Ke Au Hou, Volume II, Number 6, 8 February 1911 — He Moolelo Walohia No Evalina Minela KA UI NOHEA I ALANA IA MAWAENA O NA ALOHA ELUA-KE ALOHA O KA IPO AME KE ALOHA O KA MAKUA-KA MANA'O KE ALOHA [ARTICLE]

He Moolelo Walohia No Evalina Minela

KA UI NOHEA I ALANA IA MAWAENA O NA ALOHA ELUA-KE ALOHA O KA IPO AME KE ALOHA O KA MAKUA-KA MANA'O KE ALOHA

MOKUNAII E Kuu Makuahine, ua Ike Oe ua Aloha Au ia Oe; ka Puhaka Nana i Haakohi mAi la'u e Ike I ko Keia Ao Mau Inea "AuHfea oe, ke nonoi aku nei au i kou oluolu a pau loa, e hoopau loa oe i kou noonoo ana e mare mai ia'u, a ke hoomanao aku nei au ia oe, e haawi wale mai no oe i kela mau palSpala, a pela auanei kaua e lilo ai i mau hoaloha pili paa mau loa." O ka wa nohoi ia o ua Evalina nei i haawi aku ai i kona lima i ke Kauna, eia nae, aole no i lalau mai ua Kauna la, a o kana nae i hana mai ai, oia no kona ku ana ae iluna a hoole mai la me ka leo oolea. "Pela paha," wahi a Evalina, "aka nae, e hoomanao iho oe, aole loa .au e mare aku ana • i) la oe. "Ke hai aku nei au ia oe," wahi a ke Kauna, "he hana pilikia loa maoli kau i hana mai nei, nou iho, a no kou mau makua nohoi. Ina oe e hoolohe pono loa mai ana, alaila, e ike no auanei oe, aia iloko o keia mau palapala, he.mau olelo e poino ai no kou makuahine, a e lilo pu ai ka hanohano o kou makuakane i mea hoowahawaha ia e ka lehulehu." Oia ka mea nana i hookunana iho ia Evalina, ame ka pane leo ole aku imua o ke Kauna, a liuliu iki pane mai la ua Kauna la: "He pololei maoli no ka'u e olelo aku nei ia oe, ina oe e lilo mai ana i wahine na'u, alaila, aole loa auanei e hoike ia ka manao o keia mau palapala i ke akea. Aka nae, a i hoole mai oe, alaila, oia auanei ka wa e huaipau ia ai o na mea huna o keia palapala, a ke haalele iho hoi oe i keia hale, kahi au i hele mal nei me ka waiho ole iho ou i kc apono ana I Kil» kumuhina, e ai mai oe«lilō I wahlne mare

na'u, alaila, ke hai aku nei a\i ia oe, iloko o ekola. la mai keia la aku e haawi aku no auanei au i keia mau palapala i kou makuakane." "E nonoi aku ana au ia oe, aole loa oe e hanaiki i'a hana kumakaia i kuu makuahine,'' wahi a Evalina. Aole he mea nana e keakea mai ia'u mai ka'u hooko ana aku ia manao a'u ihoike aku la ia oe." O ka wa koke no ia i nahoio* ae ai o kekahi pouli nui ma na maka o Evalina a hehee iho 4a oiailalo, a mamuli o kdna hapapa ana ae i paa ae ai ka noho, a na ke Kauna i hopu aku a hoonoho iho iluna, a oia ka wa i ike ia aku aio na waimaka e hiolo iho ana mai kona mau maka iho. Puana ae la ua Evalina nei: "My poor morther, ua ike no au aole he mea nani e kaili - aku i ko'u aloha mai ko'u puuwai aku nou, oiai i ko'u mau la aole i hiki ia'u ke hana no'u, nau no au f hiipoi maikai me kou hoomanawanui." O na huaolelo mua, ua hoopuka ae oia me ka lohe o ke Kauna De Birene, aka nae, o %a huaolelo hope ana i kaukau ae ai no kona luaui makuahine, ua hawanawana malie ia afe eia me he la e hamama wale ae ana no kona waha, a i ka nana aku, e hoomaha ana oia i ka ikiiki o kona uhane no kona aloha i kona luaui makuahine, me ko Birene lohe ole aku ia mau olelo. Ua hu mai la hoi iloko ona na hoomanao ana no na ehaeha i alo hoomanawanui ia ai e kona makuahine iloko o na makahiki he lehulehu i kaa hope ae no ka paa ia ana o keia mau palapala e keia kanaka. Me keia mau gno a ua Kauna nei e ike n«i, pane iho la oia me ka leo maopopo: "E Evalina, ina he aJoha io oe i kou makuahine, alaila, aia iloko o kou lima ka hana e loaa ai o ke oia hou - ana i kou makuahine." "A pthe« iho U *u," w«hi au«GviUq» Btl|

