Ke Alakai o Hawaii, Volume VI, Number 12, 26 March 1919 — HE MOOLELO HOON IUA PUU WAI No Ka Makaikiu Wela KE AIWAIWA A ME KE AH BANANA O RUSIA Ke Koa Kiai Puka Helu Eono o ke Petero Ka Nui -A I OLE- O KE KAIKAMAHINE ALII DERAISA O SANA PETEROBOPO [ARTICLE]

HE MOOLELO HOON IUA PUU WAI No Ka Makaikiu Wela KE AIWAIWA A ME KE AH BANANA O RUSIA Ke Koa Kiai Puka Helu Eono o ke Petero Ka Nui -A I OLE- O KE KAIKAMAHINE ALII DERAISA O SANA PETEROBOPO

MOKUNA VIIL K -kauia e GEORGE K KANE Auwel Heaha mai ka hoi kaū, na* keia kanaka ponoi no i lawe i ke ola o kskahi o * ka,kiaiah'ne a ke kiaaiaa he eh-3 mak'.lnki i hala ae ne', pela boī ko makou kiaaina i ha»wi ai i ehma Uslauriu i ka mea nana e hopu : kanfika, no kn panai aiari i kona koko no ke koko hala o!e a kona m?u lima hu'uhuTu i pakaha hoomainoino ai. Pehea 1 maopopo ai ia oukou na keia kanaka ahiu i pepehi ke ka'kamahme a ke kiaaina? Oia nei ponoi no ka ukali o kekikamahme a k« kiaaina ini ni wahi a pau ana e makei make ai e hele. -i o keta oltana no hoi a pau ma- : nnuh o ka hihnai o ke kiaaina maluna o keia kanaka, eia na« ihoi, mamuli o ,ka ha'oha'o u 'ana o ke kaikamahine a me kc i ia .nes nalowale honua ana, Uc 'h; omakaia ka huli ana, ai k£ loaa ana aku o ke tttak« 0 ra kaikamahi *c- r;la a ke kia ma ka aoao ro ia o keka' hi wahi kahawai uuku mawah< aku nei o ke iloko o ka ululaau. 1 Heaha ka mamao mai ks i kuianakauharie aku nei ma kai hoomaopepo? He elima mile a oi a emi ma paha, m i ki'u ike a kamaina • ka ain.ī. T kn aku, ua okii, ke a kaawale mai kon. psn.k>: k'iio ae, :ne n/\ mokumo k:i pah: e ma-okioki ana maiu : na o kona kiao me he lole anj: ala no ka ili o ka holoholona, ;■ ■ ; hekuika mainoino, ka m •• uan* i hoopupule aku - i ke kv.iim. kma me ka !aa oh >na keiki i koe iho. A rui ia manawa mai ko jj ne; 'uk wale ana a hiki i iceī:s .*'* e ;ke hoi: nei iaia, a h,\Mnaopopoia ai aa ke:a

