Ke Au Hou, Volume II, Number 7, 15 February 1911 — He Moolelo Walohia No Evalina Minela KA UI NOHEA I ALANA IA MAWAENA O NA ALOHA ELUA-KE ALOHA O KA IPO AME KE ALOHA O KA MAKUA-KA MANA O KE ALOHA [ARTICLE]

He Moolelo Walohia No Evalina Minela

KA UI NOHEA I ALANA IA MAWAENA O NA ALOHA ELUA-KE ALOHA O KA IPO AME KE ALOHA O KA MAKUA-KA MANA O KE ALOHA

MOKUNA II E Kuu Makuahink, ua Ike Ok ua Aloha Au ia Oe, ka Puhaka Nana i Haakohi mai Ia'u e Ike i ko Keia Ao Mau Inea * f Aolc! AoleH Aole loa aa e aa ana e lilo i mea hohe wale a iwi koko ole, aka, eia no au ke ola. nei, a e pono au e lilo i mea iwi koko e hiki ana ke oni ma na ano apau, a e lilo no auanei au i puuhonua a i hoopakeie nou e kqu makuahine aloha. Ke ike nei au me ka maopopo pono a hoohewahewa ole, aia ke kumu o ko kakou poino ma 1ca lioaa o kela kanaka puuwai eleele a ka lokoino ame ka awahua i noho ai, a pela au e aa nei e ku a paio opiopio aku me ia, a na ke ao holookoa auanei e apono mai ia maua, no kuu aloha i kuu makqahine ame ke aloha o ka mea a'uialohaai. Oht poor George I Ua hoehaehaia kuu puuwai me ke kaumaha nou, a ua makaukau hoi e haawi akn i kuu kino iloko o ka make no ke aloha ia oe. Aka h°i, o ke aloha o kuu makuahine ka mea nana i kaupale mai ia'u ma ka hooko ana aku ia manao. OI e Leone, kuu aloha; e huikala mai oei keia hana maewaewa a'u ia oe, a i ole pela, *a aku au i kuu makuahine, ka mea nona ka poli pumehana nana i luhi ia'u me ka hoomanawanui mai ko'u wa i hanauia mai ai i keia ao a hiki i ko'u nui ana." . Me he leo kamumumu ala kai pa-e mai ma na aheahe Iau makani a nalohia koke ae la, a oia ka wa i lohe ia aku ai ka leo uwe kaumaha o Evalina me na huapule e alana ana i ka paepae laahia o na lani no ke ola o kana Leone, A li'uli'u wale kona noho pilihua ana, ua puana hou ae la oia i keia mau hnaolelo: "O keia ka mea huna pohihihi a'u e huli nei, a o ke kumu hoi i hoehapha a i hoopilikia i kuu makuahine iloko o na la o kona ola ana. A no U naea, aole anei he mea pono no'u ke m»re kanakapuuwai ileeli a mikom n'ui

hoowahawaha ai, a pela auanei e hoopauia ae ai - keia mau hoolauwili ana iloko o ka pohai o ko ma- : kou noho ana? He mea oiaio loa, ua alana aku ka Haku iaia iho i ola ko ke ao nei, a aole anei hoi au e pono ke lilo i mohai alana no ka hot/pakele ana i kuu makuahine aloha, ma ka xnare ana : me kela kanaka puuwai eleele lokoino, āole no kuu aloha ame kuu makemake iaia, aka, i mea e haulehia ai kana mau hana kumakaia o ke aloha ole. Ae, he mea pono ia'u ke hooko aku ma ia alahele, ma ka wa e maopopo ai ia'u ka pomaikai ■ ma ia hana ana. "Iko'u manao ana, oia kekahi onahanakilfc- - kil i a hanohano e pono ai e hanaia e kekahi keiki— no ka hoopakele ana ae i kona makuahine, a ioa au e hana ana i keia hana, alaila, aole anei e manao ia,"bwau nohoi kekahi i hoopakele aku i ko'u makuahine?'' Alaila, puana ae la oia: r *E kuu mama aloha, ua ike no au aole oe i paumaele a haumia i k«ia karaima eleele e hoohauhilijar s nei maluna ou,,ua maopopo no ia'u ua imi epa ia oe e kela kanaka e like me kana i manao ai, i lilo ai oe i mea hoowahawahaia e ko ke ao nei, elike me kela mau pala- ■ pala ana e paa ala. "Keike nei au i kou inaina ana iaia e kuu ■ mama aloha, a ua maopopo pu hoi ia'u ma na onohi maka o kela kanaka, aia iloko o kona uhane na noonoo like ole, he lokoino a imihala, a ke apono nei au i kau olelo e mama, he kanaka ino maoli no keia. Ake ninau nei au maanei, Owau anei ka wahine e mare ai me keia kanaka puuwai makona?" Hoomaha iho la oia me ka holo aba ae oke puanuanu ma kona kino a noho hamau iho la do kekahi manawa a puana ae la: "Ae, owau *na kana wahine mare, ua haawi aku au i kuu ae, a aole e hoihoi hou ia mai ia olelo, ua paa loa ia « llke onle» o ki haokila. *

