Ke Au Hou, Volume II, Number 15, 12 April 1911 — Na Kanawai i Aponoia o 1911 [ARTICLE]

Na Kanawai i Aponoia o 1911

K ANAW AI 35 lIE KANAWĀI E Hoololi ana i ka Pauku 2966 o na Kanawai 1 Hooponopono Houia o ke Terxtore o HaWAII, E PILI ANA I I<A AĪHUE I KA WAIWAI I Haawiia Mai e Malama. jEHookoloia e ka Ahaolelo 0 Jce Teritorc 0 Ha-a waii: ■ * Pauku i. O ka Pauku 2966 o na Kanawai 1 Hooponopono Houia o ke Tentore o Hawaii, ma keia ua hōololiia, i heluhelu ai penei: "Pauku 2966. Aihue i ka Waiwai o ka Lehulehu i Haawiia aku e Malama. Hoopai. Ina o kekahi Luna Aupuni, a i ole, mea e ae paha, i haawiia e ke kanawai, hooponopono ana, a hookohu maoli ia paha, a / ole hoohanaia paha i keia wa, i ole, mahope aku paha, ka malama ana, hilinaiia e malama, me ka mea nana mai ka waiwai, e malama, a i ole ma o kekahi mea okoa ae paha, hoo» lilo ana, mahelehele ana, o kekahi huina dala, palapala aie dala, a mau lako, a i ole waiwai e ae paha o ke Teritore o Hawaii, a i ole no kekahi mahele Aupuni kuloko paha, a i ole mahele Aupuni paha, e hoolilo ia waiwai nona iho, a nokona pomaikai iho paha, a i ole no ka pono ame ka pomaikai o hai aole hoi no ka mea nonaponoi ia waiwai, a i ole, o kekahi mea i kuleana ia waiwai; a j ole e hoaie aku me ka uku-panee, a uku-panee ole paha, a i ole, hoahu paha ma kona inoa ponoi iho, a inoa e ae paha, aole nae ma. ka inoa o ke Teritore o Hawaii, a i ole, Mahele Aupuni Kuloko a Mahele Aupuni paha, iloko o kekahi Baneko, a i ole, me kekahi mea a mau mea paha, a hoololi aku i kekahi waihona a waiwai, i kekahi huina dala a mau huina dala paha i haawiia malalo o ko* na hoomalu ana, hoolilo a mahelehele ana, koe wale no e like me ke kuhikuhi ana a ke kanawai, hooponopono ana i kauohaia, e manaoia, ua ku ka hewa aihue i ka waiwai i haawiia e malama, a oia Luna Aupuni, a mea e ae paha, ke ahewaia no ia hewa, e hoopaiia ma ka hana oolea no kekahi manawa aole e oi aku mamua o umi makahiki, a i ole ma ka hoopai dala, aole e oi aku mamua o ka papalima o ka waiwai ana i lawe hewa ai, a ina hiki ole iaia ke uku i ka wa e koi ia aku ai, a i ole, hooponopono paha 5 ku i ke kanawai i ka huina nui, a i ole, hapa paha o ua huina dala la, a mau huina dala i haawiia malalo o ka hoomalu ana a ia Luna

Aitpu«t, ( imi c m paH» «Uk« «• ke kwhlkuhi ke kanaw»l, hooponopono an&i ft kauoha hot, e Hlo ]a, « e he mea hoike lawa pono ia no ka aihue aoa i ka waiwai i haawiia e tpalama. ! V 2. E mana keia Kanawai i kona apono ia ana. Aponoia i keia la 23 o Maraki, M. 11. 1911. WALTER F. FREAR, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. KAN A W A T 3 6 ĪIE KANAWAI E Kokua ana 1 ka Poe Paahao i Hookuuia, e HooLOLI ANA I KA MOKUNA 110 O NA KANAWAI I Hooponopono Houia ma ka Pakui ana aku Malaila i Pauku Hou e Ikeia ana o ka Pauku 1614A. E Hooholoia, e ka Ahaolelo o Jce Teritore o Hawaii: Pauku I. O ka Mokuna iioo na Kanawai i Hooponopono Houia, ma keia ua hoololiia ma ka pakui ana aku malaila i pauku hou e ikeia ana o ka Pauku 1614A, i heluhelu ai penei: "Pauku 1614A. Ma ka wa e hookuuia aikekahi paahao i noho malalo o kekahi hoopai no hookahi makahiki a oi aku ma ka hana oolea maloko o ka halepaahao o ke Teritore, ina ua nele ua kanaka a i ke dala e lawa ai kona mau hemahema oiawa, e hoolakoia aku no oia e ka Luna Paahao Nui me na Dala Elima ma ke dala maoli, me hookahi paa lole nona ka lilo e oi ole aku mamua o Umi Dala. 0 na lilo i hanaia pela e ka Luna Paahao Nui e hui pu ia no ia maloko o na heluna no na lilo ame ka malama ana i na paahao." Pauku 2. E mana keia Kanawai mai a mahope aku o ka la o kona aponoiā ana. Aponoia i keia la 23 o Maiaki, M. H. 1911. WALTER F. FREAR, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. KANAWAI 37 HE KANAWAI E Hoololi ana i ke Kanawai 65 o na Kanawai o KK KAU O 1909, E PILI ANA I NA MKA E LOAA Mai ana ma Kekahi Mau Hanalima. E Hooholoia e ka Ahaolelo 0 Ice Teritote 0 Ha'waii: Pauku 1. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 1 o ke Kanawai 65 o na Kanawai o ke Kau o 1909 i heluheluia ai elike me keia malalo iho nei:

