Ke Au Hou, Volume II, Number 24, 14 June 1911 — He Moolelo Walohia No Evalina Minela KA UI NOHEA I ALANA IA MAWAENA O NA ALOHA ELUA—KE ALOHA O KA IPO AME KE ALOHA O KA MAKUA—KA MANA O KE ALOHA [ARTICLE]

He Moolelo Walohia No Evalina Minela

KA UI NOHEA I ALANA IA MAWAENA O NA ALOHA ELUA—KE ALOHA O KA IPO AME KE ALOHA O KA MAKUA—KA MANA O KE ALOHA

MOKUNA IV Ua Maewa Au i.ke Aloha—Ke Luaiele ia nei Kuu Nui Kino—Pauma Hala Ole na Kikoni Ana a Kuu Puuwai Louluu "E k v'u Evalina, eia me a'u he pu panapana i kapaia he "īlio Bulu,'' a me ka pahi puhaka pokole, a maka wa mua loa au e olelo mai ai, aohe ou aloha ia'u, a e hoi hou aku ana no oe me kau kane, alaila, e hoohana no au i keia mau raea paahana maluna iho o'u imua ponoi no ou." "Alaila, e kuu Leone; e aho hoi ha o ko'u ola nei kau e lawe mua aku, i make ai au ōialalo ponoi o kou mau lima e kuu aloha." A ia wa i huli mai ai oia a apo mai la i ka a-i o Keoki Leone me ka hiolo ana iho o kona mau waimaka. "Aole; aole au i hoopakele ia oe mai loko mai o ka luakupapau, a mai na lima mai hoi o ka make n& ko'u manao ana e lilo aku kou ola mai ia oe aku, a i ole ia, e kaawale aku paha oe mai a'u aku nei; aka, ua hoopakele au ia oe i mea nou ame a'u e hauoli ai. Ua ike no oe, e mau ana no ko'u aloha nou a hiki i ke kaawale ana o ke ola mai a'u aku. Heaha hoi kou mea e maka'u ai a e hopohopo ai no ke Kauna, oiai, eia au maanei kahi i kiai ai ia oe." Maanei «hoomaha iki iho la o Keoki, a na ka waimaka no e hanini makawalu, a liuliu pane hou aku la ia oiai no o Evalina e hoouiau ana i ka puliki i kona a-i; "Ina paha o ke kumu o kou kanalua i ka ae ana e hele pu me a'u, a mamuli ia o kou aloha i kou uiau makua ame kau keiki, ka hua mua o Uou puhak», alaila, he kumu kupouo io no ia w kou aoao, a'u 9 olelo aku ai, owau pu

kekahi e komohia pu aku me oe Dia ia manao walohia. Oka oi aku oka pono au e hana ai, pela ko'u manao, oia kou hoike ole ana ae ia oe iho i keia wa, a e like auanei me ka loihi o kou noho hamau a hoonalowale ana ia oe iho mai na maka mai o ke ao nei, pela auanei e mau aku ai ka manaSia ana, aia no oe»ke waiho la iloko o ka luakupapau puanuanu. "Aia hoi, e hoea mai ana ka wa pono a'u e ike ai, e hoihoi jiou mai no au ia oe i Parisa nei, e haawi aku hoi ia oe ma ka poli o kou makuahine aloha. E Evaliaa, o keia ke alahele a'u i hoolala ai nou anie a'u; aka hoi, ina he alahele kau i oi aku o ka maikai ame ka maalahi mamua o keia, e oluolu mai oe e hai mai ia'u, a e hoolohe aku pohoi au. He mea hiki no ia kaua ke noonoo a ke kukakuka no keia inea." Alaila, hookuu ae la o Evalina i ke apo ana i ka a-i o Keoki, o-i pono aku la kona poo a kuene pono iho la maluna o ka uluna, a ia wa nana mai la ia maluna o Keoki ine na maka i piha i ke aloha, aka, no kona pane ole ana mai, ia wa i kamailio aku ai o Keoki: "Aka, e kuu Evalina, ina hoi ua oi aku ka ikaika o ka hana au i olelo mai nei he hana ia i paa ai oe maluna o ka hua o kou opu, ame kou lilo ana i wahine na Kauna Birene, mamamuli o ke kanawai o ka aina, mamua hoi o ka ikaika o ke aloha iloko ou no'u nei, e lilo no kuu kino i moepuu na ke aloha kuhihewa a'u i kaili ai ia oe mailoko mai o ka luakupapau.'' "Aolel" i hopho kapalili ae ai o Evalina. "Aole, e Keoki; e pono no oe e ola oo'u, & hoi o lei mau Ho\i