"E George, e ka'u mea i aloha ai, no keaha la oe i haalele mai ai iVu? Ua maopopo ole ia oe aa mea e haoaia aku nei, eia au la iloko o ka pilikia, aka, o ko'u aloha jdou, aole ia e pau; a o ke aloha hoi o kuu makuahine, aole e hiki ia'u ke pale ae ma ke komo ana aku iloko o ia haawina kaumaha, a ke alo hookahi ae nei au. "Oh! e George, ina paha eia oe ma ko'u aoao e kaomi iho ana i kuu puuwai, ina la hoi ia oe au e hoomaha aku ai i kuu naau kauAaha, a ma ko poli pumehana hoi au e hiolani hooluolu iho ai no ka manawa mau loa iloko o na puili ana a kou mau lima -aloha, e lilo no auanei oe i awa lulu la'i malie e malu ai au. He mea oUio, ua hai aku au imua o kela kanaka me kuu huna ole, ua aloha au . ia kuu naau apau, a ua paa au nou, eia nae aoie ona hoolohe mai i ka'u mau olelo. George I E George hoi! Pehea la oia i-ae ole mai ai i ka'u mau uwalo aku me ka waimaka imua ona, nou ame ka makuahine o kaua, a ua maule iho au a hehee ilalo o ka papahele me ka aneane ana e lilo ka hanu ola mailoko aku o'u, aka, aole nae ia he mea nona e maliu 'mai ai me ka naau aloha. "Ke ike nei au, he kanaka kela i nele kona puuwai me ke koko, a me he la he hanu ola wale iho no kona. Nolaila, e hoomanao mai oe, o ke aloha o ka'u mea i aloha ai, aole loa ia e pau~a hiki i ka hooluolu ana okuu kino i ka luakupapau. *'Aole no i maopopo iki ia'u ke kumu o keia kanaka i ake loa ai e mare mai ia'u, aka, ke hoomanao nei nae au o nk.Lani no kai maopopo i ka mea huna a kona puuwai. "Ua maopopo loa nae hoi ia'u ma kekahi ano ke koho aku, aole no oia e mare mai ana ia'u no kona- aloha maoli mai ia'u nei, oiai, ua hai mua mai kona mau-onohimaka ia'u pela, a aole nohoi i kuhihewa ka'u i koho ai. O ka'u e ike nei, a ua pololei noia, ua hana oia i kumu no'u e kaawale mai ai mai ia oe mai e George, elike no me kana - -hana hookano i hana ai i kuu makuahine. "Ke manao mau nei no au o na Lani no kai ike, heaha Ia ka hopena e kau mai ana maluna o'u? Aka nae, ua paa no kuu aloha nou e George, aia mau me oe kuu puuwai, aole me hai," a oiai no oia e nune ana me ia mau noonoo, oia no ka wa i kani mai ai o ka bele aina ahiahi, ku ae la oia iluna a hele aku la i kahi o ke pa wai holoi maka e hoomaemae ai me ka wai huihui. Mahope iho o ka pau ana o kana hoomaemao ana lala Iho, i hele aku ai oia i kahi o kc aniaoi |i)9hi i nm ti mimu» o Kon* m ika ne U

