Ke Au Hou, Volume III, Number 3, 24 January 1912 — He Moolelo Walohia No Evalina Minela KA UI NOHEA I ALANA IA MAWAENA O NA ALOHA ELUA—KE ALOHA O KA IPO AME KE ALOHA O KA MAKUA—KA MANA O KE ALOHA [ARTICLE]

He Moolelo Walohia No Evalina Minela

KA UI NOHEA I ALANA IA MAWAENA O NA ALOHA ELUA—KE ALOHA O KA IPO AME KE ALOHA O KA MAKUA—KA MANA O KE ALOHA

MOKUNA VI Na Nuhou o Parisa—Ka Home Pohai a na Manu Nunu Oia ka ke Kauna i pane aku ai: "Eahaia ana ka hoi oe e kali nei? Oia hoi ka'u i makemake ai, nau hoi e kakau, ano'u hoi ka)manao," a meia ano i kakau iho ai o Susana elike me na olelo a ua Kauna nei i hai aku ai iaia. Ninau aku la ua Kauna nei: "Ua paa iho la?" "Ae," wahi a Susana. "E heluhelu mai ana oe, i hoolohe aku ai au.'' Malaila, heluhelu aku la o Susana, a ika pau ana, kauoha hou aku la oia, e kakau inoa iho o Susana, a o kana hooko koke mai la no hoi ia. Ika pau ana oke kakau ana o Susana i ua mau huaolelo ala, oia no ka wa i hopu koke aku ai o ua Kauna nei i ka palapala a Susana i kakau ai, a oili aku la e hoi. Mahope iho o ka hala ana aku o ua Kauna nei, oia no ka wa i hoi mai ai o Edemona i loko a ninau mai la, "aia la i hea o papa?" Hai aku la o Susana, "o ka oili ana aku la no hoi ia, aole ka hoi oe i ike mai nei?'' Oia ka Edenjona i hoole mai ai, me kona ake nui e ike, ika hoi ana o kona makuakane, a oia no hoi ka wa i namunamu iho ai o Susana iloko iho ona, me ka noonoo nui ana i ke kupanaha maoli oka hana a keia kanaka, aole ka i hele e ike i kana keiki. Aole no i hoopau manawa wale iho o Suaana ma ke kali ana no ma keano e hoopau ma* nawa ai, o kana hana nui ia mau minute, oia no ka hu ana mai o kona aloha no kona haku wahine, pehea ana Ja oia e hana ia aku ai. Nolai* la, hooholo iho la oia e hele koke aku ana oia e

huli hele i ua haku wahine nei ona ma na wahi apau loa ana i ike ai i ke kipa mau ia mai e ua haku nei ona, a me ia noonoo e lupeaia ana iloko o kona puuwai i hoomakaukau iho ai oia ia Edemona, no ko laua haalele ana iho i ko laua hale. A i ka makaukau pono ana, i haalele iho ai laua i ko laua hale e noho ana, a hele.aku la me ka huli nui ana ma kela ame keia wahi ana i hoomaopopo ai, i ke kipa ia maf e ua haku nei ona, eia nae, o ka mea hilu loa, aole i loaa iki, a hiki i ko laua hooki ana i ka huli a hoi okoa. waiho no kakou ia laua pela, a e huli ae ko kakou nana ana i ke Kauna de Birene. He niea oiaio, iaia i hiki mai ai i kona kakela, e no> ho hoolai aku ana o Moneaiua Calara i ka lumi hookipa nui o ka hale kakela, me kona piha inaina maoli no kona haalele ia ana aku e ua Kauna nei iloko o ke kulanakauhale o Maresairo. Oia kana i pane mai ai i ka wa a ua Kauna nei i kiei aku ai iloko o ka lumi hookipa, a me na maka ioena i pane mai ai ua Calaranei, "he keu wale aku no oe a ke kanaka haina ia'u." Noho hamau iho la ua Kauna nei no kekahi manawa, a pane aku la: "I keaha hoi ko'u haina ia oe?" "I keaha hoi,'' wahi a ua Calara nei. "I kou haalele ia'u i Maresairo, me kou nana hou ole ae i ke ano o ko'u noho, ana, a no ia kumu i aieai au he elima hapaha farani i Parisa, no ko'u mau lilo o ka noho ana ilaila ame Maresairo, he Hookahi Tausani Elima Haneri hapaha farani.'' "Oia huina omilimulu iho la ka kau e noo*