r, 0 nft tlsīd Bpßa e »*i )ift oihana mahiai amp hanallma mal ke kula tnikl 0 Lahainaluna ame na kula hanalima pakahi o na Keikikane ame na Keikimahine, koe na dala e holo aku ai i na haumana i loaa maoli mai ai ia mea, e jjkuia aku ma ka wa e loaa mai ai iloko o ka Waihona Puuku o ke Teritore, a ma keia ke hookaawaleia nei he huina like mailoko ae o na (lala iloko o ka waihona no ka hoohana aku no ke Keena Hoonaauao o ka Lehulehu e hooliloia aku e ia no ke kiai, ka malama ame ka hoohanaia ana aku o ua mau kula pakahi la." Pauku 2. E mana keia Kanawai i kona apono ia ana. Aponoia i keia la 23 o Maraki, M. H. 1911. WALTER F. FREAR, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. KANAWAI 38 HE KANAWAI E Papa ana 1 ka Lawaia ana me ka Upena Maloko o ke Awa o Honolulu. E Hooholoia e Jca Ahaohlo 0 ke Teritore 0 Hawaii: Pauku 1. O ka lawe ana ame ka pepehi ana i na Ia me ka Upena Kolo, Upena Lau, a Upena Kuu paha maloko o ke Awa o Honolulu, ma keia ua papaia. ■ A o ka mea e kue ana i ka manao o keia Pauku, ina i ku ka hewa iaia e hoopaiia, aole e oi aku mamua o Elua Haneri me Kanalima ($250.00) Dala, a i oleia, ma ka hoopaahao, aole e oi aku mamua o Eono (6) Mahina, a i ole ia, ma ka hoopai dala me ka hoopaahao pu. Pauku 2. E mana keia Kanawai i kona apono ia ana. Aponoia i keia la 23 o Maraki M. H. 19x1. WALTER F. FREAR, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. KAMWAI 39 HE KANAWAI E Hooloi.i ana 1 ka Pauku 1831 0 kaMokuna 120 o na Kanawai i Hc»oponopono Houia o Ha- ' WAII E PILI ANA I KA HOOPAKELE ANA I NA Waiwai Lewa Mai ka Hoomalu ana, Hooko ana, Lawe ana ame ke Kuaiia ana. E Hooholoia e ka Ahaolelo 0 ke Teritore 0 Hawaii: Pauku 1. O ka Pauku 1831, mamala-olelo eha

