Ke Au Hou, Volume II, Number 25, 21 June 1911 — He Moolelo Walohia No Evalina Minela KA UI NOHEA I ALANA IA MAWAENA O NA ALOHA ELUA—KE ALOHA O KA IPO AME KE ALOHA O KA MAKUA—KA MANA O KE ALOHA [ARTICLE]

He Moolelo Walohia No Evalina Minela

KA UI NOHEA I ALANA IA MAWAENA O NA ALOHA ELUA—KE ALOHA O KA IPO AME KE ALOHA O KA MAKUA—KA MANA O KE ALOHA

MOKUNA IV Ua- Makwa Au I ke Aloha—Ke Luaiele ia nei Kuu Nui Kino—Pauma Hala Ole na Kikoni Ana a Kuu Puuwai Louluu Me ka leo aloha nohoi o ka makua, pane mai la no ua Maelame Lamebereta nei imua o kana keiki: "Ae, ua lawa io no kou luaui nei e ninau aku ia oe i ke kuinu o kou hauoli ana." "Ano, e kuu mama aloha, makemake au e kakoo oe i keu houpo i keia wa a paa pono i na kaula kaliki o ka hoomana\fanui, a i ole hoi ia mea, alaila, oka ikaika. O ke kumu o ko'u makemake ana e hana oe i keia hana he mea hou ka'u e hoike aku ana ia oe. Pehea, ua makaukau iho la anei oe e apo mai i ka nuhou a'u e hoike aku ana ia oe?" "Ae,'' wahi a kona makuahine i pane mai ai me ke ano haohao no nae. "Auhea oe e mama, i hoi mai la au e ike ia oe, a haalele iho au ia oe ame papa e noho kekooiua. E hele aku ana au ma kekahi huakai loihi.'' "E Keoki, e Keoki, i hoi mai nei anei oe i ka hale nei e lawe aku i ke ola mai kou luaui makuahine aku nei? E Keoki, e haalele mai ana anei oe ia maua me papa? Aole, aole e kuu keiki. Aia hoi paha la, aole i pau kou ano hehena, Ua pupule maoli ;a no oe e kuu keiki." "E mama, mai hoole oe i keia a'u e lioike aku nei ia oe, oiai he hana ia e hoolawa pono loa ia ai ka raea e piha ai ke kiaha o kuu hauoli. Au'a oe ia'u, alaila, ua kiola aku oe ika hauoli mai ia'u aku, a he mea makehewa uo'u ke ola ana iho ma keia ilihonua me k» nele i ka hauoli; nolaila, mai au'a oe ia'u,"

"Ae; a e pono no au e hele pu me oe e kuu keiki. Ua hiki no ia'u ke hele pu me oe i keia wa, a mahope ae nei nohoi o pap»." "E mama, he mea io no no'u e hauoli ai ke hele pu oe me a'u, oiai ua ike no oe i ka nui o ko'u aloha ia oe, aka, no koia hu&kai nae, aole o'u manao ua kupono oe e liele pu me a'u. E aho e ae mai no oe, owau hookahi no ke hele ma keia huakai." . "Auwe no ka hoi. No keaha iho la hoi ko'u mea e kupono ole ai e hele pu me oe e kuu keiki? Heaha ka pilikia o ko'u hele pu ana me oe?" "Oia hoi ka mea hiki ole ia'u ke hai aku ia oe. O ka mea huna pohihihi hoi ia o keia hūakai hele a'u e'makemake nei e hele aku." "Alaila, e kuu keiki, he oiaio anei aia io he mea huna iloko o keia huakai au e makemake nei e hele aku, i kupono ole ai hoi au kou makuahine nei e hele pu me oe?'' "Ae. Aia io no he mea huna ma keia huakai a'u e hele aku nei 1 hiki ole ai ia'u ke hai aku ia oe i keia wa, aka, aia no nae he manawa e hiki mai ana e ike ai oe i na mea apau e pili ana i keia mea huna a kau keiki nei.'' "Alaila, i hea oe e hele aku ai?" "Aole i maopopo loa ia'u kahi a'u e hele aku ai, aka, me he mea la aole no au e mamao loa aku ana mai ia oe mai. He nui na wahi a u i manao ai e hele aku. Ua manao au e liele mua i Sepania, a i Enelani aku, a i Kelemania no hoi, a o kekahi manao o'u, o Italia paha kekahi wahi kupono loa a'u e hele aku ai, aole nae i maopopo loa ia'u i keia wa. Ina nae au e hele aku ana, e hoike uiai ana no au ia oe e no kahi a'u e aku ai. Me he mea

