Ke Au Hou, Volume III, Number 1, 10 January 1912 — He Moolelo no ke Ahi o Enelani Sa Naita Odisa KA METALA DALA O KE KE'A HEMOLELE-KE KAE'AE'A O KE KAHUA MOKOMOKO O ASABE—KA MEA I KAPAIA KA ILIO HANU MEHEU POHIHIHI, A I OLE, O KA NAITA HELE-ULUULU [ARTICLE]

He Moolelo no ke Ahi o Enelani Sa Naita Odisa KA METALA DALA O KE KE'A HEMOLELE-KE KAE'AE'A O KE KAHUA MOKOMOKO O ASABE—KA MEA I KAPAIA KA ILIO HANU MEHEU POHIHIHI, A I OLE, O KA NAITA HELE-ULUULU

Aole he mau hoailona ino o keia ano ia wa Aka, haalele o Isaraela ia oe e auwana No ko lakou ike ole i kou mau aoao Haalele pu mai no oe ia lakou. Aka, i keia wa la, he ano pohihihi Ka la lanakila malamalama alohi 0 ka manao ana ia oe he kokua ane poluluhi 1 hoopunihei ia e ke kukuna ano e 0, i ka wa i kulou ai lakou ma ko luda alanui hele Iloko o ka pouli ame ka ino o ka po Hoomanawanui mai la oe me ka huhu kali A haawi mai la i kou kia ahi a no lakou. 0 na moa kani a makou, ua haaleleia ma Babela, 1 mea henehene hookaeia na ka enemi, na kanaka e Ma ko makou kuahu, aohe kuni mea ala Ua leo ole na timebala, na pahu ame na ohe I mai la oe, aole au e oluolu i ka alana Na io hipa kane, me ke koko o ke kao 0 ka naau mihi me ka manao haahaa Ko'u alana oluolu, he mohai hoano. I ka wa i pio iho ai ka leo himeni o Rebeca, lohe hou ia aku la ke kikeke ma ka pukakomo. Kahea aku la o Rebeca: "Ina oe he hoaloha e komo mai, a ina hoi oe he enemi aole no o'u manao kue i kou komo ana mai Ma ia wa ike aku la o Rebeca i ke komo ana mai o Beriana Boisa Quilabeta, a pane mai la ia Rebeca: "E Rebeca, owau nei he hoaloha nou a he enemi paha, elike me ka hua e loaa mai ana ia'u ma keia kamailio ana." Ua weliweli ia o Rebeca i ka ike ana i keia

kanaka, no ka inea, no kana mau liana pono ol© ana ke kumu o kona poino. Ame ke ano malama pono, ame ke ano naa» ka'u pu, i liooneenee aku ai o Rebeca iaia iho a mamao mai ia Boisa Guilabeta aku, me he mea la e holo aku ana oia no kekahi pea mamao loa, aka, no ka hiki ole ke nee hou aku, kupololei iho la oia ma kekahi kihi, aole nae me ke ano e a*a mai e hakaka, aka, me ka manao paa e pale malie aku i kana mau olelo apau loa. "Aole ou kuma e makau ai ia'u e Rebeca," wahi a ke Temepela; "a ina i hopohopo oe no ka'u mau olelo e kamailio aku āi, aole he kumu o kou weliweli ana no ia mau mea." "E Sir Naita," wahi a Rebeca me ke ano lele 0 kona oili; "aole o'umaka'u ia oe; ua ikaika ko'u paulele ana, a no ia mea aole au e maka'u ia oe a 1 kekahi mea e ae." Pane mai la o Boisa Guilabeta me ke ano hakanu. "0 ka'u mau mea i noi aku ai ia oe mamua, mai weliweli oe no īa mau mea. No kamea aohe o'u mana maluna o na koa nana e kiai nei ia oe, ina oe e kahea aku ia lakou. Ua kauia ka hoopai make maluna o Rebeca, nolaila, aole loa he mea e hiki ai ke olelo ino ia oe, aole no hoi ia'u, ae, ia'u nei ka mea i noi mahaoi aku nou, a i koi ikaika me ka iini nui." "E hoonani na lani," wahi a ke kaikamahine ludaio; "o ka make he wahi mea uuku wale no ia iloko o keia lua o ka hewa." "Ae," wahi a ke Temepela, "he mea hikiwawe loa ka ae ana aku. o ka poe manao paa i ka make, i ka wa e wehe akea ia mai ai ke alanui o ka make me ka hikiwawe. oka hou ana mai o na maka-ihe, a me ka uhau ana o kapahikaua he mea liiiii loa ia ia'u. Aia oe hoi he mea ole ka

