Ke Alakai o Hawaii, Volume I, Number 4, 24 May 1928 — KA HANA PONO A NA MAKUA MEA KEIKI KA HOOPOLOLEI ANA OI OPIOPIO — HE WA PALUPALU O KA NAAU. [ARTICLE]

KA HANA PONO A NA MAKUA MEA KEIKI

KA HOOPOLOLEI ANA OI OPIOPIO — HE WA PALUPALU O KA NAAU.

Nui na msVua e manao ana o, na kumukula wale no ka poe na ; lakou e hana mal i ka hana e! pSH ana 1 ka hoonaauao ana I ina ! op".. .*f, i., n^i "a'. n:I ! rrHr Keik' 5 J ko lakou manavva rna ka hale 1 kuin «ka fef> pono r«ap ia kakou t e uniiii. ī xa kaKou iiiau xiana e j pili ana i ke kokua ana i Ka, hoonaauao ia mai o na keiki ma ke kula i holo ai ko lakou ike a \ aapo i ka lakou "mau haawina. O ke ao i na keiki i kekahi mau: hana ma ka hale kekahi mea e j kokua nui ai i ko ke keiki holo- | mua ma kana mau haawina oiai! oia ma'ke kula, no ka mea o na j 'nana e ao.ia ana i na keiki ma ' na home, he mau mea 3a e hoo- ' kala ana i ka 1010 o ke kelki, a S i ka hookala mau iaana o ka 1010.l 0 ke keiki ma ka home a ma ia hana ana hoi e hoomaamaa ] pu ia ana oia e noonoo nona ] iho | O ka anakuuhme naauao, e ■ hoao ar>a oia e loaa ka kaxi i kana keiki o elua mal;a- -* weh'e a e kōmo i kena ; lole, oiai nae tna ka ke keiki j komo ana i Jcona lole e hull ana j paha o mua mahope a i ole o j luna paha malaīo, a mahope aku nae e ike ana oia i ke komo poloana i kona lole. E hoomaamaa pu ana hol ia makuahine i j ua keiki liili-la o elua makahiki | e al ilonā iho oiai no nae e hau- j kae ana' oia a e 'hanlni aha kana mau mea mawaho, a i kekalii wa : e naha ana kana pa, a haia he: manawa e hoommiawanui ai ka ' makuahine i keia m'tJ hemahema o ke ieiki, e hiki pono ana iaia ke hana īa mau mea a pau ! ffie ke kokua oie ia aKu. a emi 1 mai la ka luhi o ka makuahine. j E haawi i na peni kakau ame' iia poho i uā Kelkl līilii nei, no j ka mea he mau mea ia nanu e koi mai i ke kelki e hoomaamaa 1 ke kakau ana ,a na ia mea e | kokua pu mai i koua 1010 e onl, \ Ua oi aku ka pono 0 keia mau j mea iloko 0 ka lima-o ke keiki; liilii mamua o ka upa ame ka ; hamale, oiai nae he rava maikai e haawi ia ka upa ame ka liamale i na keiki, a ina no e haawiia. aku iaia ka mea kupono ana e okioki ai a e hamale al, e ' kokua hou ia ae ana kona Joio e ; pni iki hou ae. He oiaio no paha he hoomaka'uka'u no ka makua j i ka haawi i ka upa ame ka ha- | male i ke keiki, aka e noho pu j aku no ka makua me ke keiki i; ka wa e haawiia ai keia mau : mea īaia i.ole ai oia e eha mamuli o ka hana naaupo ana. Aole he keiki e hlki ke ulu ae me ka hoao ole o ka makua e hilinai iaia e hoohana i keia mau mea, ,'a o ke keiki e hoonele ia ana i • keia mau mea a mau mea ku-! pono e ae no ka hooulu 'ana i! kona noonoo he keiki lohi ana la I ma na mea hoonaauao, * O ke I oki ana o ke kēiki i kekahi lole 1 a i ole 