"O kou pono ame kou pomaikai, aia ia ma leou marc ana mai ia'u, a pela auanei e loaa ai ka aaha i kou uhane, i kou hoomaopopo aoa iho, ua iiala ae ka pilikia mai kou makuahine ae, a ua palekana hoi oia ma kou alana ana ia oe iho." He pono koho wale no keia a ua Kauna nei e liana nei no ke ano o ka Evalina mau hana ana e ike nei, malia pela paha oia e pehi aku ai i na olelo e palahe ai o ka palu o ua uahoa nei o Kameeui o Hanalei. Pela iho la oia i hoohali aku ai i ke ano o kana e oleloaku ai no ka hauoli o kona makuahine, ma&a paha wahi ana i noonoo iho ai, o ka lohe mai o ua ui nei i na mea e palekana ai o ka makuahine ke kumu e hooko ia ai o kana i upu ai, oiai he aloha loa hoioia ikona makuahine, a malia ma ia hana ana ana e ae mai ai e mare iaia. A ma ko Evalina aoao hoi, anoai o ike mai oia i na olelo oiaio maoli o loko o keia mau palapala ana i makemake loa ai e loaa mai ke Kauna De Birene mai, a ina nohoi oia i kanalua i keia mau hoakaka, alaila» e hoomau aku ana no oia i ke noi ana aku. Oiai no nae ua maopopo no iaia, i ka hoomaopopo lea ana i ka manao o na olelo o loko o ua mau palapala la, aka nae, mamuli o kona aloha i kona luaui makuahine no kona lohe ana iaia e kamailio ana no ua mau palapala la, p'ela i kono i« ai kona manao aloha makua ponoi, e hoao e loaa ua mau palapala la. Fcta iho la oia i kono ia ai e hele kino aku imua o ke Kauna De Birene me ke kuemi hope ole, eia nae, ke ike nei oia i keia hora, eia oia ke ku oei imua o kekahi pali pohaku paa, nona ke alahele hookahi wale iho no e mahani mai ai o kona mare a alana aku i kona kino iho imua o ke Kauna piha maalea De Birene, ina nae oia i ake ieeloaa ka nohona hauoli ana i kona makuahine. Nolāila, i ka hala arta o kekahi mau minute o kona noonoo ana, ia wa oia i ku ae ai iluna, ame ka leo kuoo a hopohopo ole nohoi i pane mai ai oia imua o ua Kauna De Birene la. **Ma o kuu aloha i kuu makuahine, a no ko»"\ pono, ke kauoha aku nei au ia oe, e ku a maloeloe a e hele aku imua o kuu a e nonoi aku oe iaiae aemai oia ia oe e mare au ia oe." Ku ae la oia iluna me ke kulana haaheo a hiehie, i halii ia iho e ke kuoo, a kunou aku la imua o ke Kauna De Birene, a haalele aku la oia i ke ](«•»• i *oho pu ai me ua Kauna la. OUno »91® na mmao hauoli iloko o ua Ka*