hfli si| iUuku, s s* K#v U m» keia ke n«i i h«luh«luti penei} Elua lio, a i ole ia, elua hoki ame ko laua ili kaa, hookahi kaa mama, a i ole ia,kaa lawe ukana, a i ole ia, kaa lawe ohua kaahele, hookahi kaa kikane, a i ole ia, kaa lawe ukana kaumaha, hookahi kaa lio palua, a i ole ia, kaa pio, a i ole ia, kaa lawe ohua no hookahi, a i ole ia, no elua iio, hookahi otomobile, hookahi kaa paikikala mahu, a i ole ia, kaa e ae paha, no ka hoohanaia ana oia mau mea e kekahi mea kaa ukana mama, kalaiwa kaa kikane, kaa lawe ukana kaumaha, kaa huki lima, maauaua, kaa pio, kaa lawe ukana, kalaiwa kaa otomobile, a ano kalaiwa e ae paha e hana maoli ana no kona ola; a i elua lio ame ka ili ame hookahi kaa, a i ole ia, hookahi otomobile, a i ole ia, kaa paikikala mahu e hoohanaia ana e kekahi kauka lapaau, kauka oki, loio ma ke kanawai, a i oleia, kahuna pule paha iloko o ka lawelawe ana o kana hana, a i ole ia oihana paha. # . Pauku 2. £ mana keia Kanawai mai ka la aku o kona aponoia ana. * Aponoia i keia la 23 o Maraki, M. H. 1911. WALTER F. FREAR, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. KANAWAI 40 HE KANAWAI E Hoomaopopo ana no na Palapala Hai Hkwa ma Kkkahi Mau Manawa ma na Hihia KaRAIMA. E Hooholoia e ha Ahaolelo 0 Jce TerītQre o Hawaii: Pauku 1. E hiki no auanei hoi ke laweia aku kekahi palapala hai hewa e, a ma ka aoao o ke Teritore, mai na aha hookolokolo apana a kaapuni pololei aku paha, i ka Aha Hookolokolo Kiekie o ke yeritore, ma na hihia karaima apau loa, ma pa manawa mahope iho, e laa: Mai kekahi olelo hooholo e hoopau ana, e kapae ana, a e kakoo ana paha i kekahi kumu kue kanawai i kekahi hoopii hoahewa, a i kekahi kumu hoopii paha, o ia, ao kekahi hoopii karaima paha, ma kahi oia olelo hooholo i hookahuaia mamuli o ke ku ole a manao paha o ke kanawai mamuli oia i hookumuia ai ka hoopii hoahewa a kumu hoopii paha. Mai kekahi olelo hooholo e kaohi ana i kekahi olelo hooholo hoahewa no ka lawa kupono ole o ka hoopii hoahewa kumu hoopii paha, ma kahi oia

olelo hooholo i hookahuaia mamuli o k<j ku ole a manao paha o ke kanawai mamuli oia i hookumuia ai ka hoopii hoahewa a kumu hoopii paha. Mai kekahi olelo hooholo e kokua ana i kekahi kumu pale kanawai kuikawa, ke hoopilikia ole ia hoi ka mea i hoopiiia. Pauku 2. E hanaia ka palapala hai hewa ma ia mau ano hihia apau iloko o na la he umi mahope iho o ka haawiia ana o ka olelo hooholo a e hoomauia aku ka hana ana me ka hooikaika loa a e kaa aku ia maluna ae o na hihia e ae apau loa; aka nae, aole kekahi palapaia hai hewa e hanaia a e ae ia aku paha i ke Teritore o llawaii ma kekahi hihia i haawiia ai hoi he olelo hooholo no ka pono o ka mea i hoopiiia. Pauku 3. E mana keia Kanawai mai a mahope iho o ka la o kona aponoia ana. Aponoia i keia la 29 o Maraki, M, H. 1911. WALTER F. FREAR, Kiaaina 0 ke Teritore 0 Hawaii. K A NA W A I 41 - IĪE KANAWAI E Hoololī ana 1 ka Pauku 1 o ke Kanawai 122 0 NA KANAWAI O KE KAU O 1909 E PILI ANA I KA Hookaa ana i na Hoolilo o na Aha Apana Lkhulehu. E Hooholoia e ka Ahnolelo 0 ke Teritore o Ilawaii: Pauku 1. Ma keia, ke hoololiia nei ka Pauku 1 0 ke Kanawai 122 0 na Kanawai o ke Kau o 1909 1 heluhelu ai penei: "Pauku 1. E hookaaia no e na Kalana ame ke Kulanakauhale ame Kalana o Oahu, na uku o na Lunakanawai apana lehulehu ame na Kakauolelo ame na kokua okoa ae e like me ia i hoomiaopopoia ma keia Pauku, maloko hoi o na wahi e noho hookolokolo ana ua mau Lunakanawai la, ma na uku mahope iho nei, no ka makahiki: Lunakanawai Apana, Honolulu,(s2so.oo) $3000 00 Lunakaaawai Apana Elua, Honolulu, e hooliloia aku e like me ke Kanawai 57 o na Kanawai o ke Kau o 1907 300 00 Na Kakauolelo, Aha Apana o Honolulu, Kakauolelo 1 ma ka ($135.00) Kakauolelo 2 ma ka ($110.00) ($245.00) 294000 Lunakanawai Apana, Ewa, ($100.00) 1200 00 Lunakanawai Apana, Waianae ($40.00) 48000 Lunakanawai Apana, Waialua ($90.00) 1080 00 Lunakanawai Apana, Koolauloa ($50.00) 60000 Lunakanawai Apana, Koolaupoko ($50.00) 60000