la, e liiki ana no ia'u ke kakau palapala mai ia oe i kela ame keia pule, a e hoike ae nohoi oe ia'u i na mea hou o Parisa nei." "Pehea la, e loihi loa ana palia oe ina keia huakai h-ele au?" "Aole no i maopopo ka loihi o keia huakai hele a'u e manao nei. E hoomanao 110 nae oe e mama, e hele mai ana 110 au e ike ia oe ma kela aine keia wa au e makemake ai ia'u, e kakau palapala wale ae no oe ia'u mē hookahi huaolelo wale no, oia hoi—"Come," —a e hiki mai no au imua ou. Aole loa au e hoole i kou leo e kuu makuahine aloha." "Pehea la; aole anei e hiki ia'u ke hele aku e ike ia oe i kekahi wa?'' "E hoike mai ana no au ia oe e mama, i ka wa kupono au e hele ae ai e ike ia'u." "E kuu keiki aloha, pehea la oe e hoohala ai i kou mau la o keia kaawale ana mai ia'u aku?" No keia ninau a ka makuahine, minoaka iho la o Keoki a pane mai la: "Aole pahā he pohihihi loa o ka haina o kau ninau, e mama i ninau mai la, oiai ua hai mua aku nei nohoi au ia oe, e hele ana au e hoohala i na la o keia noho kaawale ana o'u mai ia oe mai iloko o nei mea he hauoli." "Ae. Ua maepopo ia mea ia'u, i kou luaui makuahine nei, aka, o ke ano nae o ka hauoli a ka'u keiki i makemake ai e kaana aku, oia ka'u i makemake ai e ike, a o ke kumu lioi o ko'u ninau aua aku nei ia oe i keia ninau, oia ko'u manao ana e makemake ana paha oe i ke kahi dala mai ia'u aku i hoolawa ponoia ai kou mau hemahema apau." "Oiaio e mama, ua makemake loa ia .au e loaa mai ia oe mai kekahi puu dala nui e lawa ai ko'u mau liemahema apau. Oka kaua mea keia e noonoo ai i keia wa." "Pehea e hele koke aku ana no nae paha oe? "Aole. Me he mea la he elia a elima paha la o'u o nolio iki ai, alaila makaukau au no ka hele aku." "Aoli' anei e hiki ia oe ke ka]i a hoea mai o papa?"

"Aole hiki ia'u ke kali iaia, oiai, aole iae hoi kokē mai ana a hala ke kahi wa loihi loa. Aka, e kakau mai ana no nae au iaia niamua o ko'u haalele ana ia Parisa nei." "Ehia la dala au i makemake ai no keia wa? G ka mea hiki ia'u ke haawi aku ia oe, he iwakalua tausani hapaha fareni." Ua like kela me na dala he eha tausani ma ke dala Amelika. "Uuku maoli kela mau dala e mauia, ua makemake au e loaa ka huina o kanakolu tausani hapaha-farani. Me keia huina dala ua hiki maikai ia'u ke haalele iho ia Parisa nei, a ua - lawa nohoi ia no ko'u mau lilo ma ke alahele." I kela wa i nana mai ai kona luaui makuahine iaia me ka piha pahaohao*loa o kona mau maka. Ua pane hou aku la no o Keoki imua o kona makuahine: "O kekahi hapa keia o kuu mea huna pohihihi. Me h«e mea la oka lawa kupono maoli o kuu makemake, he hookahi haneri tausani hapaha-farani.' , "O ka mea pilikia maoli, aole he huina dala oia ano maloko nei o ka hale i keia wa. Pehea la auanei e loaa ai ia huina nui au i nonoi mai la e kuu keiki?" "He nui no hoi ka olua mau bila ame na noka aie e waiho mai nei. Ua oi loa aku na # dala oloko o kela mau nota aie ia olua mamua o ka huina dala a'u e nonoi aku nei ia oe." "He oiaio no ia, aka, aole nae na'u ia mau kikoo dala. Na papa ia mau kikoo, ina oe e kali ana a hoi mai o papa, alaila, oia ka wa kupono e loaa ai ia oe ka huina dala au e makemake loa nei. No keia wa la aole e loaa." "He mea oiaio ia au e hoike mai la e kuu mama, aka, e hai aku au ia oe, ua makemake loa au e loaa keia huina dala i ka la apopo.'' "E Keoki, o kela liuiua dala au i nonoi īnai la, oia hoi he hookahi tausani hap&hafarani, he huina nui hewahewa loa ia. Iliea la auanei e lona ai ia'u keia tlala "E hele aku no hoi oe e aie." "īa wai auanei au © aie aku fti?"