papa aina. A i kana nana aoa, aole no i lilo kana mau hana ona minute i hala aku i naea e hoololi ia ae ai o kona mau hiohiona, a i ka pau ana o kana kilohi ana, hele pololei aku ai oia no ke keena aina. laia i hiki aku ai e kakali mai ana no kona mau makua iaia, me ka hoomanawanui o kona hiki aku, a iaia i hiki aku ai i haupa iho ai lakou i na kohi kelekele i hoomakaukau ia. Elua la i hala ae aole he lono i loaa mai ke Kauna de Birene mai, ai ke kolu o ka la i hoea kino mai ai ua Kauna nei i ka hale o Barona Mereceli. I kona hoea ana mai, ua halawai iho la ia me ka Barona, a ua pane aku la hoi oia iaia; "Ua haohao loa ia makou no ka loihi loa oka manawa o kou ike ole ia ana mai io makau nei, aka, ua pau ae la nae keia pioo mamuli o kou hiki kino ana mai la." "Pela io no," wahi a ua Kauna nei i pane mai "aka, he kanalua no nae no ke kanaka ola, a hiki no ke ikeia mai, oiai i hele mai la au e ike ia oe, a e kuka hoi kaua ma kekahi kumuhana ano nui loa i pono ia oe ame a'u ke ikfe i kona hopena." "Ua pono,'' wahi a ka Barona, "e noho iho oe maluna o kela noho, a eia ae no ke kika maluna o ke pakaukau. a ke ole au e kuhihewa e kuu hoaloha maikai, he manao ano nui loa keia au i makemake ai e kamailio pu kaua." "Ae, he manao ano nui io no, oiai, ua pili pono loa keia manao ia oe ame a'u nei." "E hoike mai hoi ha oe ia'u i maopopo pono aku ai hoi ia'u," wahi a ka Barona. "Ua pono maoli no kau noi ana mai la, a auhea oe e kuu hoaloha maikai, ua maopopo loaia'u, mamuli o kou lilo ana he hoaloha oiaio no'u, ua lawa ia ma ko'u aoao nei no ka hoopili paa loa ana aku ia'u iho ia oe ame kou ohana. Aka nae, ua manao au he mea hoi e hooi loa ia aku ai o koi» hanohano ame ka mailani ia o kou ohana, i ko'u pakui ana aku i manai hou maluna o ka mea i paa mua, a i loaa hoi ia oe, a e hoomanao nae oe, ke loaa aku ia haawina mamuli wale mai no ia oko kaua ano hoaloha pilipaa kekahi i kekahi."' Ia wa i mohala pono mai ai na hiona mohaha o ka Barona Marceli i kona lohe pono ana mai i keia mau huaolelo mai ke Kauna aku, a ike ia aku la kona ano mae, me he la, he i'a ua pa ika hola. Ke nana la hoi oia ia wa like me na manao pahaohao, a i ka hala ana o kekahi mau minute, ua pane mai la oia: ''Heaha la ka hewa o kau noi e kuu ho»loha ( »ole he hewa oia? Aka nae ho), Wali ekm Ih el& no ko heopnlw ll •*§

i* Gcorjfe Leone, a ua haawi pu aku hoi au i ka'u ae ana no keia hoopalau ia ana ō lana, a ke manaolana nei au, ua maopopo no keia mea ia oe." "No ia pilikia au i hai mai la," wahi a ua Kauna nei, "e hai aku au ia oe i ka mea e hoopau ia ai oia- piHkia ou, a o keia noi a'u i waiho aku nei, mamuli no ia o ko £valina hoike ana mai imua o'u « _ e hele mai au imua ou, a e nonoi aku ia oe i kona lima akau." , Me keia mau olelo i hoopiha loa ia ae ai ua Barona nei me ke pahaohao no keia mea ana e lohe nei, me kona moeuhane mua ole pela iho la ke kahua i hoopunana ia ai a e kiko 'ae ana, ame 'ia ano ona i pane aku'ai oia; "Auwel He ka hoi keia a ka mea kupanaha. Na Evalina io anei i hoouna mai nei ia oe e kuu hoaloha me keia puolo kupaianaha au i hoike mai la? Ke hilinai nei" au elike no me ia i na wa i hala ae nei, o kela ame keia huaolelo mai ia oe mai, he oiaio maoli no ia, ano keia mau olelo hoi a kaua e olelo nei, e kala mai nae hoi oe ia'u i ka'u hoohuoi." "No kau ninau, ke ae aku nei au me kuu hooia pu āku, nana ponoi no i kauoha mai ia'u e hele mai imua ou, a pela iho la oe i ike mai la ia'u, eia imua o kou alo i keia hora," wahi a ua Kauna Birene nei. "Alaila, aole a'u olelo aku ai ia oe," i pane mai me ka hoomau ana mai, "oiai\ua nolo ia mea ia oe ame kuu kaikama)iitve, eia nae, he keu ka mea kupaia-nahaS-kVu noonoo, aole he wahi uiuiki malamalama iki ia'u o keia mea." "E ninau aku ana au ia oe e ka Barona. Alaila, o kau anei i pane mai nei o kuu lawe mai ia mea a lilo ma ke ano ua ae pono oe i ko maua nare ia aku? O kau pane pololei anei ia e kuu hoaloha?" "Pela iki iho hoi kaua, no'u ponoi iho, aole a'u kue i ko olua mare ia aku, oiai, aia no ia iaia. A nana no e koho elike me kana i manao ai he kupono, a o oe hoi e kuu hoaloha kahiko, heaha auanei hoi ka'u e ae ole aku ai ia manao maikai. O ka'u nonoi nae hoi ia oe, e haawi mai oe i mau la no'u e kukakuka pono ai me ko'u ohana, oia hoi kuu kaikamahine ame kuu wahine, a i ka'u hoomaopopo ana, oia no ka mea i kuleana i kana kaikamahine, a oia ka'u e hopohopo nei, t 'hpplp aaa paha oia," "Ua maopopo no ia'u ia mea, aka, o kou ae ana ame ka ae ana o Evalin«, «ole e hiki i« mau« me Maraceli hoo!f i Ha o k*n» k»!*