I keia wa i olino ae ai ka hauoli ma na helehelena o Keoki, a lamalama mohaha maikai ae ia na kipona wainohia oluolu ma kona mau maka, alaila, hawanawana mai la ia me ka leo nahenahe malie: "Na'u oe, a nau hoi au. Na'u no auanei e kiai kou maluhia, e kuu Evalina aloha." I nei wa, ku ae la o Keoki iluna a helo aku la e hoala ia Hikeke, me ka olelo ana aku i ua hoaloha ala: "E, e ala ae oe. E hoi hou aku ana au i ke kulanakauhale, a e hala ana paha ia'u he mau hora malaila. E kiai makaala oe ika luhi a kaua 1 hoomanawanui ai, a mai no oe a ae i kekahi kanaka e komo mai iloko nei." "Mai hopohopo oe* no ia mea, e kuu haku;" wahi a Rikeke i pane mai ai. Ia wa haalele iho la o Keeki i kahi pupU-» pu hale a kana aloha e noho ana me ke olakino ohaha. A aia maluna ona na hiona apau oka hauoli, a ma ka nana aku iaia, he kanaka hou oia ia wa. O kela ano nananakea inoino a maikai ole i kau iho maluna ona i na wa i hala ae, ua nalohia aku la ia mau mea mai iaia aku. I kona hoea ana aku i ke alanui, kau aku la ia maluna o kekahi kaa, a kauoha aku la i ke kalaiwa kaa e holo pololei i kahi o kekahi hale tela lole ona wahine. I kona hoea ana aku i kahi o ke tela, a i kona halawai ana hoi Ine ka wahine o ua hale la, kamailio aku la ia: "Makemake au i ekolu lole, a uamakemake au e hana koke ia keia mau lole a paa." Minoaka mai la ka wahine tela, a pane mai la: "E haawi mai paha oe i manawa no makou e hana ai i keia mau lole a paa." "Pela no. Manao au, i eha, a i ole, i elima paha la au e hana ai i keia mau lole a paa." "Ina pela, ua pono. Heaha ke ano ame na kinohinohi o keia mau lole?" "fi|ua lole elika, hooka|ii nae oia iuau lole be eleele. A, oko kolu oka 1010, ho kasimia ( E hana no hoi o« a e liko kau e iko AQA bi maikai,"

"Pehea, ua paa mai nei no nae paha oe i ke ana?'' "Aole" "Alaila, e hiki ole ana ia'u ke hooko aku i kou makemake." Ua ku ano hoka iho la o Keoki a hoaa pu ia wa. Alaila, pane mai la ka wahine tela: "Ina aole kela lede nana keia mau lole au e kauoha mai nei, iloko nei o Parisa, alaila, e palapala aku paha oe iaia, i loaa mai ai ke ana, a hiki maikai ia'u ke hana aku.'' "Minamina loa au aole hiki ia'u ke hooko akii i kau kauoha. He hana pohihihi loa ia'u ke hana aku i kekahi hana'ke ole e loaa he wahi kumu hoohalike e hana aku ai." I kela wa i olapa kokeae ai Jkekahi noonoo iloko o Keoki, a ninau aku la ia ika wahine tela: "Pehea, malia he nui no hoikoupoe wahine humuhumu b loko nei?'' "He kanakolu paha ko lakou nui e noho hana nei me a'u." "Alaila, aohe o'u kanalua iki e loaa ana no mawaena o lakou kekahi wahine i likekona oiwi kino me ko ka lede nona keia mau lole a'u i makemake ai e hana oe." Alakai aku la ua wahine nei ia Keoki iloko o ka rumi humuhumu lolts, a kauoha aku la i na wahine humuhumu e ku iluna. īka nana ana o Keoki i keia poe apau, ike aku la oia i kekahi wahine oiwi pioeoe maikai a kolopu mai luna a lalo, a ua like loa me ko Svalina ano, a manao iho la ia, o ka lole e ku ana ia wahine e ku ana no ia Evalina. Alaila, pane ae la ia i ka wahine nona ka hale tela: "E lawe oe ike anap kela wahine opio, ua like loa kona oiwi me ko ka lede nona keia mau lole. Eae mai hoi oe e itni aku i elvja mau papale i like loa kona ano me ko na lole silika a'u i kauoha aku nei ia oe.'' Wehe ae la ia i kana buke pakeke ahaawi aku la i ka wahine tela he bila dala nona huina o 1000 hapaha Parani. "I hoa au o hoouoa aku ai i keia mau lolf ina e i ni&au mai li1» wahini UU,

