Ke Au Hou, Volume II, Number 15, 12 April 1911 — He Moolelo no ke Ahi o Enelani Sa Naita Odisa KA METALA DALA O KE KE'A HEMOLELE—KE KAE'AE'A O KE KAHUA MOKOMOKO O ASABE—KA MEA I KAPAIA KA ILIO HANU MEHEU POHIHIHI, A I OLE, O KA NAITA HELE-ULUULU [ARTICLE]

He Moolelo no ke Ahi o Enelani Sa Naita Odisa KA METALA DALA O KE KE'A HEMOLELE—KE KAE'AE'A O KE KAHUA MOKOMOKO O ASABE—KA MEA I KAPAIA KA ILIO HANU MEHEU POHIHIHI, A I OLE, O KA NAITA HELE-ULUULU

"Ke hoomanao nei au, i ka wa e hana ia ana 0 kekahi inau hana ino, aole loa au i kuhihewa i ka hiohiona o ka'u e olelo nei, a aole nohoi au i manao mua o keia mau huaolelo pakike, ua kupono ole ia no keia mau inea i hana ia mai ia makou ma ke ano pakaha wale. "1 ko'u manao, he oi aku o ka maikai o kou mau lole e hoohalike ia me na aahu o ka poe powa, a pela no me na olelo ana, mamua o ka uhiuhi wale ana iho i na hana ino, malalo o ke aloha hoopunipuni ame na kamailio hoopalaiinaka." "Ua-pololei maOli no kau kamailio ana," wahi a ka Noremana, "a ke hai mai nei kou mau manao i ke koa maoli, aka nae, ke olelo aku nei au ia oe, aole loa oe e liaalele iho ana i keia pakaua raa kekahi ano e ae, koe wale no aia a lilo mai oe i wahine inare na Mauiiee De Braey. "I lohe pouo oe, aole loaau e hoihoi hou mai ana i ka'u mau mea e olelo aku nei ia oe, a aole loa lioi e manaoia o ke alii Noremana he puuwai hohe wale kona, a e emi hope ana ma kaha mea 1 kau nui ai, aole loa pela. E Rowena, e ke kaikamahine Sekotia, lie puni nani oe, ame ka hanohano, i ko'u noonoo ana ua oi aku kou pono e lilo mai i wahine na'u. "Ke hai aku nei'au ia oe, ina aole oe e ae mai ana i ko u manao, aiaila, ma ke ano hea la oe e hiki ai ke hapai ae ia oe i kekahi kulana kiekie a hanohano i kulike me kou kulana alii? pehea la auanei e pau ai kou noho ana iloko o *a poai o ka nohona kuaaina ma ka hale o ke kahu puaa Sakona. "O kou hanoliano maoli ame kou ano alii i kupono elike nie kou kapukapu alii i hanau ia mai ai, a e ike ia mai e kou lahui ma ke ano lie

alii hanau no ka aiua ma ke alo alii o En elani i waena o kona mau luana hanohano ana iloko o na pohai o ka poe ui a i hookiekie ia e ka ( ikaika." E Sa Naita," walii a Rowena, "o ka hale puaa au e olelo mai nei a e hoino oia np ko'u opumalumalu mai ko'u mau la opio mai, a i malama ia ai ko'u maluhia malaila, a mailailā au i oili mai ai, he pua nani au e niakaleho nei nau e'ako. Ke hai aku nei au ia oe, ina e hoea mai ana ko'u la e mare ia aku ai, alaila, ua laa keia puiiwai me ka mea wale no i ike ole kona puuwai i ka hookae i ua hal« la, ame kahi o'u i hanai ia ai "Ua maopopo ia'u kau mea e kamailio nei e ka lede," wahi a De Bracy, "pela paha oe i manao ai oia ka mea e hoohoka ia mai ai o ka'u inea 6 manao nei e hooko ia. Mai manao oe e hehi hou ana na kapuai o ka puuwai Liona Rikeke e noho hou ma ka nohoalii, a okiloa aku hoi kana punahele Wilifereda Odisa, ka oe e halihali aku ma ko ke alii mau paepae wawae, i loaa mai ai na hoomaikai ia oe ma ke ano he wahine hoopalau na kana punahele. I hai aku au ia oe e ka Lede paakiki, i ka wa a Odisa i manao ai e hiki ana iaia ke lalau ae i ke kaula oke aloha e hoonani ia ai ko olua noho oluolu ana, aianohe enemi e ae kekahi nana e ke ake a aku ana i kona lalau ana mai i kou iima. O ko'u mau manao apau loa nou, he mea paa loa ia, aole loa e loli wale, elike me ka hiki ole ke holoi ia na kahiko o ka Leopaki, pela au e hai aku nei ia oe, eia o Odisa iloko o ko'u mana i keia inanawa, a ua hilinai ia maluna o'u wale iho no e hooko ia ai na hana pili hoomainoino iaia oiai omenoho ana he pio iloko o ka hale Kakela o > orona de Bufa.