"He mea ōiaio ia, eia nae, e loaa ana no he hakoko ikaika ana mawaena o makou iho, oiai ui makemake l° a no ka'u wahine ia George Leone i hunona nana. Aka nae hoi, e pono no kaua e kapae ae i ka noonoo ana nona i keia manawa," aia wa no i hooholo iho ai ke Kauna Birene ame ka Barona Maraceli, e kamailio mua aku o Maraeeli i kana wahine. Hooholo pu iho la laua, aia ma ka palapala e loaa aku ai i ua Kauna nei ka paOe no na mea e hooholo ia ana e lakou, "A eia nae hoi, oiai makou e noonoo ana no keia hana, ke nonoi aku ttei au i kou oluolu, aole oe e hele iki mai i ko makou nei hale a loaa aku ka'u palapala ia oe.'* A i ka wa i pau ai o keia mau kukakuka aia mawaena o ua mau Keonimana nei, i haalele iho ai ua Kauna la ia Maraceli Hale me ka naau piha haueli. Ia wa like nohoi i ku ae ai ka Barona a hele holoholo aku la iloko o konakeena hulipalapala, me ka naau i hookupilikii ia, a ika hala ana 0 kekahi manawa loihi i hookani ae ai oia ika bele kahea. # Pane aku la oia i ke kauwa i hiki mai: "E hai aku oe ia Evalina Minela ua makemake au e ike iaia i keia manawa.'' Aole nohoi i liuliu iho, hoea mai la oia imua o kona maleuakane a pane mai la: "Ua makemake anei oe ia'u e papa?" me kona hele ana mai ahoni 1 ka makuakane. "Pela no e kuu kaikamahine, ua makemake nui au ia oe, a e noho iho oe ma keia noho," i kuhi-* kuhi aku ai ua makuakane nei i ke kaikamlhioe. Nana mai la oia i kona makuakane, a ike mai la oia i ke ano kuoo ame ka haikea e kau ana lluna o na helehelena o ua makuakane nei ona, a oka wa nohoi ia i holo ae ai o ke puanuanu iloko o ua Evalina nei me ka hopohopo o kona naau, me ka nalu nui ana iho, aia paha he hanaano nuikakona makuakane i pili iaia. "E kuu kaikamahine," wahi a ka Barona Maraceli i pane aku ai i ua kaikamahine nei, "ua ma« kemake au e kamailio aku ia oe no kekahi mea ano nui loa, i ka'u nana ana o kekahi keia o na mea kupaianaha loa i hoea mai imua o'u." "Heaha ia mea au e noonoo nui nei e papa? E hai maiJoe ia'u." "Ua hele mai nei o Kauna Birene e ike ia'u i keia auwina la, a ua nonoi mai nei oia ia'u, e ae aku au e haawi aku i kou Hraa «kau iai» ilako o ke »po o k» Mitercmonia." {M k9*M*iā *b