Lunakanawai Apana, Lahaina ($90.00) 108000 Lunakanawai Apana, Wailuku (si3s-°o) 162000 Lunakanawai Apana Elua, Makawao, ma Honuaula ($25.00) 30000 Lunakanawai Apana, Makawao ($100.00) 1200 00 Luoakanawai Apana, Hana [$50.00] 600 00 Lunakanawai Apana, Kipahulu [$3o«oo] 360 00 Lunakanawai Apana, Molokai [$40.00] 480 00 Lunakanawai Apana, Lanai [$20.00] 240 00 Lunakanawai Apana, Kohala Akau [$90.00] 108000 Lunakanawai Apana, Kohala Hema [60.00] 720 00 Lunakanawai Apana.Kona Akau [$90.00] 1080 00 Lunakanawai Apana, Kona Hema [$70.00] 840 00 Lunakanawai Apana, Kau [$80.00] 96000 Kakauolelo me Maheleolelo, Aha Apana, Hilo Hema £$100.00] 12Ō000 Lunakanawai Apana, Hilo Hema [$150.00] 1800 00 Lunakanawai Apana, Hilo Akau [$75.00] 900 00 Lunakanawai Apana, Hamakua [$100.00] 1200 00 Lunakanawai Apana, Puna [$90.00] 1080 00 Lunakanawai Apana, Lihue (sioorf>o) 1200 00 Lutiakttbawai Apana, Koloa ($70.00) 840 00 Lunakanawai Apana, Waimea [$90.00] 1080 00 Lunakanawai Apana, Kawaihau [$55-ooJ 660 00 Lunakanawai Apana, Hanalei [$50.00] 600 00 Pauku 2. E mana aku no keia Kanawai i lulai 1, 1911. Aponoia i keia la 29 o Maraki, M. H. 19x1. WALTER F. FREAR, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. KANAWAI 43 HEKANAWAI E PILI ANA I NA IIOOLILO O NA. Lt NAKANAWAI Apana, e Hoololi ana i ke Kanawai 122 o NA KANAWAI O 1909. ■£* īīooholoia c ka si.Ji(iolt'lo 0 lcc 7Vpito tc 0 Ho,xv(xxit Pauku 1. Ke hoololiia nei ma keia ka Pauku 1 oke Kanawai 122 o na Kanawui o 19,09 ma ka pakui ana aku ma ka hopena o ua Pauku la i keia mau olelo mahope iho nei: A e ukuia no hoi na lilo o na Lunakanawai Apana lehulehu e na Kalana, e hui pu ana me ko ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu, a maloko o laila ia mau Lunakanawai kahi i hooko ai i ka mana hookolokolo." Pauku 2. E mana aku no keia Kanawai i lulai 1,1911. Aponoia i keia la 30 o Maraki, M. H. 1911. WALTER F. FREAR, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.

KANAWAI 13 HE KANAWAI E HooKAAWALE ANA I IIAAWINA DALA NO KE 01/A o ka Moiwahine LiliuōkalAni E Hooholoia e ha Ahaolelo o he 'l\ ritore o Jla- . 'waii: ; Pauku i. Ma keia, ua hoomanaia a ke kauohaia nei ka Puuku o ke Teritore e uku aku, mamuli o na Kikoo Dala i hoopukaia e ka Luna Hooia o ke Teritore, i ka huina o Umikumamalua Haneii me , Kanalima ($1,250.00) Dala o ka mahina i ka Moiwahine Liliuokalani, a e hoomauia aku pela no ke koena o kona ola ana, a o na huina dala e lawa ai ka uku ia ana o ua mau Kikoo Dala nei, ma keia, ke hookaawaleia nei mailoko mai o na dala iloko o ka Waihona Aupuni i loaa niai mailoko mai o na loaa Huikau o ke Aupuni. Pauku 2. E mana keia Kanawai ma ka la 1 o lulai, 1911. Aponoia i keia la 30 o Mai aki M. 11. 1911. WALTER F. FREAR, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. 'KANAWAI 41 HE KANAWAI E Hoololi ana i ke Poo ame ka Pauku i, 2, Pauku 3, E Like Me ia i Hoololiia e ke KaNAWAI 127 O KE Kau O 1909, AME PauKU 9 O ke Kanawai 24 o na Kanawai o ke Kau o 1907, E PILI ANA I KE KuLA Nui O NA I~IANALIMA AKAMAI AME MahIAI. E Hooholoia e ha Ahaolelo o he Teriiore o Haii'aii:' Pauku 1. Ma keia ke hoololiia nei ke poo 0 ke Kanawai 24 o na Kanawai o ke Kau o 1907 i heluhelu ai e like me ia malalo iho nei: "He Kanawai e kukulu ana i ke Kula Nui o na Hanalima Akamai ame Mahiai e ikeia ma ke ano ke Kula Nui o Hawaii a e hoomaopopo ana no ka Hooponopono ame ka malama ana ia mea." Pauku 2. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 1 o ke Kanawai i oleloia i heluhelu ai e like me keia* malalo iho nei: "Pauku 1. Ma keia ke kukuluia nei he Kula Nui o na Hanalima Akamai ame Mahiai e ikeiama * e ano ke Kula Nui o Hawaii, e pono ai e kaa aku ka hooponopono laula ana malalo o ka Papa o na Hope i hookohuia ma ke ano i hoakakaia ma ka Pauku 800 ke Kanawai Kumu." Pauku 3. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 2 o ke Kanawai i oleloia i heluhelu ai e like me ia malalo iho nei: "Pauku 2. E lilo na Hope i poe e noho ana ma ke Teritore o Hawaii, a e hookohuia no na Kau o elima makahiki, a i ole no na manawa i pau ole oia kau, ma ia ano e pau no ke Kau o kekahi o na Hope i kela ame keia makahiki. E hoomaka ana

