Ke Au Hou, Volume II, Number 4, 25 January 1911 — He Moolelo Walohia No Evalina Minela KA UI NOHEA I ALANA IA MAWAENA O NA ALOHA ELUA—KE ALOHA O KA IPO AME KE ALOHA O KA MAKUA—KA MANA O KE ALOHA [ARTICLE]

He Moolelo Walohia No Evalina Minela

KA UI NOHEA I ALANA IA MAWAENA O NA ALOHA ELUA—KE ALOHA O KA IPO AME KE ALOHA O KA MAKUA—KA MANA O KE ALOHA

MOKUNA II E Kuu Makuahine, ua. Ike Ob ua %oha Au ia Oe, ka Puhaka Nana i e Ikb i KO Keia Ao Mau Im Pel.a iho la oia i hoolilo ai i na imua o kona alo i mau mea ole loa, agjt)ca palekana wale no o kana lei aloha kana meuaui, a i kekahi manawa ana e noho e hiolo mau ana kona mau waimaka, ke hulfr*aku a hoomanao i ka la a na eheu o ka manawai'kaikai mai ai i ka hopena ana i li'a ai. Nolaila, i ke kakahiaka mahope 2|<>o ka loaa ana mai o ka leta a ke Kauna de Birsne i ka Barona de Mareceli, oia ka la i ai o kekahi papaaina nui i luluu i na mea ka hale noho o ua Kauna ala, oia hoi o Bireo^Bale. He papaaina keia i kono ai ua j£auna ala i kona mau hoaloha pili paa ma ke ano koolaulea, a oiai na hoa ai ame ka haku hale e nui ana iluna o ka papaaina me ka hoohialaai ana o kela a me keia i kana mea i makemake ai, oiai, ua unu ia mai la na ono like ole apau a akoakoa i kahi hookahi. E ki-ke ana na kiaha, a e malamaia ana miiiookaau olelo ana, a ua piha maoli no na hoa ai i ka hauoli ulumahiehie, aia hoi, puai ae la kekahi mau huaolelo mai ka haku hale ae mamuh paha o ke ko'iko'i loa ana iho o na kulu kehau, pela i oili hewa ai, a i ole, he manao hooioi maoli ne paha i ka laki: "Auhea oukou e o'u mau hoaloha? Iloko o hookahi pule mai keia la aku a kakou e akoakoa nei maluna o keia papaaina i keia kakahiaka, e aoho hou ai no kakou iluna o kekahi papaaina i oi aku o ka hanohano, oiai, iloko oia manawa e komo aku ai au iloko o ke apo o ka nohona mater«monio ana, a oia ka'u mea hou e hai aku nei ia oukou co'q ma\j hoaloha." Eia nae, aole ola i hai aku i ka Inoa o ka wa< hine f mrt »ku ai t ua huna Iho la no oia me M wpi lloko ib* ena, * iho m

iho hoi paha o ka noenoe o na apu o hrkou pela i puai ai iaia keia mea huna, ana no paha hoi i njanao ai e pee poli maoli iho ao oia a hiki i ka wa kupono. \ I ke akaka pono ana ae i kona mau homai e noho aku.ana oia iloko o ke apo o ka nohonamare ana, oia no ka wa i loheia aku ai ka pa-e ana mai o.kekahi leo e ninau ana, "ke makemake nei makou kou mau hoaloha he mea pono e ike makou i ka inoa o kau wahine e mare aku ai, a o ka Haku wahine hoi o Birene Home nei." "Pololei! Pololeil" I hooho like mai ai na hoa ai, "he mea pono io maoli no kela, e lohe kakou apau loa i kona inoa." "Aole e hoike aku ana i kona inoa, aka, o ka'u mea wale no e hai akuaiia oukou, e ike no oukou apau loa iaia iloko.o hookahi piile mai keia la aku, e ku pu ana me a'u imua o ke kuahu o ka Ekalesia Hemolele no ka awaiaulu ia ana." "He keu no ka hoi," wahi a kekahi Vise Kauna opio i hooho mai ai, "he mea kupanaha maoli keia, eia ka aia a hookahi pule mai kakou e lohe ai i ka inoa o ka ianet wahine, a o ke Kauna wahine hou hoi. "Ina pela iho la, alaila o ka lohe like nohoi ha ia o Parisa nei, %laila, heaha iho la auanei hoi ka waiwai o ko kakou lilo ana i mau hoaloha pilipaa maikai no ke Kauna, oiai no o ianei e huna mai ana," a hoomau aku la no ua Kauna opio nei i kana mau olelo. "Aole no ia he mea hewa nou ke hunakele o$ i kona inoa, aka nae hoi, ke ake nui nei au e pane mai hoi oe i ka'u mau ninau, ma ke ano e hoomakili iki mai nohoi oe i kona ano, a penei oe e pane mai ai: "He opiopio no oia?" "Ae," wahi a ke Kauna. "Ua uwikumamawalu paha ona mau inaka? hiki?" "A«," (< H'« kulaa* waiwM paha Hena*"