noo mai ai ia'u, o ka mea hiki ia'u ke hookaa aku i ka wa kupono e loaa mai ai.kela pomaikai nui hewahewa maluna ponoi o ko'u hokua; nolaila, aole au i manao iki e olelo mai ana oe ia u pela ke ano,'' wahi a ua kauna nei imua o kana aloha Calara. "Alaila, ko manao nei anei oe, aia he wa e loaa ai ia oe o kela mau miliona dala au e moeuhane mau nei? Ke hai aku nei au ia oe, aole loa he wa e loaa ai kela mau dala ole wale au e upu nei. "Hoi iho no hoi, ua kuolo loa oe, a ua pau kou hie, aoie he mea nana e makemake mai ift oe no kou elemakule. Owau wale no paha ka mea i hupo i ke aloha welawela naaupo mahope ou, aka, i keia wa ua pau ko'u pupule ana mahope ou, aole loa o'u noonoo a hoomanao hou ia oe. Ua like loa oe me ka puahiohio i pau ka hie. "Ke hai aku nei au me ka pololei, aole Joa e hiki ana e loaa mai ua mau miliona dala nei au e noonoo mau nei, a hiki i ka ulu ana o ka lauoho ma kahi ohule o kou poo, oiai, ua maopopo ia'a keia mau mea apau loa a'u e olelo aku nei ia oe.'' "Pehea i maopopo ai ia oe?''wahi a Kauna i ninau aku ai. "Ua hele au e huli hele i ka meheu o kou ' mau kapuai wawa® a hiki i ko'u komo kino ana iloko o Frejust, a ilaila au i lohe mai nei i kou hoea ana aku i ke keena o kekahi loio, a nana ' i hai ae i ka lehulehu i ke ano o kau huakai i hiki aku ai ilaila. "Ma kana hoike i hai ae ai a hoolahaia ma na nupepa no ka hooia ana i ke akea, aole loa e ioaa iki ana ia oe he hookahi keneta oia mau dala, oiai, aia no ka hooilina o ko wahine e ola nei ka mea i kuleana ia mau miliona, o ke keiki ponoi a olua; a ia wa like ke ola nei no ko wahine. "Ua hooia ae ua loio naauao ala, o ko wahine, ua hoea ki.no aku oia imua oka loio a ke'ake'a aku ia i ka loaa ana o ke dala iaoe, oiai no oia e ola ana. Pela iho la i ai ia'u na mea apau e pili ana ia oe."

"He keu wale aku no a kou oioi o ka hele ana aku nei a laiia e noii ai i keia mau mea au e hai mai nei ia'u. ,} "Ae, aole loa e loaa iki anā ia oe kela mau dala, i lohe ou mau eeiao huluhulu. ;• A o kekahi, e hoea mai ana ka hora ma keia hope aku e noho haku ai au maluna o keia home, a o oe ana ka'u kauwa hoounauna." I ka lohe pono ana o ke Kauna i keia mau huaolelo i puka mai ka vraha ponoi mai o Monaaiua Glara, ua puni koke ae la oia i ka inaina a hoopuka mai la i na huaolelo kukahalake no ke kipaku ana e hele mailoko aku oka hale o ua Kauna 'la. ; Oia ka ua Clara nei i haalele aku ai i kahi ana e noho ana, a eu ae la a neenee mai la ma kahi kokoke i ka puka, a huli aku la noke i ka' hoonaukiuki i ua Kauna Birene nei, a i kona ike ana ua pihaioa ia ke Kauna me ka ulupuni huhu, oia kona wa i haalele aku ai i ua hoine ala a iho mai la ike alapii me* ka hehe ana o ka akaaka hoohenehene. I ka hala ana aku o ua Clara nei, oia no ka wa i hoea mai ai o Laplaee ke poo kuene nui .a ku ana imua o ke'Kauna, a pane mai la me kjpi leo hauoli: "I hoea mai lā au imua ou no ka hai ana aku ia oe, ua loaa mai nei ka hale kahi e noho nei o Evalina. M Alaila, hoomaha iki iho la oia no kekahi manawa, a liuliu hoomau hou mai la oia i kana kamailio ana: "Aia keia hale iloko oka olu* laau ma kahi he eono, a i ole, he ehiku paha mile mai Dubona aku,ma kahi i kapaia o Villenewre. Me ka paakiki a nui oka hana i loaa ai, a ke manaoio nei nae au, ua pau ae la keia pilikia nui o kakou.'' _ ''Auhea ka kou kokoolua no keia hana?" i ninau aku ai ke Kauna. "Oia pu no kekahi me a'u, he kanaka hoopono a makaukau i ka hana, aohe ona mākau wale, a oia no ka mea i loaa ai o ua hale la mamuli o kona piha eleu, he piha hoomanawanui maoli no kekahi, a he manaoio ko'u, e apono ana oe me ka hakalia ole i kana mau hooponopono ana e pili ana i ka kakou haaa."