uoa la, a ia wa no oia i ku koke ac ai iluna a hele aku la me ka'awiwi nui e wehe aku ika puk» komo no Evalina e puka aku ai i waho. Eia nae, ua hemo e aku la no ua puka la i ua Lede opio la, a oili loa aku la no oia no waho a iho aku la ioa anuu o ke alapii, me kona nana ole mai i ka wehe ia a i ole pani ia aku paha, a pela no oia i hoomau aku ai i ka hele ana no mua. Aka, oiai no ua Ledē opio la e hoi nei me ka pupuahulu, pela.no oia i poina ai i kona huna ana i kona mau helehelena me kona uhimaka, a me ia ano no oia i hele aku ai a hiki i kona kau ana aku iluna oke kaa me kona ike ia ana e na mea apau. Oiai oia i haalele iho ai i ke keena a laua e u papaleo ana, me ia kulana ona, a hiki i kona kaalo pono ana ae mamua pono o ke keena aina, kahi e piha ia ana e na hoa ai o ua Kauna la, aia kekahi o lakou e kiei mai ana ma na puka makani, a pela i ike pono mai ai lakou oka Lede Evalina Minewa no ka ka mea a ke kauwa i kii mai ai i ua Kauna nei. Me ka piha # pahaohao i huli ae ai kela ame keia o lakou a nana aku la i kahi ame kahi, a o . Robeta de Malatere, he hoaloha pilipaa loa īa no Keoki Lamebereta, oia kai oi loa aku iloko o ua anaina 'la o ke pahaohao, oiai ua maopopo no iaia ua hoopalau kona hoaloha me keia Lede opio. Puana ae la no oia iaia iho no: (< He oiaio anei ka ike a ko'u mau onohi maka o Evalina Minewa aku la kela e hoi ala? A heaha la kana hana nui me keia Kauna o kana hele hookahi ana mai nei?" ' Ua hooia loa ia mai hoi ia noonoo ana, ma o ka puana ana mai o kekahi, "o ka Lede opio ui Evalina ka kai hiki mai nei a ke kauwa a ke Kauna i kii mai nei." Pa-e koke mai la nohoi kekahi leo ma ka puka ia wa like, "ois, o Evalina Minela io no ka oukou e ike ala, a oia nohoi ka mea a kuu kauwa i kii mai nei ia'u e hele aku e hui kuka pu me ia.." Ia wa no i ikeia aku ai ka huli ana ae o kela a me keia o ua poe nei e nana kahi i kekahi me ka piha pahaohao me ko lakou mau manao maikai ole, a oia ka ka Barona de Birene i pane mai ai i kona ike ana mai i keia mau hiohiona: "E na Keonimana, ke pahaohao nei au i ke kumu i hoopilikia nui ia ai o ko oukou mau noonoo ana, me he mea ala i ka'u nana aku, o ko oukou mau heleheleoa e hoike mai ana i keia wa, ua ike oukou i kekahi akua lapu ano e. Ke makemake nei au e ike» heaha'la ka mea nana l hoo* pahaohao loa ko oukou miu noonoo, ini o ki

iho la keia i oluoluia ai e kuu wahine hoopalau e hele mai e ike ia'u?" "Pehea, o kau wahine hoopalau io kela?" i ninau aku ai ua poe nei i ke Kauna. "Aole ka hoi oukou i lohe i ka'u i hai noua aku ai ia oukou e na keonimana, e mare aku ana au i ka wahīne? ' "O kela Lede anei a makou i ike aku la oia kau wahine hoopalau e mare aku ai?" s'He mea oiaio o Evalina Minela aku la kela wahine ui opio a oukou i ike aku la, a oia ana ka haku wahine o Birene Hale nei ma keia mua aku." "Ina he oiaio ia, alaila, pehea iho la hoi o George Leone?" I ninau koke mai ai o Robāta de Malatere, a hoaloha pili paa loa hoi o George Leone. "E pono kakou e hoopau loa i ka noanoo ana. nona, heaha ko kakou waiwai e noonoo ai no ka mea i hala aku i kekahi alanui okoa aku a he alanui aumoana maopopo ole. No'u ka kakou mea a'u e makemake nei e noonoo mai ai kakou i keia wa, oiai, ua ike no oukou owau ko oukou hoaloha oiaio, a o oukou nohoi ko'u mau makamaka pili paa loa." I ka wa i noho hou iho ai o ua Kauna nei maluna o kona noho oia no ka wa i halii iho ai o ke ano puanuanu maluna o na mea apau loa o ua keena nei, a o kela uhane hauoli a ohohia o na wa i hala, ua auhee aku, a ua kauhola iho la ka uhane kukule a hakanu maluna o lakou a pau. A ike ia aku la kela ulumahiehie o na wa i hala, ua mokuhia aku ia, a ke ike pu ala no ua Kauna nei i ke anoe o kona poe hoaloha, nolaila, ua hooikaika wale aku la no oia ma ke kamailio ana, me ka maliu hou ole ia aku e ka hauoliAka nae, ua hoohali kamailio wale aku la no ka lakou kamailio ana, a no ka hapa hora paha i pau loa aku ai lakou i ka hoi. Emoole hoi, ua laulaha koke ae la maloko o na pohai hanohano a pau o Parisa ka lono hoopahaohao loa no ka mare ia aku oke Kauna de Birene i ka Mademosela Evalina Minela, a ua lilo ia i mea kamailio nui ia mawaena o na mea a pau. I ko Evalina Minela hiki ana aku hoi i kauhale, ua holo koke aku la oia iloko o kona rumi, a ki koke mai la i ka puka. He hoike hoi nana e hooia mai ana i ka hoanoe loa ia o kona noonoo, a e hai mai aoa na kahoaka oke kaumaha e haiamu iho ana maluna iho ona, a uwe iho la oia me ka walohia nui iaia inohoiho »i iluna o kona noho ola wale iho oo iloko e koaa rumi.

