Ke Au Hou, Volume II, Number 24, 14 June 1911 — Na Kanawai i Aponoia o 1911 [ARTICLE]

Na Kanawai i Aponoia o 1911

KANAWAI 8 8 HE KANAWAI E Hoomaopopo ai no ka Malama ANA I NA Kūla Aupuni. E Hooholoia e ha Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii: Pauku i. Ma keia ke hoomanaia nei no ka Oihana Hoonaauao, a ke kauohaia nei no e hoomakankau i papa helu no ka uku malama e lawa ai Do ka yku ana aku i na kumukula apau, na luna aaaa ame aa kumu poo. Oua papa helu nei e hookahuaia no malalo o ka hoonohonoho papa ia ana o na kula, ka hoonohonohoia ana o na kumukula mamuH o ko lakou mau papa hooia kupono, ame ka loihi hoi o ka noho hana ana, aka nae, o ka papa helu e pili ana i na uku malama o na kumu-poo ame na luna nana e hookahua hou ia nohoi maluna o ka heluna o na kumukula malalo iho oko lakou hoomalu ana. * O ua Papa helu la i ka manawa e aponoia ai e ke Kiaaina a hoolahaia hoi o ka haahaa loa i ekolu manawa ma kekahi nupepa e hoolaha akea ia ana, i paiia a hoolahaia ma Honolulu, e loaa aku no ka mana me he kanawai la. Oua papa helu la, ua hiki no i kela ame keia manawa me ka apono pu ia ana no hoi a hoolahaia, ke hoololiia, a hooponopono houoa paha. Ma keia hope aku ona uku malama apau o na kumukula, na luna nana ame na kumu poo e ukuia no e like me ua papa helu nei. O ka huina nui o na kumukula, e komo pu ana hoi iloko o laila na luna nana ame na kumu-poo, ka poe hoi e hoohana mau ia ana e ka oihana iloko oka makahiki aole no e oi aku mamua o hookahi no kela ame keia kanakolu-kumamalima (35) haumana i hoopaaia ma na kulia aupuni oiai ka{makahiki tnaryua iho, aka nae, o ka uku malama o na kumukula, na luna nana, ame na kumu-poo, aole no e oi aku mamua o $45,000.00 no ka malama a hui mai hoi me $50.00 hou no kela ame keia kana-kelu-kumamalima keiki hele kula i hoohuiia mai Ika papa inoa o na kula aupuni mahope iho o lune 30, 1911. Pauku 2. Mamua ae o Dekemaba 15, 1912, a i kela ame keia elua makahiki mahope aku, e hoomakaukau no ka Oihana Hoonaauaao i kekahi puu huahelu a e ikeia o ka Haawina o na Kula e hoike ana i na lilo i manaoia, mawaho ae o na uku

o na kumukula, na luna nana # ame kumu po#» o na kula aupuni i ame ua OihiM iei hoi BO kt kau o oa makahiki elua e hiki mat ana. O u pou huahelu nei e hanaia no ma ke ano malalo iho WĀIHONA MAU Ka uku o ka Luna Nui. Na uku o ka pot lawelawe ma ke keeaa. Na lilo mau. . • ■; ' . ; i • Na mea e hoolawa aku ai. Waihona buke ame na buke. Ka Hoomaamaa ana ma na hana mahiai ame hooikaika kino. Ka malama ana i na kula kuikawa. WAIHONA KUIKAWA Na Hale (na hale kula, nd hale noho me na hale e ae). ! * Ka hoomaemae ana ame ka malama ana i na hale, na kahua ame na kahua hou. Na lilo malama Ihale a pa. Na pono.hale ame na mea hoonani. ♦ Pauku 3. Aole no e hala mahope iho o Deke-"" maba 15, 1912, a i kela ame keia elua makahiki mahope aku, o ua puu huahelu nei e waiho aku no e ka Luna Nui o ka Oihana Hoonaauao i kekahi Komite iloomaopopo oia hoi ke Kakauolelo o ke Teritore o Hawaii, oia hoi ka Luna Hoomalu, ka Luna Nui o ka Oihana Hoo* naauao, ka Meia o ke Kulanakauhale a Kalana 0 Honolulu, ame ka Luna Hoomalu o ka Papa Lunakiai o na kalana pakahi. O ua Koaiite la e noho no lakou ma Honolulu mamuli o ke kahea ana oka lunahoomalu, a e aoonoo no hoi lakou i ua puu huahelu nei. E hiki no hoi i ua Komite nei, mamuli o kona manao aaa he poao, e hoololi a hooponopono paha i kekahi huahelu e kau ana malalo • ke poo. "Waihona Kuikawa," aka, aole lakou e hoololi i kekahi huahelu e kan ana malalo iho o ke poo "WAIHONA MAU." O na lala o ua Komite la e hana no me ka ukn ole» aka nae e loaa no ia lakou ko lakou mau lilo kaahele, a e ukuia aku hoi mailoko ae o na haawina i hookaawaleia no na lilo laula o ka Oihaaa. Aole hoi e hala aku mahope aku o lanuan 15, 1913, a i kela ame keia elua aiakahiki mahope aku, o ua puu huahelu nei, e like me ia e hooponopoaoia ai e ke Komite Hoomaopopo, e waihoia aku ao i ke Kiaaina o ke Teritore, a e waiho aku no hoi oia ine ka hoololi ole, aka me kona mau hooia ponoi ana iho i ka Ahaolelo iloko o na la he umi mahope