"He palaeaiki no kooa man wahi iou maka* kiki, aka a*c koi, mawmko ko laOa, aia oo h e manaoiaaa iloko o*b. c k»aa aks ana iaia kekahi o u kolaaa koikoi maoli ik>ko o Parisa nei. Noo®ei iho ao o kakoa, i hoomaa mai ai no ka oea omau, " a i ole no kahie loa paha:" ' loa iho no i ke alo." "He ni nae paha? r ''Aa 1 ' *"Keo oooeika ibo laki nni wale. " wahi a ua mea aiek nea. ' Ua maopopo aka la ia makoa." wahi a kekaki keiki epiopio i pane mai āi,"e hiki hou ole iho ai ia oe e ke K »»i maikai o Birene Haie nei ke hnna ho« ibo, aole he ni e aka anawaho o ka ai a'a e pnana akn nei, a o ka hakn w&hine hoi o Birene Hak nai." Noho malie k»a iho la na Kanna oe Brreue nei ame ke mea inele, a piiupinai mai ia hoi na hoaai ma ka niaan asa ae i ka mea e waiaaa nei. u Owai? Owai? £1. Owai kan e manao ne': i akaka pono »e ai hoi ia kakou kana wahine e mai oei, hoike ae hoi oe, a na kakon ia e aoonoo pono akn me ke akaheie, a ne he la e ioaa poao aka aau no. aoie e neie ia kakou." Akaaka ae la na mea nei e oman nei i ke Kanna, a puana ae ia: "Ua maopopo pooo ia'u e &ke me na pane • ka'n mau oioae i eiele īho eei a ke iana nei no ka'a manao, e knikahi pn asa ka kana haōna e kun makamaka me ka wahine tke Kanna e hnna mai nei." i nana pona ake ai eia : ka mea e kamaflk» ana. Pnana ae ia na mea kamailāo nei xr>e ka ameaka pn ana īhe : "O. oka Leōe Raroni Enina Minela." "Oia' Oa' wahi a kaoei e t*c>ke as& : ka einia i ke Kanna, aoe u mas wei ; hr»;>i»s Hke mau ai ke anaina: "Oii x? ka' Oia. *" I ke easī ana 3>c o na mai iee lz. eōa ki. «i i iohe si ake ai ka lee e kekah ; e na kanwa : ka pane asa nti ike Kaeaa: ""E ksx hakx. hnea mai nes he Le-ōe aa ke nohr k nu ke keena heiuhejt Buke. a e kakaE ana o kr«s &k: akt." **Owai kc>2ta s»oar" wnhi a ke Kanma "Aeāe ena : ha: 2sa: seE: koea »cta.' wai; t ke kanwa. *"Peī>ex. he ane w oia. a rūe ai>c aoe paha* ' * Aoie ne sa : maaf«npe. ' wm&i a ke kaaws. *He sae paha?'* waio ma sa Kassa »e: - jrma: aka ai *"Aoie e hik: sa t ke hai &kx. e kee haka : Li knpe.ne a oiai. u paa kaai rr.*c hicdac»M : U uV.~rTr.aka,. a e ki x mea :