«eeiiwiil & ka bl« ana &iftl kahi īiUU klikii »|l 0 ka pakaua, ame kahi oi o ka pabl poniada, ka hoohalike ia me na hookae a ka manao. E maliu mai ia'u—ae e maliu mai i ka'u e olelo aku nei. O ko'u kulana nei i mahaio ia, aole paha i emi iho kona mau hoowahawaha ia malalo o kou e Ileheea, aka, ua like pu kaua ma ka ike ana i ke ano e make ai no ia." "E ke kanaka poino," wahi a ke kaikamahine ludaio, "o oe pnei kekahi i hoahewa ia e hoopio 1 kou ola iho 110 na kumu kupono ole o ka mauna ana i kou ola? Ile oiaio he hoolilo wale ana aku keia i kou waiwai no ka mea e loaa ole mai ai ka mea ai, aka, aole pela ko'u ano. 0 kou mau manao paa ana ua kaalei wale iho no ia maluna o na ale ahiu paialewa o ka manao kanaka, aka, o ko'u ua hookupuaa ia maluna o ka Pohaku Kahiko." "E hamau oe e ke kaikamahine," wahi a ke Temepala; "0 keia mau manao ou he mau manao ano «le. Ua hoahewa ia oe e make, aole mamuli 0 ka make hikiwawe ame ka oluolu, aka, he make 1 oi loa aku ke ino ke hanaia nou, a ma-u-ha auanei oe no ka eha ame ka mainoino, he hoomainoino i oi loa aku ke ino ame ka makona nui, i kupono loa no na hoopai mainoino ia o ka poe diabalo o loko o ka lua ahi, a oia iho la ke ano o ka hoopai kakauha ana no na hewa a keia poe i kapa ai he karaima ino loa e like la me kou karaimaihoahewa ia ai." "Ina peneia iho la ke ano o ko'u hoopai," wahi a Rebeca, "ia wai la e aie nui ai au i keia make ana? Ia wai la? Aole anei ia oe ka mea nana i hana hoomaewaewa ia'u, aleauo huluhulu ia mai la au ia nei, me na hooikaika palena ole ana e hooko i kou mau iini lapnwale maluna o'u." "Mai m'anao oe/' wahi a ke Temepala; "pela iho la ke ano o ko'u lawe ana mai ia oe. E hiki no ia'u ke hoopakele ia oe me kuu puuwai ponoi no keia pilikia e ili mai ana maluna ou, e like me kuu hoopakele ana ia oe mai na maka pua mai." Pane aku laoßebeca: "Ina o kou hoopakele ana no'u a ma ke ano hoomalu ku i ka mahaloia no kuu hewa ole ma keia karaima i hoopii ia mai no'u, a ma kekahi ano e ae hoi, alaila, e hoomaikai pa tausani aku no au ia oe. "Aka, aole pela ke aino o kou hoopakele ana ia'u mai na pua pana mai, ua kaili mai la oe ia'u mai ka maka mai o ka mea a'u i aloha ai no

kau aau lini &u i hoopuka piaopln« m&i ai imua o'u, a no ia ano, ke hai aku nei au ia oe, he mea ole ke ola i kuu manao ke hoohalike ia me na iini au i noi mai ai no'u, ua ike lea oe ia mea." "E hoopau oe i kou mau manao ana no ia mea e Rebeca," wahi ake Temepela, 4, a mai manao oe e hoopuka hou aku ana au no na koi ana oia ano. I keia wa ua hookaumaha ia au no kuu manao mua.ana." "E Sir Naita," wahi a Reheca, "heaha hou ae kou manao i hele mai nei e kamailio me a"u, e hai mai me ka oiaio. "Ina he mau manao ku ika pono kau e hana ai no'u e hoike mai ia manao ou, me ke kapae ae i ka noonoo ana, o oe ke kumu i loaa ai keia pilikia. "Aka, ina e noi hou mai ana oe ia'u elike me kau mau noi mua ana mai, alaila, ke noi aku nei au ia oe e hoi aku oe i kou wahi i hele mai ai, a e waiho hookahi mai ia'u pela, no ka mea, 0 ke kowa no'u mawaena o keia ao ame ke ao pau ole he pokole, he weliweii nae, a he mau wahi manawa uuku wale no ia no ka waiho ia mai no'u e hoomakaukau ai no kela ao." I ka pau ana o keia m£tu olelo a Rebeca, ike ia aku la ka pii ana ae o ka haikea ma na papalina o ua Boisa Guilabeta nei, no kaloaa pono ana Ina olelo ake kaikamahine ludaio. Ia wa ku ae la oia iluna a holoholo ae la i o a ianei, me ka noonoo ana i kana mea e hana ai. A mahope iho hoi aku la oia a noho maluna o kekahi noho, kulou iho ia kona poo ilalo no kana mea e pane aku ai imua o Rebeca, oiai ua ike oia i na mea apau i hana ia, a no ka loaa ole aku o ka pane maiia Boisa Guilabeta aku, i mai la o Rebeca: "Ina he manao kou, ke makemake nei au e lohe i kou mau manao, ke kumu hoi o kou hiki - ana mai ma keia wahi, ano, e hai mai i kou manao me ke kanalua ole." I kela wa, ea ae la ko Boisa Guilabeta poo iluna, huli aku la oia a nana pono ia Rebeca me na maka hul;li, ku ae la oia iluna a pane aku la imua o Rebeca. "Ke ike nei au," walii a Boisa Guilabeta, "ke hooili hou mai nei oe i mau ukaua kaumaha maluna o'u e Rebeca, a ma ke ano hea la auanei e hoomama ia mai ai au!"