Mahope iho o ka pau ana o kana uwe aaa, ia wa oii i kukuli iho ai ma ka aoao o kona a pule aku la oia me na huaolelo e hai aku ana i ka nui o kona tnau ehaeha. A ia manawa pu hookahi nohoi i auwana hele aku ai kona noonoo maluna o na ale pniipii l ka moana e imi ana no kana mea i aloha io ai. I ka nana aku me he mea la, ua ike aku paha ia i kekahi moku e oni haaheo ana iluna o ka ili hualala oka moana laula, me kona hihimanu a pau, a ike aku' la nohoi oia i kekahi alii moku opio e ku ana ma kona oneki. Ma kana hoomaopopo iho ia wa ana e noonoo ana, mehe la, ua ike aku no paha.oia i na maka aloha o kana George e ahai mama ia ana e na ale ahiu o ka moana, a ika wa ipauae ai o kana pule ana, i ka wa a keia hihio pahaohao i maalo ae ai mai iaia ae, ia wa no oia i paa ae ai a kona umauma a puana ae la. "O George! George!! E kala mai oe e kuu aloha ia'u, i ka wa e loaa hou ole aku ai o kekahi palapala ia oe mai a'u aku, alaila, e hoomanao iho oe i ka'u i olelo mua aku ai ia oe. "A i hooki au i ke kau leta ana £fku, mamuli mai ia o ko'u loaa ana i kekahi pilikia nui," a puana hou ae la oia me ka leo malie: "E kuu aloha George, aole i hookaulua ia ka hora o kuu poino ame kuu pilikia i ka imi ana mai a loaa au. "Auwe! E kuu Akua, e kuu Akua, i hoonoho mai anei oe i ka poe au i aloha ai ma ka honua nei i mea no lakou e komo aku ai iloko o ka poino ame ka popilikia? "Ke makemake loa nei au e kii mai ka anela o ka make ia'u a lawe aku ia'u ma kona mau eheu puanuanu mai keia ao aku." Hoomaha iho la ua Evalina nei i konq apo pihoihoi oiai e uluku ana iloko iho ona, a liuliu iki pane hou ae la oia: . "Auwe! E make anei au i keia wa, a ina pela, alaila, pehea la ka kuu makuahine? E haalele iho anei au iaia mahope n«i, iloko o na hana aloha ole a keia kanaka lapuwale? Eae ana anei au e wawahi a e haehae aku aa hana maewaewa a kela kanaka i ka puuwai maemae o kuu makuahine aloha?" hoomauia aku >m.) Ua oili anei mai ka waha mai o ka Elepani o Kai, a i ole o ke Kamelo pakii anei, a i ole i ko ka Miula paha i loaa mai ai na kua-ua? E kupa aku, a paila ae ka hoomanao no ka hoooul ani «e ika ikaika huli, «i na kupwmu, akaheli no hti,