"Maluna iho o ko'u hokua kona pakele ame ka ole, a e hoomanao iho oe, o na huaolelo a pau loa e puka ae ana mai kuu waha aku, he kanawai ia 110 ke kakela nei, a e hookoia ia me ka ewaewa ®le, oiai, o Forona de Bufa he oi aku ka ikaika o kona lili nona mamua o ko'u." Nolaila, i ka lohe pono ana o ka Lede Rowena i keia mau huaolelo, ua piha maoli kona puuwai i ke pohaohao, a oia kana i puana ae ai: "He oiaio anei eia o Wilifereda iloko nei o keia wahi? He oiaio anei ka'u e lohe nei o Forona de Bufa oia kona enemi ino 'loa? "Ile keu maoli ka manaonao o ka eleele haahaa loa o keia mau manao i hoolala mua ia ai nona, a ina pela ka ekaeka oia mau upu ana, alaila, ua kohu ole inaoli no kela mau kepa ma na kapuai wawae o ko oukou puali e kukala lioopunipuni nei i ke ao he puali naita oiaio oukou, alaila, o ka mea pololei maoli, he puali powa.'' Nana kuoo mai la o Bracy iaia no kekahi manawa a pane mai la: "Alaila, ua naaupo io maoli no oe. Aole anei ou hoomanao, me ka ludaio o Odi,sa i haalele iho ai i ke kahua *kaua 0 Ashby? E hoomanao iho oe, o kela koa Kerusade i hapai ae ai i kona lima no ka hoopakele ana i- ka hale kupapau laa, ua lilo oia he hoa hele pu no ka ludaio," a akaaka iho la oia me ka haaloulou ana ma ke ano henehene . Pane mai la o Rowena me ka hooikaika ana 1 kona leo, aka nae, ua ano haalulu kona puuwai i ka mokumokuahua o ka manao, a aole e hiki iaia ke uumi iho, oiai oia e nalu ana: "Ina oia maanei, alaila, ma ke ano hea la oia i lilo ai he enemi no Forona de Bufa? "A owai la kana mea e maka'u ai, ina he mau palapu kona mea nana i hoopilikia i kona kino, e aa no auanei oia e hakaka pu me Forona de Bufa elike me ka loina paa o na naita oiaio a pau loa." "E Rowena," wahi a Bracy, "o kou manao kuhihewa maoli no kena au e noonoo la, aole oaei oe i ike o ka waiwai ka ikaika ame ke kau-1-ina na mea i lili ia ai o kekahi poe, me he lili ana ala o ke aloha? "0 ka haku hale nona keia pakaua, oia no o Forona de Bufa, ke hooikaika nei oia e hoopio iho i ka mea-e kue nei i kona lawe ana i ka aina nui momona o Odisa, aka, e ka lede, e oluolu niai

oe me ka maikai e lilo i hoa kaunu no'u, alaila t aole he mea e aku a Odisa e hopohopo ai no Forono de Bufa. "Ke ole oe e ae mai i keia noi, e ike pono auanei oe i ka pilikia ame ka poino a hooponiuniu ia o kou mau noonoo iloko o na wiliau oka ehaeha ame ke kanikau pio ole. No ka mea, o ua alii Barona la, aole loa oia he kanaka e hiki ke hooluli ia e ke aloha, a aole hoi he keena no kona puuwai e hiki ai ke hookipa iho i ka lokomaikai, a o kona mau manao uahoa hoi ua oi aku kona paakiki mamua o ko ka haokila." "H« mea oiaio no ia," wahi a Kowena, aka nae, na ke aioha no auanei o na lani e hoopakelo iaia," a meha iho la na hopuna olelo hope aua Rowena nei, oiai e hakoko ana kona puuwai me na hoomanao ana ae i ka eha koni i ka iwihilo, a pela oia i ae ole aku ai i ka noi. l< He hiki no ia'u ke hoopakele," walii aßracy, "ke ae ia mai nae ka'u noi ia oe, no ko kaua hoopalau ana ame ka mare aku, oiai i kou wa e ae ai i ka lilo ana i wahine mare na Bracy, owai la auanei ka mea e hiki ke kau i kona lima maluna iho o kou pilikoko, ke keiki ponoi hoi a kou kahuhanai, a o kou hoa hoi o na la opio.? "Pela auanei oe e ike ai, o kou aloha ana mai ia'u, ua kuai ia aku ia me na hoopakele ana iaia, ua maopopo no ia oe, aole au he hupo e kuu wale aku ai 110 i ka mea nana e hoopai mai i kona inaina maluna ona. O ka'u wale 110, eae mai i ka'u mau koi ana, alaila, e pakele auanei oia ma o'u nei, a i hoole oe, he mea oiaio e make no auanei o Odisa, a e nele pu auanei hoi oe ika puuwai hauoli, a i ole pela, aole loa oe e puka ana i waho maiioko aku o na paia o keia pakaua." Pane aku la o Eowena: "O kau mau kamailio ana, aole loa ia e hiki ke hoohalike ia me ke ano o na poino au e olelo mai nei, oia hoi ina au eae ana e lilo i aole ia he kumu e hooki iho ai ina iini ana o Bufn no ka waiwai. Pela no hoi au e hai aku nei ia oe, aole au i manao iki pela iho la e ili mai ai ka p«ino ia makou, aole nohoi i manaoia peia iho la e lilo ai oe he puupale no ko makou mau hoinoia." "Ua hiki," wahi a Bracy, "pela no oe e malama ai i kou mau manaoio ana a hiki i ka manawa e ike io ai o kou kuhihewa ana, oiai o ko aloha ke moe eha nei oia iloko o keia pakaua, a oia hoi ka'u e hai aku nei ia oe o ko ipo au i hiaa nui ai."