"E Sir Naita ( " wahi & Eebeka; "ua nmi iho au i na manao e hoohaliia aku ai oe iloko o ke kaumaha. Aka nae, i ko'u hoomaopopo ana, aole loa he kumu e ae i aie uui ai no kuu make, o kou mau manao paakiki wale no." "Aole oia ka pololei," wahi a ka Temepela me ka hopuhopualulu, "me he mea la e hooili mai ana oe mamuli o ka'u lawe aua mai ia oe ia nei, i loaa mai ai keia pilikia i ike mua ole ia e a'u. Aole au i manao e hoea mai ana kela elemakule maka li-o ianei, ka mea i mahalo nui ia e ka poe puni wale no kana mau hana paakiki naaupo, na poe nana i hapai aku iaia i keia miinawa i ke kulana maluna ae o ke kulana maa mau iaia, maluna o'u a maluna ae o na hooponopono maoli ana a ke kanawai, a maluna o na haneii o na Temepela." "Ae" wahi a Rebeka, "o oe kai ike a hoomaopopo i ko'u ano aole loa au i lawehala, aole hoi i hihia ma na kumu hewa i hoopiiia ai an. Aka nae, o oe kekahi i aelike no ke kokua ana i ka hoopai i kau ia maluna o'u, a ke ole au e kuhihewa, o oe auanei ka mea nana e hoopuka mau i kuu hoahewaia ma o kou ikeia ana he koa pale no ko oukou aoao, ma ka la e hakaka ai no ka hookolokolo hope loa'i haawiia mai ia'u no ke ola ma keia ao. Ilaila e ikeia ai kuu hewa ma o ka ikaika la o kou mau lima ame kou akamai muluna o na mea kaua." Mahope iho o ko ke Temepera noho mumule ana no kekahi mau minute, pane mai la oia me ka leo ano kuihe: "Penei anei kaua e kaawale ai? 0 ko na lani makemake anei kēia aole kaua e halawai hou ana, a i ole ia, e hookaawale mai ana oe ia'u no ka oi aku paha o ke kiekie o kou hanauia ana mamua o ko'u, anoe ka manaoio Karistiano a'u i apo ai? "Ae, ma o na lani 'la! I kuu wa i leha aku aku ai maluna ou a noonoo iho i ka wa ame ke ano o ko kaua halawai hou ana aku, ke kumakena nei au e hoolilo ia'u iho i hookahi me kou lahuikanaka. Ua maa kuu 'lima i ka lawelawe ana i ka mea kaupaona ame ke sekela, elike me kuu maa i ka lawelawe ana i ka ihe ame ka palekaua kila. "E hiki no ia'u ke kulou haahaa aku imua o na'lii kiekie, a o ka'u mau nana wale ana aku 110 ua lilo ia i mea e hooweliweli aku ai i na poe aie kaa ole. A me keia inau ano e hiki ai ia'u ke

hoohalike ia'u iliO nae ke ane o koa lahui, a e bo« opakele ai ia'u mai ka make weliweli ana mahope ou." "Ke olelo nei oe," wahi a Rebeka, "elike me ka ludaio, i mea e ili mai ai na hoino ana maluna o lakou. "O na Lani iloko o kona inaina, ua kipaku mai oia iaia mai kona aina mai, a ma kona ikaika hana wale no i haawiia mai ai nona he alanui o ka mana, a e hoolaha akea aku i kona kulana. E heluhelu aku i ka moolelo kahiko o ko ke Akua lahuikanaka, a e hoike mai ia'u iua ua hana mai o lehova i kekahi mau hana kupanaha iwaena o kekahi mau lahuikanaka e ae o ka honua elike me Kona hana ana mai i ka Iseraela, a he lahui hoi o ka popilikia ame ka hoinoia i keia manawa. "Ua ike oe e ka naita pilia haakei, ua heluia ko makou mau inoa iwaena o oukou, a o ka.hanohano pookela ana oia mau inoa # o makou uahoohalikeia e oukou me ke kowali hihi ame ka laau kedera. "I ka wa kahiko, i ka wa hoi o ko makou kaulana ame ke kiekie, ua noho kino mai la ka mana pio ole mawaena o na kerabima imua o ka noho aloha, a hoike mai la i Kona nani hiwahiwa i ko makou mau alii, ka mea i loaa ole i na'lii eaeo ka honua. Pela iholai'launa mai ai ke Akua me na'lii o ka Hale o lakoho." (E hoomauia aku ana.)