"Ua hiki no ia oe ke hele aku e aie i ka hak; panako o papa." "Manao no anei oe e kuu keiki e ae niai ana ka banako e aie elala au malaila?" "Ua kamaaina nohoi oia iaoe. No keaha kona mea e hoole mai ai ia oe? Manao au ma oe e nonoi aku ana iaia i hookahi miliona hapaha farani e haawi mai ana no kela ia oe me ke kanalua ole?" "E mama, ina e huhu mai o papa ia oe no keia hana au i kokua mai nei no'u, e hai aku oe iaia, ua ake nui loa au e loaa ia'u keia huina dala i loaa ai hoi i kana keiki nei ka maha ame ka oluolu, a ua manao no au aole loa oia e huhu mai ana ina oe e hai aku ana iaia elike me ka'u i hoike aku la ia oe," wahi a Keoki i pane aku ai i kona makuahine. Me na waimaka hoi e haloiloi ana ma na inaka o kona makuahine, pane mai la oia i kana keiki: "E Keoki, kuu keiki, e hoao no au e hana no kou pono e like me kau mea i makemake ai e hana aku au nou, o ko'u ike aku i ka loaa ia oe o ka nohona oluolu ana oia ka'u i makemake ai. Ina e loaa mai ana ia'u keia huina dala au i makemake ai e haawi aku no au ia oe, no ka me&, o oe wale no ka'u mea nui." "E mama, e hooikaika loa oe i loaa ia'u keia huina dala. Nolaila, e haalele iho ana au ia oe i keia wa. E hoi aku ana au i kahi a'u e hauoli ai, a aia a ka la apopo hoea hou mai au 1 ka hale nei, a ma ia wa oe e haawi mai ia'u i ka'u mea i makemake ai." "Auwe no ka hoi," wahi a Madame Lamabereta i hooho mai ai me ke ano pahaohao, a ninau mai la oia i kana keiki: "Aole ka kaua e noho ana ianei i keia po, a ka la apopo alaila hoi aku oe no kahi o kou hauoli au i hoike mai nei ia'u?" "Auwe no ka hoi kou hoomr opr] o ole e mama i kuu mea huna pohihihi. Uo liai aku nei hoi au ia oe he mea huna poliihilii ka'u a he mea pono ia'u e hoi aku a malama i ua mea huna pohihihi nei. Nolaila, e mauia e hookuu mai oe ia'u, mii aua oe o pilikia auanei au." Oiai no lauft e kamailio an», hoi mai an&

o Robata mai kana huakai hele huli ana ia Keoki, .a e kau ana maluna ona na helehelena oke kaumaha. Aka, i kona ike ana mai i kana aikane e noho aku ana me kona makuahine, ua auhee liku.la na manao kaumaha mailoko aku ona, a mohala mai la ka nanaina hauoli ma kona mau maka. Mahope iho o kona lululima pu ana me Keoki, ua hoike aku la o Madame Lamabereta imua ona ina mea apau e pili ana ia Keoki, oia hoi ka Keoki mea i noi aku aiiaia. "H Madame Lamabereta, e hai aku au i ko'u manao ponoi iho." Ma keia wa nae iku ae ai o Keoki iluna a hoike aku la oia i kona manao e haalele iho ia lauā, oiai aohe ona uianawa e kali hou iho ai. Ia wa i huli ae ai oia a puka la iwaho. • * I ka noho kokoolua ana iho hoi o Hobata me Madame Lamabereta, ia wa i pane aku ai 0 Robata ika makuahine o Keoki: "Manao au, he mea oiaio ka Keoki i hai mai nei ia oe, aole hiki ia oe ke ninau aku iaia no ka mea e pili ana i ka mea huna pohihihi ana e huna nei 1 keia wa. He mea oiaio, mamuli ona mea au i hoike mai nei, ma ke ano o na olelo a Keoki imua ou, aole i kana mai ka nui ame ka hohonu lipolipo o keia mea huna pohiĒihi e hunaia nei e Keoki. Aole hiki i kēkahi kanaka i loaa ole ka mana kupua ke ike i ke ano maoli o keia mea huna, aka, hookahi nae mea maopopo ia'u, o keia mea huna pohihihi a Keoki i hai mai nei ia oe, oia ke kumu o kona hauoli ame ka loaa ana iaia he ikaika hou, e hiki ole ai ia oe ame a'u ke hopohopo nona. "O ke kumu o kona huna ai\a i keia mea huna pohihihi mai ia oe mai kona makuahine ponoi, aole no e hiki ia'u ke hai aku ia oe i kekahi hoakaka kupono e hoopauia ai kou pohihihi ame ke kanalua ma ia mea, aka, ua hiki nae ia oe ke hoomanpopo iho he kumu nui io maoli no ka Keoki i huna ai imua ou i keia mea huna. Oka kaua hana pono wale no e hana ai i keia wa, oia ko kaua manao ana ua palekana oia i keia wa, a malia e hiki mai ana ka wa e ike ai oia o ka hale ana i kukulu ai ma ka wa e ike ai oia o ka hale ana i kukulu ai no ka hauoli, e helelei ana ia we he la ua kuku]ulft mftlun» o ke one,