I ■ - . , ■ - 'AuWko no : ! vw.. . r ! . kc K'inahme a ko ni'ki u i ! ■ ■■ '. : '■■;■"■ ■ ;; - ' ; ■''■-■ ';■ ■■■ 'i"a. i Inoino. il.o I'i n m' " rii ka nui an J o t i- t -i j o, r he me a!a, p r,\ k > c; < n c ka e hiki ele ai i ;a kehooT,alu non 1 īho, n;ai ri t e milim li wadn« rc i ko ~■ j *o kana pnhikoua. a 9." k n 1 rnliale hoi e 1 e.-n-.u t ..11 aī'U i. 10 a i : r;v 1 !"l! ī-1. 0 Kc:i K'.i'i Puk- K ■ ? Eia nae, he elun*;;k.h-k; : liāla ae nei, eia ~ks> ■ 'ke hoa īa ai m,»lck, n- o knei An]o >•. hoi au i ike o t" *, 1 ,hf- hini keia. ' Ud u,, nr e t ,- koa o ke kiaaim !: -> -i« nkou i mea ole hi < nti a tr* a ke kahi o ko lakou uei aua;,, oi .t, he kanaka ikaika k3in -J1 < ikmaka ai i ko T,akcu w? e pu ana. Mai ia wa mai ki l :, o ana o keia Ankako 1 pov * vel" nui ia. Eia nse ho', ia hlo ko ianei ikaika i me~ paa-r waie ia he iole ih e k- dopoki. He nui msr-l ke k-.'raa-o kef? m p a "a'u e rēT rxīe ko'u mau mak*? ' Hene malie iho la k ;ks i ke Koa Kiai Puka Kelu Eoie. no keia haa!ik : na k«:r.k . nv-i--lama hale ne', a ua Bea Kenkeo Nohoahu nei o t)a K.lok. rkcwai o Polani i kamn! 0 ska -• 1 ua -k-aeaki ns.i: 4 Mai nana oe no • t irt koe wale no, e iilo ana- oe- 1 -kn-iuka nui !oa, 00 ki m.a, koku 1 aku ana maua ia oe iō'-a . ... mai o kela e!itoa kalaunu. Hc makana kiekie loa hot f. loia ola » kekahi poe e ae o loko ne: o keia kulanakauhaie o oe wale no. Ua hoopihoihoi ioa ia aka ua wihi kanaka miiami h.- e ik' me kamahaio nui no ke,a rtisu olelo a ke Koa Kiai- Puka Htiu iiono, oiai hoi 0 Hiuka i kama-; ilio aku a' me ka elepe r t , «ku 1 ua Auk.iko nei, a piii ma ka paia oka rumi-.moe: Aiaila, he kapakapa. ie' t I3aba, i kapa jbo ai maluna.-ona 5 i? * Pela ko'u manao! aole loa aa i k-he ik» i kekahi inoa o ke'a ano, oiai, lie kamaa'ma au i ke«a kuhnakaunaie mai ko\; ia ana mai a hiki i keia . Pehea ou I Kapi ai lAia iUo o Bība ke kai aka ahiu h : en.i 0 ke:a kal.in.;Kiuhate, wahr r.o ?. ua Htak-i r.ei. O it :u no paha ia L 0 keia kanak", ?iūi, aohe on.\ wa i paa ai i ka hopuia, akahi \v;;Uiho la no ch-a< paa ia o:u-t, a'u e kauoha okb nei ia o!u<, e ra.ikaala loa tvi o'u.i iaia nv» ki hana an.i hoi a p.ia pono 0 ua[Owale hou oia f a owau mai ne auanei ka !.;ahi a keia l : tu.ikok.' e h,n.\ m,\i M.ti hopohopo hou oe oo.ui, a-Io loa oi.i e |\ikde ho ! i;\;koko a h.u' w.i!o, ak.-, 0 k,»V, wak no \a oe e helq c.ka ee e ho'.ko ko kiao.w ho ka p:.; ke ka.i.ika n.:na i pow.i ki;i. kaikaniah ; ."v" .'!oh.s, w1 k v Koa r.:ki : . k.i v,v .;-k; ai i u i kan.ika m :l.ur • hale ne:. i | Aole ho. ; ka[a . . ka nv.\ i kv rj^ : ;*.o' ;.r. 110 . uO.i 1 ,: ~0 p.:; KO

V l ' -o« - t : <1 :a • c i- ri i• . - * .i'-o n l ' o i . }olea me v; !w? :i a. ? k\aVa w. h L» aUa jJ.:. V-i..Vikj nei, ok' ' ,n ro na oit!o k* na aua K.r hmAoko £ ? Ina ; ;v ; .■^■■;;v:; ; s;\ | , Ke'h t ho-'e rlm £na maIp'u 1 ; ;';e' ' ; ;|iDpu : H£ -T u:kn i >1. :rr.. e. k , , n h-'ki .:i ' 4 M hai-; • ki i 'i 'kom īlien, e h;' o r.u u. t f- , c : ". k a kt p'" jice 1 e tr. .mvn nae h)\ e kom-,- h - na aku e a , e h' ,,ri e h'j."'c mi : rph°ri ! - m hnlohelon: o mau s , nn ha mea n ka iī sv^h* ; r»ea : '-n-»i '"!* ;'D* n ko'' p, tic o ka iekoi: wa : ,i ,i' e * rr;c k h ku> o* i f < k-'eaea- ne īara i ata ; ae ai r!pna- n:Q'vka mr-k--.r.kau an? no ko iaua p«ina ul.iahi, ■ Ae.iL? o ! ?kou pihkh, lak.i oie r,, n. uri he rr. I ko o a.'i'e r e, aofic a cim i 'm»a k-,"r--'Ji 1 iko āi. FuU no ninīi Heb a ua wa j: k i n-.!.<a ir/! n. lCt ne': o kcn't h'.-'i se !• un \oiolei "sO rom : ī.. o, no ke kih ana wui h. In op'o rrisl.ih ; 'ii iki'k? • lua rle, anv! i 'ke 1.. v:L ■<: ui Kru:.v nae aia ka hauoH i'...ko oaav kahl i hana mao »" "r. ka ii oma o keia mak-ii? iūia, :r,- ka iokeaiaikai o na op.o m.liuui i kip.? mai.' ■/■•■ . - ; _ O a', h*= ml, . . t. i^ 0 f-l rr-v kilaua 3 a'u*o j I' - s:a o! i r.i_i *.a koi_Vu h-aU aku la ke !osa J ktk.:ni ka-kf,-aka ua hke ne ho. rr,e na hj o=j."a nurL,i o keia mau - Oi ii i: .e n.- : . .; .kou tr.au ke. cp:o i pa.ii aku rr i ko laua rurr.u f c ako 11 hoi a - paa ka p':k<s i o'e e n.-.neo heo in a mahuka ;>ku no kena oīa. A :ku 'a laua oh'opiiia 1 ka !u i o ka imi.T;i oiaī hoi, m h?!e mii 1 K N:po !ew f a ī,uhoi ; .•>. - ,h" % "i me k.-.hi ionaka nni.ima i,r[e :>-jna o ka papaa'na '. £ . iu!.:,:. pono hia ono a k; puu o ho -halah.i'a ole iho .ii, ,-i ;'īo la oi; rv.e ki hial.i ' a u. l wih; kmak:. m-ir.n. " 1 ' :o' . M :' :vv.::r. ,k.. ~ k:I;, hi o ra,.u ka; v - k. ■■, aku 3 W Ki-nr:3 K'-"i b- a ka paa •'-.v o A.;k >kv'- k\ iimakoko .oleeie. Aok' :'■.} i: •; i pa* an\ a 'Ua v.tu k;o ;e.; t\ s ;. h:c i .i po koi.i ;v;> ko\ ':o i: ki ".ot a 'kahi ' h::;:- 1 :.'5 a". 'A k: ak.k hoi : r:- Um : |ma' a i :\i k'-nki r.; \!atv.' ;ha!o ne : , mo k ; kv k:co tna!.<uU k' ho.Ao k.v.:o:\\ H H?k... -*n L: k i k' t -K ek e KwO'i II k<- :■ '.u >" .k, U ' m t. ■> ki ' <\v: ; * ,k■ i k f A :k -,k.\ ••• !;■ 'oi.oo ;* \ o , • k.i .. « m ; 1 v nv! \ >. -.k:• tt...0 ' . 1 ko k' .rr i . -ko : i o.\ k •.''.' <t ■" •; ak.: bo ; • ka mo/o'.o n" ko kam ) o ka" .t,u : v".s . ;;a?vONO o'iiia 0.1.:-'.