olu wehe ana.o ka Ahaolelo no kona mau hana ma ke kau mau koke mahope iho. Ina ua komite hoomaopopo nei aole e hana ana maluna o na puu huahelu no na kula iloko o ka manawa i hoikeia maluna ae nei, alaila, e hoouna aku no ka Luna Nui o ka Oihana Hoonaauao i ka puu huahelu e like me ka mea i hoomakaukauia e ka oihana i ke Kiaaina e like me ka mea i oleloia mamna ae nei, a e hoouna aku no hoi oia ia mea i ka Ahaolelo. Oua puu huahelu nei i ka.manawa a ka Ahaolelo e hooholo ai e hlo noia mau huina a ke hiki hooliloia no ua mau hana la oiai na makahiki elua e hiki mai ana. Pauku 4» Ona loaa mai a pau e loaa mai ana i kela ame keia manawa mai ka ohi ana mai o ka auhau kula i auhauia malalo o na olelo o ka Pauku 1200 ona Kanawai Hooponopono Houia o Hawaii, e manaoia no a ma keia ke hqokaawaleia nei no no ka uku ana aku i na uku o na kumukula, na luna nana, ame na kumu*poo e like me ka mea i hooholoia ma ka papa helu o na uku, a no ke kokua ana a malama ana i na kula aupuni iloko o ke kalana, a ! ole ia,< kulanakauhale a kalana kahi i ohiia ai ua mau auhau nei, no na hana a e like hoi me ka mea i hoikeia ma ka haawina o na kula i aponoia e ka Ahaolelo, a ma keia ke hooliloia nei no oia ka mea e kaki mua ia maluna o ua mau loaa nei. Paoku 5. Mailoko maf hoi ona loaa mai i kela ame keia manawa mai na auhau mai maluna o na waiwai paa ame na waiwai lewa, ke manaoia nei no a ma keia ke hookaawaleia nei no, kekahi huina e kupono ai e hoomakaukau i huina hou e lawa pono ai e uku aku i na mea i manaoia no ka huina o na uku o na kumukula, na luna nana ame na kumu poo e like me ka mea i hoomaopopoia ma ua puu huaheiu nei ame ua huina nei no na kula i oleloia, a oia mau mea ke hooliloia nei i kaki mua maluna o ua mau loaa nei. I mea e hiki ai ke hoomaopopo i na huina e hoohoohuiia aku ai malalo o keia Pauku, e hoike aku no ka Luna Nui o ka Oihana Hoonaauao i ka Puuku ma ke kakau aole e hala aku mahope o Sepatemaba 1, i kela ame keia makahiki i ka huina nui o na kumukula, na luna nana ame na kumu-poo e hoohanaia aoa no ka makahiki e hiki mai ana, ame ka huina nui o na uku e ukuia aku ana ia lakou malalo o ka papa huahelu no na uku. Pauku 6. Oka Puuku hoi oke Teritore, i kela ame keia manawa e ikeia ana he kupono, e uku aku no i ka Puuku o kela ame keia kalana, ame kā Puuku hoi o ke kulanakauhale ame kalana o

