Hawaii nei. Iwakaluakumauialua—o keia hanaa Hoole Waiona AUk&i ma he holoi &na ia i ke kulana Aupuni Teritor«, a make pu rn« ke Kanawai Aina • pono ai o L«hui i apenoi* m*i U • k» Ab*ol*lo Nui.

Ke loaa mau mai nei na lono, ua make loa o hoole waiona ma na wahi apau a Ke Au Hou e komo aku ai. Pehea no e pakele a»? Ua like o Ke Au Hou me ka ipv malamalama, e hoauhee ana i ka pouli. E ka lahui e komo pu mai me Ke Au Hou a e pepehi i keia moo nui. He manaolana ko makou o ka puupuu hope keia wali ka auwae o, Kakina. E koho ma ka AOLE, i loaa ole ia Kakina kana mea i makemake nui ai, kamana koho paloka oke kanaka Hawaii. E koho AOLE, i lilo ole kou kuokoa eke kanaka Hawaii. E koho AOLE, 1 lilo ka Wule mau hana hoopunipuni i Wasinetona i mea hoowahawaha ia e Amelika. E koho AOLE, i loaa ole ke Aupuni Komisina o Kakina. E koho AOLE.i mau kou waiwai hooilina a kau aku i kau mamo. E koho AOLE, i mau kou haaheo ana e ke kanaka Hawaii. Pololei no oee Mahukama kekahi mau mea. A eia kou wahi i pololei ai, o kau olelo: "Aole manawa o ka hewa e lanakila ai maluna o ka pono." A pau na paloka ika keluia, ike ahiahi o ka la 26 o lulai, alaila e ike ana oe me ke kuhihewa ole ame ke kanalua ole, aia io no oe ma ka aoao oka hewa. A o ka'u wale no ia oe e Mahuka e haalele oe i ke ao ana a Kakina kahiko no, oiai aole paha e loaa hou aku ana kouuku mahope oia la? Aka, aole no nae e nalo kau mau haaa. Ina no oe e hoomau ma ana, alaila, ke mau mai nei no kou uku, a aole no hoi au e hana wale aku ana i kou hoomau ana no i ka ohi i kou uku oka Kakina hooluhi ana ia oe. He mau mahalo nae ka makou i ka nui o ko Mahuka uku, no ka mea e ola ana keia mau la maka poniuniu. Go heke aku oe e Mahuka. Pololei no kou hoonui ana i kou uku, o na wa loaa ae la no keia. Mahope aku oka la 260 lulai, aole loa e loaa hou ana ia oe kekahi manawa elike me keia. Kapi no nae oe e Mahuka i kau a miko o mumulu mai ka nalo a poho wale hoi kou luhi o keia mau la. O kekahi kumu nui oko makou hauoli i ka nui o kou pomaikai e Mahuka, oia no ka lilo ana mai o kekahi mau opihi a Kakina. E ole nae hoi ia e Mahuka kaa kekahi aie o Kakina ia oe no kou mau la i paa ai o 1895. O ke okiloa no keia, aole wa a Kakina e hookaa mai ai 1 kona aie ia'u.

ka mahioa o Aukake, a ma ia hope koke ibo oo paha, e hoomaka ia ai ka hoouna aoi aku 0 k*k*hi m«tt Moolelo ho» hoooi piiuw^i.