:? >.o c keuu rr,a!it ne, ti \y->, p~jj( li"! eia i k-o, hopu i 1 e ts"u kanak?. o/.o snali h::~u, a. -jv»a'kr> ho ; ke oia'o ma kō lii'a &p3*j. O keia ka mea ? ma k? laei ao?o. - -£Hteis ka raea oia!o,.a iaaua aku oka H ; ku e kakou au e hoike aku ai i na mei a pau, a e hoomapu hoi ee e !awe e āku eukou ika limakoko, a mahope aku nei no hoi au a me na (kanska opio m.alihini. ' Ua hiki e kuu baku maikai, o kVjima>oko ka mako.i mea maa kpa maī malalo oko makou malu, wahi a ua Lutaneid tif: o na koa, iaia j nana kapak=*h : mai ai maluna o ka kakou mr.u kos, me ka hooku'e ku'e makanoi ana iho r ia Haka hoi i kone. aku.al me keia mau olelo: E uhai mai mahope o'u no ka Ruuni He!u Eono, aia ka paa-1 hao malaila kahi i p*a ai i ke j kupeeia, a Hiuka hoi i haawi] mai ai i ke o ko laua rumi. !

Oka huli ae la no ia p_ua wahi kangka malama ha'e nei a ■knmo aku.,ia i!oko o. ka Rurm Hel'.!. Eono me na ko?! e uk'ili aku an.a mahopp me !a, īa lakou hoi.'t .komo. akn ;\i •iloko-o ua rumi neī, a ike aku la hoi lakou fua powa Aukako nei e waiho lapuu mai ;>n . me ka paa o kon < nmi lima a mena wawae ī ke kūpeei.i. ■ Qia no h wa wa o ua Aukako nei, i kaualupeia aku a ; no o kt j kinr<irta, oiai sro oia e holoholo mai. ana iloko n ka rumi horkip3, a i kona k'-i-ana- mai i ke kaaak'a pow,?, oia no ka wa o ka i c o nui o kL r~ i ii poha mai ai me k j haMu!u o ka piha inaina, uo -r ;ci oka mea rs-inc. i ii •o<n v>no ,kana kaikeiuiah'.ne, l " "E hoona a -nku i-iia ! k • jkuu keana ma-lu, 3 e k a-. •••.i loia me ka mak'-h loa, - • mua an i kuu ke ka:r.ki a'u i aaakenKiiee loa ai e 1!-.- i kkia manawa. E haea m-.i ana oi rre \t. > hi kanak . malih'i-! elua, ka mra --ana |limakoko < a like e-hp & 1 . Aūle ka r*a 1 hi-pu 1 t - Aukako l^puw^le! Aole i pau.