maopopo, he keu aku a kona pioo maoli i kona manawa i ninau mai nei ia oe, oiai aole i maopopo pono īa'u kana mea i ninau mai nei nou." Minoaka iho la ua Kauna nei, oiai o kana no i manao ai o ka Barona wahine Maraceli paha i hoea mai no ka waiho mai i kana pane no kona ae. e mare ia kana kaikamahine me ua Kauna la. 0 ka vra like nohoi ia i poha mai ai o kekahi leo mai kekahi mai ona hoa ai: "O ua mea wela oei paiia kela a ko umauma i hoea mai la no ka bocsaopcpo i ko olua la e hoohui pu ia aku, oia keiE ī mki'njg.3 la. T " - "Aeie piha oia." wahi a ke Kauna, "oiai aole hele mai iaeei. aka, he manao ko'u o kekahi bo.k'iohz e aku, i hele mai no ka hoomaopopo pono eo kekaii kunmhana ano nui a maua i kukakuj(p a.! j kela man la aku nei."' Haka pono aku la na hoaai i ua Kauna la, me ka uoohuoi nui. oiai he mea hou loa ia ia lakou, oiai, i ka wa e kamailio ia ana no ka mare aku o ua Kauna nei i ka wahine, oia iho la no ka hoi ka wa iike : hoea mai ai o kekahiVahine. * Ua iiio naoii kela i mea na na hoaaie pioo nui ai me ka nalu ana. Oia anei ka wahine aua Kauna nei e mare aku ai'? Ku ae la ke Kauna iluna a panemai la : "E oiuo]u oukou e hookiiu mai ia'u, e. hele ae au a hoi koke mai no, oiai, he mea pono ia'u ke hele e hooko i kekahi o na hana i pono ia'u ke haaa nia ke ano owau ka haku hale." "1 a hookuu ia oe,'" wahi a na hoa ai i pane mei ai"Ao3e no au e loihi loa aku ana a hoi mai, a r:E.: £2 e kaawale aku ana. e hana no oukou elike ki .-•ukou i manao ai he pono, a eia iho no ka w£inE ke ch2mpagne ame ke ki-ka, a e hana aku -"'ckr>t me be ]a o ko oukouwnhi ponoi. me ka ho>ohor«c eie. (Make yourselve;? at Honie.") HiOue.īe iho la ua Kauna nei i ka i uini aina. a heie poioiei aku la oia no kona keena heluhelu Btic. kah: hoi i hoike iamaiai. aiailaila kahi i kt£ ; kekan; l-eāe iaia, no kekahi hana i maoT»opc oie ia:£ ame kona ano, ana nae hoi e make2a£.ke ia e -ke oia, a ].ikou e ako aku nei e maopepe &ku. Kia nae. iaia e kalamoe ana nui ke »la e hoe:a aku ai ikila. haupu ae la oia. he me* pon\> uona e kipa .-.ku oia i kona keena koino kapa e iaia īho a niio, i kupono ai oia ke aki: :rriua e kel.i 1 e<ie niaka hanohano. &ku .oia i hele pololei aku a» no kah» 1 ktr,a e noho 111 a 1 ]a. a \a'\a i komo nku &: ikf £k»: li •£> :ua 1 eoe nei e noho nut aua uo

oia iluna o ka noho me koaa uhimaka' manoanoa, e hiki pono ole ia ai ke ike ia aku na helehelena. Ninau aku la oia: "Ua makemake anei oe e ike ia'u e ka Madame?" Oia no ka wa i ku ae ai ua Lede la iluna me ka oiwi kino maloeloe a wehe ae la i ka uhimaka a ku kohana aku la me ka wiwo ole imua o ke Kauna de Birene. "£valina Minela! Auwe! I O oe no ka keia e hoopahaohao mainei ia'u?" "Ae, owau no keia, no kuu manao aok oe ē hoea hou ae ana i ko makou hale, pela au i kono ia ai e hiki kino mai i keia la imua o kou alo, a iloko hoi o keia hale." Ke noho malie loa la no ua Kauna nei, o ko £valina Minela hoakaka maoli aku no apau pono, i mohala ai iaia kana mea e hana mai ai, a i maopopo ai hoi iaia ke kumu o kona hiki ana aku imua ona, a malalo hoi o kona malumalu hale. Nolaila. kakali malie aku la no ua Kauna nei me ke akahele o ka pau mai o ke kamailio ana a ua Lede nei, a oiai oia e kamailio la, ke haka pono loa nei u»Kauna la i ke ano kuoo maoli o ka Lede opio, a aole nohoi he ano wiwowiwo iho. A hoomau aku la no ua Evalina Minela nei i ke kamailio ana: "Aole no i nele ke ala ana mai o na manao kuia iloko o ko'u waihona noonoo no keia keehina hana a'u i hooko mai nei, aka nae hoi, ua kakoo ia mai nei hoi au mamuli o ko'u paulele ana he kanaka oe i aahu ia e ke kulana keonimana oiaio." "Merci made moiselle (mahalo ia oe)," wahi a ke Kauna i pane aku ai me ke ano hoomahie. "E Birene," wahi a Evalina, 4< ke ole au e kuhihewa, aia iloko o kau mau pulama ana, he pu-a palapala i lilo, a o ua mau palapala la au e paa nei, ua lilo maoli ia i mea e hoopilikia maoli ia ai o ka noonoo o kekahi wahine, e lilo ai i mea e hoopoino maoli ai iaia. Ke manao nei au, he keehina ia e poino ai o kona ola, aole oia wale, aka, e lilo pu aku ana ia i mea e lilo ai ka maemae o kona inoa i mea e hoowahawaha ia ai e kona mau hoaloha ame kana kane, a pela pu me kona ohana. "A no ia kumu, pela iho la au i kono ia ai e hiki kino mai imua o kou alo, no ka hooponopono pu ana i keia kumuhana ano nui pili i ka pono ame ka pomaikai o ua wahine la, a ia wa like e lawe ana au ia'u iho i mohai kalahala, a i alana no kona pono ame kona pomaikai, e hoopanee hou ia aku ai o kona mau hauoli. "Oiai ua maopopo loa ia'u i keia manawa," no ana j hoomau aku ai, "ina aole e hoopooo-