1' kona lauomf paha me j ka upa i kekahi manawa, hp ' pono iio i ka makua e mnnao Iho | ola kekahi mau niea e hoea mai ana iloko 0 ka pii ana ae o ke keiki i kona wa kāmalii, aole hoi pono ka makua ē hoolilo ia mea i ,mea hana e huh« nui ai i ke k£fiti. "Aole no.hoi e nui ana kana mau hana ana pela ke makaala no hoi "ka makuahlne, aka o ka hopena waiwai n.ae e loaa mai ana ho kona holomua . ma ke kuia mamuli o ia mau j mea i hana hemahenia ia* e ia f ! e oi aku ana ia mamua o ke 1 poho i loaa i ka makua ina kakou e olelo ae he poho la, O ke keiki e ae, la ana a hookuu ia ana e lawelawe i n'a nsoa hana ma kona lima, ola ke koiki j <! loaa ana ka 1010 ol i hookala- ; la ma na mea ana i lawe'awe ai' me kona maxt Mma. O ke kelki' i o'ki hewa ai i kekahi knmu laau ' a kona makuakane ī min'imina ' nui ai, oia kai lilo i pelekikena 1 no Amelika Htt!pula. ; O kā-makuahine e hoomiu: ; na ' i ka hanai ana ā i ka hoawliu _ i kana keiki mahope n ka 5 hnia ana o ka wa e pono ai! oia i.ka ai ana nonx iho a ; i ke Komo ana t kona '■ o> me ke koi', a oie ia akn, a e au'a ' ana hoi i ka penlkala ame :ia nv*a hana e ae m&i iaia ;\t ka maka'w o hanā mo oia t ke- ' ah! mea e ae o?e ana 1 ke k«»iki j e hapni i kekahi nn\\ ,1 kok\:.x t ! ka i'ioihoi ana i kekahi puolo 1 ka haie no' ka maka'u o haule' in niea 5 ialo, e keakea ana S ka hnoholomua i.i ?ku o ke - ki j kona wa e hele aku ni i k<kula E hiki ole ana i kela keiki a*a fee hele Uke me n|t k? :k; e ao i hocnuasns.4 ia m<* ia mahma ae O ke a.na 4 ke kelki m« kei„ r.*au ivea,

. he hookuniumu an'i ia i ka oi o : kona noonoo no ka wanawa maj hope aku. Ma ka ana'ame ka lawelav/e ana o na kelk! lil- ! I?; i na mea iloko o ko lakou ! i;:ua. c loaa ai ia lakou ka lke |no na mea hou. Hele pu ka : flcj o ka maka tr<>-' ka eletf o j ka lima, a Ina ao> e aiakal ia i a e hoomaamaa ia ia mau ike o ke keiki i kona wa kamalli, e j ulolohl ana.ia mau ike ona ke nui ac oia. Ma ka laweiawe ana ; i na mea ma ka lima e ike ai ! ke keiki i ka.Hma kupono e ha-' pal.il a e lawelawe ai & ;mea, t . j Ina e eleu ka ike' a Ifca iiiaka l o lce keiki mamull o ka hoomaai maa naauao ia e ka makua, ; aialla e hiki koke ana iaia ke j ike i ka like ole mawaena o 'na jhuahelu 15 ame 51 oiai nae he | like no na p huahelu mua me na I huaheiu hope oia he 1 no iloko i na huahelu mua e like me na I huahelu hope a he 5 no hol lloko | like o laua, aka nae he« like ole |ko laua mau wahi 1 kau al. O .j ke keiki lohi o ka ike o ka maka j e manao ana 110 oia ua iike no j eia huahelu a elua, aka o ke keii ki i hoomaamaa ia ma na mea j e ae, e ike ana oia i ka like ole |mawaena o kela mau huahelu. j O ke kelki i hookala ole la | kona noonoo a oi e paak'ki ana I na hana o ke kula iala. | He pono ina makua ka hooi maka