ua mau kau la ma ka la mua o Mei iloko o kela ame keia makahiki, a o na kau o na līope e ku nei, ma ke ano i hoonohonohoia o ke ano o ko lakou mau hookohu, e hoomau aku a hiki a e pau koke ana ma ua la ala iloko o kela ame keia pakahi o na makahiki elima e hoomaka ana ma ka 1912." V Pauku 4. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 3 i hoololiia e ke Kanawai 127 o na Kanawai o ke Kau o 1909 i heluhelu ai elike me ia malalo iho nei: "Pauku 3. Na ka Papa ona Hope e hoohana a e malama na pono apau oke Kula Nui. lla loaa ia lakou ka mana e koho i Puuku ame na Luna e ae i manaoia e lakou he pono me ke noi ana aku ia lakou i mau bona ma na heluna i makemakeia e lakou a e hanaia e like me ke kauoha a ke kanawai e pili ana no na Bona no na Luna Aupuni, e loaa no ia lakou ka mana e kuai mai a i ole e paa i na aina, na hale, ua pono hoohana ame na waiwai e ae no ka pono o ke Kula Nui, a e hoolilo aku i na dala i kela ame keia manawa i waihoia aku no na hoolilo o ke Kula Nui mai na wahi like ole mai, Ona aina apau, na hale, na pono hoohana ame na waiwai eae apau i kuaiia mai a i ole i loaa mai, e lilo no ia a e paa ia ma ke ano he waiwai no ke Teritore o HawaiPno ka hoohana ana aku i mea e hoomauia ai ka pomaikai o ka Kula Nui. O na haawina dala ame na mea i manaoia no ia mau haawina i hoomanaia mai e na Kanawai o ka Ahaolelo Nui i aponoia i Maraki 2, 1887, Augate 30, 1890, ame Maraki 16, 1906, pakahi apau, i ikeia o ke Kanawai a Hatch, ke Kanawai 2 a Merrill ame ke Kanawai a Adams, e hoomaopopo ana no na wahi mahiai hoao ana e pili ana me ke Kula Nui o na Hana Mahiai ame Hanalima Akamai, a ma na Kanawai e ae paha a ka Ahaolelo Nui e hana mai ai no na mea e like ana me keia, ma keia, ke laweia mai nei." Pauku 5. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 9 o ke Kanawai i oleloia i heluheluia ai e like me ia malalo iho nei: Pauku 9. E ukuia no na dala i hookaawaleia e ka Ahaolelo no ke Kula Nui o Hawaii e ka Puuku o ke Teritore maluna o na kikoo e hoopukaia ana e ka Lunahooia o ke Teritore maluna o na palapala hoike lilo i aponoia eka Papa ona Hope. E ukuia no na dalft apau i loaa mai a i ole ma ka aoao paha o ka Papa a i ole o ke Kula Nui mawaho ae o na mea i loaa mai ke Aupuni mai o Amelika Huipuia iloko o ka Waihona Puuku Teritore, a ma keia ke hookaawaleia nei ia mau dala apau no ka pono oke Kula Nui. E kauohaia aku ka Papa o na Hope e malamaia he mau buke kupono o ka moohelu, a e waihoia aku i kela ame keia makahiki imua o ke Kiaaina, a nana e waiho aku i ka Ahaolelo, he hoakaka e hoikeike ana i kona mau loaa mai na alahele mai apau ame na hoolilo no na hana apau." Pauku 6. E mana no keia Kanawai mai a mahope aku o ka la o kona ap<jnoia ana. Aponoia i keia la 31 o Marakt, M. H. 1911. WALTER F. FREAR. Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.