Honolulu» e like me ka mea e ikeia ana, i na huina i aponoia e ka Ahaolelo no na huahelu malalo e ka- " WAIHONA KUIKAWA" o ka lilo i manaoia no "Na hale hou (na hale kula, na hale noho ame na hale e ae)" a no "Na hoomaemae ana ame ka malama ana i na hale, na kahua ame na kahu hou." O ua mau huina la e lilo no a e paaia hoi ma ke ano he mau haawina kuikawa ma na waihona o na kalana pakahi ame ke kulanakauhale ame kalana o Honolulu, a e hooliloia nohoi e na Papa Lunakiai like ole no na hana wale no i aponoia e ka Ahaolelo. O na hale hou hoi e kukuluia no e like me na kii ame na hoakaka ana e aponoia ana e ka Oiha* na Hoonaauao, ma na mea wale no nae e pili ana I ka nunui, ka hooponopono ana, n'a loa ame na laula, ka hoomalamalama ana i na rumi ame na mea e pili ana i ke kulana no ke ola.. O na lilo e ae e lawa ai na lilo apau no na kula C hooliloia no i kela ame keia manawa ma na hooia e aponoia ana e ka Luna Nui o ka Oihana Hoonaauao. Pauku 7. Oiai hoi e hoomakaukauia ana ka huina lilo kula e like me ia i hoikeia ma keia kanawai a no na makahiki hoi elua e hiki mai ana, o ka lilo no na kula no na lilo apau, oia no keia: WAIHONA MAU. Kau o Elua Makahiki lulai 2, 191.1—Iune 30, 1913 Uku o ka Luna Nui 9 $ 7,720 Uku o ka Luna Nana o na Kula 4,800 Na uku o na poe o ke keena a me na lilo laula 23,200 Uku o ke Kakauolelo $ 3,600 Uku o ke kokua Kakauolelo a malama Buke 3,600 Uku o 2 Kakauolelo Pokole 4,800 Uku o x Elele 1,200 Na lilo laula ame ke Kula o ke Kau 10,000 Na lilo kaahele o ka Luna Nana o na kula »,500 Na mea hoolawa no na kula 40,600 No ka hoolawa ana ame na mea hana no ka hoomaa hana ana 15,000 Na mea hemahema o na kula 12,000 Na buke kula no ke kuai aku 10,000 Na waihona buke 3,600 Na uku Kuikawa : 13,200

Mea Malama s ke kuU heopolei o aa kaikamahine 2,400 Ekolu makuahine ma 150 o ka malama 3,600 Lana Nui o ke kula hoopololei ona keikikane - 3,600 Ekolu kanaka kiai ika po 3,600 - Ka maiama ana i na kula kuikawa 58,800 Lahainaluna 20,000 Ke Kula Ao Kumu o ke Teritore 1,800 Ke Kula Hoopololei o na keikikane 25,000 Ke Kula Hoopololei o na kaikamahin» 12,000 WAIHONA KUIKAWA. No ka hoomaemae ana a malama ana i na hale, na kahua, na limahana no ka hoomaemae ana, na mea hana, ka malama ana ame na lilo kiai, o na Kula o Hawaii 40,000 Na Kula o Maui 18,000 Na Kula o Oahu &5,000 Na Kula o Kauai 10,000 ■ — 103,000 Na lako ame na mea hoonani hale 13,127 $1x6,127 Huina o na lilo mau ame na lilo kuikawa $265,427 Pauku 8. Aole no he mea ma keia Kanawai e manaoia ai, e hoopoino aku ana i na aie o ke Teritore i mea e hoomakaukau ai no ka uku ana aku i na bona, a i ole, ka ukupanee maluna oia mea, a i ole ia, no ka hoomakaukau ana i mau haawina e hiki ai e uku aku ia mau mea. Pauku 9. Ona kanawai eae apau ame na hapa kanawai ma keia ke hoololiia nei no, a i ole ia, ke hoopau loa ia nei no ma kahi wale no nae i kulike ai me keia. Pauku 10. * E mana aku no keia Kanawai mai a mahope aku o ka la ekahi o lulai, 191 1. Aponoia i keia la 13 o Apenla M. H. 1911. WALTER F. FREAR, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. KAKAWAI 8 9 HE KANAWAI E II OOLOLI ANA I KA PAUKU I O KK KaNAWI 42 O N v KANAWAI O KK Kau O 1903, K PIU ANA 1 ka Hoaik Lkhulehu.