"I ka lima o na la mai keia la aku, na'u ponoi no e kii mai i keia mau mea." Haalele iho la ia i ka liale tela lole o ka wahine a hele aku la i kekahi halekuai lole o na kane, a haawi aku la i ke kauoha no na mea i makemakeia e ia. Mahope iho o ka pau ana o kana mea i makemake ai ma keia hale, ua kauoha aku Ia ia i ke kahu kaa e kalaiwa pololeiaku iaia no kona home. I ka ike ana mai o Madame Lamebereta i kana keiki e hoi aku ana, aole i kana mai ka piha o kona houpo i ka hauoli. "Aole oe e haalele hou mai ana ia'u, e kuu keiki," wahi ana i pane mai ai nie kona apo ana iuai hoi i kana keiki a honi mai la. Ua honi aku la nohoi o Keoki i kona makuahine me ka hoike pu ana aku o . kona helehelena i ka hauoli, a ua ike mai la nohoi kona makuahine ia mea, aka, ua komo no nae ke ano kanalua iloko o ua Madame Lamabereta nei no keia ano ohooho a uhimahiehie o leana keiki, oiai, ua manao ihe la ia he hana hoeepa wale no keia a ua keiki nei ana elike me kana i hana ai iaia i na wa mamua iho, a no ia mea, pane mai la ia: "E Keoki—e, kuu keiki, ka pulakaumaka hoi o kuu mau onohi maka, eia hou no oe ke aahu hou mai nei i na helehelena ulumahiehie o ka hauoli, eia nae, he hana hoomalae hoopihoihoi wale no nae keia au e hana mai nei imua o kou makuahine. E Keoki, heaha keia mea hou au e hana aku ana? Ea, e hai mai oe ia'u." "E mama, heahala kou kumu o ka hopohopo ana no'u?" wahi a Keoki i ninau aku ai i kona makuahine ine ka olino hauoli ana ae nae o kona mau onohi, a hoomau aku la no i kana kamailio ana, "E mama, e nana pono mai oe ia'u. Aole anei ou ike mai i ka hauoli maluna o ka helehelena o kau keiki? Aole anei ou hoomaopopo mai e kuu mama aloha, he helelielena hou ko kau koiki i .kaia wa, oia hoi, he helehelena no ke kanaka i hoopihaia kona uha» ne e na haawina o ka hauoli?" "He mea uiaio k y kuu koiki, aka, «ole uo

nae ia be mea e hoopauia ae ai oke kanaloA iloko aei o kou makuahine nou, oiai ua hoonaauao ia mai hoi au e kau mau haoa mamua aku nei. He oiaio, ke ike aku nei au ika hauoli maluna o kou helehelena a ma kou mau onohi maka nohoi, eia nae he mea hoike wale no keia no kekahi ino nui e hoea mai ana. He malie kalae ka la i kahi wa, aka no nae, e ukali koke ia mai ana no ia malie eka ino. Oia paha ke aito o keia hauoli au e hoike mai nei & kuu keiki imua o kou makuahine nei?" I ka nana pono hou ana mai o Madame Lamebereta maluna o kana keiki, ua kuemi hope aku la ia me ke ano hikilele a olelo mai la: "E kuu keiki, he oiaio he hana hoomalae wale no keia au e 4rana nei. K<% ike hou aku nei au ma kou mau helehelena i ka loli ano e ana ahe kulana hou. Aia ka nananakea ma kou papalina kahi i hoopunana ai. Ea, e kuu keiki, heaha keia ano ou a'u e ike nei? Eia no anei oe ke noonoo nei e lawe i kou ola ih<> n<> kou aloha ika mēa i hala makelaao? Ua hehenaia anei oe e kuu keiki?" "E mama," wahi a Keoki i pane aku ai me ka minoaka ana iho.* "Aole i hoohehenaia ko'u noonoo e na hookikina ana ame na onou ana a na hana hupo o ke ano eleele loa, aka, ina he mea kuponoia ke oleloia ae, oia hoi, ua hookupouli io ia ka noonoo o kau keiki nei, a oia ke kumu o kou ike ana mai la e mama i ke ano e o ko'u mau helehelena, alaila, e hai aku au ia oe, ua hoopouli io ia ko'u mau noonoo me na haawina oka hauoli nui. Ea, e mama, ua like loa au i keia wa e ku aku la imua ou, me kekahi kanaka i nalowale kekahi o kana mau waiwai makamae loa, a i ka loaa hou ana o ia mea iaia ua kiliwehi ia iho la kona naau e ka hauoli, a lamalama ae la hoi na hiohiona om&maka liou o ka uliimahienie maluna o kona Dr»*>u helehelena. E mauia, mai ninau oe ia'u i' e kumu o keia hauoli i loaa i kau keiki. Ua I wa kou ike ana eia au ke noho nei e auam i na haawina oia mea he hauoli i keia la, a e kuu luuluu me kuu kaumaha o ka la inehinei, ua pau ia, ua hala," (Uu «*a.)