Ke Au Hou, Volume II, Number 9, 1 March 1911 — Aole Mokuhia ke Aloha i na Wai Kahe he Nui. [ARTICLE]

Aole Mokuhia ke Aloha i na Wai Kahe he Nui.

Ma na lono i laweia mai e ka poe i ike i ka manao nui iloko o ka Moiwahine Liliuokalani, ame kona mau upu ana, ua ike aku makou eia no ka ka Moiwahine Aloha Liliuokalani ke hoomanao nei no i kona lahui, a ke hoolala nei i kekahi kumuhana ano nui no ka pomaikai 0 na pulapula Hawaii o keia mua aku. Ae, ua pololei io no kela mau hua palapala e kau ae ia maluna: "Aole e mokuhia ke aloha i na waikahe he nui." O ka mea nui iloko o ka Moiwahmo, oia no, ina e kaa ana kona mau aie, o ka wailio iho 1 kona waiwai no ke kukulu ana i liome no na

keiki makua ole ame ka haawi wale ana mai i kekahi o kona mau aina i wahi hooluaoa a hoonanea no na keiki o keia Taona. Hoomanao ae ]a makou i na olelo a Liloa i kana keiki ia Umi, oiai oia e waiho ana maluna 0 ka hu'a moena me ka ike moakaka aku ua hoea mai kona hopena, penei kana a'o i kana keiki: "Ke kokoke mai nei ko'u hookaawaleia ana aku mai keia ao aku, a o ka'u olelo ao hope loa ia oe, oia no keia: Oke Akua kau mea malama loa, i ka wa ai ame ka wa ai ole, a ma- . waho ae o keia mea, i ka wahine-kane-make ame ke keiki makua ole.'' Ua hala aku o Liloa me ka waiho iho i kana olelo ao i kana keiki, ama ka moolelo o Umi ua ikeia ka malama io ana o keia keiki i na olelo ao hope a kona makuakane. Hala aku o Liloa me kana ao, hoea niai na Makua o ka P°no me ka lakou ao a lehova i waiho mai ai i keia ao, Aia kakou e hookuku ae ai i keia mau a o ana e ike ana kakou ua like loa no. I keia mau la hoi ke ike aku noi kakou i ko kakou Moiwahine i aloha nui ia e lawe mai ana i na a o nna a kona mau kupuna Alii, a ke hoomanao nei no, a ma kana palapala hooilina ua hoomakaukau e no oia no ka waiho ana iho 1 koua waiwai uuku i koe mai, no na keiki makua ole o Hawaii Aloha. E na kini makamaka aine na wahaolelo a ka lehulehu i hilinai ai, e au'a ana anei oukou, a 6 nan a ole īi'ai aua iko oukou Moiwahine ke Alii ai moku hope loa o Hawaii nei? Ka mea i hooliloia i malihini a i makaainana maluna iho o kona aina lianau? lva mea i hao waleia ona pomaikai 1 waihoia mai e na Kupuna? A hana 110 hoi oukou nela, o ka hoike maopopo loa ana inai 110 la o nWiii ana a na kupuna o kakou, ua hoopoma ia o oukou. Oke kauoha aka Haku. Uti liooiiemuhouiu iu o oukou,

E halo a e nana ae ina na anao o kakou a e ike no kakou i ka ai uhaai ia mai o na pomaikai a na Kupuna o Hawaii nei i waiho mai ai na na Mamo o keia aina aloha. Ona mea i makemake ia e na kanaka Hawaii, aole ia he mau mea pono e haawiia mai; aka, o na mea i makemakeia e lakou la aole me ke noi mai e loaa aku ai, aka, me ka lima nui mai no, me ka manao iho no na lakou la no ia mau mea. Aole anei kakou e lawe mai i keia mau a'o ana a hoolilo i mau mea na kakou e hahai ai? Aole anei kakou e hoomaopopo o kakou ke kuleana maluna o keia mau mea? Ua lilo aku aua pau loa anei ka naau wiwo ole o na "I, na Mahi ame na Palena ana mamo o Hawaii nei? Ke manao nei makou, aole i pau loa, aka, ua hiamoe wale no a ua kokoke e hiki mai ka manawa e hoike aku ai kakou i ke ano o na mamo o Hawaii aloha. Me na manaolana e hookoia ana keia mau manao maikai o ko kakou Moiwahine Aleha, a e loaa io ana he haawina mahuahua no ka hoopauia ana aku o kona mau aie, na aie lioi i ulu mai mamuli o ke ake ana e mau kou noho makaainana ana maluna o kou aina hanau e ke kanaka Hawaii. Ke liooki nei keia maka peni. Ma na nupepa Namu makou i ike iho ai i na manao o Mokumaia, e hai mai ana i na hana a ka Makai Nui ana i hooikaika ai i ke kau i hala aku. Ke hoomanao nei makou i na olelo huhu a Mokumaia ia makou i ke kau koho paloka i hala aku, i ko makou hai ana i ka oiaio maluna o na mea a makou i ike ai ma ka Makeke, i ka aiia o ke ake maka ame ka inuia o ke kai e ka Makai Nui ana, oiai, oia e luhe ia ana eka wai o Paieie. Ma ia hui ana me Mokumaia, ua nui kona huhu, oiai no nae o ka oiaio ka makou i hoike ae, oia hoi i ka ona īnau o keia Makai Nui, a i ka hopuhopu i ko hai ona, a i kona, liookuu laelae no. E hoolohe e ka lehulehu i na rula o ka Papa Ola 110 ka malama ola ana., oiai, eia kakou ikeau o na ma'i ano hou e hoea mai nei. Mai hookuli.