E HoohMa e ka ĀUohh 0 hs - - <»-*: ■- >r. -;i. 5--' jfe. waii : -o. o?s?; Pauku i. O ka Paukau io ke o na Kanawai oke kau o 1903 ma kielā'ke hbdW!>liia nei i heluhelu ai penei: - ' '1 : "- v ;■ '•'! ' "Pauku 1. Ma keia ke hoomana nei ka Puuku o ke Teritore me ka apono ana o _k.e Kikaina, e hoopuka aku i kela ame keia manāwa i na Bona o. ke Teritore o Hawaii, me na hoike no na ukupanee i hoopiliia aku ia mau mea, i kekahi bu.ina aole nae e oi aku mamua o Ehiku Miliona Ēlima Haneri Tausani Dala, o ke kumupaa ame ka uku panee e ukuia ma ke Dala .Gula o Amerika Huipuia, a o kona like paha, ma kona ana kaumaha a maemae i keia manawa, ma ke ano, a maluna o na mea i hoikeia ma keia Kanawai. ,> Pauku 2. E m»na aku no keia Kanawaii kona aponoia ana. *■ Aponoia i keia la 14 o Apenla, M. H. 19Ū. WALTER F. FREAR, . Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. ; KANA W A I 9 O liE KANAWAI Noka Hoopakele ana ame ka Hoomalu ana 1 NA PONO O NA LIMAHANA KOMO HoU Mal Iloko o Keia Teritore. E Hooholoia, e lea Ahaolelo 0 ke Teritore 0 Hawaii: Pauku 1. No ke kokua ana ma ke kaupale ana i na limahana hou e komo mai ana iloko o keia Teritore mai ke alakai hewaia ana mamuli o na olelo hoopunipuni a kolohe a na akena limahana e imi ana e lawe aku i na limahana oia ano mai ka Teritore aku, a ma ia ano e hookuhauia ai hooikaika ana o ke Teritore ame kona mau makaainana, i hanaia hoi me na hooliio nui, no kalawe ana mai i na poe i kupono no ka hoolahui ana, ka hoolimalima ana no ka hana mawaho aku o keia Teritore o ka limahana e hele mai ana iloko o keia reritore, a i ole no ke koikoi ana, hoohulihuli ana ame hoowalewale ana iaano limahana e haalele iho » ka Teritore e kekahi akena hoopae limahana i laikimia ma keia ke papa loa ia nei no ka manawa 0 kanakolu la mahope iho o ka la oia hiki »na mai o ka limahana oia ano iloko o ke Teritore o Hawaii, koe nae me ka ae ame ka hoapono ana o ka Papa Hoopae Limahana.

Pauku a. E lilo i haaa na ka Papa Hoopae Lināhaoa 6 ke Terilore ka malama ana i kekahi moolelo poUlei o aa limahana apau i hoakakaia ma ea'|ajisao.« keia Kana-wai, e hoike ana hoi iwaena. e na ,niea e ae ka la o ka hiki ana mai oia Hmahana iloko o keia Teritore, a e wehe hamama ia hoi ia mea no ka nana ia e ka lehulehu. . Pauku 3. O kekahi mea e uha'i ana ina manao o k'eia Kanawai e manaoia aku no ia he hewa mikamit|p, a- i ka wa e hoahewaia ai e lilo no kona laikini a e ku aohoi ia i ka hoopai dala aole e oi mamua o Hookahi Tausani Dala a i ole hoopahao ia aole e oi aku mamua o eono mahina a i ole o laua like no a i elua ka hoopai dala ame hoopaahaoia ana. ' Pauku 4. E mana no keia Kanawai i ka la o kona aponoia ana. Aponoia i keia la 14 o Aperila, M. 11. 1911. WALTER*F. FREAR, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.