"Pehea, ua maopopo no anei oia ia oe a me kou kulana?" "Aole,'' wahi a Laplaee i pane mai ai i ua Kauna nei. "Ua ike no anei oia, ke noho hana pu nei oe me a'u?" "Aole." "E hiki anei ia oe ke hilinai piha aku maluna ona, a pela hoi oia e paulele mai ai maluna ou?" "Pela ko'u manao, oiai, ua ukuia aku oia e a'u i kela mau dala au i haawi mua mai ai ia'u, ame kela mau dala hope au i haawi hou mai ai ia'u e hiki ai ke punuku hou aku i kona waha a paa, nolaila e hoomanao iho oe, ua mako maoli no keia kanaka ia kaua mamuli o ka nui o ke dala." I ka maopopo pono ana ia Birene o na mea apau loa, oia no ka wa o ua Kauna nei i olelo aku ai ia Laplaee, e haalele koke iho laua i ka hale me kona kokoolua, a e hele koke aku no ke kahua kahi o ka hana. Mahope iho oka loaa ana mai o ke kauoha no ko laua hele, oia no ka wa a ua Laplaee nei i haalele iho ai i ka hale o ke Kauna. Ka& aku la oia maluna o ke kaapi'o, a malaila aku oia i holo ai a hiki i ka hotele i kapaia o Notre Dame, ilaila i loaa aku ai o Kuini kona kokoolua. ; ■ - Me ka emoole i kau ae ai laua a holo aku la no ka hale hoolulu kaa-ahi, a i ka hoea ana aku, ua lele koke iho la o Laplaee ilalo a hele aku la no ke kuai ana i mau tikiki no laua ma ke kulana kaa ohua papa elua; a iaia i hoi mai ai ua ike mai Ia oia ia Keoki Leone Lamabereta e hele mai ana no ke kau ana i ke kaa-ahi, a ma kona lima e paa ana he buke tikiki uku kaa ahi, a pela i maopopo ole ai kona mahele kaa e kau āi ia laua. I ka wa i holo aku ai o ke kaa, aia ua mau wahi kauwa nei a Kauna Birene ma ka mahele kaa papa elua.a o Keoki Leone hoi ma ke kula na ohua papa ekahi, a ua lild keia i mea no laua $ nauki ai mamuli o k« waopopo ol« o ko Ke. eki wahi i Ulōi, i ai neho hoofu iko k im %

me ka hakilo pono ana ia Keoki ma na wahi a pau e ku ai ke kaa. A i ka hiki ana o ke kaa-ahi i Villeneuve a ku iho ja, oia no ka wa i lele aku ai o Eeoki, a lele aku la ua mau wahi kanaka nei me ka uhai hele ana mahope o Keoki ma na wahi a pau a ua Keoki 'la e hele ai, Ua hoomau aku la laua i ka uhai ana a hiki i ko laua wa i ike aku ai ia Keoki i ka huki ana i ke kaula o ke pani puka-pa a poholo akji la iloko; a eia nae hoi laua nei ke hakilo aku nei me ko Keoki hoohuoi ole ae a haupu ae no ka mea e hanaia aku ana mahope ona. (E hoomāuia aku ana.)