''ŌW&i ltaakft'U 6liU »1 k® hou altu oia ia Odisa me kana pahikaua a m&kej a i ole ia pana aku i kana pua, i pau ai kona kue ia ana mai no ka manawa pau ole. Aole loa ana inea e maka'u ai, ua hiki no iaia ke kauoha aku i kana mau kuene e lianai aku iaia me ka apu koheoheo, a i ole e kauoha aku no oia i ke kauwa naua e malama nei e hamaie iho i kui iloko o kona poo, a pela auanei ia Coderica.'' "Pela auanei ia ('ederica?" i hoopili aku ai o Ivowena, "o kuu kahulianai lokomaikai, kuu alii makua. 0! ke ike nei au i kā hewa, ua aneane au e hoopoina i kuu hoomanao ana nona, ua kulii au o kana keiki wale ana no ke komo ilok® 0 ka poino." .. "0 ko Cederica hoopai, ua hilinai nui no ia maluna o kau mea e manao ai," wahi a De Bracy, "ame ia inau mea a pau, ke waiho aku nei au nau e noonoo." Me keia mau olelo hoonuinui a De Bracy, aole no ia he mea e ae aku ai o ua Rowena nei, aka, ua noonoo nui iho la no oia me ke au o ka manao heaha la auanei ka hoopai e ili mai ana maluna o kona makua hanai. Aole no oia i manao iki he hoopai kona i oi aku o ka weliweli mamua o kana keiki, nolaila, mahope iho o ke au ana ae o kona mau maka, me he la, e ake ana oia o ka oili mai o ke kokua mai ke kau wahi mai, a mahope iho o kona hoo. ho ana ae he mau huaolelo i ku i ke kaumaha, puili ae la oia i kona mau lima, a haloiloi mai la na w T aimaka no ka ehaeha o ka naau. Me lie la nae, ke naua aku, aia iloko o na keena pouliuli o kona waihona noonoo he mau leo poloai pule i ke ahonui o na lani e liaawi mai 1 hiau kokua ana, oiai he kokua kokoke loa oia i ka wa o ka popilikia. Holoholo ae la o De Bracv iloko o o ua keena nei, oiai oia e ike nei i keia mau hiona ano e, a e hakoko ana iloko o kona waihona noonoo keia mau manao, o ka mua o ka hoohoka ia o kona manao, a o ka lua, o na mea pili i kana oihana, oiai he mea kupono ole kona haule ana mahope iho o ka wa a na koa e akoakoa ai ma loka, no ka hoohanohano ana aku i ka poni Moi o ke Alii Keoni. Oiai oia e noonoo ana no keia niau mea, ike aku la oia i ka puili ana ae o na lima elua o Rowena, me he inea la e nonoi aku ana i na kokua

md īm& m&li M iiieiō p wii« maka, a ike aku la nohoi oia i ke kahakah&U o na helehelena o ke kaumaha maluna o kona mau hiohiona. Puana ae la oia iaia iho: "No ke aloha anei kela ia Wilifereda Odisa? Ina au e hoopalapalu ia aua e na waimaka o kona ehaeha, alaila, heaha la auanei ka'u e ohi mai ai mailoko mai ona manaolana maikai a'u i lohe iho nei?" Oīai no ua De Bracy nei e nalu ana iloko iho ona no keia mau mea ana e ike nei, aua aneane maoli no oia e puana ae ia mau huaolelo ia Ilowena, aka nae, ua keakea koke ia mai oia i ke kani āna mai o ka leo o kekahi o-le mawaho mai o ka pakaua. Na ia leo i hookulana aku i ua De Bracy nei me kona puiwa nui, oia ua maopopo no iaia ke kulana o ua o-le la, a i ka nana aku, ina no aole oia e ku kokoke ana i ka paia o ka hale, ina no •ua palaha oia ilalo iluna oka papfthele. Ana ka ikaika o ke kani ana a ua o-le la, i pikio ae i ka noho iliwai like ana o na mea apau o loko ona paia oua pakaua aua komo aku ia puiwa a hiki i na poe e noho ana i na kuineki o na keena pouli. (E hoomauia aku ana.)