pono koke ia ana keia ninau aae nui, alaila, e omo koke ia auanei kona mau la, a e : maopopo koke ia ana kona ike ihaka ana i na luhiehu hoomahie o keia nani pau wale. Meia mau keehina au e nonoi aku nei i kou oluoh* e hoike mai oe i ka mea oiaio, o ka oiaio, e ka oiaio ' wale no ka'u e ake nui nei mai ia be mai, a he : manaolana no ko'u aole loa no oe e hoole mai ana i keia noi a'u ifnua o kou hanohano, a na ke Akua auanei e kiai a e makaala mai ia oe a hiki i kou mau la hope. "Ke ake pu nei au e nonoi aku i kou oluolu ©ka ae ana mai i ka'u jnea e nonoi aku ai oe, oiai ke paulele mau nei no au mamuli o kou aM ' kulana oiaio a hoopono, e loaa mal ai no na huikala mai ia oe mai o ka oluolu hoi o ka hoeko aoa mai i ka'u e noi akti ai ia oe. Nolaila« ke hou aku nei au ia oe, a mai hoole mai'hoi oe ia'u me ko huoa naaupo maoli ana mai. Āia la i hea kela maū pu-a palapala au e paa nei? Oiai ua makemake loa au e loaa mai iloko oka poho o ko'u lima, a aole hoi he mea maikai nou ka paa ana iho ia lakou." # . Ika manawal hemo aku ai o keia mau huiolelo mai ko EvaKna mau lehelehe aku, oia no ka wa i ike ia aku ai ka lamalama ana ae o ka ula ohelohelo i kukai pu ia mai e ka haikea mahope mai, na ouli hoi i maa ole.i ka ike ia e kekahi niea ola e hekau ana ma na hiooa oke Kauna e olelo ia nei. * Ulu pu mai la iloko o ke Kauna kekahi noo- ' noo hou, ua hoi aku ka paha ka Barooa wahine i ke ahiahi a laua i hui kuka pu ai a hai aku i kana kaikamahine no na mea e pili ana i keia pu-a palapala ke kumu i hiki mai ai o Evalina imua ona ia ahiahi. Ulu awiwi pu mai la keia noonoo iloko o ua Kauna nei, ina ua hahai aku ua Barona wahine Mareceli nei i na mea apau loa i kuka ia nia Mareceli Hale i kela ahiahi i kana kaikamahioe, alaila, he mea maopopo loa, aole io noie holopono ana na mea apau ana i manao ai. Ia wa pane aku la ua Kauna nei ia Evalina: "Alaila, ua olelo aku ka paha ko makuahine i na mea apau loa e pili ana no i kela pu-a palapala a'u e paa nei?" " Aole oia i olelo iki mai ia'u i kekahi mea e pili ana no ia mea," wahi a Evalina* "Nawai ka hoi i hai aku ia oe eia he pu-a palapala ia'u mai ko makuahine mai?" wahi a ua Kauna nei. "Mamuli o ka nui o kona ehaeha i keia wa i oi pakela loa aku i ko na wa i hala, pela au i kono ia mai ai e noii pono aku i ke kumu kahi o keia ehaeha i oili maii ai, a pelk iho la au i kono ia mai ai ua loaa mai iaia ia mau haawina mamuli o na palapala au e paa nei." (E hoomuiaaiu ona.)