e kamailio i na keiki i ka wa no ō lakou e hoomaka koke ae ai e walaau, a e ponO hol e i hana mau 1 ke kamailio ana ia ! lakou i hikiwawe ai ka ike i ka i olelo, no ka mea o na keiki wai iaau a leamailio mau oie ia aldu | e lohi loa ana ko lakou ike i Jke kamaLlio a peia no auanel e ! ulolohi ai la keiki ma na mea ihe nuli ina he hana na makua | e lika me keia alaila e māhuai hua loa ana na huaolelo e loaa i ia lakou mamua o ko lakou hele i ana aku i ke kula a pela hoi e ! holomua al ma ka heluhelu ame 1 ka olelo ana i ka olelō i kamai- ! lio ia ia lakou i ko lakou wa ! kamalii. ! Aole wale ke kula he wahi e ! ao ai i ke keikl i kana mau haa- ! wina kula, aka ua like ia me 1 kekahi ahahui uuku' a oia ke- ! kahi n na laln 'o ia'ahahui. a e ! hoao ana oia e oni a kaa ma- ! mua o kona mau hoa, aka ina ! ua hemahema na makua i ka 1 hookala ana l ko lakou mau 1010, ! e ano pipika wale ana ia mau ! keiki; a ina aole e pau ia kulana | mai o lakou aku 5 e haule hope ! loa ana lakou. j O kekahi mea nul loa a na | makua e ao ai e loaa i n'a keiki , oia ka mioi ame ka mahaoi no j ka mea o na keiki loaa ole o j keia mau kulana, e hilahlla wale | ana lakou, a i ka nui ana ae, j aole e loaa ia lakou ka niake- | make e kaa mamua, aka 0. ka ! ukali aku maiiope o kekahi poe i ka mea e nolio alii. ana iloko o j lakou a o ko lakou hikl ole iho j ia no ia ke lilo i mau helu ekahi. | O ka mioi ame ka mahaoi kekahi j a na mea ikaika loa iloko o na j lahui e, a o ka hoao ana o na ī makua e kinai i keia anoano ] iloko o ke keiki, he hemahemi Inui loa ia; Ma ia hana ana a j ka makua. e kinai ana oia 1 ka j uv,-ila hoonee e ulu ae ana iloko o ke keiki. Hc mea paakiki loa i kem ke ioaa i ke kanaka ma- ! kua ana ae i ke keiki ina aole i | loaa nma ia iaia i kona wa i opio, He manao hae kekahi mau | makua he kulana pono ole keia j e loaa i ke k«tki; Pihepine ko'u j lohe i kekalil poe makua i ka : huHu i ka lakou pōe keiki ke ku j mai imua o n t n alih'ni ke kipa ! mahhini ia mai ka home. He ' hana hemahema loa kela Eae aku i ke keik: e*ku no ke- ' kahi manav.'a kupono. a mahope |iho. oklo nku i&ia e hele aku e paani a ! o\« i kekahi wahi i knpono e aku paha o ka hale. ' t ole oia e tvanao iho, aole ka he poi.o o ka mahaoi Imua' o ka 1 mahhiiū. no ka mea ina e konio 1 kela ma«ao iloko- o ke kelki a ;paa iloko nn». e pee ana kela keiki mahryo aku l ka wa e kipa mai ai hoaioha ma na ' home a pe'u mau oia e emi lii- ' lii mau aii a i kona kalii mau ai i hop«v a i kona ka- | nsks makt:a na 4te. o hope loa } kan* wahi >r,ilEjtrakf s a o ka I;io aku !& \m ona i hl'u a i ' huelo Tke k*k<* i iu keikl a nn haoie l>- ko lakou mahaei :i mo 'a s®ana no e noho : nnl fU> a leanaka makim, »«■ ana ka wahi t r :U •- n('ho a i oi«> * kv, M a r aha